pakiza127

1
https//www.ebmg.az/mobile/view?idebm00314

• ANEMIYANIN DIFFERENSIAL
• DIAQNOSTIKASI
• EBM Klinik protokollar

R?himova Pakiz? Oruc qizi Pediatr, A-qrup
sigortada h?kim ekspert
2
Anemiya hemoglobin konsentrasiyasinin azalmasi v?
?ks?r hallarda qanin vahidin? düs?n qirmizi qan
hüceyr?l?rinin v? hematokrit sayinin azalmasi il?
xarakteriz? olunan bir v?ziyy?tdir.

• ÜST-nin anemiya diaqnozu meyarlari bunlardir
• - kisil?rd? - eritrositl?rin sayi lt4,0 milyon /
  µl, Hb lt130 q / l, Ht lt39
• - qadinlarda - eritrositl?rin sayi lt3.8 milyon /
  µl, Hb lt120 q / l, Ht lt36
• - hamil? qadinlarda, Hb lt110 g / l, Ht lt 33.
• usaqlar qanda hemoqlobin lt 110 q/l Ht.30-44
  yasdan asili olaraq

3

• Eritrositl?rin orta korpuskulyar h?cmin? -OKH
  (MCV ) gör? anemiyanin morfoloji t?snifati
  anemiyanin qiym?tl?ndirilm?sind? sad? v? praktik
  yanasmadir.1

1.Meqaloblastik anemiya. Freja Ebeling EBM
kliniki protokollari
4
Anemiyalarin t?snifati
Hb-d? azalma1


Normositar / normoxrom (MCV 80100 fl) MCV, MCH,
MCHC, RDW ümumiyy?tl? normal h?dl?r daxilind?
makrositar/ normo- v? ya hiperxrom MCVgt
100fl MCHgt 32 pg RDW artir
mikrositar / hipoxrom MCV lt80fl MCH lt27 pg MCHC
lt320 g / L RDW d?r?c?si v? ya artir
1.TUSDATA, Sampiyonlar NOTU, Dahiliy? 2019
s?h.12-17
5
Anemiyalarin t?snifati123

Asagi v? ya normal retikulositl?r
Retikulositl?r Yüks?lib
Asagi v? ya normal retikulositl?r lt2

K?skin hemoragik anemiya Hemolitik anemiya
D?mir defisitli anemiya
Hemor-ragik anemiya Hipotireoz Aplastik
anemiya Eritrpoezin gücl?nm?si Alkohol Dig?r
s?b?bl?r
Talassemiya Sideroblast anemiya Xroniki
X?st?lik Anemiyasi
Meqalo- blast
Böyr?k çatismazligi Sümük iliyi
infiltrasiyasi Xroniki X?st?lik Anemiyasi
Mielodisplastik sindrom
Qeyri Meqa-loblast
Qaraciy?r x?st?liyi Mielodis-plastik
B12 v? ya (fol tursusu ) çatismazliq anemiyasi

