Referentieverpleegkundige Diabetes

1
Referentieverpleegkundige Diabetes

• Diabeteseducatie Van een
  vertikaal naar een horizontaal model
• Diabetespas
• Conventie
• VDV Vlaamse Diabetes Vereniging
• Michiel Van Damme
• diabetesverpleegkundige - AZ Groeninge
• 15 juni 2004

2
Wat is diabetes ?

• Chronische ziekte, je bent altijd diabeet
• Labiele ziekte, die niet altijd perfekt
  voorspelbaar verloopt (hypo, hyper...)
• Gevaarlijke ziekte , die kan leiden tot ernstige
  complicaties (retinopathie, nefropathie,
  neuropathie, micro- en macroangiopathie...)

3
Wat is diabeteseducatie ?

• diabetici helpen
• om vaardigheden en kennis op te doen
• zodat een zo ruim mogelijke zelfzorg mogelijk
  wordt en complicaties tot een minimum beperkt
  worden

4
The Saint Vincent Declaration(WGO IDF, 1990)

• Organise training and teaching in diabetes
  management and care for people of all ages with
  diabetes
• Promote independence, equity and selfsufficiency
  for all people with diabeteschildren,
  adolescents, those in the working years of life
  and the elderly

5
Diabetesconventie zelfregulatie D.M.(RIZIV, 1987)

• de tenlasteneming door de patient, in
  samenwerking met het diabetesteam, van alle
  aspekten van de behandeling van diabetes met
  inbegrip van de bepaling van de glycemie,
  eventueel van de glucosurie en van de ketonurie,
  de aanpassing van de insulinedosis - meer bepaald
  in functie van deze bepalingen -, de
  inspuittechniek, de identificatie van
  hypoglycemiesymptomen en de correctie daarvan, de
  integratie van de fysieke inspanning in het
  schema van de inspuitingen en de maaltijden, het
  opstellen van een evenwichtige voeding, dit alles
  met als doel de complicaties van diabetes te
  vermijden of te vertragen'

6
Barrières voor een succesvollediabeteseducatie

• Bij de diabeticus zelf
• Bij de educatoren (verpleegkundigen, artsen,
  diëtisten)

7
Barrières bij de patiënt

• Ideeën over diabetes, de complicaties en het nut
  van educatie en follow-up (health belief
  model)
• er is risico op complicaties
• deze complicaties zijn gevaarlijk
• ze kunnen vermeden of onder controle
  gehouden worden
• de baten van educatie en follow-up zijn
  belangrijker dan de kosten

8
Barrières bij de patiënt

• Locus of control hoe kijkt de patiënt aan
  tegen de verantwoordelijkheid voor de behandeling
  ?
• Acute fase (bvb. ketoacidose) zorgverlener
• Nadien patiënt zelf
• Dit veronderstelt bij de patiënt een
  internaliseren van de locus of control'.

9
Barrières bij de patiënt

• Rouwproces bij een nieuwe patiënt afhankelijk
  van de fase is educatie wel, moeilijk of niet
  mogelijk
• Ontkenning
• Opstandigheid
• Onderhandelen
• Depressie
• Aanvaarding

10
Barrières bij de patiënt

• De diagnose diabetes veronderstelt steeds
  ingrijpende gedragsveranderingen.
• Gedragsveranderingen zijn altijd moeilijk !
• dynamisch proces
• vraagt tijd
• stap - voor - stap
• eerst survivalpakket
• pas daarna meer informatie geven

11
Barrières bij de patiënt

• Levensfase waarin patiënten verkeren, elke fase
  kent specifieke vragen en problemen
• Kinderen
• Adolescenten
• Jongvolwassene (zwangere vrouwen)
• Professioneel actief
• Ouderen

12
Barrières bij de zorgverlener

• Opleiding van zorgverleners
• Vooral gericht op acute problemen
• Weinig aandacht voor chronisch zieken en lange
  termijn follow-up
• Vooral fysische en biochemische kennis
• Weinig aandacht voor een globale aanpak en
  integratie van de psychosociale dimensie
• Niet pedagogisch en psychologisch geschoold

13
Barrières bij de zorgverlener

• Hoe gaan we om met fouten van de patiënt.
• te weinig zoeken naar de echte oorzaak van
  fouten
• te weinig oplossingen door patiënt zelf laten
  formuleren

14
Barrières bij de zorgverlener

• Verkeerde educatieaanpak
• actieve teacher en passieve patiënt
• monoloog ipv. dialoog
• gesloten vragen ipv. open vragen
• teveel theoretische informatie, te weinig
  praktische tips
• teveel audiovisueel materiaal (overaanbod)

15
Tips voor wie start metdiabetesedukatie

• Inrichting van het lokaal
• Programma praktisch en theoretisch
• Keuze van het audiovisueel materiaal
• Samenwerking met anderen (huisarts, oogarts,
  vasculair chirurg, nefroloog, verpleegeenheden...)
  
