SOSYAL BILIS

1
SOSYAL BILIS

• Prof Dr Süheyla ÜNAL
• Inönü Üniversitesi Tip Fakültesi Psikiyatri AD

2
Bu insanlar ne düsünüyor olabilir?
3
Sosyal bilis

• Insanlarin
• Ne yaptiklari, nasil yaptiklari, niçin yaptiklari
• Ne hissettikleri ve niçin öyle hissettikleri
• hakkinda düsünme

4
Sosyal bilis süreci
Yargilama
5
(No Transcript)
6
(No Transcript)
7
Sosyal beyin
8
Sosyal bilisin islevleri
1. Mental enerjiyi korumak 2. Kendilik imajini
yönetmek 3. Kesinlik aramak
9
Mental enerjiyi koruma
Kompleks sosyal dünya
Sinirli dikkat kapasitesi
Amaç ? Mental ekonomi
Basitlestirme stratejileri
10
Sosyal bilisle ilgili beyin yapilari

• Duyusal ve baglanti korteksi
• Prefrontal korteks
• Anterior singulat girus
• Amigdala
• Superior temporal sulkus
• Fusiform girus
• Orbitofrontal korteks

11
Duyusal korteks

• Beden durumunun duyular ve sosyal davranis
  açisindan ayrintili bir temsilcisini olusturmak

12
Prefrontal korteks

• Sosyal davranisi düzenler.

13
Ventromedial frontal korteks

• Duygusal yasantilar ile karar verme süreci
  arasinda baglantiyi saglar.

14
Medial prefrontal korteks

• Theory of mind ToM yetisi
• Self-kontrol gibi yönetsel islevler

15
Dorsomedial prefrontal korteks

• Güdüleme
• Davranisi baslatma

16
Prefrontal ve anterior singulat korteksler

• Dikkat
• Tepki seçimi
• Karar verme
• Davranisin istemli kontrolü

17
Prefrontal korteksamigdalabaglantisi

• Duygusal bir uyaranin degerlendirilme ve uygun
  tepki gelistirme süreçlerini yönetir.
• Ödül mekanizmalarina aracilik eder.

18
Amigdala

• Uyaranin duygusal ve sosyal degerinin
  belirlenmesinde
• Yüz ifadelerinden duygulari tanima (korku)
  konusunda önemli rol oynar.

19
Orbitofrontal korteks

• Sosyal katilim davranislari
• Sosyal ve duygusal bilgileri degerlendirme,
  inhibe etme ya da etkinlikte bulunma
• Çeldirici bilgileri bastirma
• Karar verme
• Dikkati sürdürme
• Ödül (ventral striatum ile)

20
PFK hasari

• Orbitofrontal hasarda dizinhibisyon
• Dorsolateral hasarda sosyal ilgisizlik,
  inisiyatif yoklugu, edilgenlik

21
Isbirligi durumunda
22
Ödül mekanizmalari

• Anteroventral striatum
• Rostral anterior singulat korteks
• Ventromedial orbitofrontal korteks

23
Duygu ve etik yargi
BA9/10 (medial frontal girus), BA31 (posterior
singulat girus), BA39 (angular girus, bilateral)
Greene et al 2001
24
Yüz algisi

• Fusiform girus yüz tanimada
• Superior temporal sulkus yüzle ifade edilen
  sosyal uyarilarin algilanmasinda rol oynar.

25
mis gibi

• Sosyal uyaranlari sadece görmeyiz ve duymayiz.
• O davranisi biz yapiyormus gibi benzeri motor
  döngüleri harekete geçiririz.

26
Ayna sistemi
Nesneyi görmeksizin videodan hareketi
izleme Ayni hareketi nesneden izleme (parietal
aktivasyon)
Buccino et al. Eur J Neurosci 2001
27
Do imagined and executed actions share the same
neural substrate? Cog. Brain Res. 1996 3
87-93Decety
Sag el- aktüel ve imajine davranis- Primer motor
korteks aktivasyonu
28
Ayna nöronlar

• Bir eylemin yapilmasi ve algilanmasi arasindaki
  baglantiyi saglayan kod sistemi

(Iacoboni et al. 1996)
29
Ayna Nöron Sistemi

• Inferior parietal lobülün rostral parçasi
• Kaudal bölüm (pars operkülaris)
• Premotor korteks
• Primer sensorimotor korteks
• Superior parietal korteks
• Posterior singulat korteks
• Superior temporal girus

Adolphs
30
Theory of MindToM

• Diger bireyin isteklerini, inançlarini
  anlayabilme yetisi
• 4 yas civarinda ortaya çikar.
• Çesitli bilesenleri vardir
• Isteklere atif
• Ortak dikkat alanina giren nesneleri tanima
• Digerlerinin bakisini monitorize etme

31
Empati

• Sag duyusal korteksin SI, SII, insula ve anterior
  supramarginal girusunun haraplanmasi, diger
  insanin yüz ifadesi ve ses tonundan duygusal
  durumunu anlama yetisini bozmaktadir.

32
Bir baskasinin acisini hissetme
Hutchison et al (1999)
33
Bir baskasinin acisini hissetme

• Bir baskasinin acisina tanik olurken
• Ön insula
• Ön singulat korteks
• Agri ile iliskili viscero-motor alanlar aktive
  olmaktadir.

34
Kaynaklar

• Wolpert, D.M. et al. (2001) Perspectives and
  problems in motor learning. Trends Cogn. Sci.5,
  487494
• Farrow TF, Zheng Y, Wilkinson ID, Spence SA,
  Deakin JF, Tarrier N, et al. Investigating the
  functional anatomy of empathy and forgiveness.
  NeuroReport 20018(12)2433 8.
• Rilling J, Gutman D, Zeh T, Pagnoni G, Berns G,
  Kilts C. A neural basis for social cooperation.
  Neuron. 2002 Jul 18 35(2)395