Srodowisko szkolne a ksztaltowanie sie zachowan zdrowotnych uczni

1
Srodowisko szkolne a ksztaltowanie sie zachowan
zdrowotnych uczniów
Prof. zw. dr hab. Janusz Kirenko Dr Anna
Witek Mgr Anna Bieganowska
2

• Zachowania zdrowotne stanowia jeden z glównych
  czynników warunkujacych zdrowie
• Celem promocji zdrowia, edukacji zdrowotnej jest
  identyfikacja pozytywnych i negatywnych
  czynników warunkujacych zdrowie.
• Czynniki pozytywne zwane sa czynnikami
  chroniacymi, zas czynniki negatywne, zwane
  czynnikami ryzyka zwiekszaja prawdopodobienstwo
  rozwoju choroby, niepelnosprawnosci, zaburzen
  rozwoju, lub innych, niepozadanych (negatywnych)
  stanów.

3

• Czynniki ryzyka w polaczeniu z tzw. czynnikami
  podatnosci lub wrazliwosci (markery podatnosci),
  nasilaja negatywne wplywy sytuacji lub
  srodowiskowych czynników ryzyka.
• Identyfikacja wspominanych czynników i
  redukowanie/eliminowanie ich wplywu jest podstawa
  profilaktyki problemów zdrowotnych i spolecznych
• (B. Woynarowska 2007, s. 46-47)

4
Szkola dwie strony medalu

• drugie co do znaczenia srodowisko w zyciu
  dziecka.
• miejsce wszechstronnego rozwoju osobowosci
  dzieci i mlodziezy
• daje emocjonalne i spoleczne wsparcie
• ksztaltuje postawy wobec rzeczy, ludzi, norm,
  wartosci.
• zaspokaja podstawowe potrzeby, niezbedne do
  prawidlowego rozwoju fizycznego i
  psychospolecznego uczniów.
• sytuacja szkolna moze wyrazac sie w
  osiagnieciach dydaktycznych, , a takze adaptacji
  w srodowisku szkolnym

• zródlo wielu napiec i sytuacji stresujacych.
• przestrzen, gdzie mlodzi ludzie sa kontrolowani i
  oceniani, a wielu z nich ma problemy z nauka,
  dodatkowo poglebione trudnosciami w srodowisku
  rodzinnym i rówiesniczym.

5
Szczególnym wyznacznikiem przystosowania
szkolnego sa relacje interpersonalne z
rówiesnikami, majace znaczenie dla ksztaltujacych
sie cech osobowosciowych jednostki, które to w
przyszlosci moga decydowac o konkretnym
ustosunkowaniu sie do ludzi.
6
Szkola jedno z glównych srodowisk
odgrywajacych znaczaca role w procesie
ksztaltowania sie zachowan zdrowotnych dzieci i
mlodziezy
7
Jak przyszli edukatorzy zdrowia postrzegaja
swoje mozliwosci przekazywania wiedzy, rozwijania
umiejetnosci uczniów z zakresu edukacji
zdrowotnej? Co stanowi dla nich najwieksze
zródlo trudnosci w tym obszarze?
8
Obszary edukacji zdrowotnej wg B. Woynarowskiej
1. Dbalosc o cialo 2. Zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna 3. Bezpieczenstwo i zapobieganie
urazom. 4. Edukacja seksualna 5. Wybrane
zagadnienia zdrowia psychicznego (zdrowie
i dobrostan psychiczny, emocje i stres,
optymizm, poczucie tozsamosci i wlasnej
wartosci, umiejetnosci zyciowe) 6. Zapobieganie
zachowaniom ryzykownym dla zdrowia wlasnego i
innych ludzi- uzywaniu substancji
psychoaktywnych. 7. Przeciwdzialanie przemocy i
agresji.
9
Uszeregowanie przez studentów

• Zdrowe odzywianie
• Dbalosc o cialo
• Ruch i aktywnosc fizyczna
• Bezpieczenstwo
• Optymizm
• Zdrowie psychiczne
• Uzaleznienia
• Umiejetnosci zyciowe
• Agresja
• Tolerancja
• Emocje
• Poczucie wlasnej wartosci
• Edukacja seksualna

10
Zdrowa Szkola- Zdrowy Uczen
Interdyscyplinarne, miedzynarodowe konferencje
naukowo-szkoleniowe
11
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom

• Zapewnienie sprzyjajacego zdrowiu srodowiska
  nauczania wymaga wysilku wszystkich osób
  zwiazanych z funkcjonowaniem szkoly, swiadomosci
  istnienia zagrozen oraz znajomosci zasad higieny
  i bezpieczenstwa.
• Bierna postawa dzieci i mlodziezy wobec
  aktywnosci ruchowej zwieksza ryzyko wystapienia
  nadwagi lub otylosci. Poziom aktywnosci fizycznej
  w duzej mierze zalezy od wiedzy i swiadomosci
  ucznia. Te swiadomosc powinna ksztaltowac miedzy
  innymi szkola poprzez odpowiednie podejscie
  nauczyciela wychowania fizycznego do aktywnosci
  fizycznej, podejmowanie w srodowisku szkolnym
  dzialan majacych wplyw na aktywizacje fizyczna
  mlodego czlowieka, ale takze poprzez zapewnienie
  odpowiedniej infrastruktury do prowadzenia zajec
  z wychowania fizycznego.
• Duze znaczenie w procesie nauczania uczenia sie
  ma zapewnienie uczniom wlasciwych warunków
  higieniczno-zdrowotnych (Renata Gawron 2010, s.
  100- 104) .

12
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom
Dyrektorzy 2,6 szkól podstawowych, 4
gimnazjów i 3,5 szkól ponadgimnazjalnych nie
uwzglednili przy ukladaniu rozkladów zajec
lekcyjnych wymagan wynikajacych z zapisów
rozporzadzenia, jak równiez wymagan higienicznych
(wyniki badan przeprowadzone przez Panstwowa
Inspekcje Sanitarna w woj. Lubelskim-skontrolowano
1222 szkoly w 2008r. )
13
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom

• niejednokrotnie zajecia WF prowadzone sa
  na korytarzach lub w salach zupelnie do tego
  nieprzystosowanych
• sposród skontrolowanych szkól, az 284 (tj.
  23,2) nie posiada sali gimnastycznej
  pelnowymiarowej ani sali rekreacyjnej/zastepczej

14
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom

• na terenie naszego województwa sposród
  skontrolowanych szkól niecala 1/3 posiada
  gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy
  przedlekarskiej

15
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom

• Agata Straczkiewicz
• niska swiadomosc prozdrowotna dzieci 6-letnich
• -30 badanych dzieci nie wie, czym jest zdrowie
• -17 dzieci uzywa czyjejs szczoteczki do zebów
• -56 6- latków nie miala swiadomosci, iz zeby
  mleczne wypadaja- 1/3 badanych w odpowiedzi na to
  pytanie wskazywala niedozywienie zeby wypadly,
  bo chlopiec pil za malo mleka 5 dzieci
  stwierdzilo, ze tak sie stalo, bo kolega byl
  bardzo chory

16
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom
Odmowa pozyczenia grzebienia 26 przedszkolaków
ocenia jako zachowanie niekolezenskie, 60 jako
samolubne. 13 zachowanie rozsadne
17
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom

• Ilona Gembalczyk
• W stylu zycia uczniów klas szóstych przewazaja
  zachowania antyzdrowotne.
• Uczniowie nie maja uksztaltowanych elementarnych
  zachowan higienicznych. Jedno z powaznych
  zagrozen dla zdrowia jamy ustnej stanowi
  próchnica.
• Spory odsetek (22) dzieci przystepuje do
  wypelniania obowiazków szkolnych na czczo, co
  obniza dyspozycje do nauki.
• Uczniowie coraz czesciej rezygnuja z mleka na
  korzysc slodzonych napojów gazowanych.
• Niepokoi fakt spozywania mniejszej niz zalecana
  ilosci posilków dziennie prawie co piaty badany
  uczen spozywa tylko trzy posilki.
• Dzieci i mlodziez chetnie siegaja po slodkie
  przekaski.
• Skutki
• Otylosc w wieku rozwojowym jest przyczyna
  nieprawidlowej tolerancji weglowodanów u 10-27
  otylych dzieci oraz kilkunastu procent cukrzycy
  typu 2 wsród mlodziezy.
• Uwaza sie, iz reklamy zywnosci w mediach moga
  przyczyniac sie do wyboru niezdrowych pokarmów
  Reklama ma wiekszy wplyw na wybory konsumenckie
  mlodziezy niz nawyki rodziców i oddzialywania
  rówiesników.
• Dziewczeta w okresie dojrzewania przykladaja duza
  wage do opinii innych na ich temat.