• Telefoonmanagement (bereikbaarheid)

16
Tips voor wie reeds eeneducatieprogramma heeft

• Welk audiovisueel materiaal? Werd dit al eens
  geëvalueerd, bijgestuurd ?
• Is er een interdisciplinaire teamwerking? Wordt
  deze af en toe geëvalueerd ?
• Werken we met individuele objectieven?
• Doen we soms beroep op specialisten in educatie
  (pedagogen, psychologen...)?

17
Survivalpakket Type 1

• Insulinetherapie
• Doen
• insuline inspuiten, dwz. pen of spuit kunnen
  hanteren, juiste injectietechniek uitvoeren,
  zonerotatie...
• insulinedosis aanpassen ifv. de glycemie
• Weten
• werkingsprincipe van insuline (sleutel en slot)
• soorten insuline (snel- en traagwerkende,
  mengsels)
• risico op hypoglycemie

18
Survivalpakket Type 1

• Bloedglucosemonitoring
• Doen
• techniek juist kunnen uitvoeren
• Weten
• hoe het resultaat van de meting koppelen aan het
  instellen van de juiste insulinedosis (kennis van
  het aanpassingsschema)

19
Survivalpakket Type 1

• Urine testen op aceton
• Doen
• techniek juist uitvoeren
• Weten
• waarom en wanneer belangrijk risico van
  ketoacidose (vooral tijdens ziekte en
  zwangerschap)

20
Survivalpakket Type 1

• Maaltijdplanning
• Doen
• de juiste hoeveelheid koolhydraten gebruiken
• adequaat gebruik van snacks
• Weten
• systeem van koolhydraatruilwaarden
• verschil tussen snel- en traagwerkende
  koolhydraten

21
Survivalpakket Type 1

• Hypoglycemie
• Doen
• altijd snelwerkende koolhydraten bij zich hebben
  (15 gram minimum, d.i 3 klontjes suiker)
• diabetespaspoort bijhebben
• (familie moet glucagon kunnen inspuiten)
• Weten
• hoe oorzaak van een hypo opsporen teveel
  insuline, teveel fysieke inspanning, te weinig
  koolhydraatiname, probleem van timing

22
Survivalpakket Type 1

• Ziekte (sick days)
• Doen
• bloedglucosemeting en testen van urine op aceton
• insuline verder inspuiten zelfs als men niet eet
• altijd de arts verwittigen als glycemie hoog is
  (250 mg) en aceton positief scoort ()
• bij misselijkheid en braken ziekenhuis
• Weten
• waarom en wanneer diabetes kan leiden tot
  ketoacidose

23
Survivalpakket Type 1

• Zwangerschap
• Doen
• bloedglucosecontrole en controle op aceton in de
  urine als bloedglucose gt250 mg/dl is
• multipele injectiesysteem met gebruik van een
  insulineaanpassingschema

24
Survivalpakket Type 1

• Zwangerschap
• Weten antwoord op deze vragen
• Zal mijn kind diabetes hebben?
• Zal mijn kind misvormingen hebben?
• Is de bevalling gevaarlijk voor moeder en kind?
• Zal mijn metabole controle slechter zijn ten
  gevolge van de zwangerschap?
• Zullen diabetische complicaties optreden of
  slechter worden tijdens de zwangerschap?

25
Survivalpakket Type 2

• Dieet en gewichtscontrole
• Doen
• beschrijven van eetgewoontes
• selecteren van aangewezen voedingsmiddelen
• gewicht noteren en analyseren van oorzaken
  waarom het dieet niet lukt
• Weten
• verband tussen lichaamsgewicht en diabetes
• voedsel rijk aan calorieën of met verborgen
  calorieën

26
Survivalpakket Type 2

• Lichaamsbeweging
• Doen
• gradueel opbouwen van dagelijkse
  lichaamsbeweging (wandelen, fietsen...)
• stoppen bij kortademigheid
• Weten
• positief effect van lichaamsbeweging op gewicht
  en metabole controle
• belang van regelmaat en traag opbouwen

27
Survivalpakket Type 2

• Bloedglucosecontrole
• Doen
• techniek juist uitvoeren
• Weten
• verband tussen bloedglucose, eetpatroon en
  lichaamsbeweging

28
Survivalpakket Type 2

• Preventie van diabetische voet
• Doen
• dagelijkse controle van voeten en binnenkant van
  schoeisel
• kleine wondjes en eelt melden aan arts of
  diabetesverpleegkundige
• pedicure verwittigen dat ze diabeet zijn
• geen OTC producten gebruiken zonder voorafgaand
  deskundig advies van arts of diabetesverpleegkundi
  ge.

