HARRAN-GOBEKLİTEPE - PowerPoint PPT Presentation

About This Presentation
Title:

HARRAN-GOBEKLİTEPE

Description:

CHANGİNG HİSTORY – PowerPoint PPT presentation

Number of Views:212
Slides: 86
Provided by: Vural
Category: Travel & Places
Tags: archeolgy

less

Transcript and Presenter's Notes

Title: HARRAN-GOBEKLİTEPE


1
HARRAN GÖBEKLITEPE
Dr. Vural Yigit 15.10.2018
2
BEREKETLI HILAL
  • Bereketli Hilal (Fertile Crescent), Yakindogu,
    Ortadogu ve Önasya uygarliklarinin dogdugu
    bölgedir.
  • Ilk tarim, hayvanlarin evcillestirilmesi ve ilk
    yerlesimler bu bölgede ortaya çikmistir.
  • Bereketli Hilal, Akdeniz ikliminin egemen oldugu,
    hilal seklinde bir görüntüye sahip bereketli
    topraklardir.
  • Bu ismi ilk kez ABD'li Dogubilimci (oryantalist)
    James Nery Breasted (1865-1935) kullanmistir
  • "Bu büyük yarim dairenin tümünü içeren cografi
    ya da politik bir isim yoktur. Bu yüzden yeni bir
    terim kullanmali ve Verimli Hilal olarak
    adlandirmaliyiz."

3
(No Transcript)
4
HARRAN OVASINDA BIR TEPE
  • Sanliurfa yakinlarinda yaklasik 1 km. uzunlugunda
    ve 15 metre yükseklikte kireç tasi bir plato
    üzerinde bulunan bir agaç etrafinda çevre
    halkinin yatir olarak bilinen bir ziyaret ve adak
    yeri bulunmaktaydi.
  • Bu alanin batisinda, sarp kenarli bir sel yatagi
    ve hafif çökmeler bulunan, çapi 150 metre kadar
    olan kirmizi toprak yükseltiler yer aliyordu.
  • Harran Ovasinin baslangicinda bu çorak tepede.
    Insanlik tarihini degistirecek bir buluntu
    oldugunu kimse düsünemezdi.
  • Ancak, etrafta bolca bulunan çakmaktaslari,
    buranin çok eski bir geçmisi oldugunun
    göstergesiydi.

5
(No Transcript)
6
(No Transcript)
7
GEÇMISTE BURADA YASAYAN INSANLARIN TEMEL GEÇIM
KAYNAGI AVCILIK ve TOPLAYICILIKOLMALIYDI
8
YALNIZCA BIR TAS PARÇASI
  • 1983 yilinda, Sanliurfa kent merkezinin yaklasik
    22 km kuzeydogusundaki Örencik Mahallesi'nde
    yasayan Ibrahim ve Savak Yildiz tarlalarini
    sürerken bulduklari oymali tasi müzeye götürürken
    bunun Dünyanin en büyük arkeolojik kesfi'
    olacagini nereden bileceklerdi?
  • Müze yetkilileri bu bir tas deyip bir kenara
    biraktilar.
  • Simdilerde, yalnizca küçük bir bölümü ortaya
    çikarilan Göbeklitepe kült alani, dünyanin en
    ilgi çeken ve ziyaret edilen arkeolojik alani
    haline geldi.
  • 14 Ekim 2018 günü Göbeklitepeye geliyoruz.