18
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom
Uwaga dziewczeta jak równiez chlopcy, którym
zalezy na szczuplym wygladzie i niskiej masie
ciala, czesciej daza do jej obnizenia poprzez
aktywnosc fizyczna, stosowanie diety,
ograniczanie jedzenia, a nawet spozywanie srodków
zmniejszajacych laknienie.
19
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom

• Joanna Kasznia- Kocot, Zdun Joanna, Slowinski
  Jerzy,
• Agata Wypych Slusarska, Elzbieta Czech
• 69,7 ankietowanych gimnazjalistów spozywa 3 lub
  mniej posilków w ciagu dnia.
• 29,3 nie spozywa w domu sniadania.
• 38,4 mlodziezy uznalo owoce i warzywa jako
  podstawe diety.
• 64,2 dziewczat, jak równiez 56,6 chlopców
  zgadza sie z zalozeniem, ze jesli bedziemy
  szczupli to latwiej znajdziemy odpowiedniego
  partnera zyciowego, prace, bedziemy równiez
  szczesliwsi i osiagniemy zyciowy sukces.
• 18,9 dziewczat i 8,7 chlopców stosuje diety
  odchudzajace

20
Dbalosc o cialo, zdrowe zywienie i aktywnosc
fizyczna, bezpieczenstwo i zapobieganie urazom

• Elzbieta Rutkowska
• 2/3 badanych przez autorke licealistek widzi
  potrzebe zmian w swoim wygladzie redukcja masy
  ciala, wzrostu, koloru wlosów. Chlopcy
  odpowiednia masa i rzezba ciala, fryzura.
• praktyki corporeistyczne- zabiegi upiekszajace-
  stanowiace element budowania tozsamosci nieobce
  sa wiekszosci licealistów
• Sredni czas na upiekszanie to 25,9 minut
  dziennie, najwiekszy odsetek badanych poswieca od
  20 do 45 minut dziennie.
• Zapytano równiez , co zdaniem licealistów oznacza
  troska o cialo
• Prezentacja ciala
• Zabiegi higieniczne
• Schludny wyglad, zdrowe odzywianie, sprawnosc
  fizyczna, pielegnacja skóry, zabiegi.
•  

21
Spedzanie czasu wolnego

• Analizujac formy spedzania czasu wolnego uczniów
  szkól podstawowych mozna wnioskowac, iz nawyki
  dotyczace podstawowych potrzeb biologicznych
  czlowieka, jakim jest ruch i odpoczynek nie
  zostaly jeszcze uksztaltowane.
• W badaniach Magdaleny Boczkowskiej (2010)
  wyodrebniono nowe miejsca i formy spedzania
  wolnego czasu Shopping/Plazing, Clubbing, Le
  parkour, Wirtualne spolecznosci, Photobloging.
  Przeprowadzone badania wskazuja, ze mlodziez
  bezrefleksyjnie podaza za wspólczesna moda na
  det- rozrywke.

22
Spedzanie czasu wolnego

• Najpopularniejszym centrum handlowym wsród
  lubelskiej mlodziezy jest Lublin Plaza.
• Plaza jest nie tylko popularnym miejscem zakupów,
  ale równiez spotkan towarzyskich mlodziezy nowa
  forma aktywnosci- plazing czy plazmania
  dziecmi Plazy.

23
Spedzanie czasu wolnego

• Wirtualne spolecznosci- czyli aktywnosc
  internetowa lubelskiej mlodziezy. Szczególnie
  daje sie wyeksponowac portal Nasza-klasa. Na
  pytanie o czynnosci wykonywane podczas
  korzystania z Internetu badani uczniowie tak
  odpowiadali rozmowa na gadu-gadu, sprawdzenie
  poczty , wejscie na nasza-klase.

24
Spedzanie czasu wolnego

• Le parkur- (fr. sztuka przemieszczania sie) -
  pochodzaca z Francji forma aktywnosci fizycznej.
  Rzesze mlodziezy cwicza parkour pomimo braku
  warunków do uprawiania tego typu sportu.