29
Survivalpakket Type 2

• Preventie van diabetische voet
• Weten
• gevaar van neuropathie verlies van pijngevoel
• belang van een geregelde controle
• plantair ulcus elke 2 weken
• geen open wondjes elke 2 maand
• bij neuropathie schoenen kopen onder
  begeleiding
• gevaar van OTC-produkten (vaak bijtende
  bestanddelen !)

30
Ter afronding

• Said but not Hard
• Heard but not understood
• Understood bul not accepted
• Accepted but not put into practice
• Put into practice but for how long? (Konrad
  Lorenz)

31
Diabetes Follow-Up
32
Doelstellingen

• de principes in de organisatie van DM follow-up
• het praktisch verloop van onderzoeken ivm
  diabetes follow-up
• de structuur van een gewone follow-up consultatie
• de organisatie van een jaarlijkse controle
• de rol van de diabetes educator in de follow-up
• de aspecten welke een rol spelen bij het
  organiseren van de DM follow-up

33
Programma

• principes follow-up
• onderzoeken
• behandeling
• praktisch verloop
• consultatie
• jaar onderzoek
• rol diabeteseducator in follow-up
• hoe organiseren?

34
Principes

• DOEL
• quality of life!
• vermijden complicaties zo normaal mogelijk
  leven leiden
• RISIKO management
• meten is weten
• meten ? actie ? meten
• meer dan bloedglucose al een !!!

35
Quality of Life

• Quality of Life in Type 2 Diabetic Patients Is
  Affected by Complications But Not by Intensive
  Policies to Improve Blood Glucose or Blood
  Pressure Control (UKPDS)

36
Diabetes Mellitus

• frequentste oorzaak blindheid bij volwassen (x
  23)
• frequentste oorzaak van nierinsufficiëntie (gt 1/3
  van dialysepatiënten)
• 2-4 x meer sterfte door ischemisch harttijden
• 2-6 x meer cerebrovasculaire accidenten
• 4 x meer perifeer vaattijden
• 15 x meer lidmaat amputaties (gt 65 j x 25)
• kosten 7-15 van uitgaven voor gezondheidszorg

37
Preventie diabetescomplicaties

• BG, BP, lipiden, gewicht, roken, genetica
• risicofactoren ? ?
• vroeg stadium merkers
• beïnvloeding ? ?
• laat stadium eindpunten

38
DCCT simulation at 70 y

• CONV INT
• proliferative retinopathy 70 30
• macular edema 56 35
• blindness 34 20
• end stage renal disease 24 7
• neuropathy 57 31
• LE amputation 7 4

39
(No Transcript)
40
Principes follow-up

• DOEL
• quality of life!
• vermijden complicaties
• zo normaal mogelijk leven leiden
• RISIKO management meten is weten
• meten ? actie ? meten
• meer dan bloedglucose alleen !!!
• AMBULANTE begeleiding door TEAM
• economischer, humaner
• complementariteit shared care

41
Follow-up welke items?

• Quality of Life!
• invloed van leven op DM en vice versa
• behandeling?
• acute complicaties?
• chronische complicaties?
• ?anamnese, klinisch onderzoek, technisch
  onderzoek
• behandelingsdoelen?
• aanpassen behandeling

42
Technische onderzoeken

• biologie dagcurve
• HbA1c, (fructosamine)
• oogfundus
• fluo-angiografie
• mono filamenten, (bio thesiometer)
• EMG (electro myo gram), geleidingssnelheid
• EKG (electrocardiogram), cyclo ergometrie
• myocard isotopen scan (Thallium, MIBI)
• doppler onderzoek bloedvaten
• arteriografie

43
WGK Oost-Vlaanderenenquete 1996

• 49 ziet jaarlijks een oogarts
• 88 ziet minstens maandelijks de huisarts

44
Technische onderzoeken

• als diabeteseducator
• het doel ervan kunnen uitleggen
• zelf weten hoe onderzoek verloopt
• resultaat kunnen begrijpen en uitleggen
• evt voorbereidingen kunnen uitleggen
• evt. interferenties met DM-behandeling opvangen
• soms zelf helpen bij uitvoering

