Gram Pozitif Aerop Sporlu Basiller

1
Gram Pozitif Aerop Sporlu Basiller

• Yrd.Doç.Dr. Melek Inci
• MKÜ Tip Fakültesi
• Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji AD.

2
(No Transcript)
3
Bacillus
4
Dogal ortamlari

• Çogu dogal çevrede yaygin olarak bulunan saprofit
  bakterilerdir
• Çevrede toz toprak, sular deniz ve akarsu suyunun
  dip çökeltilerinde bulunurlar
• Sporlar bu dogal kaynaklarindan toprak, toz ve
  aerosoller içinde çesitli yerlesme yerlerine
  yayilabilirler
• Baharatlar, süt tozu ve unlu ürünler gibi
  kurutulmus besinler çogunlukla sporlarla yogun
  olarak kontamine olurlar
• Bazi türleri insan ve hayvanlarin barsaklarinda
  normal flora elemani olarak bulunurlar

5
Klinik önem

• Çogunun patojenik gücü az yada hiç yok
• B.anthracis ve B.cereus bu kuralin disinda
• Sporlarindaki direnç sebebiyle tehlikeli
  kirleticiler
• Tek bir klinik örnekten izole edilmeleri etken
  olarak kabul edilmeleri için genellikle yeterli
  degil

6
Tibbi önemi olanlar

• Bacillus anthracis
• Bacillus cereus

6
7
B. anthracis

• Bacillus grubu içindeki en virulan türdür.
• Sarbon (anthrax) hastaliginin etkenidir
• Daha çok koyun sigir gibi hayvanlarda görülür ve
  insana yakin temasla bulasir

8
Bacillus anthracis
8
9
Sporlar
10
Morfoloji ve Boyanma Özellikleri

• oldukça uzun ve kalin Gram pozitif çomaklardir
• bazen Gram degisken ve Gram negatiftirler.
• bazi türlerde polipeptid yapida genis kapsül
• Oval sentral spor olustururlar
• Kapsül ve spor ancak özel yöntemlerle boyanirsa
  görülür
• Aerob yada fakültatif anaerob olabilirler

11
Üreme özellikleri

• Aerob veya fakültatif anaerob ortamda çogalirlar
• Basit besiyerlerinde kolaylikla ürerler
• Optimal üreme isisi 35-37 ºC, pH ise 7-7.4
• Kanli agar gibi zengin besiyerlerinde 18-24
  saatte ürer
• Genellikle R tipi, gri renkli, kuru mat,
  kenarlari düzensiz, ve granüllü yüzeyli koloniler
  yaparlar
• Kapsüllü bakteriler M koloni olustururlar

12
Kültür Özellikleri

• Kanli agarda hemolizsiz düzensiz büyük gri beyaz
  koloni (ondüla koloni yada medusa basi)
• Yumusak dik jelozda ekim çizgisinde tersine çam
  agaci görüntüsü verirler.
• B. anthracis için en iyi seçici agar
  polimiksin-lizozim-EDTA-tallium asetat (PLET)
  agardir.
• Patojen olan diger bacillus türlerinden farkli
  olarak hareketsizdirler

13
Koloni morfolojisi

• Mikroskopta küçük büyütme ile bakildiginda
  koloninin merkezinden çikarak kenara uzanan ve
  oradan tekrar içe dogru kivrimlar olusturan,
  ondüle saç görünümünde uzun iplikler seklinde
  görülürler.
• Bu görünüm B. anthracis için karakteristiktir.