25
Spedzanie czasu wolnego

• Wnioski
• Badana mlodziez najczesciej spedza czas wolny w
  pubach i centrach handlowych. Instytucje kultury
  staly sie dla mlodziezy malo atrakcyjne,
  uczniowie czuja sie nimi znudzeni, przez co
  poszukuja nowych wrazen
• Niebezpieczne jest to, iz najczesciej clubbing
  wiaze sie z piciem alkoholu
• W toku przeprowadzonych badan wylonila sie takze
  grupa osób, która aktywnie uprawia sport (gra w
  pilke, jezdzi na rowerze, plywa, uprawia sztuki
  walki i ekstremalna forme le parkour). Nie jest
  ona zbyt liczna, jednak daje nadzieje na to, ze
  nie tylko plazing i clubbing zajmuje lubelska
  mlodziez w wolnym czasie. Mlodziez.
• Zjawisko Le parkour wydaje sie bardzo
  niebezpieczne, gdyz takie wyczyny czesto koncza
  sie tragicznie- groznymi wypadkami, a nawet
  smiercia (Magdalena Boczkowska 2010, s.60-65).

26
Spedzanie czasu wolnego

• Ilona Gembalczyk
• Czas wolny szóstoklasistów
• w sposób bierny (53,75 ) ogladanie telewizji
  (32,09 ) i gry komputerowe (13,43)
• na spotkaniach towarzyskich z kolegami i
  kolezankami (20,90 ), sluchajac muzyki (18,66
  ) i czytajac ksiazki (17,91 )
• w sposób aktywny (46,24 ), dominuje aktywnosc
  ruchowa (spacery, bieganie, gimnastyka, jazda na
  rowerze).
•  

27
Spedzanie czasu wolnego

• 42 badanych spedza w sieci ponad 3 godziny
  dziennie.
• mniej niz jedna godzine na aktywnosc w sieci
  poswieca tylko 8 badanych.
• 26 ankietowanych portal Nasza-klasa odwiedza
  do 5 razy dziennie, 24 jeden raz dziennie, a 20
  badanych kilka razy w tygodniu. 14
  respondentów jest zalogowanych przez caly dzien i
  zaglada tam w wolnej chwili, a 12 ponad 5 razy
  dziennie.

28
Spedzanie czasu wolnego

• Ewa Adam, Zbigniew Tokarski, Malgorzata
  Wojciechowska
• Tylko 1 sposród 206 badanych gimnazjalistów nie
  ma w domu komputera
• 4 oglada TV powyzej 5h dziennie, 40- minimum
  2h.
• Komputer-blisko 7 uczniów ponad 5h dziennie.
• Lacznie blisko 24 dzieci spedza w towarzystwie
  mediów ponad 6h dziennie
• 50 ponad 4h dziennie w pozycji siedzacej
• W sluchawkach prawie 19 uczniów spedza
  codziennie kilka godzin (Maria Beczkiewicz).

29
Spedzanie czasu wolnego

• Konrad Komorowski, Katarzyna Pietrzak, Jacek
  Gierus
• wzrost absencji szkolnej w wieku gimnazjalnym i
  licealnym wiaze sie ze wzrostem nasilenia
  zjawiska ucieczek ze szkoly.
• Powód lek przed formami sprawdzania wiedzy w
  szkole.
• Mlodziez gimnazjalna-nuda w szkole i
  niedostosowanie. Licealna-powody zwiazane z
  indywidualizmem i afiliacja w grupie.
• Ok. 2/3 osób z badanej próby informuje o ucieczce
  rodziców.

30
Edukacja seksualna

• O potrzebie edukacji i wychowania w tym zakresie
  pisal juz Jedrzej Sniadecki traktujac edukacje
  seksualna jako element przygotowania do zycia w
  spoleczenstwie.
• Edukacja seksualna nadal wpleciona jest i
  uwiklana w polityke oraz dyskurs publiczny i
  urzedowy wciaz stanowi w edukacji wielka
  nieobecna.
• Przez studentów wskazywana jest jako obszar
  edukacji zdrowotnej przysparzajacy najwiecej
  trudnosci.
• Symptomatycznym jest fakt, iz w 6 tomach
  analizowanych przez nas publikacji nie znalazly
  sie artykuly prezentujace wyniki badan we
  wzmiankowanym zakresie. Jedyne badania dotycza
  nawyków studentów w omawianej dziedzinie.