45
Praktisch verloop van consultatie

• diabeet begroeten
• specifieke moeilijkheden gehad?
• recente gebeurtenissen met invloed op
  DM/levensstijl?
• ZBGM resultaten bekijken betekenis ervan
  bespreken
• check behandeling voeding, activiteit, medicatie
• hypo's? hypoglycemic unawareness?
• check gekende complicaties / problemen
• check DM-educatie kennis, vaardigheden
• bespreek andere medische aandoeningen/behandelinge
  n (cfr hun invloed op DM !)
• akkoord over toekomstige behandelingsdoelen
  (wijzigen?)
• akkoord over therapie veranderingen ( uitleg!)
• akkoord over timing volgende contact
• samenvatting van belangrijkste topics consultatie
  (papier?)
• invullen van (gestructureerd) diabetes dossier

46
Diabetes voeding

• Doel
• optimaliseren van metabole controle preventie van
  complicaties
• verkrijgen van een aanvaardbaar lichaamsgewicht
• ?DM type 1
• nadruk op evenwichtige verdeling van KH
• ?DM type 2
• nadruk op vermageren

47
Diabetes lichaamsbeweging

• zeker per 2 dagen, liefst dagelijks
• ongeveer 20 - 30 minuten
• matige inspanning (lichte kortademigheid)
• wat?? haalbaar!!!! invloed op DM!
• voordeel voor ....

48
Diabetes lichaamsbeweging

• laat U vooraf medisch nazien
• bespreek elke nieuwe klacht
• hebt U diabetescomplicaties?
• hoe hypo behandelen / vermijden?
• bij DM1 BG gt 250 mg/dl aceton?
• altijd opwarmen / afkoelen
• opgelet koude, warmte, vochtigheid
• goed schoeisel !

49
Jaarlijkse evaluatie wat extra?

• klachten van ischemisch hartlijden, perifeer
• vaatlijden, neuropathie, gastroparesis,
  impotentie
• hypertensie, dyslipidemie, nicotinegebruik
• voetconditie pulsaties, gevoeligheid,
• voetdeformaties, slechte huidconditie, ischemie,
• ulceratie
• elektrocardiogram?
• verminderde visus, oogdruk, oogfundus / fluo?
• nierlijden µAU, U-eiwit, s-crea
• injectieplaatsen
• alcoholgewoontes

50
Jaarlijkse evaluatie praktisch

• ANAMNESE
• diabetesverloop
• diabetesbehandeling medicatie / voeding /
  activiteiten
• acute complicaties
• chronische complicaties
• risicofactoren (roken,...)
• intercurrente aandoeningen en therapieën
• psycho-sociale toestand
• visie op aandoening (diabeet, vrienden, familie)
• evaluatie educatiejaarlijkse evaluatie wat extra?

51
Jaarlijkse evaluatie praktisch

• KLINISCH ONDERZOEK
• gewicht/lengte gt BMI
• waist/hip ratio lendenomtrek
• bij kinderen groei en puberteitsontwikkeling
• bloeddruk
• voet
• neurologisch
• vasculair
• huid
• tanden

52
Jaarlijkse evaluatie praktisch

• LABORATORIUM
• BG profiel
• HbA1c
• lipiden cholesterol, HDL- en LDL-cholesterol,
  triglyceriden
• s-creatinine
• (C-peptide)
• urine aceton microalbumine, creatinine,
  albumine, sediment, (kweek)

53
Jaarlijkse evaluatie praktisch

• BEHANDELINGSPLAN
• concrete afspraken
• ZBGM frequentie, wanneer, doel (evt conventie)
• Medicatie, aanpassingsschema
• Voeding doelgewicht, problemen
• Lichaamsbeweging
• Timing volgende afspraak
• Andere onderzoeken (oogfundus, EKG, labo, etc)

54
Voetinspectie bij diabetoloog

• binnen met kousen aan 20 voeten bekeken
• binnen met kousen uit 80 voeten bekeken

55
Rol van de diabetes educator

• BEHANDELINGSDOELEN
• realistisch
• begrepen door patiënt
• akkoord van de patiënt
• behandeling in functie van het doel

56
Rol van de diabetes educator

• EDUCATIE
• diabeet bepaalt --gt geen vast stramien
• relevante informatie
• praktisch blijven! Geen vlucht in theorie
• geen over- of onder-educatie
• coherent met rest van team

57
Positieve boodschappen
58
Rol van de diabetes educator

• ONDERZOEKEN
• motiveren over bedoeling van onderzoek
• informeren over verloop van onderzoek
• invloed op diabetes! (vb nuchter blijven)
• resultaten helpen verduidelijken