9
(No Transcript)
10
(No Transcript)
11
Göbeklitepe Ören yerine geliyoruz, rehberimiz
yine arkeolog-editör, Nezih Basgelen
12
(No Transcript)
13
(No Transcript)
14
(No Transcript)
15
Göbeklitepe giris kapisi
16
Klaus Scmhidtin köpegi bizi karsiliyor, çok
üzgün.
17
(No Transcript)
18
Ören Yeri üstü örtülü durumda
19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
KAZI KATMANLARI
  • Göbekli Tepedeki kazi çalismalarinda, üç
    katman(tabaka) ortaya çikmistir
  • En üstteki I. katman yüzey dolgusudur.
  • II. A. katman Dikilitasli Köseli Yapilar (MÖ 8
    bin 9 bin), Çanak Çömleksiz Neolitik Çag B
    evresine tarihlenmektedir.
  • Burada dikilitasli ve dörtgen planli yapilar
    ortaya çikarilmistir.
  • Söz konusu yapilarin, çagdasi olan Nevali
    Çorideki tapinakla benzerliklerinde dolayi ayni
    sekilde kült yapilari oldugu sonucuna
    varilmistir.
  • Bu tabakanin tipik yapisi olarak kabul edilen
    Aslanli Yapida dört dikilitastan ikisi
    üzerinde birer aslan kabartmasi görülmektedir.

22
(No Transcript)
23
II. Ve III. Katmanlar
  • II. B. Katmani Yuvarlak Oval Yapilar (ara
    tabaka olarak degerlendirilmektedir)
  • Çanak Çömleksiz Neolitik Çag, A B geçis
    evresi olarak tarihlenen bu katmanin yapilari
    yuvarlak ya da oval planda yapilmis.
  • III. Katman Dikilitasli Dairesel Yapilar
  • (MÖ 9 bin 10 bin)
  • Çanak Çömleksiz Neolitik Çag A Evresine
    tarihlenen en alttaki bu katmanda,
    Göbeklitepenin en önemli buluntulari yer alir.

24
III. Katman
  • III. Katmanda yapilan kazilarin ilk yilinda,
    dört yapi ortaya çikarilmis ve A, B, C ve D
    adlari verilmistir.
  • Daha sonraki kazi çalismalarinda ise E, F ve G
    olarak adlandirilan üç yapi daha ortaya
    çikarilmistir.
  • Jeomanyetik ölçümler, bu sekilde daha en az yirmi
    anitsal yapinin bulundugunu göstermektedir.
  • Dikilitaslarin çevresinde islenmis taslardan, iç
    içe iki duvar örülmüstür ve aralarinda bir
    koridor olusmustur.
  • Bu sekliyle merkezdeki dikili taslar serbest
    iken çevredekiler kismen duvar ve bank sirasi
    içine gömülmüs durumdadir.

25
MIMARI YAPI
  • Dikilitaslarin arasi ve çevresinde çogunlukla
    yontularak islenmis taslardan olusan duvarlar
    örülmüstür.
  • Duvarin yapiminda çogunlukla kirilmis
    dikilitaslarin parçalari kullanilmistir.
  • Taslarin arasinda 2 cm. kalinlikta balçik harç
    bulunur.
  • Yapilardan hiçbirinde bir çati yoktur.
  • Bunlarin birer açik hava tapinagi oldugu
    anlasilmaktadir.

26
YAPI TEKNIGI
  • C, D ve E yapisi disindakilerin tabanlari,
    Güneydogu Anadolu Bölgesi'nde Çanak Çömleksiz
    Neolitik Çag'a tarihlenen kült yapilarinda
    genellikle görüldügü gibi terrazzo teknigiyle
    yapilmamistir.
  • Bunlarin tabanlari ana kayanin düz ve pürüzsüz
    bir sekilde islenmesiyle elde edilmistir.
  • Bazilarinin üzeri beton sertligindeki
    söndürülmüs kireçten yapilmistir.
  • C yapisindaki merkez dikilitaslar da ana kayada
    açilan 50 cm.lik kaide oyuklarina, etraflari
    küçük taslar ve balçikla sikistirilarak
    oturtulmustur.
  • Dökülen tas parçalari ile yapilan yapi
    teknigi

27
(No Transcript)
28
(No Transcript)
29
KABARTMA HAYVAN FIGÜRLERI
  • A Yapisindaki dikilitaslar üzerindeki kabartma ve
    betimlemelerde yer alan 17 hayvan türü içinde en
    çok kullanilani, ag gibi birbirine girmis
    yilanlardir.
  • B Yapisindaki iki adet tilki kabartmasi,
    özellikle merkezdeki iki dikilitasin ön yüzünde
    yer almaktadir.
  • C Yapisi ise yaban domuzlarina agirlik
    verilmistir.
  • D Yapisinda ise yaban domuzlari, yabani öküzler,
    ceylanlar, yaban esekleri, turnalar, leylekler,
    ibis, ördek ve bir kedigil gibi genis bir figür
    çesitliligi bulunmaktadir.
  • Kabartmalar arasinda yilan ve tilki figürleri
    çogunluktadir.

