Dagiti Masapul a Maammuan Tayo Maipapan Iti Sarut

1
Dagiti Masapul a Maammuan Tayo Maipapan Iti
Sarut (Ilocano)
Hawaii TB Control Program Telephone (808)
832-5731 Revised May 2002
2
Ania ti sarut (TB)?

• parnuayen tiMIKROBIO
• Apektaran na ti BARA
• Malapdan ken maagasan babaen iti MEDICINA

3
Adda dua a klase ti sarut
1. Impeksyon ti sarut
2. Sakit a sarut
4
Impeksyon ti sarut

• Ti tao nga addaan impeksyon ti sarut ket
• Addaan positibo nga eksamen iti kudil ti
  takiagna.
• Normal ti resulta ti x-ray ti barukongna.

5
Impeksyon ti sarut

• Adda kenkuanan ti mikrobio ti sarut bayat ti
  panagbiagna.
• Saan a masakit.
• Saan na a maiwaras ti mikrobio ti sarut iti
  sabali.

6
Impeksyon ti sarut / positibo nga eksamen babaen
iti kudil ket gagangay laeng

• Agarup 1 iti kada 3 a tao ditoy lubong ket
  naimpektaran iti mikrobio ti sarut.

7
Sakit a sarut

• Ti tao nga addaan sakit a sarut
• Ket addaan positivo a pannaka-eksamen ti kudil.
• Saan a nasayaat ti x-ray ti barukong.

8
Sakit a sarut

• Maiwaras ti mikrobio ti sarut iti dadduma.
• Masaksakit.
• Maagasan babaen iti agas!!

9
Kasano a maiyakar ti sarut?
Maiyakar ti mikrobio ti sarut no ti tao nga
agsarut ket

• Aguyek
• Agbaeng
• Agpukkaw
• Agkanta

Ket maipugso ti mikrobio ti sarut iti angin
10

• Makaala ka iti sarut no makipag-naed ka iti tao
  nga adda sakitna a sarut.

11
Laglagipen !
Saanka a makaala ti sarut iti tao nga addaan
impeksiyon ti sarut a saan nga aktibo!!
12
Saan a maiwaras dagiti mikrobiyo ti sarut babaen
ti pannaki-usar kadagiti

• Kutsara ken tinidor
• Basbaso a paginuman
• Kasilyas

13
Dagiti mikrobiyo ti sarut ket saan a maiwaras
babaen ti pannaki-usar kadagiti

• Arwaten a pagturog ken pagturogan
• Basura
• Badbado wenno twalya
• Makmakan

14
Pananglapped ken Panangsalaknib -
6 a pakdaar para kenka ken ti pamilyam
TB
15
1. Amuen dagiti pagilasinan ken simtomas ti
sakit a sarut

• Kanayon a mabanbannog
• Ag-gorgorigor
• Panagkuttong
• Panag-lingling-et iti rabii

• Panaguyek
• Awan ganas a mangan
• Agtupra iti dara
• Agut-ot ti barukong

16
2. Amuen dagiti pagpeggadan a pannakapataud ti
sakit a sarut

• Diabelia
• Cancer ti ulo ken tengnged
• Nababa ti timbang

• Naimpetaran ti HIV
• Dipay nabayag nga impeksiyon ti sarut
• Panagusan iti agas a maiparit

17
3. Agpa x-ray ka

• ken no ibaga ti nars a kasapulan.

18
4. Agtomarka iti agas ti sarut

• Ken no ibaga ti doctor a kasapulam.

19
5. Luktam nga agnanayon dagiti tawa ti balay

• Ti sarut ket saan a maiwaras iti ruar ti balay
  wenno iti presco nga angin.

20
6. Agbiag ka a nasalun-at

• Mangan ka iti nasustancia taraon.
• Maturog ka naimbag.
• Pagtalinaedem a napigsa ta bagim.

21
Laglagipen !

• Dagiti laeng tattoo nga agsakit ti sarut ti
  makaakar iti sarut.
• Malapdan ken maagasan ti sakit a sarut.