59
Rol van de diabetes educator

• THERAPIEËN
• vaak complexe behandelingsschema's
• noodzakelijke kennis en vaardigheden
• polyfarmacie
• motivatie om behandeling correct uit te voeren

60
Polypharmacy in Type 2 Diabetes

• Antidiabetics Metformin, Sulphonylurea
  Insulin
• Antihypertensives Ace inhibitor Diuretic
  Calcium antagonist,
• Beta blocker
• Lipid lowering agents Statin Fibrate
• Antiplatelet agent Aspirin
• Hormonal therapy HRT
• Total 10 - 11 Agents

61
(No Transcript)
62
(No Transcript)
63
Hoe follow-up organiseren?

• dé oplossing bestaat niet
• als TEAM optreden niet improviseren
• geen "schuifkes" geneeskunde
• zelfde doelen, homogeen optreden
• educatie wie? wat? wanneer?
• wie reageert bij een probleem
• wie zegt wat? SOP's

64
Hoe follow-up organiseren?

• communicatie
• dossier
• inzage in elkaar's informatie en gegevens
• volgblad
• elektronisch dossier, PC-netwerk
• staf vergaderingen over probleem cases
• evalueer uzelf
• quality assurance bv DiabCare
• teamvergaderingen over eigen organisatie

65
Hoe follow-up organiseren?

• Speciale situaties
• voetkliniek
• adolescent
• zwangere
• pomp patiënten

66
Samenvatting DM

• onbekend onbehandeld complicaties
• diabetes meer dan suiker
• flauwe doelen flauwe resultaten
• elke ? winst
• polyfarmacie progressief nodig
• organisatie sleutel tot resultaat
• uw patiënt uw partner in succes

67
Polyfarmacie
O M
A S
Daonil Glucophage Zocor Fludex Zestril Amlor Asafl
ow Corvatard Redomex
voorbeeld van dagelijkse medicatie van type 2
diabeet
68

• Inadequate zelfzorg ten aanzien van voedselopname
• Gevaar voor gebrekkige zelfzorg ten aanzien van
  vochtopname
• Inadequate zelfzorg ten aanzien van
  lichaamsbeweging
• Inadequate zelfzorg ten aanzien van
  verwondingpreventie
• Inadequate zelfzorg ten aanzien van
  symptoomherkenning
• Inadequate zelfzorg ten aanzien van
  behandelingscontrole
• Inadequate zelfzorg ten aanzien van therapietrouw
  
• Inadequate zelfzorg ten aanzien van medische
  consumptie
• Inadequate zelfzorg ten aanzien van
  zelfbeeldwijziging

69
Inadequate zelfzorg ten aanzien van voedselopname

• Body Mass Index B.M.I. gt 25
• lt 55 koolhydraten, gt 35 vet, gt 15 eiwitten
• gt 300 mg cholesterol per dag
• gt 6 gram zout per dag
• gt 25 gram sucrose per dag
• lt 30 gram vezels per dag
• verhouding meervoudig onverzadigde - verzadigde
  vetzuren lt 1

70
Inadequate zelfzorg ten aanzien van voedselopname

• weinig precieze en onregelmatige
  maaltijdspreiding, afgestemd op de
  insulinetherapie. - 3 maaltijden - 2 à 3
  tussenmaaltijden
• gebrekkig beoordelingsvermogen van - type
  voedsel - hoeveelheid voedsel - timing
  voedsel.
• door onvoldoende kennis van - maten en
  gewichten (portie, kilogram) - macronutriënten in
  producten (koolhydraten, vezels) -
  maaltijddriehoek
• gebrekkig uitvoeringsvermogen van werken met
  maaltijdschijf

71
(No Transcript)
72
Gevaar voor gebrekkige zelfzorg ten aanzien van
vochtopname

• negatieve vochtbalans door polyurie bij
  hyperglycemie
• 3 eenheden alcohol per dag

73
Inadequate zelfzorg ten aanzien van
Iichaamsbeweging

• Keto-acidose tijdens en na lichamelijke
  inspanning
• Hypoglycemie na lichamelijke inspanning
• Onvoldoende controle bloedglucosewaarden tijdens
  verschillende omstandigheden
• Geen planningtijdstippen van lichaamsbeweging en
  insuline of voedselopname
• Geen extra inname koolhydraten bij inspanning met
  hoge intensiteit
• Veel belasting onderste ledematen bij perifere
  neuropathie
• Nauwelijks lichaamsbeweging

