Zorg voor je erfgoed

1
Zorg voor je erfgoed!

• Sofie Wilder
• TRAM 41 Turnhout
• Grobbendonk, 5 december 2009
• Beerse, 12 december 2009

2
Programma

• Inleiding
• De praktijk problemen en voorbeelden
• Hanteren, verpakken, opslag en transport
• Schoonmaak en onderhoud

3
1. Inleiding

• TRAM 41
• Turnhoutse
• Route
• Archief en
• Musea
• 41 verwijst naar tram tussen Antwerpen en
  Turnhout
• 4 locaties in het centrum van de stad

4
1. Taxandriamuseum
5
2. Nationaal Museum van de Speelkaart
6
3. Begijnhofmuseum
7
4. Stadsarchief
8

• kwaliteitslabel Vlaamse Gemeenschap, regionaal
  erkend
• 25 personeelsleden
• Vergunning interne bewakingsdienst

9
2. De praktijk problemen en voorbeelden

• Calamiteiten
• Invloeden op de collectie

10
Calamiteiten

• Het zal ons niet overkomen
• Procedures uitwerken kan levens redden
• Ken je vluchtwegen, hou ze vrij
• Contactgegevens bij de hand, let op voor vakantie
• EHBO?
• Zaklamp?

11
Evacueren

• Evacuatieplan?
• Aanduiding vluchtwegen en nooduitgangen
• Evacuatieoefeningen?
• Gedrag bezoekers passief

12
Brand voorkomen

• Brandoefeningen (liefst onverwacht)
• Blusoefeningen
• Brandblustoestellen aanduiding, niet te hoog
  ophangen
• Sla geen brandbaar materiaal op bij brander
  verwarming
• Roken alleen buiten, gebruik asbakken
• Oplosmiddelen en schoonmaakmateriaal in
  afgesloten kast
• Schakel elektrische toestellen uit

13
Brand ingrijpen

• Volgorde
• Verwittig hulpdiensten
• Evacueer mensen
• Evacueer (belangrijkste stukken) collectie
• Probeer brand te blussen
• Sluit ramen en deuren
• Laat licht branden
• Geen lift gebruiken

14
Wateroverlast

• Lek in het dak
• Overstroming
• Voorkomen dweilen, aftrekker en emmer in de
  buurt, dam gebruiken
• Ingrijpen elektriciteit gas uitschakelen

15
(No Transcript)
16
(No Transcript)
17
Technische storing

• Stroomstoring
• Verwarmingspanne
• Problemen met lift
• Voorkomen regelmatig onderhoud en controle
• Ingrijpen firma contacteren

18
Schade

• Opzettelijke beschadiging
• Onopzettelijke beschadiging (vandalisme)
• Voorkomen bezoekersreglement
• Ingrijpen verzekeringsformulier, foto nemen,
  restaurator contacteren

19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
Inbraak en diefstal

• Voorkomen spoor zwakke plekken op, sleutelbeheer
• Registreer elk voorwerp met een foto
• Meeste diefstallen... door internen
• Ingrijpen schade documenteren, politie
  verwittigen, verzekeringsmaatschappij contacteren

22
(No Transcript)
23
(No Transcript)
24
Medische noodgevallen
25
B. Invloeden op de collectie
ORGANISMEN
OMGEVING
COLLECTIE
MENS
26
Invloeden op de collectie
ORGANISMEN
OMGEVING
COLLECTIE
MENS
27
Temperatuur

• schadelijke gevolgen

- versnellen van (chemisch) afbraakproces -
schommelingen uitzetten en inkrimpen gt barsten
en scheuren, afschilfering
beheersen
- zonlicht - lampen - centrale verwarming - mensen
28
(No Transcript)
29
Vocht

• schadelijke gevolgen

• - schimmelgroei (RVgt65)
• schommelingen uitzetten en inkrimpen
• roest
• condens

beheersen
- meten - klimatisatie - bevochtigers /
ontvochtigers
30
(No Transcript)
31
Relatieve vochtigheid

• Verhouding tussen hoeveelheid waterdamp die in de
  lucht zit en de maximale hoeveelheid waterdamp
  die de lucht bij een bepaalde temperatuur kan
  bevatten x 100
• Omgekeerd evenreding met temperatuur

