Seksuologie en de huisarts Thea van der Waart

1
(No Transcript)
2
Seksuologie en de huisarts

• Thea van der Waart,
• huisarts-seksuologe CS

3
CS te Maastricht

• Centrum Seksuologie
• Samenwerking azM, ProPsy (Sittard) en RIAGG
  Maastricht, MzG te Heerlen, poli seksuologie
  Roermond
• Zowel mannelijke als vrouwelijke therapeuten
• Evidence based protocollaire behandeling

4
Opbouw voordracht

• Inleiding
• Wat is seks, seksuologie?
• Incidentie en prevalentie
• Waneer praat je over seks, met wie en hoe
• Waar kun je naar verwijzen?
• conclusie

5
Seksuologie

• Wetenschappelijke interdisciplinaire studie van
  seksualiteit
• Kinsey (1948) Sexual behavior in the human male
• Masters Johnson (1966) Human sexual response
• Nederlandse Vereniging voor Seksuologie (1981)
• Seksuologie wetenschappelijk onderzoek,
  hulpverlening, voorlichting, vorming en onderwijs

6
Wat is seks?

• Seks is lijfelijk
• Seks is emotie
• Seks is communicatie
• Seks is cultuur
• Seks is aantrekking en paarvorming
• Seks is lustbevrediging
• Seks is reproductie

7
(No Transcript)
8
Dont knock masturbation. Its sex with someone I
love

• Woody Allen in de film Annie Hall

9
Internet en seks

• WWW.erectieplein.nl
• www.rng.nl
• www.seksualiteit.nl
• www.zoenenenzovoort.nl
• www.anticonceptie.nl

10
Psycho-somatische cirkel van seks(Bancroft,
1989)
11
Seksuele Responscyclus(Masters Johnson, 1966
Kaplan, 1981)
12
Seksuele klachten verlangen
? Verminderd seksueel verlangen Seksuele aversie
Overmatig seksueel verlangen
? Verminderd seksueel verlangen (5-33) Seksuele
aversie Overmatig seksueel verlangen
13
Seksuele klachten opwinding
? Verminderde subjectieve opwinding
(6-19) Lubricatie problemen Vaginisme (0.5-1
) Dyspareunie (3-18)
? Verminderde subjectieve opwinding Erectieproble
men (15)
14
Seksuele klachten orgasme
? Voortijdig orgasme (10-25) Anhedonisch
orgasme Ejaculatieproblemen Orgasmeproblemen
? Orgasmeproblemen (4-24) Anhedonisch orgasme
15
Overige seksuele klachten

• Seksueel misbruik
• Seksuele ontevredenheid
• Relatieproblemen
• Fertiliteitsproblemen
• Parafilieën
• Genderidentiteitsstoornissen

16
Behandeling

• Psycho-educatie
• Partner-relatiegesprekken
• Sensate-focus oefeningen
• Cognitieve gedragstherapie
• Exposure therapie
• Haptotherapie
• Bekkenbodemfysiotherapie
• Ontspanningstherapie

17
Incidentie in de huisartsenpraktijk(2003)

• Continue morbiditeit registratie peilstations
  Nederland, onderzoek van Kedde ea.
• 2003 63 huisartsen 98 nieuwe nieuwe episodes
  van seksuele klachten en 49 al bestaande
  klachten.
• Leeftijd mannen 40-80 jaar, vrouwen 20-40 jaar.
• Vaker een hoofd en 1-2 nevenproblemen op seksueel
  gebied

18
Incidentie in de huisartsenpraktijk

• Incidentie 69 per 100.000 patiënten
• 103 per 100.000 mannen
• 36 per 100.000 vrouwen
• Meest gemelde klacht
• vrouwen dyspareunie
• mannen erectiestoornissen

19
Incidentie in de huisartsenpraktijk

• Incidentie van seksuele problemen is lager dan in
  ander onderzoek( Frenken, v. Wigersma).
• Waarom - zien huisartsen minder mensen met
  seksuele klachten.
• - signaleren huisartsen de problemen minder.
• - onderzoeksopzet anders?

20
Incidentie in de huisartsenpraktijk

• Enquête onder huisartsen in 1987 en 2001
• Conclusie
• - taakopvatting van huisartsen is versmald 2001
• 40 van de huisartsen vindt dat seksuele
  hulpverlening hoort bij de taakopvatting. 60 in
  1987.

21
Onderzoek rutgers-nisso groep 2006

• 4000 respondenten( 2000 mannen en 2000 vrouwen)
• Mannen
• 88 wel eens last van seksuele problemen,
• 30 regelmatig last en
• 16.7 voldeed aan de DSM IV criteria van een
  seksuele disfunctie

22
Onderzoek rutgers-nisso groep 2006

• Vrouwen 92 wel een last van seksuele problemen,
  
• 38 regelmatig last en
• 19.5 voldeed aan de DSM-IV criteria voor
  seksuele disfunctie.

