Obama: de geheimen van een retorisch genie

1
Obama de geheimen van een retorisch genie

• Jaap de Jong
• Opleiding Nederlandse taal en cultuur
• Journalistiek en Nieuwe Media
• Redacteur Onze Taal

2
(No Transcript)
3
Haagse welsprekendheid

• Wel enkele lichtpuntjes (Marijnissen, Pechtold,
  Halsema, Rutte, Wilders), maar vooral
• Braaf, saai
• Veel gehakketak, meer gescheld
• Gemilimeter onder Haagse kaasstolp
• Weinig urgentie, schoonheid, hoop
• En in Amerika?

4
Het woord als wapen van Bush WAAR DAN?
http//gprime.net/video.php/presidentialspeechalis
t
5
En toen kwam Obama

• E.T. Lim The anti-intellectual presidency (2008)
• Trend kortere toespraken en kortere zinslengte
• Obama trendbreuk toespraken op You Tube en
  www.obama.com!
• Veel belangstelling vanaf 2004 Democratische
  Conventie.
• Welke speeches kent u?

6
Bekende speeches van Obama o.a.

• Yes we can 8 januari 2008 New Hampshire
• Race speech 18 maart 2008 (Reverend Wright) To a
  More Perfect Union
• Berlijn speech 24 juli 2008 A World that Stands
  As One
• Democratische Conventie 2008
• Overwinningsspeech 4 november 2008 Election night
  in Chicago
• Inaugurele rede 21 januari 2009
• State of the Union 25 februari 2009

7
Eerste indruk?

• Uit het hoofd
• Verhaal, met inhoud
• Meeslepend, persoonlijk
• Emoties appèl
• Muzikaliteit te mooie woorden?
• Geheim? Is hij echt zo goed?
• Retorische analyse!

8
Klassieke retorica

• Aristoteles Rhetorica
• Cicero De Oratore
• Quintilianus Institutio Oratoria
• Eeuwenlang kern van europees onderwijs
• Leids specialisme Prof. Siegenbeek
• Leeman/Braet (1987) Klassieke Retorica
• Braet (2007) Retorische kritiek

9
Sleutel Aristoteles 3 overtuigingsmiddelen

• Ethos (geloofwaardigheid als persoon)
• Pathos (aanspreken van emoties van angst,
• boosheid, hoop)
• Logos (logische helderheid van analyse en
• argumentatie in boodschap)

10
Ethos geloofwaardige persoon / leider?
11
Ethos

• Levensverhaal in pakkende anekdotes
• American dream from rags to riches (2004)
• I stand here today, grateful for the diversity
  of my heritage, aware that my parents' dreams
  live on in my precious daughters. I stand here
  knowing that my story is part of the larger
  American story, that I owe a debt to all of those
  who came before me, and that, in no other country
  on earth, is my story even possible.
• Dreams from my father (1995)
• Audacity of hope (2006)
• Persoon anders dan Bush Change

• L

12
Ethos

• Geen establishment, geklommen door eigen
  verdienste
• Zwart, maar niet te zwart, geen radicaal (Jesse
  Jackson, Reverend Wright), acceptabel voor veel
  blanken
• Bruggenbouwer a democracy where we can find
  the strength and grace to bridge divides and
  unite in common effort.
• Niet tégen Bush, McCain, vóór eigen ideaal
  McCain heeft het de hele tijd maar over mij.
  Maar het gaat in deze verkiezingen niet over mij.
  Of over hem. Het gaat over u. En over de toestand
  van het land,
• Cool, vriendelijk, (net) niet arrogant

13
Aanvallen op ethos

• Te jong/onervaren
• Te radicaal
• Te soft (Obambi)

14
Pathos spelen op gevoel van publiek
15
Pathos muzikaliteit speelt op gevoel

• Alliteraties divisions and distractions and
  drama that passes for politics
• Woordherhaling to continue the long march of
  those who came before us, a march for a more
  just, more equal, more free, more caring and more
  prosperous America
• Herhaling begin van zin What I am opposed to is
  a dumb war. What I am opposed to is a rash war.
  What I am opposed to is the cynical attempt

16
Pathos muzikaliteit speelt op gevoel (2)

• Woordherhaling en variatie In Washington, they
  call this the Ownership Society, but what it
  really means is - you're on your own. Out of
  work? Tough luck. No health care? The market will
  fix it. Born into poverty? Pull yourself up by
  your own bootstraps - even if you don't have
  boots. You're on your own. Well it's time for
  them to own their failure.
• Opsommingen in drieën divisions and
  distractions and drama that passes for politics)
• Parallel opgebouwde opsomming Ritmisch
• The church contains in full the kindness and
  cruelty,
• the fierce intelligence and the shocking
  ignorance,
• the struggles and successes, the love and yes,
  the bitterness and bias that make up the black
  experience in America.