31
Edukacja seksualna
Stanislaw Szczepanski gimnazjalisci
posiadaja wysoki poziom kompetencji zdrowotnych w
zakresie zagrozen zwiazanych z uprawianiem seksu,
co nie ma nic wspólnego z edukacja seksualna
32
Wybrane zagadnienia zdrowia psychicznego

• Stres-nieodlaczny element zycia czlowieka,
  umozliwia rozwój.
• Szkola juz dla uczniów szkoly podstawowej stanowi
  zródlo glównych grup stresorów. Do stresorów
  dzieci zaliczaja m.in. niesprawiedliwa ocene czy
  osmieszenie, obawe o ocene, wynik testu oraz lek
  przed nauczycielem.
• Niepokoi swiadomosc brutalizacji zycia szkolnego
  i wzrost agresji fizycznej, psychicznej oraz
  spolecznej uczniów wobec swoich kolegów.
  Uczniowie szkól srednich twierdza, ze choc
  zetkneli sie agresja to mieli niewiele kontaktów
  z pedagogiem, podobnie nie uczestniczyli w
  programach profilaktycznych.
• Jezeli chodzi o mlodziez ze szkól srednich -
  badania pokazuja, ze duzym problemem jest
  gelotofobia definiowana jako lek przed
  wysmianiem-problem Brak pozytywnych strategii
  radzenia sobie w sytuacjach trudnych przejawia
  sie równiez w sieganiu przez mlodziez gimnazjalna
  po srodki przeciwbólowe, na przyklad w sytuacji
  spadku nastroju (otrzymanie zlej oceny), ogólnego
  rozbicia lub stwierdzenia mam zly dzien.
• Pojawila sie nowa kategoria metod radzenia sobie
  ze stresem, a mianowicie gra komputerowa
  i gadu-gadu.

33
Wybrane zagadnienia zdrowia psychicznego

• Ilona Gembalczyk
• Uczniowie szkoly podstawowej-najczestsze sposoby
  radzenia sobie ze stresem
• 34,68 sluchanie muzyki
• 15,02 aktywnosc ruchowa
• 12,13 rozmowy z bliskimi
• 12,13 gry komputerowe i rozmowa na gadu-gadu

34
Wybrane zagadnienia zdrowia psychicznego

• Teresa Zubrzycka-Maciag -gimnazjalisci
• co 5 uczen nie lubi szkoly
• 15 odczuwa lek przed pójsciem do szkoly
• 30 uczniów czuje akceptacje ze strony
  nauczycieli
• Niemal wszyscy zetkneli sie z aktami agresji w
  szkole 75 uczniów nie przypomina sobie zajec
  profilaktycznych
• 72 nigdy nie zetknelo sie z pedagogiem
• 4 mialo z nim kontakt
• Uczniowie marza o normalnosci !!!

35
Wybrane zagadnienia zdrowia psychicznego

• Mieczyslaw Radochonski
• najwyzsze odsetki gelotofobików odnotowuje sie
  wsród uczniów III klasy gimnazjum i I liceum
• U niektórych gelotofobia delikatnie zaklóca
  funkcjonowanie, u innych przybiera rozmiary
  paranoidalne-traktowana moze byc jako fobia
  spoleczna (wg Titze).
• Kliniczne objawy gelotofobii zaobserwowano u 8,27
  badanej rzeszowskiej mlodziezy, co dziesiaty
  badany ma nieznacznie zaznaczona gelotofobie.

36
Wybrane zagadnienia zdrowia psychicznego

• Monika Klonowska dowodzi, ze trening w zakresie
  wystapien publicznych umiejetnosc prezentacji,
  wypowiadania sie na forum - obniza lek spoleczny.
•  
• Dla 80 licealistów glównym zródlem stresu jest
  szkola-badania Joanny Rózanskiej-Kowal- glównie
  sprawdziany i odpowiedzi przy calej klasie- uwaza
  sie to za sytuacje normalna w szkole.

37
Wybrane zagadnienia zdrowia psychicznego

• Izabela M. Lukasik
• koniecznosc uswiadamiania mlodziez co do
  konsekwencji przyjmowania srodków
  przeciwbólowych, wyposazenia ich w arsenal metod
  alternatywnych, strategie radzenia sobie w
  sytuacjach trudnych.
• Anna Witek
• ponad polowa gimnazjalistów czesto korzysta z
  leków bez recepty- co czwarty raz w miesiacu,
  niektórzy raz w tygodniu.
• Traktuja je jako sposób radzenia sobie z bólem,
  takze na ból wywolany lekami negatywnymi
  emocjami-wystapienie przed klasa, zla ocena.
• Nie zwraca sie ponadto w polskiej szkole uwagi na
  higiene umyslu.
• Lekcewazy sie zasady higienicznego trybu zycia w
  obszarze wysilku umyslowego niska wiedza nawet w
  sferze deklaracji
• Nauczyciele nie wiedza sami ale i nie rozumieja
  tego, co w podrecznikach na ten temat napisano