1.Meqaloblastik anemiya. Freja Ebeling EBM
kliniki protokollari 2.D?mir çatismazligi
anemiyasi, Tapio Nouisiannen, EBM kliniki
protokollari 3. https//bestpractice.bmj.com/topic
s/en-us/93/diagnosis-approach (Britaniya tibb
Jurnalinin onlayn m?qal?si)
6
Anemiya diaqnostikasina MCV ?sasli yaxinlasma
?QQH, ?HKT, ?Hb
Anemia
MCV
80-100 fl
gt 80 fl
lt 80 fl
Makrositar
Normositar
Mikrositar
Qan yaxmasinin morfologiyasi
Ferritin v? d?mirin laborator müayin?si
Retikulosit sayi
yüks?k
yüks?k
asagi
normal
normal
asagi
Hiperseqmentasiyali neyrolfill?r
Hiperseqmentasiyali neyrolfill?r yoxdur
Hemoliz Xroniki qan itkisi
Aplaziya Xroniki x?st?lik anemiyasi
Hemorra-gik anemiya
D?mir defisitli anemiya
Talassemiya Hemoqlobi-nopatiya
Xroniki x?st?lik anemiyasi
Vit B12 defisiti
Polixramaziya h?d?f hüceyr?l?r
Fol defisiti
Qaraciy?r x?st?liyi
Retikulositoz
Sideroblastik anemiya
Hemoqlo-binin analizi
?LDH ?Bilirubin ?Haptoglobin Birbasa qlobulin
testi
?CRP v? dig?r sitokinl?r
Qaraciy?r Enziml?ri
B12 v? fol tursusu s?viyy?l?ri MMT
sümük iliyi halqali sideroblast-lar
1.Green R Hematology 20122012 492-498
Amerika Hematologiya Asssosiasiyasi
7
Anemiya alqoritmi
Anemiya
Qadinlarda
lt12 q/dl
Hematokrit
lt37
Hemoqlobin
Kisil?rd?
Hematokrit
lt42
Hemoqlobin
lt13 q/dl
MCV 80-100
MCV lt 80
MCV gt100
Normositar
Mikrositar
Makrositar
Qan yaxmasinin morfologiyasi
D?mir, Ferritin baglama qabiliyy?ti
Retikulosit sayi indeksi
yüks?k
yüks?k
asagi
normal
normal
asagi
Hiperseqmentasiyali neyrolfill?r
Hiperseqmentasiyali neyrolfill?r yoxdur
Hemoliz Xroniki qan itkisi
Aplaziya Xroniki x?st?lik anemiyasi
Hemorra-gik anemiya
D?mir defisitli anemiya
Talassemiya Hemoqlobi-nopatiya
Xroniki x?st?lik anemiyasi
Vit B12 defisiti
Polixramaziya h?d?f hüceyr?l?r
Fol defisiti
Qaraciy?r x?st?liyi
Retikulositoz
Sideroblastik anemiya
Hemoqlo-binin analizi
?LDH ?Bilirubin ?Haptoglobin Birbasa qlobulin
testi
?CRP v? dig?r sitokinl?r
Qaraciy?r Enziml?ri
B12 v? fol tursusu s?viyy?l?ri MMT
sümük iliyi halqali sideroblast-lar
Amerika Hematologiya Asssosiasiyasi
1.Green R Hematology 20122012 492-498
8
MCV
YÜKS?K
Asagi
Qanda Ferritin
Normal B12 s?viyy?si ?Fol tursusu
Fol tursusu defisiti
Normal v? yüks?k
Asagi
?B12 s?viyy?si Normal Fol tursusu s?viyy?si
Normal B12 s?viyy?si Normal Fol tursusu s?viyy?si
D?mir defisitli anemiya
TIBS
Qaraciy?r x?st?likl?ri D?rmanla ?laq?li
anemiya Hipotireoidizim Retikulositoz bar?d?
düsünün
Vit b12 defisiti
Asagi
Yüks?k/normal
Xroniki x?st?lik anemiyasi
Qurgusun intoksikasiyasini düsünün Talassemiya Sid
eroblastik anemiya
Normal
Retikulosit sayi
Asagi
YÜKS?K
Ag qan hüceyr?l?ri V? trombositl?r
1.Green R Hematology 20122012 492-498
Yüks?k qan itkisi Hemoliz Dalaq anemiyasi
Normal v? yüks?k