17
Pathos muzikaliteit speelt op gevoel (3)

• Antithesen They have not served a Red America
  or a Blue America they have served the United
  States of America.
• A war based not on reason but on passion, not
  on principle but on politics.
• We need a President who can face the threats of
  the future, not keep grasping at the ideas of the
  past.).
• Stilistisch trapezewerk anthithesen die maar in
  één woord verschillen
• Our destiny will not be written for us, but by
  us.
• If you don't have a record to run on, then you
  paint your opponent as someone people should run
  from.
• Refreinen Now is the time, Hope is, Change
  we need en
• Yes we can als muzikaal thema

18
Pathos spelen op gevoel (4)

• Direct aanspreken van publiek
• Inclusief wij (u en ik samen)
• Fierce urgency of now
• TEKENEN VAN LITERAIR VAKMANSCHAP
• Familietafereeltjes
• Captatio benevolentiae vleien van publiek
• Bedanken van (lokale) helden
• Achtergrondmuziek / belichting /
• spanning opbouwen van inleidende sprekers

19
LOGOS Where s the beef?
20
LOGOS Where s the beef?

• Obama door opleiding en inslag
  inhoudelijk/intellectueel
• Bij debatten en stumpspeeches veel parate kennis
  
• Speech over ras/discriminatie (Reverend Wright)
  veel diepgang
• Websites uitgewerkte en uitgebreide
  beleidsplannen
• Speech geen uitgewerkt beleidsplan, wel analyse
  van situatie en beleidspunten en vooral HOPE
  CHANGE
• Geen didactische structuur, maar door herhalingen
  wel redelijk helder door subiectio What is that
  promise? Amerikaanse belofte als rode draad
  door de hele speech en door aankondiging
  overzicht van beleidsvoornemens So let me spell
  out exactly what that change would mean if I am
  President.

21
Geheim? Idealisme

• that American promise that pushes us forward even
  when the path is uncertain that binds us
  together in spite of our differences that makes
  us fix our eye not on what is seen, but what is
  unseen, that better place around the bend.

22
Geheim? Muzikaliteit die optilt

• America, we cannot turn back. Not with so much
  work to be done. Not with so many children to
  educate, and so many veterans to care for. Not
  with an economy to fix and cities to rebuild and
  farms to save. Not with so many families to
  protect and so many lives to mend.
• America, we cannot turn back. We cannot walk
  alone. At this moment, in this election, we must
  pledge once more to march into the future. Let us
  keep that promise - that American promise - and
  in the words of Scripture hold firmly, without
  wavering, to the hope that we confess.

23
Obama - inaugurele rede

• Speech

24
Conclusies Geheim van Obama

• Ethos, pathos en logos in balans!
• Overtuigend op inhoud (overtuigende argumentatie
  / analyse)
• Publiek voelt persoonlijke betrokkenheid van
  betrouwbare spreker (practise what you preach)
• Publiek wordt op eigen emoties en betrokkenheid
  aangesproken (grassroots, het is Nu - Jouw
  Leven)
• Zeer vakkundige tekst (Favreau en schrijver
  Obama)
• Spreekgemak (autocue /muzikaliteit)
• Positief verhaal van American dream en
  bruggenbouwer
• Consequente boodschap Change na desastreus
  Bush-beleid
• (moment in geschiedenis in tijden van grote
  onrust grote
• woorden)

25
Verder met retorica?

• Lees klassieke retorici (Aristoteles, Cicero,
  Quintilianus)
• Lees redevoeringen Cicero, Churchill, Bush,
  Obama, Schokkende redevoeringen
• Analyseer redevoeringen, speeches, debatten,
  persconferenties
• Verdiep je in retorische theorie (eerste minuten,
  insinuatio, argumentatie, drogredenen, applaus,
  vertelkunst)
• Schrijf en presenteer zo veel mogelijk
• Volg een cursus
• Talent is

26
NOW IS THE TIME TIME FOR A CHANGE CHANGE WE
CAN BELIEVE IN SANOMA - WE CAN DO SO MUCH
BETTER THAN THIS.
27
Obama de geheimen van een retorisch genie

• Jaap de Jong
• Opleiding Nederlandse taal en cultuur
• Journalistiek en Nieuwe Media
• Redacteur Onze Taal