38
poczucie tozsamosci i wlasnej wartosci 

• Nie mozemy wyeliminowac zagrozen wspólczesnego
  swiata, ale mozemy poprzez dzialania edukacyjne
  rozwijac zasoby osobiste dzieci i mlodziezy
• Poczucie wlasnej wartosci traktowane jest jako
  jeden z zasobów osobistych waznych dla mlodego
  czlowieka. Niskie poczucie wlasnej wartosci
  czesciej laczy sie z mozliwosciami ulegania
  zagrozeniom zdrowotnym.
• Wspólczesna szkola nie poswieca zbyt duzo czasu
  na ksztaltowanie zasobów osobistych swoich
  uczniów. jezeli zadbamy o wyposazenie mlodego
  czlowieka w wachlarz niezbednych umiejetnosci,
  wówczas stwarzamy mu szanse na wzmacnianie wiary
  we wlasne mozliwosci.

39
poczucie tozsamosci i wlasnej wartosci 

• Rekomendacje dla pracy dydaktyczno- wychowawczej
  w szkole
• Akceptowac wychowanków takimi jakimi sa, stworzyc
  taka atmosfere, w której beda czuc sie dobrze,
  utwierdzac ich w przekonaniu o wlasnej wartosci,
  wskazywac cechy nad którymi powinni pracowac
• Prowadzic rozmowy z uczniami, aby pomóc im w
  samopoznaniu, dodac odwagi, zachecic do wysilku i
  pokonywania trudnosci
• Wnikliwie kontrolowac oraz regulowac uklad
  stosunków interpersonalnych w grupie, dazac do
  tego aby w klasie bylo jak najmniej uczniów
  izolowanych i odrzuconych
• Wlaczac dzieci i mlodziez do wspólpracy i
  wspóldzialania, co moze zmieniac uklad stosunków
  interpersonalnych, a takze nastawienie uczniów
  samych do siebie
• Tak organizowac zycie szkolne, aby uczniowie
  mieli okazje wypróbowania swoich sil w róznych
  dziedzinach, uzyskania pozytywnych efektów i
  refleksji nad soba
• Przejawiac demokratyczny styl kierowania grupa.

40
poczucie tozsamosci i wlasnej wartosci 

• Lilianna Klimek i Marzena Okrasa
• Uczniowie uczestniczacy w badaniach
  najkorzystniej oceniaja sie w zakresie Ja w
  towarzystwie, nieco nizsze jest poczucie wlasnej
  wartosci badanych uczniów w wymiarze Ja
  osobistego, jeszcze nizsze wyniki odnotowano w
  wymiarze Ja w szkole. Natomiast najnizsze
  poczucie wlasnej wartosci wystapilo u badanych w
  zakresie Ja w rodzinie (walka o swoja tozsamosc i
  niezaleznosc moze rodzic konflikty w rodzinie).
• W swietle uzyskanych danych dziewczeta
  charakteryzuja sie wyzszym globalnym poziomem
  poczucia wlasnej wartosci, a takze przejawiaja
  istotnie wyzsze poczucie wartosci w zakresie Ja w
  rodzinie i Ja w szkole, a nieco wyzsze w wymiarze
  Ja towarzyskiego. Ja osobiste nie róznicuje
  badanych dziewczat i chlopców.

41
umiejetnosci zyciowe 

• Koszty braku zainteresowania ksztalceniem
  kompetencji spolecznych u dzieci sa bardzo
  wysokie agresja i akty przemocy, samobójstwa,
  przedwczesne ciaze, narkomania, objawy depresji,
  naduzywanie leków przeciwbólowych. Wiele dzieci,
  osiaga slabe wyniki w nauce, niewspólmierne do
  posiadanego ilorazu inteligencji. Nie umieja one
  zapanowac nad emocjami, co nie pozwala im sie
  skupic, dzialac racjonalnie i podejmowac wlasciwe
  decyzje.
• Badania M. Lukawskiej pokazuja, ze szkola jest
  najbardziej optymalnym miejscem, w którym
  dzialalnosc profilaktyczna mozna skutecznie
  wykorzystac i poddac weryfikacji.

