General

1
Cyflwyniad i Goedwigaeth Gorchudd Di-dor
Coleg Meirion-DwyforGlynllifon14 Rhagfyr 2005
Dr Arne Pommerening, Ysgol Gwyddorau Amaeth a
Choedwigaeth
2
(No Transcript)
3
Shifft Paradeimau
Rhaid rheoli adnoddau coedwigol a choetiroedd yn
gynaliadwy i gwrdd anghenion cymdeithasol,
economaidd, ecolegol, diwylliannol ac ysbrydol
cenedlaethaur presennol ar dyfodol.
Cenhedloedd Unedig, 2001
Dirywiad coedwig TystysgrifoRio-Helsinki
Cynaladwyedd

• Rhoi'r gorau i lwyrdorri

• Rheoli coed unigol

• Celli cymysg (o ran rhywogaethau)

• Amwynder/ adloniant

• Newid yn yr hinsawdd

• Gweithlu?/ Technoleg gwybodaeth ?

4
Beth yw CGD?
Gorchudd coedwig di-dor. Term cyffredinol syn
cwmpasu nifer o systemau coedwriaethol syn
gwarchod yr amgylchedd / canopi coedwig lleol yn
ystod y cyfnod ail-dwf. Mae maint y coupes fel
arfer yn llai na 0.25 ha (50 x 50 m) mewn
systemau grwp ac mewn system goed gysgodol os
yi defnyddir fei cedwir am fwy na 10 mlynedd.
Amcan cyffredinol pob system o fewn y cysyniad yw
hyrwyddo amrywioldeb adeileddol ac oed/maint
anwastad ar raddfa fanwl. System ddetholus ywr
system goedwriaethol glasurol er mwyn creu
gorchudd coedwig di-dor. (cyfieithiad o Hart,
1995, t. 78)
5
Continwwm CGD
35m
35m
35m


N
N
N
siâp-J(-gwrthol)
diamedr
diamedr
diamedr
Amrywioldeb adeileddol cynyddol
Planhigfa sbriws
System ddetholus
6
Beth yw CGD? - Casgliadau
90 ym Mhrydain
10 ym Mhrydain
Priodwedd bwysicaf coedwigaeth gorchudd di-dor yw
parhad amodau coedwig!
7
Coedwigaeth Gorchudd Di-dor(Nodweddion pwysig a
dynnwyd or llyfryddiaeth ryngwladol
Pommerening Murphy, 2004)
Parhad cyflwr coetiroedd (dim clir-dorri gt 0.25
ha)
Creu ymylon coetiroedd sefydlog ac
atyniadol rhwydwaith coetiroedd wediu diogelu
Coedwriaeth ddethol sydd yn anelu at goed unigol
Oedran a rhywogaethau cymysg
Rheolaeth ecolegol bywyd gwyllt
Gweithredu mewn ffordd ecolegol sensitif
Rhoi sylw i gyflwrsafleoedd
Hyrwyddo rhywogaethau coed brodorol
Pwyslais ar strwythur coed fertigol a llorweddol
Cadw hen goed ac amddiffyn rhywogaethau mewn
peryg cadw coed marw
8
Sefyllfaoedd CGD nodweddiadol
tir noeth
Sefydlu (CGD newydd sydyn)

• Trawsffurfiad

Cynnal a chadw
Gadow et al., 2001
9
(No Transcript)
10
(No Transcript)
11
Beth ywr rhesymau dros ffafrio CGD?

• Cymhelliad traddodiadol dros drawsffurfio
  coetiroedd yn CGD oedd tybio bod y math hwn o
  reolaeth yn dwyn mwy o elw (aildyfu naturiol yn
  hytrach na phlannu, cynaeafu detholus a
  choetiroedd ag amrywiaeth o gymysgiadau o goed,
  stoc wediu graddion dda, tocio naturiol).

• Llai o effaith weledol na llwyrgwympo.