Asagi
Xroniki infeksiya Xroniki iltihab B?dxass?si
x?st?likl?ri Xroniki böyr?k x?st?liyini bar?d?
düsünün
Sümük iliyi pozuntusu Aplastik anemiya Leykemiya
9
ANEMIYANIN DIAQNOSTIKASI ÜZR? ALQORITM1234
ILKIN M?RH?L? HABITUS ?SASINDA QANIN ÜMUMI
ANALIZI Eritrositl?rin orta korpuskulyar h?cmin?
-OKH (MCV ) gör? anemiyanin morfoloji t?snifati
anemiyanin qiym?tl?ndirilm?sind? sad? v? praktik
yanasmadir. Hemoqlobin, Hematokrit, Qirmizi qan
cisimcikl?ri göst?ricil?ri diqq?t keçirilir.
1.MCV asagi olarsa qanda Ferritin 2.MCV normal
olarsa retikulositl?rin sayi arasdirilir. 3. MCV
yüks?k olarsa B12 v? Fol tursusu arasdirilir.
ANEMIYANIN DIAQNOSTIKASI
1.Meqaloblastik anemiya. Freja Ebeling EBM
kliniki protokollari 2.D?mir çatismazligi
anemiyasi, Tapio Nouisiannen, EBM kliniki
protokollari 3.TUSDATA, Sampiyonlar NOTU,
Dahiliy? 2019 s?h.12-17 4.D?mir Defisitli
Anemiyanin Diaqnostika v? Müalic?si üzr? Kliniki
protokol Baki 2009.
10
Mikrositar anemiya üçün MAF faktoru.1
Gizli d?mir çatismazligi anemiyasinin dig?r
anemiya formalarindan (m?s?l?n, xroniki x?st?lik
anemiyasi) diferensial diaqnozu üçün lazimdir.
Qadinlarin 15 -i normal s?rh?dl?r daxilind?
hemoglobin d?y?rl?ri olan d?mir çatismazligi
anemiyasindan ?ziyy?t ç?kir. Bu fenomen gizli
d?mir çatismazligi anemiyasi adlanir.
MAF (Hb x MCV )/100 MAF 10.6 - 15.5
Klinik ?h?miyy?t, gizli d?mir çatismazligi
anemiyasinin erk?n diaqnozu il? yanasi, xroniki
x?st?lik anemiyasindan aydin s?kild?
differansiasiya edilm?sind?dir. MAF asagidirsa
Ferritini yoxlayin.
1.???????????????? ??????????? ??????
??????-???????????? ??????? ??? ????????????
??????????? ???????????? ??????????? ??????????
??????????????? ?????-?????????? 18 ??? 2017 ?.,
?????-?????????
11
Leykosit parametrl?ri.1 Megaloblastik anemiya
(B12 v? fol tursusu çatismazligi) diaqnozu il?
?laq?li yeni leykosit parametrl?ri- orta
neytrofil h?cmi MVNe (?? 132-144 vahid)-
monosit MVMo-nun orta h?cmi (?? 157-167
vahid)Simon-Lopez R., Sukhacheva E., Tsvetaeva
N., Egorova M. et al., 2008
1.???????????????? ??????????? ??????
??????-???????????? ??????? ??? ????????????
??????????? ???????????? ??????????? ??????????
??????????????? ?????-?????????? 18 ??? 2017 ?.,
?????-?????????
12
Kliniki Hal qadin, 64 yas, t?qaüdçü. 3 ay ?vv?l
revmatoid artrit diaqnozu qoyuldu v? QSI?M
müalic? t?yin edildi. Z?iflikd?n v? biraz sür?tli
n?f?s alma sikay?tl?nirMüayin? m?lumatlari
oynaqlarda RA ?lam?tl?ri. Solgun göz qisasi.
Basqa diqq?t ç?k?n ?lam?tl?r qeyd edimir
Mikrositar hipoxrom anemiya.1
1.???????????????? ??????????? ??????
??????-???????????? ??????? ??? ????????????
??????????? ???????????? ??????????? ??????????
??????????????? ?????-?????????? 18 ??? 2017 ?.,
?????-?????????
13

