Diapositiva 1

1
Xabier Abalde - Iñigo Madariaga
2
PROPORTZIOAK

• Proportzio bat bi arrazoiren berdintza bat da
  a/bc/d
• Proportzioa honela irakurtzen da a/bc/d
  b-rekiko a dena d-rekiko c dena

3
ZUZENEAN PROPORTZIONALAK DIREN MAGNITUDEAK

• Zuzenean proportzionalak diren magnitudeetan,
  magnitude horiei dagozkien bi balio zenbaki
  berarekin biderkatuz gero (edo zatituz gero),
  magnitudeei dagozkien beste bi balio lortuko
  ditugu.
• ADIBIDEA
• Korrikalari bat 3m/s-ra doa. Denboraren arabera
  egiten duen distantzia hau da

x3
x8
x2
4
4
HIRUKO ERREGELA

• Hiruko erregela zuzena egiteko urrats hauek
  jarraitu behar dira
• 1.- Datuak eta ezezaguna ordenatu.
• A magnitudea B magnitudea
• a b
• c d
• 2.- Proportzioa egin, gaiak ageri diren ordenan
  jarriz. a/cb/d
• 3.- Proportzioko gai ezezaguna kalkulatu.
  dcb
• a

5

• ADIBIDEAK
• Txorrota batek 4 minututan bete du 6 litroko
  bidoia. Zenbat litro ur botako du 10 minututan?
• LITROAK MINUTUAK
  PROPORTZIOA
• 
  
  
• 6 4
  6 4 610 15
• X 10
  X 10 4

6
ALDERANTZIZKO HIRUKO ERREGELA

• Alderantzizko hiruko erregela egiteko, zuzenaren
  kontrakoa egin behar da, hau da
• A Magnitudea B Magnitudea
• a--------------------------b
• c--------------------------x
  x ab
• 
  c

7
ADIBIDEZ 20 km/h-ko abiaduran doan
txirrindulari batek 30 minutura egiten du bere
herrira dagoen bidea. Zenbat denbora beharko du
bide hori egiteko 50 km/h-ra doan motorzale
batek. ABIADURA(KM/H) DENBORA(min) 20
30 20 x 50 x
50 30 soluzioa x
2030 12 minutu 50
8
PROPORTZIONALTASUN KONPOSATUKO PROBLEMAK
9

• Problema ebatziak
• 1.-Nekazari batek 294 kilo pentsu behar izan du
  15 behiri aste betez jaten emateko.
• zenbat kilo pentsu beharko ditu 10 behiri 30
  egunez jaten emateko.
• AZTERTU PROBLEMA
• -Identifikatu ageri diren magnitudeak.
• -ordenatu magnitudeak, datuak eta ezaguna.
• -identifikatu zer proportzionaltasun motak
  (zuzena/alderantzizkoa) lortzen duen
  magnitudeetako bakoitza ezagunak daramanarekin.
• proportzionaltasun zuzena
• prop.zuzena
• BEHIAK EGUNAK KILOAK
• 15 7 294
• 10 30 X

10
Ondoren datorren prozesua erratzteko, ezagunak
ezagunak daraman magnitudea azkena jartzea komeni
da.

• EBATZI
• BEHIAK EGUNAK
  KILOAK
• 15 behi 7 egunez
  294 kg jaten dute
• 15 behi 1 egunez
  294 7 42 kg jaten dute
• 1 behi 1 egunez
  42 15 2,8 kg jaten dute
• 10 behi 1 egunez
  2,810 28 kg jaten dute
• 10 behi 30 egunez
  2830 840 kg jaten dute

11

• AUTOMATIZATU PROZESUA
• Prop.zuzena
• prop.zuzena
• BEHIAK EGUNAK KILOAK
• 15 7 294 157
  294
• 10 30 X 10 30
  X
• X2941030
• 157 840 kilo
• pentsu
  
  behar du