• Mae amrywioldeb adeileddol yn rhoi gwydnwch fel
  na fydd coed mor debygol o gael eu dadwreiddio
  gan y gwynt (ar lefel y gelli).

• (Cynhyrchu boncyffion llifio diamedr mawr,
  ansawdd uchel).

• (Gadael yr holl frigau, pren canghennau a rhisgl,
  syn cynnwys y rhan fwyaf o faetholion y coed).

12
Beth ywr rhesymau dros ffafrio CGD?

• Gwarchod y pridd (cynaladwyedd safleoedd).

• Amodau microhinsoddol gwell ar gyfer aildyfu.

• Coedwigaeth amlbwrpas lle mae amcanion
  amgylcheddol, adloniadol ac esthetig yr un mor
  bwysig â chynhyrchu pren.

• Datganoli Mae datganoli wedi rhoir symbyliad
  am agenda newydd ac arbennig Cymreig ar gyfer
  coetiroedd Cymru.

13
(No Transcript)
14
Hanes CGD yn Fyr
Uwchgynhadledd UNCEDRio, 1992
Möller, 1922
Dechraur ddadl dystysgrifo, 1989
Biolley, 1900
Gayer, 1886
Maint diddordeb
Dechraur ddadl adferiad, 1980
Gurnaud,1878
1950
Systemau dethol traddodiadolCH, F, D, A, Slo
Amser
Pommerening Murphy (2004)
15
Pwyslais Newydd ar Reolaeth Coetir

• Symud tuag at ddefnydd uwch o systemau gorchudd
  di-dor.
• trawsnewid coetiroedd y Cynulliad Cenedlaethol yn
  goetiroedd gorchudd di-dor lle maen ymarferol
  (50) a chymell trawsnewid cyffelyb mewn
  coetiroedd sector preifat
• casglu gwybodaeth am systemau gorchudd di-dor

Strategaeth am Goed a Choetir
16
Bioamrywiaeth Coetiroedd Cymru

• Cynyddu bioamrywiaeth coedwigoedd conwydd trwy
  ddefnyddio systemau gorchudd di-dor.

Strategaeth am Goed a Choetir
17
Safon Ardystiad ar gyfer Cynllun Sicrwydd
Coetiroedd y DU (UKWAS)
3.4.3 Mewn coetiroedd lled-naturiol mabwysiedir
systemau effaith llai fel y nodwyd yn Safon
Coedwigaeth y DU. Mewn coetiroedd lled-naturiol
gt10ha ni chaniateir cwympo mwy na 10 mewn unrhyw
gyfnod 5 mlynedd oni ellir cyfiawnhau hyn yn
nhermau gwella bioamrywiaeth.
3.4.4 Ym mhlanhigfeydd conwydd gwyntwrthiannol,
mae systemau coedwriaethol effaith llai yn cael
eu ffafrio fwyfwy, lle maent yn addas ar gyfer y
safle ar rhywogaeth(au) syn bresennol.
tudalen 18
18
Ardaloedd Prawf ym Mhrydain
Safleoedd Prawf Safleoedd Prawf Statws Statws
Lloegr Lloegr Lloegr Lloegr
Wykeham North York Moors FD North York Moors FD Sefydlwyd 2000
Whinlatter North West England FD North West England FD
Dartmoor Peninsula FD Peninsula FD
Cymru Cymru Cymru Cymru
Clocaenog Coed y Gororau FD Coed y Gororau FD Sefydlwyd 2002
Trallwm Canolbarth Cymru, perchnogaeth breifat Canolbarth Cymru, perchnogaeth breifat
Cwm Berwyn Llanymyddfri FD Llanymyddfri FD
Der Alban Der Alban Der Alban Der Alban
Glentress / Cardrona Scottish Borders FD Scottish Borders FD Sefydlwyd 2002
Lochard / Strathyre Cowal Trossachs FD Cowal Trossachs FD
Loch Eck Cowal Trossachs FD Cowal Trossachs FD
Gogledd yr Alban Gogledd yr Alban Gogledd yr Alban Gogledd yr Alban
Inshriach Inverness FD Inverness FD Sefydlwyd 2002
Craigvinean Tay FD Tay FD
Morangie Dornoch FD Dornoch FD
Comisiwn Coedwigaeth (2003)
19
(No Transcript)
20
Lleiniau Ymchwil Prosiect Tyfiant Coed
http//tyfcoed.bangor.ac.uk
1. Lleiniau monitro trawsnewid a) Coed cymysg
ffynidwydd Douglas (p21). b) Coed cymysg pinwydd
yr Alban (p21/31)
Coed Clocaenog
Coed Gwydyr
1
2
2. Cyfres amser/lleiniau monitro trawsnewid a)
Cyfres amser mewn coed SS (p48-p51). b) Llain
monitro mewn coed cymysg (Sbriws Sitka a
llarwydd Japaneaidd, p. 32) c) Llain monitro mewn
coed cymysg (Sbriws Sitca a Norwy,
llydandail, p. 85). d) Arbrawf plannu oddi
tanodd (Sbriws Sitka, ffynidwydd Douglas
a ffynidwydd arian o dan Sitka)
Coed y Brenin
3
3. Cyfres amser a) Coed cymysg sbriws Sitka a
bedw (p70-p88).
21
(No Transcript)
22
(No Transcript)
23
(No Transcript)
24
(No Transcript)
25
(No Transcript)
26
Disgrifiad o Reolaeth CGD
Coedwigaeth Gorchudd Di-dor / Coedwriaeth Effaith
Bach
System goed gysgodol
System ddetholus
Coedwig uchel