30
(No Transcript)
31
(No Transcript)
32
YILAN SIMGESI
  • Sütunlar üzerinde çok sayida degisik yilan
    betimleri bulunmasinin anlami ne?
  • Yilan figürü pek çok eski kültürde yer
    almaktadir.
  • Zehirli yilanlar insanlar tarafindan her zaman
    tehdit unsuru olarak, korkulacak ve çekinilecek
    bir canlidir.
  • Ancak yilan zehrinin koruyucu etkisi ve tip
    sembolü olarak pek çok mitolojide karsimiza çikar.

33
Domuz, tilki ve kuslar
34
(No Transcript)
35
(No Transcript)
36
INSAN BETIMLERI
37
KUTSAL ALAN
  • Siklikla dikilitaslarin gövde kisminin ön yüzünde
    iki bant halinde ve uzun bir giysiyi andiran
    kabartmalar bulunuyor.
  • Bunlarin özel bir giysiyi temsil ettigi ve
    ritüellerin önemli bir unsuru olarak, belirli
    kisiler tarafindan giyildigi düsünülmekte.
  • Bütün bunlar Göbeklitepenin kutsal bir yer
    oldugunu isaret ediyor..
  • Insan ve hayvan betimleri her ne kadar o dönemde
    yörede yasayan canlilara ait olsa bile, Erken
    dönem Samanizm izlerini tasiyor.

38
(No Transcript)
39
C Yapisi sütün 28 bulunan bu sembol Avustralya
yerlisi Worgia saglikçisi üzerindeki betimler
ile ayni.
40
(No Transcript)
41
Göbekli Tepedeki D Tapinaginda yer alan Sütun 43
üzerinde, akrep, akbaba, yilan, ereksiyon halinde
bassiz bir insan, kuslar yer aliyor.Zodyak Takim
Yildizi sembollerinden olan akrep figürünün
etrafinda yer alan kartal ile akbabanin basi ve
kanatlari arasindaki açi, bu takimyildizlarinin
açisiyla uyum içinde.
42
H yapisi Sütün 56 daki uzun boyunlu ve büyük
gövdeli kus kabartmalari, Avustralyada yasayan
emu-Devekuslarina benziyor. 1932 yilinda
Avustralya hükümeti bu kuslara savas açip büyük
zafer kazanmisti!
43
(No Transcript)
44
Sütunlar üzerindeki kabartmalarin islevi ne?
45
(No Transcript)
46
(No Transcript)
47
(No Transcript)
48
Dilek agacina geldik..
49
DILEK AGACINDA
  • Tepedeki dilek agaci altinda toplaniyoruz.
  • Göbelitepe arazisinin sahipleri ve kazi
    çalismalarinda, 20 yil görev alan Yildiz ailesi
    bireyleri, Göbeklitepede güvenlik görevlisi
    olarak hizmete devam ediyor.
  • Dünyanin dört bir yanindan Göbeklitepe'ye gelen
    yerli ve yabanci turistlere de gönüllü rehberlik
    yapan Yildiz, giydigi yöresel kiyafetler
    dolayisiyla da ören yerinin en çok taninan
    simalarinin basinda yer aliyor.
  • Bizlere Göbeklitepenin bulunus öyküsünü
    anlatiyor.