23
Prevalenties binnen dit onderzoek

• Mannen
• voortijdig orgasme (10)
• erectiestoornissen (8)
• overmatig seksueel verlangen(5,5)
• orgasmeproblemen( 3)

24
Prevalenties binnen dit onderzoek

• Vrouwen
• orgasmeproblemen(10)
• lubricatieproblemen(9)
• dyspareunie(5.5)
• seksuele aversie(4)
• problemen rond subjectieve opwinding(3)

25
zorgbehoefte

• Mannen mannen met een seksuele disfunctie had
  34 ooit behoefte aan zorg op dit gebied, 21
  heeft die zorg ook gehad.
• Vrouwen vrouwen met een seksuele disfunctie had
  41 ooit behoefte aan zorg gehad en 20 heeft die
  ook ontvangen.

26
Hoe vaak komen jullie seksuologische problemen
tegen?

• Seks ter sprake brengen?
• Bij wie?
• Wanneer?
• Hoe?

27
Wanneer breng je seks ter sprake? Belemmeringen

• Praktisch
• - praktijkgrootte
• - verwijsmogelijkheden

28
Wanneer breng je seks ter sprake? Belemmeringen

• Beroepsgebonden
• - weinig, geen opleiding genoten
• - geen goede gesprekstechnieken

29
Wanneer breng je seks ter sprake? Belemmeringen

• Persoonlijk
• - schroom
• - taalprobleem
• - zelfbetrokkenheid
• - affiniteitgebrek
• - intimiteitproblemen

30
taal

• Patiënten
• voor vagina doos, gaatje, kut, muts,
  plasser, poesje, pruim, schede, snee,
  spleetje, vagina, van onderen,
  vrouwelijkheid.
• Voor penis the king
• Verwarring het doen, vrijen,
• Professionals gemeenschap, schede, vagina,
  penis.

31
Wanneer breng je seks ter sprake? Belemmeringen

• Patiëntzijde gedragingen van patiënten die
  volgens de artsen hen hinderden om over seksuele
  problemen te praten
• - patiënten komen laat met de problemen bij
  de arts.
• - voorkeur van patiënten voor een
  medicamenteuze of medische oplossing.
• - weerstand tegen verwijzingen naar tweede
  lijn.

32
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Een meisje van 14 jaar komt voor het eerst voor
  de pil

33
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Je gaat op bezoek bij een man (50 jaar) en zijn
  partner,die vorig jaar een cva heeft gehad en
  halfzijdig verlamd is.

34
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Jongen, 18 jaar, heeft onveilige seks gehad en is
  bang een SOA te hebben.

35
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Man van 65 jaar komt op spreekuur voor
  tensiecontrole. Hij gebruikt selokeen ZOC 100
  1d1.

36
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Getrouwde vrouw van 60 jaar komt voor het
  bevolkingsonderzoek uitstrijkje.
• Je ziet in speculo forse atrofie.

37
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Meisje van 6 jaar oud komt met moeder op het
  spreekuur. Ze heeft klachten van vaginale
  afscheiding.
• Onderzoek vindt ze erg bedreigend.

38
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Er komt een moeder (35 jaar) met kind op
  spreekuur voor een uitstrijkje en je ziet een
  verzakking?

39
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Een vrouw van 25 jaar komt op je spreekuur met
  alweer klachten van een schimmelinfectie mag ik
  die tabletten weer hebben?
• Dit is nu de derde keer in 3 maanden dat ze
  komt.

40
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Een man van 65 jaar komt met LUTS-klachten.

41
Bij wie breng je seksualiteit ter sprake?

• Je doet een jaarcontrole diabetes?

42
Hoe maakt de seksualiteit bespreekbaar.

• Zorg voor rust, patiënt moet zich veilig voelen.
• Pas je woordkeus aan aan die van de patiënt.
• Heb begrip voor de schaamte van de patiënt.
• Neem de tijd.
• Stel de juiste vragen na het verhaal van de
  patiënt.

43
Welke vragen kun je stellen? Mini-anamnese.

• Wat gaat er nu precies mis?
• Wat is er veranderd?
• Wordt u nog goed opgewonden? Lubricatie, erectie
  ( nachtelijke en ochtend)
• Coitus bevredigend? (te vroeg, niet klaar komen)
• Pijnklachten
• Mastrubatie

44
Welke vragen kun je stellen?

• Orgasme?
• Zij klachten situatief of gegeneraliseerd?
• Zijn er nog andere dingen die u wilt bespreken
  met betrekking tot de intimiteit?

45
eindconclusies

• Opleiding van huisartsen is minimaal tav
  seksuologische problemen!
• Incidentie neemt toe in de algemene bevolking.
• Er zijn goede handvaten om een goede anamnese af
  te nemen, mini anamnese
• Verwijzingen worden in deze regio minder
  moeilijk, omdat er meer verwijsmogelijkheden
  zijn.