Olyniaethau Ymyrraeth
Teneuo oddi tanodd Teneuo oddi fry Cwympo diamedr
targed
Math o Ymyrraeth
( Assmann, 1970, FC Forest Practice, t. 154)
Graddau teneuo yn nhermau dosbarthiadau
brigdyfiant, arwynebedd gwaelodol, coed fesul
hectar
Dwysedd Ymyrraeth
CylchYmyrraeth
Dechreuad ac amlder ymyriadau(seiliedig ar oed
neu uchder)
27
Systemau Coedwriaethol
Llwyrgwympo
Clirio coed yn llwyr, ac aildyfu artiffisial.
System Coed Cysgodol Unffurf
Agor y canopi yn unffurf at ddibenion aildyfu.
System Coed (Cysgodol) Stribedi
Agor y canopi mewn coupes cul.
Agor grwpiau addawol o ail-dwf blaen cyfnod
aildyfu cymharol fyr.
System Coed (Cysgodol) Grwp
System Ddetholus
System dreiglol.
28
(No Transcript)
29
(No Transcript)
30
(No Transcript)
31
(No Transcript)
32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
(No Transcript)
36
(No Transcript)
37
(No Transcript)
38
Pam rydym nin teneuo coed?
Bydd coedwigwr yn addasu prosesau cystadleuaeth
naturiol ac yn eu llywio er mwyn

• optimeiddio cynhyrchiad cyfaint (biomas)
  cellïoedd neu

• optimeiddio cynhyrchiad cyfaint (biomas) coed
  unigol

• gwarchod rhywogaethau penodol au cynefinoedd

• llywio cyfansoddiad rhywogaethau coed

• hybu sadrwydd coed unigol

• hybu adeiledd fertigol (? twf epicormig, ?
  ansawdd pren)

• sefydlu a chynnal ymylon coedwig a stribedi glan
  afon

• sefydlu a hybu ail-dwf naturiol

39
Pam rydym nin teneuo coed?
Newid y model Gyda CGD mae cynhyrchiad cyfaint
uchaf celli yn llai pwysig na chrynhoir cyfaint
uchaf posibl ar goed unigol o ansawdd da ?
coedwriaeth coed unigol.
40
Pam rydym nin teneuo coed?
Gofod tyfu
Cystadleuaeth am