• AZ protokol s?h 6

ÜMUMI MÜDD?ALAR D?mir defisitli anemiya (DDA)
orqanizmd? d?mirin daxil olmasinin,
m?nims?nilm?sinin pozulmasi v? ya patoloji
itirilm?si n?tic?sind? hemoqlobinin miqdarinin
azalmasi il? xarakteriz? olunan patoloji
v?ziyy?tdir.1
1.D?mir Defisitli Anemiyanin Diaqnostika v?
Müalic?si üzr? Kliniki protokol Baki 2009.
14

• H?kim t?yin edilmis müalic?nin effektivliyini 1
  aydan sonra
• yoxlamalidir. ?g?r n?tic? cüzidirs? (hemoqlobinin
  artmasi 10 q/ld?n az) v? ya ümumiyy?tl? yoxdursa,
  x?st?ni hematoloqun
• müayin?sin? gönd?rm?k lazimdir. Müsb?t n?tic?
  alindiqda
• müalic? hemoqlobinin s?viyy?si 120 q/l-?
  qalxanad?k davam
• etdirilm?lidir, bundan sonra d?mirin dozasi
  h?ft?d? 120 mq-a
• q?d?r azaldila v? 6 ay müdd?tind? davam etdiril?
  bil?r.1

15
Qan z?rdabinda ferritin s?viyy?sinin
t?yin edilm?si d?mir defisitinin mü?yy?n olunmasi
üçün ?n d?qiq meyar hesab olunur(A), lakin
Az?rbaycanda bu üsuldan genis istifad?
edilm?diyind?nasagida göst?ril?n analizl?rin
aparilmasi tövsiy? olunur. Qanin ümumi
analizi? Hemoqlobinin s?viyy?si?
Eritrositl?rin sayi? Eritrositl?rin morfoloji
d?yisiklikl?ri mikrositoz,hipoxromiya,
anizoxromiya, poykilositoz? R?ng göst?ricisi
(normada 0,85-1,05)? Eritrositd? hemoqlobinin
orta miqdari (normada 27-35 pq)? Eritrositl?rin
orta h?cmi (normada 85-90 fl)? Retikulositl?rin
miqdari (normada 0,2-1,0) normal1
D?mir defisitli anemiyanin diaqnostikasininlabora
tor meyarlari
1.D?mir Defisitli Anemiyanin Diaqnostika v?
Müalic?si üzr? Kliniki protokol Baki 2009.
16
Qan z?rdabinin biokimy?vi analizi ? Qan
z?rdabinda d?mirin miqdari (normada 12,5-30,4
mkmol/l) ? Qan z?rdabinin ümumi d?mirbaglama
qabiliyy?ti (normada 46,7-76,7 mkmol/l) ? Qan
z?rdabinin latent d?mirbaglama qabiliyy?ti
(normada 24,7-53,2 mmol/l) ? Transferrinin dolma
?msali (normada 16-54) ? Qan z?rdabinda
ferritinin miqdari (normada 15-150 mkq/l) (B) ?
H?ll olunan transferrin reseptorlari (normada
8,8-28,1 nmol/l)1
1.D?mir Defisitli Anemiyanin Diaqnostika v?
Müalic?si üzr? Kliniki protokol Baki 2009.
17

• Diferensial diaqnoz sideroblast anemiya, xronik
  x?st?likl?r
• zamani anemiya, talassemiya v? qurgusunla
  z?h?rl?nm? il?
• aparilmalidir.
• D?mir defisitli anemiyasi olan 65 yasdan yuxari
  qadin v? kisi
• pasiyentl?rd? m?d?-bagirsaq sisteminin gizli
  x?rç?ngi istisna
• olunmalidir (B).
• DDA-nin dig?r s?b?bl?ri askar olunmadigi halda,
  yasi 65-d?n
• asagi olan kisi v? menstruasiyasi olmayan
  qadinlarda
• m?d?-bagirsaq sisteminin gizli x?rç?ngini
  istisna etm?k
• lazimdir (B).1

1.D?mir Defisitli Anemiyanin Diaqnostika v?
Müalic?si üzr? Kliniki protokol Baki 2009.
18

