QU?N L

1
QU?N LÝ CH?T LU?NG MÔI TRU?NG TRONG NUÔI TR?NG
TH?Y S?N
2

• CHUONG 1
• Ô NHI?M TH?Y V?C

3
Ô NHI?M TH?Y V?C
Phân b? và d?ng c?a nu?c trên Trái d?t
Ð?a di?m Di?n tích (km2) T?ng th? tích nu?c (km3) t?ng lu?ng nu?c
Các d?i duong và bi?n (nu?c m?n) 361.000.000 1.230.000.000 97.2000
Khí quy?n (hoi nu?c) 510.000.000 12.700 0,0010
Sông, r?ch ------- 1.200 0,0001
Nu?c ng?m (d?n d? sâu 0,8 km) 130.000.000 4.000.000 0,3100
H? nu?c ng?t 855.000 123.000 0,0090
T?ng bang và bang hà 28.200.000 28.600.000 2.1500
Ngu?n US Geological Survey
4
Ô NHI?M TH?Y V?C

• S? ô nhi?m các ngu?n nu?c có th? x?y ra do ô
  nhi?m t? nhiên và ô nhi?m nhân t?o
• Ô nhi?m t? nhiên là do quá trình phát tri?n và
  ch?t di c?a các loài th?c v?t, d?ng v?t có trong
  ngu?n nu?c, ho?c là do nu?c mua r?a trôi các ch?t
  gây ô nhi?m t? trên m?t d?t ch?y vào ngu?n nu?c.
• Ô nhi?m nhân t?o ch? y?u là do x? nu?c th?i sinh
  ho?t và công nghi?p vào ngu?n nu?c.

5
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Ngu?n nu?c b? ô nhi?m có các d?u hi?u d?c trung
  sau dây
• Có xu?t hi?n các ch?t n?i trên b? m?t nu?c và các
  c?n l?ng chìm xu?ng dáy ngu?n
• Thay d?i tính ch?t lý h?c (d? trong, màu, mùi,
  nhi?t d?...)
• Thay d?i thành ph?n hóa h?c (pH, hàm lu?ng c?a
  các ch?t h?u co và vô co, xu?t hi?n các ch?t d?c
  h?i...)
• Lu?ng oxy hòa tan (DO) trong nu?c gi?m do các quá
  trình sinh hoá d? oxy hóa các ch?t b?n h?u co v?a
  m?i th?i vào
• Các vi sinh v?t thay d?i v? loài và v? s? lu?ng.
  Có xu?t hi?n các vi trùng gây b?nh.

6
Các d?c di?m lý h?c, hóa h?c và sinh h?c c?a nu?c
ô nhi?m và ngu?n sinh ra nó
1. PHÂN LO?I NGU?N GÂY Ô NHI?M
Ð?c di?m Ngu?n
Lý h?c  
Màu Nu?c th?i sinh ho?t hay công nghi?p, thu?ng do s? phân h?y c?a các ch?t th?i h?u co.
Mùi Nu?c th?i công nghi?p, s? phân h?y c?a nu?c th?i
Ch?t r?n Nu?c c?p, nu?c th?i sinh ho?t và công nghi?p, xói mòn d?t.
Nhi?t Nu?c th?i sinh ho?t, công nghi?p
7
Hóa h?c  
Carbohydrate Nu?c th?i sinh ho?t, thuong m?i, công nghi?p
D?u, m? Nu?c th?i sinh ho?t, thuong m?i, công nghi?p
Thu?c tr? sâu Nu?c th?i nông nghi?p
Phenols Nu?c th?i công nghi?p
Protein Nu?c th?i sinh ho?t, thuong m?i, công nghi?p
Ch?t h?u co bay hoi Nu?c th?i sinh ho?t, thuong m?i, công nghi?p
Các ch?t nguy hi?m Nu?c th?i sinh ho?t, thuong m?i, công nghi?p
Các ch?t khác Do s? phân h?y c?a các ch?t h?u co trong nu?c th?i trong t? nhiên
8
Tính ki?m Ch?t th?i sinh ho?t, nu?c c?p, nu?c ng?m
Chlorides Nu?c c?p, nu?c ng?m
Kim lo?i n?ng Nu?c th?i công nghi?p
Nitrogen Nu?c th?i sinh ho?t, công nghi?p
pH Nu?c th?i sinh ho?t, thuong m?i, công nghi?p
Phosphorus Nu?c th?i sinh ho?t, thuong m?i, công nghi?p r?a trôi
Sulfur Nu?c th?i sinh ho?t, thuong m?i, công nghi?p nu?c c?p
Hydrogen sulfide S? phân h?y c?a nu?c th?i sinh ho?t
Methane S? phân h?y c?a nu?c th?i sinh ho?t
Oxygen Nu?c c?p, s? trao d?i qua b? m?t ti?p xúc không khí - nu?c
9
Sinh h?c  
Ð?ng v?t Các d?ng ch?y h? và h? th?ng x? lý
Th?c v?t Các d?ng ch?y h? và h? th?ng x? lý
Eubacteria Nu?c th?i sinh ho?t, h? th?ng x? lý
Archaebacteria Nu?c th?i sinh ho?t, h? th?ng x? lý
Viruses Nu?c th?i sinh ho?t, h? th?ng x? lý
Ngu?n Wastewater Engineering treatment, reuse,
disposal, 1991
10
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Ô nhi?m h?u co
• Thu?ng có ngu?n g?c t? các c?ng nu?c th?i sinh
  ho?t, ch?t th?i công nghi?p, tr?i chan nuôi
• Nu?c b? ô nhi?m h?u co dòi h?i m?t lu?ng oxy cao
  cung c?p cho vi khu?n d? t? làm s?ch d?n d?n làm
  suy ki?t oxy tan trong nu?c,
• T?o thành l?p bùn dáy ao, sinh nhi?u khí d?c
  (CH4, H2S, NH3, NO2 )