74
Inadequate zelfzorg ten aanzien van
Iichaamsbeweging

• gebrekkig beoordelingsvermogen van belang
  lichaamsbeweging voor preventie van chronische
  complicaties
• gebrekkig beoordelingsvermogen van
  energieverbruik van beweging door onvoldoende
  kennis van voeding met lage en hoge
  absorptiesnelheid, insulinesecretie, respons van
  voedingsstoffen, energieverbruik van bewegingen,
  sporten
• gebrekkig uitvoeringsvermogen van inname extra
  koolhydraten en/of vermindering insuline

75
De voordelen van meer bewegen op een rijtje

• insulinegevoeligheid neemt toe
• complicaties kunnen worden voorkomen of worden
  uitgesteld
• versterkt het hart
• werkt bloeldrukverlagend
• werkt cholesterolverlagend
• het is leuk
• het is ontspannend
• het heeft een positieve invloed op het
  lichaamsgewicht
• het gaat botontkalking (osteoporose) tegen
• het bevordert het zelfvertrouwen
• houdt spieren en gewrichten soepel
• vergroot de lichamelijke conditie
• maakt dat u zich goed voelt.

76
Inadequate zelfzorg ten aanzien van
verwondingpreventie

• het dragen van knellende schoenen gedurende vele
  aaneengesloten uren
• op blote voeten lopen, op een scherpe steen of
  gebroken glas stappen
• geen controle van voeten op blaren, callusvorming
• onvoorzichtig knippen van nagels of verwijderen
  van eelt
• geen aandacht voor tintelingen, krampen, doof
  gevoel in voeten
• geen regelmatig onderzoek op verminderd zicht,
  minder nachtzicht
• voertuigen besturen met zeer frequente en
  onverwachte hypos

77
Inadequate zelfzorg ten aanzien van
symptoomherkenning

• niet of te laat reageren op zweten, beven,
  versnelde pols, lichtgevoel, hoofdpijn,
  waggelende gang, dubbel zien
• niet of te laat reageren op moeheid,
  slaperigheid, droge mond, polydipsie, polyurie,
  braken
• niet of te laat reageren op bloedglucose waarde
  van lt 50 mg/dl of vaker gt 250 mg/dl
• niet reageren op aceton in urine, niet reageren
  op verminderd zicht, minder nachtzicht
• niet reageren op verhoogde bloeddruk
• niet reageren op albumineverlies in 24-uurs urine
  
• niet reageren op pijnscheuten in benen, dove
  prikkelende en brandende sensaties in voeten en
  handen, nachtelijke krampen in handen
• niet reageren op brandende gewaarwordingen in de
  oesophagus (Prepulsid)
• niet reageren op mictiestoornissen
• niet reageren op impotentie
• niet of te laat reageren op pijnklachten op de
  borst
• roken

78
Inadequate zelfzorg ten aanzien van
behandelingscontrole

• niet regelmatig gebruik maken van
  bloedglucosestrips of meten
• niet correct uitvoeren van de procedure
• - onjuiste prik in alcohol schoongemaakte vinger
  
• - niet correct aanbrengen van bloeddruppel op
  teststrook
• geen vochtbalans bijhouden bij hoge bloedglucose
  waarden
• bloedglucosewaarden en aceton waardes in urine
  onjuist interpreteren
• geen diabetes dagboek bijhouden

79
Inadequate zelfzorg ten aanzien van
behandelingscontrole

• niet regelmatig gebruik maken van
  bloedglucosestrips of meten
• niet correct uitvoeren van de procedure
• - onjuiste prik in alcohol schoongemaakte vinger
  
• - niet correct aanbrengen van bloeddruppel op
  teststrook
• geen vochtbalans bijhouden bij hoge bloedglucose
  waarden
• bloedglucosewaarden en aceton waardes in urine
  onjuist interpreteren
• geen diabetes dagboek bijhouden

80
Inadequate zelfzorg ten aanzien van therapietrouw

• niet correct innemen van juiste dosis
  antidiabetica (30 min. vóór maaltijd)
• onregelmatig eten en onvoldoende koolhydraat
  opname
• verwisseling van traag- en snelwerkende insuline
• onjuiste dosis insuline spuiten
• niet vaste injectieplaats per tijdstip van de dag
  hanteren
• onjuiste injectietechniek lange naald loodrecht
  in smalle huidplooi
• insuline onjuist bewaren (in vriesvak)
• geen suiker bij zich dragen