• Bütün hamil? qadinlarda prenatal dövrd? h?kim?
  birinci müraci?t
• zamani v? hamil?liyin sonraki trimestrl?rind? heç
  olmasa bir d?f?
• hemoqlobinin s?viyy?si yoxlanilmalidir. H?r bir
  müraci?t zamani
• h?kim hamil?lik dövründ? düzgün qidalanma
  (d?mirl? z?ngin
• olan v? d?mirin sorulmasini artiran madd?l?rin
  q?bulu d?mirin
• sorulmasini azaldan qida madd?l?rinin ayri q?bulu
  v? s.) haqda
• m?sl?h?t verm?lidir.
• ? Hemoqlobinin s?viyy?si 90 q/l-d?n asagi
  olduqda, diaqnozun
• d?qiql?sdirilm?si v? müvafiq müalic?nin seçilm?si
  üçün
• hematoloqun müayin?si aparilmalidir.
• ? Hemoqlobinin s?viyy?si 90-109 q/l arasinda
  olduqda, h?kim
• günd? 120 mq elementar d?mir preparati v? 400 mkq
  fol tursusu
• olmaqla 3 ay müdd?tind? müalic? t?yin etm?lidir1

1.D?mir Defisitli Anemiyanin Diaqnostika v?
Müalic?si üzr? Kliniki protokol Baki 2009.
19

• 5 yasdan asagi yasli usaqlarda hemoqlobinin
  s?viyy?si 110 q/ld?n asagi olduqda anemiya t?yin
  edilir.
• Vaxtinda dogulmus usaqlar anemiyaya gör?
  (hemoqlobinin
• s?viyy?sinin t?yini) 6 ayliginda, vaxtindan ?vv?l
  dogulmuslar is?
• 3 ayligindan gec olmayaraq yoxlanilmalidirlar.1

1.D?mir Defisitli Anemiyanin Diaqnostika v?
Müalic?si üzr? Kliniki protokol Baki 2009.
20

• D?mir preparatlari il? müalic? zamani müsb?t
  n?tic? olmadiqda,
• hematoloqun müayin?si vacibdir.
• Fertil yas dövründ? hamil? olmayan qadinlar üçün
  anemiya hemoqlobinin s?viyy?si 120 q/l-d?n asagi
  olduqda mü?yy?nl?sdirilir.
• H?kim t?yin edilmis müalic?nin effektivliyini 1
  aydan sonra
• yoxlamalidir. ?g?r n?tic? cüzidirs? (hemoqlobinin
  artmasi 10 q/ld?n az) v? ya ümumiyy?tl? yoxdursa,
  x?st?ni hematoloqun
• müayin?sin? gönd?rm?k lazimdir1

1.D?mir Defisitli Anemiyanin Diaqnostika v?
Müalic?si üzr? Kliniki protokol Baki 2009.
21
Hipervitaminoz B12 - proqnoz baximindan agir
x?st?likl?rin yeni bir marker v? prediktorudur.

• Hiperkobalaminemiya serum vitamin B12
  s?viyy?sinin artmasi sindromudur, klinik
  praktikada ?h?miyy?ti tez-tez n?z?r? alinmir. Bu
  fenomen, klinik baximdan paradoksal, vitamin B12
  hipovitaminoz ?lam?tl?ri il? müsayi?t oluna
  bil?r, bu da toxumalar t?r?find?n vitamin
  istehlakinda yaranan qüsurlarin mövcudlugunu ?ks
  etdirir. Qan z?rdabinda kobalamin s?viyy?sinin
  artmasinin etioloji amill?ri ?sas?n erk?n
  diaqnozun proqnoz üçün xüsusi ?h?miyy?t k?sb
  etdiyi ciddi x?st?likl?rdir qati sisl?r,
  b?dxass?li hematoloji neoplazmalar, h?mçinin
  çatismazliq ?lam?tl?ri olan qaraciy?r v? böyr?k
  x?st?likl?rini misal ç?km?k olar. lazimlazimdir1
• dir1
• 1. ?????? ????????? ?.?. 1, ????????????? ?.?.
  1, ???????? ?.?. 1, ??????? ?.?. 1, ????????
  ?.?.1
• ??????????
• ????? ?? ?????? ?????????? ???????????????
  ??????????? ??????????? ??. ?.?. ????????
  ????????? ?????? (??????????? ???????????)

22

• Diaqnostika el? bir ugur qazanibki,
• dem?k olar ki, saglam insan yoxdur.
• 
  Bertran Rassel

23

• DIQQ?TINIZ? GÖR? MINN?TDARAM!