42
Zapobieganie zachowaniom ryzykownym dla zdrowia
wlasnego i innych ludzi- uzywaniu substancji
psychoaktywnych 

• Eksperymentowanie mlodych ludzi z alkoholem czy
  papierosami w wiekszosci przypadków ma charakter
  przejsciowy. Jednak te pierwsze próby moga
  powodowac liczne szkody spoleczne i zdrowotne u
  dorastajacych osób, tym samy nie mozna
  przechodzic obok nich obojetnie.
• Inicjacja alkoholowa ma miejsce juz w szkole
  podstawowej. Jest to niepokojacy fakt, biorac pod
  uwage wiek respondentów. Wzrasta, bowiem
  w dalszym ciagu liczba nastolatków pijacych
  regularnie, jak i okazjonalnie.
• Analizowane wyniki badan pokazuja, ze jezeli
  chodzi o palenie papierosów, to jest to
  marginalny problem w szkole podstawowej. Sytuacja
  ulega zmianie juz na poziomie gimnazjum.

43
Zapobieganie zachowaniom ryzykownym dla zdrowia
wlasnego i innych ludzi- uzywaniu substancji
psychoaktywnych  

• Koszty braku zainteresowania ksztalceniem
  kompetencji spolecznych u dzieci sa bardzo
  wysokie agresja i akty przemocy, samobójstwa,
  przedwczesne ciaze, narkomania, objawy depresji,
  naduzywanie leków przeciwbólowych. Wiele dzieci,
  osiaga slabe wyniki w nauce, niewspólmierne do
  posiadanego ilorazu inteligencji. Nie umieja one
  zapanowac nad emocjami, co nie pozwala im sie
  skupic, dzialac racjonalnie i podejmowac wlasciwe
  decyzje.
• Badania pokazuja, ze szkola jest najbardziej
  optymalnym miejscem, w którym dzialalnosc
  profilaktyczna mozna skutecznie wykorzystac i
  poddac weryfikacji.

44
Zapobieganie zachowaniom ryzykownym dla zdrowia
wlasnego i innych ludzi- uzywaniu substancji
psychoaktywnych  

• Ilona Gembalczyk
• alkohol
• 15 uczniów ostatniej klasy szkoly podstawowej
  spozywalo juz alkohol.
• 10,41 szóstoklasistów wzieloby proponowany
  srodek, poniewaz nie wiedza jak odmówic
• 18 badanych, deklaruje potencjalna chec
  spróbowania.
• Tyton
• 7 uczniów (4 ) przyznalo, ze juz palilo.

45
Zapobieganie zachowaniom ryzykownym dla zdrowia
wlasnego i innych ludzi- uzywaniu substancji
psychoaktywnych  

• Maria Chodkowska, Zdzislaw Kazanowski
• Biorac pod uwage normy prawne regulujace
  dostepnosc alkoholu i innych uzywek-droga i
  dostep do nich dla gimnazjalistów i wiekszosci
  licealistów powinna byc zamknieta.
• ponad 70 badanych w tym wieku mialo dostep do
  alkoholu, 33 do papierosów.
• 36 badanych przeszlo alkoholowa inicjacje
  ponizej 13 roku zycia, nikotynowa-48,57

46
Zapobieganie zachowaniom ryzykownym dla zdrowia
wlasnego i innych ludzi- uzywaniu substancji
psychoaktywnych  

• Uzywki a stosunki kolezenskie
• Zdaniem 46 gimnazjalistów i 62 licealistów
  alkohol ulatwia nawiazywanie kontaktów
  kolezenskich, papierosom przypisali te sama
  wartosc uczniowie badani w nastepujacych
  proporcjach 12 uczniów gimnazjum i 16-liceum.

47
Zapobieganie zachowaniom ryzykownym dla zdrowia
wlasnego i innych ludzi- uzywaniu substancji
psychoaktywnych  

• Danuta Osik- Chudowolska
• I i III klasy gimnazjum
• Co drugi badany zapalil juz pierwszego papierosa,
  ale nie robi tego codziennie.
• W klasie III uczniowie dwukrotnie czesciej
  spozywaja piwo. Glównym motywem siegania po
  alkohol jest ciekawosc. Uczniowie klasy I nie
  wiedza, gdzie i od kogo mogliby kupic narkotyki,
  w klasie III sa zdecydowani bogatsi w wyzej
  wspomniana wiedze.