14
(No Transcript)
15
Patogenez

• Sporlar vücuda giris bölgesinde açilir vejetatif
  forma dönüsür
• Bakterinin üredigi bölgede ödem ve konjesyon
  olusur
• Çogalan bakteriler lenfatikler yoluyla kan
  dolasimina geçerek bir çok organ ve sisteme
  yerlesir
• Kapsül bu suslar antraks tablosuna yol açar
• Toksin ekzotoksindir ve 3 bilesenden olusur
• koruyucu antijen
• ödem faktör
• lethal faktör
• Klinik bulgular toksin etkisiyle ortaya çikar

16
Dirençlilik

• Vejetatif formlari 60-70ºCde spor formlari
  100ºCde nemli isida 10 dk. da ölür.
• Hayvan kadavralarinda 9-10 ay, toprakta yillarca
  canli kalabilir.
• Diski, yün, kil ve ekolojik örneklerde etken
  çogunlukla spor seklinde bulunur.
• Endosporlar dezenfektan maddelere dirençlidirler
• 5-10 formaldehit
• 2-4 glutaraldehit
• H2O2ye duyarlidirlar

17
(No Transcript)
18
Bulas

• Sporlar toprakta yillarca canli kaldigi için
  endemik oldugu bölgelerden eradike edilmesi
  zordur
• Endemik olmadigi bölgelere de ithal edilen hayvan
  ürünleriyle gelebilir
• Insandan insana bulasmaz
• Sarbon hastaligi geçirenlerde, kalici bagisiklik
  olusur.
• antikorlar hem termolabil toksine hem de kapsüler
  polipeptide karsi olusur.
• Annedeki infeksiyonun dogum yoluyla bebege etkisi
  olmaz.

19
klinik tipleri

• Deri sarbonu Sporlarin ciltten girmesi ile
• Solunum yollari sarbonu sporlarin inhalasyonu
  ile
• Bagirsak sarbonu sporlarin yutulmasi ile

20
Deri Sarbonu

• Insanda en sik görülen B. anthracis
  infeksiyonudur (95).
• Tedavi edilmeyen olgularda ölüm orani 20nin
  altindadir.
• Kuluçka dönemi 2-4 gündür.

21
Deri Sarbonu
4. gün

• Genellikle hayvancilikla ugrasanlarda, tekstil ve
  deri sektöründe çalisanlarda görülür
• Sporlar deriden girer ve bakteri basil formuna
  dönüsür
• Baslangiçta makül veya papül seklinde bir lezyon
  olusur çogunlukla kasintilidir.
• Ilk 24 saat içinde hizla geliserek veziküle
  dönüsür, sonunda nekrotik ülser haline döner.
• Nekroz nedeniyle siyah skar olusur
• Lezyon agrisizdir ve irin içermez.

6. gün
22
Deri Sarbonu
23
Barsak Sarbonu (1)

• Bagirsak ve akciger tipleri geç taninip tedavi
  dönemi geçirildigi için daha agir seyirlidir.
• Sporlarin bulasmis oldugu besinlerle alinir.

24
Barsak Sarbonu (2)

• GISde açilan sporlar mezenterik lenf bezlerine
  tasinarak burada çogalirlar ve hemorajik
  lenfadenit, asit ve septisemi yapabilirler.
• Hastalik ates, genel durum bozuklugu ve hemoraji
  ve ödem nedeniyle agir bir gastroenterit ile
  seyreder.
• Tani konulmasinin güçlügü nedeniyle ölüm meydana
  gelir.

25
Inhalasyon Sarbonu (1)

• Hayvan yünleri ve killari ile ugrasan veya
  hastalikli hayvan ürünlerini kullanan kisilerin
  sporlari inhale etmesi ile baslar.

26
Inhalasyon Sarbonu (2)

• 5 µmnin altindaki sporlar alveollere kadar iner
  ve makrofajlarca mediastinal lenf bezlerine
  tasinirlar.
• Burada açilarak toksin üretmeye baslar ve
  respiratuar distres meydana gelir

27
Örnek alimi

• Deri sarbonu
• Erken dönemde veziküllerde bulunan eksudadan
  eküvyonla sürüntü seklinde örnek alinir.
• Skar dokusu gelistiginde kabuk kenarindan
  kaldirilarak, kanatilmadan kapiller pipet ile
  sivi alinir.
• Akciger sarbonu
• balgam, kan gerekirse BOS
• Barsak sarbonu
• diski örnegi