81
Inadequate zelfzore ten aanzien van medische
consumptie

• geen diabeteskaart bij zich dragen
• geen hospitalisatie bij coma na toediening
  glucagon
• geen contact met geneesheer bij frequente hypo's
• geen contact met geneesheer bij blijvende
  symptomen van hyperglycemie
• geen contact met geneesheer bij ziekte gepaard
  gaande met koorts en braken
• geen contact met geneesheer bij voetproblemen
• geen vermelding van orale antidiabetica of
  insuline aan vreemde geneesheer
• geen regelmatige bloeddrukcontrole
• geen jaarlijkse controle van 24-uursurine op
  albumine
• geen jaarlijks oogfunctie onderzoek

82
De regel van 100

• Om gelukkig 100 jaar te worden
• Buikomtrek minder dan 100
• Wandel 100 km per maand
• Gemiddelde bloeddruk onder de 100 mm/Hg
• Nuchtere glycemie lt 100 mg
• LDL cholesterol lt 100 mg
• NOOIT roken

83
Zorgvernieuwingsproject diabetes

• ontwikkeld door de werkgroep diabetes van het
  RIZIV-comité chronische ziekten,

in samenwerking met - de Vlaamse Diabetes
Vereniging (VDV) - de Wetenschappelijke
Vereniging van Vlaamse Huisartsen (WVVH)
84
Zorgvernieuwingsproject

• Globaal diabeteszorgpakket volgens actuele
  diabetes-richtlijnen
• - evidence based
• - brede aanpak
• - werken met individuele therapiedoelen
• Huisarts coördinerende rol
• Betere omkadering voedingsadvies, voetzorg
• Betere communicatie
• Diabetespas centraal document

85
Makkelijker met de diabetespas

• Mini-dossiertje
• Informatie patiënt
• Houvast huisarts
• Communicatiemiddel
• - patiënt
• - zorgverleners

86
(No Transcript)
87
(No Transcript)
88
(No Transcript)
89
(No Transcript)
90
(No Transcript)
91
(No Transcript)
92
(No Transcript)
93
(No Transcript)
94
(No Transcript)
95
(No Transcript)
96
(No Transcript)
97
(No Transcript)
98
(No Transcript)
99
(No Transcript)
100
Hoe bekomen?

• Gratis bij de mutualiteit
• Op voorschrift van arts (specifiek
  aanvraagformulier)

101
(No Transcript)
102
Terugbetalingen

• Diëtist
• - Dieetadvies op voorschrift (huisarts,
  internist, pediater)
• - Diëtist met RIZIV erkenning
• - Terugbetaling van 2 consultaties (30 min) per
  jaar
• - Honorarium 15.65 euro
• 1.56 euro remgeld
• 3.91 euro remgeld
• - Datum prestatie in pas inschrijven
• ! Patiënten opgenomen in de conventie

103
Terugbetalingen

• Podoloog
• - Podologisch advies op voorschrift (huisarts,
  internist, pediater, chirurg)
• - Gegradueerd podoloog met RIZIV erkenning
• - Terugbetaling van 2 consultaties (45 min) per
  jaar
• - Honorarium 23.48 euro
• 2.34 euro remgeld
• 5.87 euro remgeld
• - Enkel patiënten verhoogd risico op
  voetproblemen
• - Op aanvraag vermelden
• - Datum prestatie in pas inschrijven

104
Stimuli voor gebruik van pas

• Patiënt krijgt vergoeding voor voedingsadvies
  door een erkend diëtist
• Patiënt met een hoog risico voor diabetische
  voetwonden (vanaf risico 2b) krijgt vergoeding
  voor 2 consultaties bij een erkend gegradueerd
  podoloog
• Huisarts wordt beter omkaderd
• Diëtist en podoloog worden voor het eerst
  officieel ingeschakeld en vergoed!

105
Pros diëtist

• Systematische inschakeling van de diëtist
• Betere communicatie met andere zorgverleners
• Erkenning van de essentiële rol van de diëtist in
  de diabetezorg
• De diëtist krijgt vergoeding

106
Meer informatie

• Website
• - www.diabetespas.be
• - www.riziv.fgov.be/homenl.htm
• Diabetes Infolijn
• - 0800/96 333
• - infolijn_at_diabetes-vdv.be

107
Vlaamse Diabetes Vereniging

• Voorstelling
• van de
• Vlaamse Diabetes Vereniging

108

• Wie en wat zijn we ?
• Doelstellingen Vlaamse Diabetes Vereniging
• Werking

109
Wie en wat zijn we ?

• Gegroeid uit de Algemene Belgische Diabetesbond
  (1942)In 1972 gefederaliseerd tot de Belgische
  Vereniging voor SuikerziekenIn 1993 omgedoopt
  tot Vlaamse Diabetes Vereniging
• Mensen met Diabetes én professionelen
• Vrijwilligersvereniging
• 20000 leden