48
Zapobieganie zachowaniom ryzykownym dla zdrowia
wlasnego i innych ludzi- uzywaniu substancji
psychoaktywnych  

• Katarzyna Kocka, Hanna Kochaniuk, Malgorzata
  Tarka
• i Agnieszka Bartoszek
• Dla 25 badanych gimnazjalistów glównym zródlem
  wiedzy nt. profilaktyki i uzaleznien sa szkola
  i mass media.
• Programy profilaktyczne w szkolach badanych osób
  sa realizowane glównie przez wychowawce, 38,3
  biologa i pedagoga (16), psychologa 12,9 oraz
  pielegniarke 7,3.
• 79,1 badanych aktywnie uczestniczy w programach.
• Programy dotycza, zdaniem 43,3 uczniów wiedzy
  teoretycznej, 35,8- swiadomego i umiejetnego
  odmawiania, 20,7 umiejetnosci radzenia sobie w
  sytuacjach trudnych
• 72,2 badanych twierdzi, ze szkola oferuje zbyt
  mala ilosc tego typu zajec

49
Przeciwdzialanie przemocy i agresji 

• Problem agresji wsród uczniów stal sie w
  ostatnich latach tematem wielu konferencji,
  sympozjów, a takze badan naukowych. Jest on
  zglaszany przez dyrektorów placówek oswiatowych i
  nauczycieli, jak równiez stanowi dylemat dla
  rodziców posylajacych swe dzieci do szkoly.
• Z perspektywy szkoly wazna jest odpowiedz na
  pytanie
• jakie sa zródla agresji oraz jak niwelowac
  agresje, zwlaszcza w srodowiskach
  skonfliktowanych?

50
Przeciwdzialanie przemocy i agresji 

• Zjawisko nasilajacej sie agresji w
  spoleczenstwie, motywuje do tworzenia programów,
  bedacych propozycja radzenia sobie z tym
  zjawiskiem.
• Przyklady
• rzadowy program Zero tolerancji dla przemocy w
  szkole z 2006 roku,
• kierowane glównie do szkól kampanie spoleczne
  Szkola bez przemocy, Stop przemocy, Stop
  cyberprzemocy i in.
• Kolejna propozycje stanowi Trening Zastepowania
  Agresji. Jest to program wielostronnej
  interwencji skierowanej na zmiane zachowania
  agresywnego zlozonym z trzech komponentów
• Komponent behawioralny (trening umiejetnosci
  spolecznych)
• Komponent emocjonalny (trening kontroli zlosci)
• Komponent poznawczy (trening wnioskowania
  moralnego)
• Moze to byc metoda, od której szkola moze
  zapoczatkowac integracje trzech srodowisk
  nauczyciele-uczniowie- rodzice.

51
Przeciwdzialanie przemocy i agresji

• Anna Czuwara
• systematyczny wzrost zachowan agresywnych i
  przestepczych wsród mlodziezy polskiej w
  ostatnich latach
• tendencja ta ma charakter globalny, podobnie jak
  obnizanie sie wieku zachowan przestepczych
• uczniowie, którzy potrafia wspóldzialac, wykazuja
  takze nizszy poziom agresji, natomiast ci,
  którzy rywalizuja, jednoczesnie sa bardziej
  agresywni.
• z wiekiem, wraz z podejmowaniem ról i
  odpowiedzialnych zadan, spada zarówno liczba
  problemów, jak i liczba zachowan antyspolecznych

52
Przeciwdzialanie przemocy i agresji

• Mieczyslaw Radochonski
• podkresla pilna potrzebe opracowania norm
  sluzacych odróznianiu patologicznych zachowan w
  grupie adolescentów od normatywnych
• Antyspolecznosc mlodziencza-brak respektu dla
  norm spolecznych
• Wystepowanie cech psychopatycznych w gimnazjach
• U 2,68 uczniów dostrzezono wyrazne cechy
  psychopatyczne, na które skladaja sie
  impulsywnosc, brak planów, manipulacja, arogancja
  oraz zachowania antyspoleczne i defekt
  emocjonalny.
• Najbardziej obserwowalne jest to zjawisko w
  klasach III gimnazjów. W kazdym przedziale
  wiekowym najwyzsze wskazniki obserwuje sie w
  zakresie impulsywnosci oraz braku planów.

53
(No Transcript)