50
(No Transcript)
51
HARRAN EVLERI
  • Atatürk Barajinin suladigi Harran ovasinda
    yolumuza devam ediyoruz.
  • Sanliurfanin ilk Islam üniversitesi kalintilari
    ve Emeviler döneminden kalma Ulu Camisi ile
    Harran ilçesi, farkli mimari yapidaki 250 yillik,
    bitisik düzendeki konik evleri geziyoruz.
  • Bu evler harcinda gül yagi, saman, toprak ve
    yumurta aki kullanilan mimari yapisi sayesinde
    yazlari serin, kislari ise sicak tutma özelligine
    sahip.
  • Yüksekligi içeriden 5 metreye varan ve 30-40
    tugla dizisiyle örülerek insa edilen evler,
    içeriden ve disaridan balçikla sivanmasi
    sayesinde varliklarini günümüze kadar devam
    ettirmis durumda.

52
(No Transcript)
53
Kubbeli evlerin iç görünümü
54
(No Transcript)
55
(No Transcript)
56
(No Transcript)
57
Peygamberler sehri Urfaya geliyoruz.
58
(No Transcript)
59
Eski ve yeni sehir bir arada
60
(No Transcript)
61
Sanliurfa arkeoloji ve seramik müzeleri
62
MÜZE DEDIGIN BÖYLE OLUR
  • Sanliurfanin kültürel mirasina yakisir bir
    sekilde düzenlenmis Müzesi'nde Harran'daki
    kazilarindan elde edilen eserler ve kültür
    varliklari, kronolojik siralama ile ayri
    vitrinler halinde sergilenmekte.
  • Giris katindaki ilk salon Asur, Babil ve Hitit
    çaglarina ait tas eserlere ayrilmis durumda.
  • Arkeolojik bölümlere ait ikinci ve üçüncü
    salonlarda Neolitik Devre (M.Ö. 8000-5000) ait
    çakmak tasindan kesici aletler, deliciler, tastan
    idoller ve kaplar
  • Kalkolitik Devre (M.Ö.5000-3000) ait pismis
    topraktan yapilmis, boyali ve boyasiz geometrik
    desenli seramikler sergileniyor.

63
NE ARARSAN VAR
  • Mühürler, ölü gömme küpleri (pithos), fayanstan
    yapilmis kolye taneleri Eski Tunç Çagina (M.Ö.
    3000-2000) tarihlenen pismis topraktan mühür
    baskili küp parçalari, silindir ve damga
    mühürler, figürinli kap parçalari, hayvan
    figürinleri, madeni esyalar, takilar, idoller
    gibi çok ve çesitli eserler teshir edilmektedir.
  • Etnografik eserler seksiyonunda yörenin
    özelliklerini tasiyan giysiler, gümüs ve bronz
    takilar, el sanatlarina ait örnekler, yöreye has
    özellik tasiyan oymali kitabeli ahsap kapilar ve
    pencere kanatlari, hat sanatina ait eserler, el
    yazmasi Kuran-i Kerim'ler bulunmaktadir.

64
Urfa Müzesinde Göbeklitepemülaji gerçek
boyutlarda müze içine yerlestirilmis.Bir
eserin bal mumu, alçi vb. bir madde ile kalibini
çikararak yapilan islemlerin bütünü
65
(No Transcript)
66
(No Transcript)
67
(No Transcript)
68
Simdiye kadar yalnizca Göbeklitepede bulunan
kireçtasindan yapilmis büyük halkanin islevinin
ne oldugu halen bilinmiyor.
69
(No Transcript)
70
(No Transcript)
71
(No Transcript)
72
(No Transcript)
73
(No Transcript)
74
(No Transcript)
75
(No Transcript)
76
Haleplibahçe mozaik müzesi
77
(No Transcript)
78
(No Transcript)
79
(No Transcript)
80
(No Transcript)
81
(No Transcript)
82
(No Transcript)
83
Sanliurfanin ünlüleri
84
Sira gecesine katilmadan olmaz.
85
BIR BASKA GEZIDE BULUSMAK ÜZERE
Write a Comment
User Comments (0)
About PowerShow.com