28
Mikroskobik Inceleme

• Yapilan Gram boyamada lökositler arasinda iri ve
  zincir yapmis Gram pozitif çomaklar bambu
  kamisi görüntüsü verir
• Hasta örneginden izole edilmis olan basiller
  kapsüllüdür
• Kültürden veya çevreden izole edilmis olanlar
  sporlu görülür

29
Tanimlama

• Kanli agarda hemolizsiz koloni
• Hareketsiz
• Tüp deneyinde ters çam agaci görüntüsü
• Kapsül varliginin gösterilmesi toksin
  antijenlerine karsi olusan spesifik antikorlarin
  ELISA yöntemi ile belirlenmesi, tek serum
  örneginde yüksek antikor titresi
• Akut faz serumuna oranla, konvelasan faz
  serumundaki antikor titresinde en az 4 kat artis

30
Tedavi

• Penisilin (6 saatte 2 milyon IU, 2-4 gün)
• Gentamisin, eritromisin, kloramfenikol,
  siprofloksasin ve doksisikline duyarlidir.

30
31
Epidemiyoloji ve Korunma

• Asisi mevcut
• Hastalikli hayvanlar bakteri sporlarini idrar,
  diski ile öldükten sonra parçalanan kadavralari
  yoluyla topraga ve otlaklara yayarlar.
• Sporlari çok dayanikli oldugu için uzun süre
  canli kalir ve ot yiyen hayvanlara bulasirlar.
• Bu hayvanlarin etleri, yünleri ve derileriyle
  temas eden insanlar sarbon hastaligina
  yakalanirlar.
• Bulasiciligi çok hizli degildir.
• Akciger ve bagirsak tiplerinde infeksiyon olmasi
  için 10000 sporun bulasmasi gereklidir.
• Deri tipi hayati tehdit etmez.

32
(No Transcript)
33
önlemler

• Ölü hayvanlarin yakilarak topragin derinine
  gömülmesi ve üzerine sönmemis kireç tozu
  serpilmesi
• Hayvanlarin rutin olarak asilanmasi ve bir salgin
  sirasinda karantinaya alinmasi
• Hasta hayvanin kendisi veya ürünleriyle temas
  sirasinda koruyucu giysi ve eldiven giyilmesi
• Hayvan ürünlerinin uygun yöntemlerle
  sterilizasyonunun yapilmasi
• Meslekleri sebebiyle infeksiyon riski altinda
  olanlara aktif bagisiklama yapilmasi

34
önlemler

• Kullanilan malzemeler atilmadan önce otoklavda
  steril edilir.
• Otoklava konulamayan araç ve gereçler 10-30luk
  formalin solusyonunda bir gece bekletilir veya
  uygun sekilde torbalara konularak formaldehit
  buharli kazana konur.
• Formaldehit kullanimi pratik olarak olanaksizsa
  hipoklorit solusyonu, metanol-su solusyonu da
  sporlara etkilidir.

35
Asi

• Hayvanlar için hazirlanan asilarda kapsülsüz B.
  anthracis susu kullanilir.
• Insanlarda ise koruyucu antijen (PA) bulunur
• toksoid asilar tam korumayi saglar.
• Asi kas içine uygulanir.

36
Asi Semasi

• 2 hafta ara ile 3 tane deri alti enjeksiyon
  seklinde
• Takip eden 6, 12, ve 18. aylarda tekrar
• Asinin ek (booster) enjeksiyonlari daha ileride
  gerekmektedir. 

37
(No Transcript)
38
Biyolojik Silah Olarak Sarbon

• Geçtigimiz yüzyilda sarbon, Ingiltere, ABD,
  Japonya, Sovyetler Birligi ve Irak gibi,
  biyolojik silahlara sahip oldugu bilinen tüm
  ülkelerin "silah koleksiyonunda" önemli yer
  tutuyordu.
• Ancak, bilindigi kadariyla kimse, sarbon
  silahlarini herhangi bir savasta kullanmadi.
• Ne var ki, Japonya'nin sarbon silahlarini
  Mançurya'da insanlar üzerinde denedigi biliniyor.
  