• golau
• dwr
• maetholion

Addasu prosesau cystadleuaeth naturiol ac yn eu
llywio.
41
Y Prif Fathau o Deneuo
Teneuo oddi tanodd
(Forstbetriebsdienst, 1950)
Teneuo oddi fry teneuo brigdyfiant
Teneuo detholus
42
Dull Coed Fframwaith
Coed fframwaith
Coed i gael eu tynnu ymaith
43
Celloedd Teneuo

• Meini prawf ar gyfer dewis coed-Fframwaith
• Grym
• Ansawdd
• Dosraniad

Celloedd teneuo ywr grwpiau lleiaf o goed mewn
celli syn perthyn yn ofodol i goeden ffrâm (syn
ffurfio ei chymdogaeth gyfagos). Schädelin
Gormod o goed-Fframwaith ? dim digon o opsiynau
ar gyfer tynnu ymaithcoed matrics
Dim digon o goed-Fframwaith ? rhan or matrics
yn dal heb ei theneuo.
44
Canllaw Rheolaeth ar gyfer Cellïoedd Cymysg
Sycamorwydd, Ynn a Ffawydd
Uchder brig m
30
20
10
9 m
Oed bl.
50
100
25
75
Jänich, 2003
45
(No Transcript)
46
Trawsffurfiad ( Trosiad) yn Adeiledd Afreolaidd
Oes ynawahaniaethiadadeileddol?
Oes digon ogoed sad?
nag oes
nag oes
Teneuo sadio
oes
50-100 (100-200) mlynedd
Hirhoedledd coed adeiladu- gorchudd?
oes
nage
ie
Teneuo detholus
Trawsffurfiad uniongyrchol
Trawsffurfio cenhedlaeth nesaf y coed
(addaswyd o Schütz, 2001)
47
Trawsffurfiad ( Trosiad) yn Adeiledd Afreolaidd
Schütz, 2001
48
Gan ddymunor gorau ar gyfer y flwyddyn newydd
carem dynnu eich sylw at y rhestr ragarweiniol o
seminarau Coedwigaeth Gorchudd Di-dor (CGD) yn
2006
Dyddiad Pwnc Lleoliad
Mawrth a CGD mewn coedlannau
Gogledd Cymru/ Medi conifferaidd
Trawsffurfiad De Cymru
planhigfeydd or un oed
Mai CGD mewn coedlannau
Canolbarth/ llydanddail
Rheoli cellïoedd De Cymru
rhywogaethau cymysg.
Mehefin Technegau adfer
Coed y Brenin PAWS1 Trosi
planhigfeydd i goed llydanddail cynhenid.
Fformat Cwrs 2 diwrnod yn cynnwys gwibdaith.
Cyhoeddir rhagor o fanylion am y digwyddiadau
hyfforddiant hyn yn nes at y dyddiad. Os gwelwch
chin dda, cyfeiriwch unrhyw ymholiadau pellach
at Dr Jens Haufe, Prosiect Tyfiant Coed, YGACh,
Prifysgol Cymru, Bangor, j.haufe_at_bangor.ac.uk.
http//tyfcoed.bangor.ac.uk/ Dr Arne Pommerening
Maer tîm Tyfiant Coed yn dymuno Nadolig Llawen A
Blwyddyn Newydd Dda i chi!
1 Planhigfeydd ar goetiroedd hynafol.
49
5ed Gwibdaith Coedwigaeth Gorchudd Di-dor ir
Almaen 5th Continuous Cover Forestry Fieldtrip
to Germany
21.04. - 27.04.2006
Ysgol Gwyddorau Amaeth a Choedwigaeth School of
Agricultural Forest Sciences Prifysgol Cymru,
Bangor University of Wales, Bangor