110
Evolutie ledenaantal
Diabetesbeurs
Start VDV
Start BVS
Levenslijn
111
De Vlaamse Diabetes Vereniging
Raad van Beheer Dagelijks Bestuur
Algemene Vergadering
Deelgroep Diabeten
Deelgroep Professionelen
Subgroep artsen / apothekers
Commissies Werkgroepen
Provinciale Contact Commissies
Subgroep verpleegkundigen diëtisten paramedici
26 plaatselijke afdelingen
Diabetes Infolijn
Algemeen Secretariaat Diabeteshuis
112
Commissies

• Diabetische kinderen en ouders
• Preventie type 1
• Voeding
• Lichaamsbeweging en vakantie
• Insulinetherapie en zelfcontrole
• Acute situaties
• Type 2 en cardio-vasculaire preventie
• Diabetische voet
• Sexualiteit
• Redactieraad
• Opleidingscommissie
• Sociale commissie
• Consensusontwikkeling
• Communicatiemiddelen
• Financiële commissie
• Diabetesconventie
• Diabetisch Project Vlaanderen

113
Belangrijkste Doelstellingen

• Bevorderen preventie en vroegtijdige diagnose
• Bevorderen zelfzorg
• Verbeteren van de kwaliteit van de zorgen
• Bestrijden van sociale hinderpalen

114

• Informatie Publicaties

115
Voor al uw vragen over diabetes, bel gratis en
anoniem

• 20.000 oproepen
• 10 - 70 oproepen/dag
• 59 type 2
• 38 is lt 5 jaar diabeet
• 11 zorgverlener

• Opgericht in 1996 (fondsen via Levenslijn)
• Duidelijke, persoonlijke, anonieme informatie
  verstrekken
• Ervaringsdeskundigen
• Informeren risicogroepen
• Onderzoeksinstrument

116

• Ondersteuning campagnes overheid, mutualiteiten,
• Medewerking aan projecten, opzetten eigen akties
  via pers en afdelingen

117

• Opvang 26 Plaatselijke afdelingen

• Opvang door lokale vrijwilligers
• Informatie / sensibilisatie
• Toegang tot goedkoper materiaal (vrijwilligers)
• observator van wat er leeft
• rekruteren van vrijwilligers

118
Bevorderen zelfzorg

• Informatie
• Voordrachten Publicaties Website - Infolijn

• Vakanties
• Acties voor kinderen Gezinsdag -

119
Verbeteren van de kwaliteit van de zorgen

• Richtlijnen voor zorgverleners
• Consensusdocument voor artsen
• Richtlijnen voor paramedici
• Opleiding van zorgverleners
• Deskundigheidsbevordering artsen
• Navorming diabeteseducatoren

120
Bestrijden sociale hinderpalen

• Consensusconferentie
• vrijdag 20 november 1998
• Aanbevelingen aan de ministers
• Toegang tot de zorgen
• Rijbewijs
• Verzekeringen
• Tewerkstelling

121
Opleidingen

• BREDE PUBLIEK / ORGANISATIES
• Thematische voordrachten
• Informatieverstrekking op vraag
• Website
• LEDEN
• Publicaties
• Voordrachten
• Educatie (zelfzorgmateriaal)
• MEDEWERKERS
• Intern communicatieblad
• Cursussen (medisch psycho-sociaal
  technieken)
• ZORGVERLENERS
• Deskundigheidsbevordering artsen
• Navorming diabeteseducatoren

122
Diabeteshuis Ottergemsesteenweg 456, 9000 Gent

• Algemene ondersteuning werking
• Secretariaat DB/RVB/commissies
• Ledenadministratie
• Boekhouding
• Ondersteuning projecten
• Diabetes Infolijn
• Communicatie

VDV-secretariaat 09/220.05.20
Ontmoetingsruimte

• Verkoop
• Vergaderruimte
• Mediatheek

123
Waarom lid worden ?

• Tijdschrift Diabetes Info
• Dienstverlening en info
• Toegang tot goedkoper materiaal
• Diabetes Infolijn
• E-mail newsletter (professionele leden)

124
Voor 20 per kalenderjaar word je lid.

• Neem telefonisch contact met het secretariaat van
  de Vlaamse Diabetes Vereniging 09.220.05.20
• Of via de website van de vereniging
• www.diabetes-vdv.be

125
Vragen stellen

• Diabetes Infolijn 0800/96333
• 056/30 51 02
• www.michielvandamme.be
• michiel.vandamme_at_pandora.be