• Ingiltere, sarbon silahlarini sinarken,
  Iskoçya'daki Gruinard adasina hastalik
  bulastirdi. Ada, uzun yillar sonra büyük
  çabalarla sarbondan arindirilabildi.

39
Biyolojik Silah Olarak Sarbon

• Sarbonun "basariyla" kullanildigi herhangi bir
  terörist saldiri da gerçeklesmedi.
• Japonya'daki Aun Shinrikyo tarikati da birkaç kez
  Tokyo sokaklarinda sarbon bakterisi yayma
  denemesi yapti ancak, bilerek ya da bilmeyerek
  zararsiz bir sarbon cinsi kullandiklari için
  basarili olamadilar.
• 1979 yilindaysa Zimbabwe'de, ekonomik açidan
  büyük zararlar vererek politik dengenin
  degismesine neden olan bir sarbon salgini
  yasandi. Ancak, bu salginin nedeni anlasilamadi.

40
Biyolojik Silah Olarak Sarbon

• Bugünse, eskiden biyolojik silahlara sahip oldugu
  bilinen tüm ülkelerin biyolojik silah
  üretimlerini durdurduklari ve ellerindeki silah
  stoklarini yok ettikleri biliniyor.
• Bugün sarbona karsi önlem almak ve bu saldirilari
  kökünden temizlemek için asil yapilmasi gereken,
  1972 yilinda biyolojik silahlarin kullanimini
  yasaklayan anlasmanin güçlendirilerek, yaptirim
  gücüne sahip duruma getirilmesi.

41
Bacillus cereus

• Toprakta, suda yaygin olarak bulunur.
• Kapsülsüz, sporlu, gram pozitif basildir.
• Besin zehirlenmesi disinda insanlarda nadiren
  infeksiyon olusturur.
• Direnci kirilmis kisilerde patojen olarak abse,
  sellülit, menenjit, endokardit, akciger ve böbrek
  infeksiyonu ile osteomyelit yapabilir.

42
Klinik

• Diyareik tip Et ve soslarla bulasir. gidalarin
  alinmasindan 6-24 saat sonra baslar. Karin agrisi
  ve diyare ile kendini gösterir. 48 saatte
  kendiliginden düzelir.
• Emetik tip pirinçli yiyeceklerle olusur.
  Kontamine yemek yendikten 1-5 saat sonra bulanti
  ve kusma ile baslar. 24 saatte kendiliginden
  düzelir.

43
Klinik
44

• Belirtiler B. cereus sporlarinin normal pisirme
  islemi sirasinda canli kalabilmesi sonucu
  görülür.
• Besinlerin pisirildikten sonra uygun olmayan
  sartlarda, oda isisinda uzun süre bekletilirse
  sporlarin açilarak vejetatif hücrelere
  dönüsmesine, dolayisiyla infeksiyona neden olur.

45

• Bacillus grubu B. anthracis disinda çevreden
  bulasmis olarak düsünülür.
• Herhangi bir klinik örnekten izole edilirse
  etyolojik ajan olarak kabul edilmez.

46
Tani

• Mikroskobi Lam-lamel arasi preparatta
  hareketlidir
• Gram boyamada iri, köseli, zincirler olusturmus
  sporlu Gram pozitif çomaklar seklinde görülürler
• Kültür normal diski florasinda da bulunabilecegi
  için diski kültürü tanida yardimci olmaz
• Biyokimyasal testlerle tanimlama yapilir

47
Tedavi

• Besin zehirlenmesinde antibiyotik tedavisine
  gerek yoktur
• GSBL ürettikleri için penisilin, ampisilin ve
  sefalosporinlere dirençlidir.
• Klindamisin, eritromisin, kloramfenikol,
  vankomisin, aminoglikozidler ve karbapenemlere
  duyarlidir.
• B. anthracisden farkli olarak tetrasiklin ve
  sülfonamidlere de duyarlidir.

48
B. cereus
49
B.anthracis
B.cereus
50
B.anthracis
B.cereus
P
P
51
(No Transcript)