32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
Licht

• schadelijke gevolgen

- intensiteit, duur en samenstelling -
cumulatieve schade - verbleken, verkleuren en
uitdrogen (UV en IR)
beheersen
- lichtwering gordijnen, luiken en filters -
warmtebeperking afstand tot lichtbron -
tijdsduurbeperking - verbod op fotograferen met
flitslicht
36
(No Transcript)
37
(No Transcript)
38
(No Transcript)
39
(No Transcript)
40
Lucht
luchtvervuiling
- stof - pollen - roet, uitlaatgassen,
sigarettenrook, smog

• schadelijke gevolgen

- stof en pollen vocht, schimmel en ongedierte -
verbrandingsgassen chemisch aftakelen
beheersen
- deuren en ramen sluiten - deurmat
41
Chemische stoffen
aanwezigheid
- lucht - voorwerp - materialen vitrines,
panelen, wanden - schoonmaakproducten

• schadelijke gevolgen

- zuur, formaldehyde, chloor en zwavel -
verkleuren en aftakelen
beheersen
- emissievrije materialen - beperken
schoonmaakmiddelen
42
Invloeden op de collectie
ORGANISMEN
OMGEVING
COLLECTIE
MENS
43
Insecten en dieren de top-10
44
1. Mot

• Lust graag textiel (zweet, vlekken), bont,
  veren, enz.
• schade gaten door larven
• opsporen kleefvallen
• voorkomen reinigen, mottenhangers

45
2. Kleine klopkever (houtwormkever)

• Lust graag spinthout, zowel naald- als loofhout
• Schade larve graaft tunnels en vliegt uit
  (april-september)
• Opsporen boormeel, uitvliegopeningen, kevers op
  vensterbanken
• voorkomen aanwinsten in quarantaine, invriezen,
  vergassen

46
(No Transcript)
47
(No Transcript)
48
(No Transcript)
49
Grote klopkever
50
3. Zilvervisje

• Lust graag zetmeel in papier en stijfsel in
  textiel
• Schade eet zich een weg
• voorkomen vochtprobleem (RVlt60)!

51
(No Transcript)
52
4. Vlieg

• Lust graag alles
• Schade zure uitwerpselen laten vlekken na
• voorkomen afvalbeheer, elektrische vliegenvanger

53
(No Transcript)
54
5. Spin

• Lust graag insecten
• Schade spinneweb trekt stof aan, insectenlijkjes
  trekken andere insecten aan
• voorkomen stofzuigen

55
6. Pissebed oorworm

• Lust graag schimmel
• Schade geen, aanwezigheid wijst wel op vocht en
  stof
• voorkomen stofzuigen

56
7. Kakkerlak

• Lust graag alles!
• s nachts actief, dragers van bacteriën
• voorkomen luchtgaten, buizen, afvoerbuizen
  afsluiten
• Niet platslaan!

57
8. Spekkever

• Lust graag dierlijke stoffen
• Opsporen bruine wolbeertjes huid larve,
  kevers op vensterbanken
• Schade larve eet zich een weg naar buiten, kever
  vliegt uit
• Voorkomen aanwinsten in quarantaine, invriezen,
  vergassen

58
9. Muis rat

• Lust graag alles!
• Schade knabbelsporen, nest maken
• voorkomen afvalbeheer, buizen en riolering
  afsluiten

59
10. Vogels

• Schade uitwerpselen, nesten trekken ongedierte
  aan
• voorkomen nesten verwijderen, ventilatiegaten
  afsluiten

60
(No Transcript)
61
Insecten en dieren

• beheersen interieur / exterieur

- vermijden stof en vuil gt schoonmaken -
toegangen afsluiten - voorkom vochtproblemen -
vermijden van aantrekking insecten
planten en afval
nieuwe aanwinsten in quarantaine
62
(No Transcript)
63
Schimmels zwammen

• schadelijke gevolgen

- visuele schade gt oppervlaktebevuiling -
chemische schade gt verkleuren en aftakelen -
constructieve schade gt interne verzwakking -
allergie, astma, huideczeem
beheersen
- matigen van relatieve vochtigheid en
temperatuur - verluchten en verlichten -
schoonmaken en controleren
64
(No Transcript)
65
(No Transcript)
66
(No Transcript)
67
(No Transcript)
68
(No Transcript)
69
(No Transcript)
70
(No Transcript)
71
(No Transcript)
72
(No Transcript)
73
(No Transcript)
74
Invloeden op de collectie
ORGANISMEN
OMGEVING
COLLECTIE
MENS