11
Ch?t h?u co phân h?y sinh ra nhi?u khí d?c, làm
cá b? suy y?u ho?c ch?t
Nu?c màu den là bi?u hi?n trong nu?c có nhi?u
ch?t h?u co
12
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Ô nhi?m sinh h?c
• Ð? ô nhi?m cung dánh giá b?ng ch? s? vi sinh
  v?t, d?c bi?t là các loài vi sinh v?t gây b?nh
  nhu vi khu?n, virus, n?m m?c
• Các tác nhân gây b?nh này ch? phát huy du?c tác
  d?ng khi có di?u ki?n thu?n l?i cho chúng nhung
  l?i b?t l?i cho ký ch?

13
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Ô nhi?m phèn
• Ð?t phèn là d?t ch?a các v?t li?u mà k?t qu? các
  ti?n trình sinh hóa x?y ra là acid sulphuric du?c
  t?o thành
• N?u xây d?ng ao trên d?t phèn, nu?c có th? b?
  nhi?m phèn
• Các m?ch nu?c ng?m có kh? nang nhi?m phèn

14
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Ô nhi?m các ch?t hóa h?c vô co và khoáng ch?t
• Thành ph?n g?m các kim lo?i, các ion vô co, d?u
  m?, các ch?t r?n và nhi?u h?p ch?t hóa h?c khác
• Có ngu?n g?c t? công nghi?p khai thác m?, ho?t
  d?ng c?a các dàn khoan d?u, s?n xu?t nông nghi?p,
  công nghi?p, các hi?n tu?ng t? nhiên nhu xói mòn,
  phong hóa, lu l?t
• ?nh hu?ng d?n quá trình t? làm s?ch c?a ngu?n
  nu?c, tích luy trong co th? sinh v?t, h?y di?t
  d?i s?ng các loài th?y sinh, an mòn các công
  trình du?i nu?c và là ngu?n nhi?m d?c cho con
  ngu?i khi an ph?i các loài th?y sinh b? nhi?m d?c

15
Ô NHI?M TH?Y V?C
Các kim lo?i n?ng t? nhiên thu?ng g?p trong nu?c
và ?nh hu?ng c?a chúng

• Ð?ng (Cu)
• Tính d?c Khi hàm lu?ng d?ng trong co th? ngu?i
  là 10 g/kg th? tr?ng thì gây t? vong, li?u lu?ng
  60 100 mg/kg gây nên bu?n nôn, m?a
• - V?i cá, khi hàm lu?ng Cu là 0.002 mg/l
  dã có 50 cá thí
• nghi?m b? ch?t.
• - V?i khu?n lam khi hàm lu?ng Cu là 0.01
  mg/l làm chúng ch?t.
• - V?i th?c v?t khi hàm lu?ng Cu là 0.1
  mg/l dã gây d?c,

16
Ô NHI?M TH?Y V?C
Ð?ng (Cu) N?ng d? gi?i h?n cho phép - V?i
nu?c u?ng và h? ch?a 0.02 1.5 mg/l tùy theo
tiêu chu?n t?ng nu?c - Nu?c tu?i cây nông
nghi?p 0.2 mg/l riêng v?i d?t thi?u d?ng có th?
dùng nu?c ch?a t?i 5 mg/l d? tu?i trong th?i gian
ng?n.
17
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Chì (Pb)
• Tính d?c Khi n?ng d? chì trong nu?c u?ng là
  0.042 1.0 mg/l s? xu?t hi?n tri?u ch?ng b? ng?
  d?c kinh niên ? ngu?i n?ng d? 0.18 mg/l d?ng v?t
  máu nóng b? ng? d?c.
• - Trong nu?c tu?i n?ng d?
  chì l?n hon 5 mg/l thì th?c v?t b? ng? d?c
• N?ng d? gi?i h?n cho phép
• - Nu?c t?i nông nghi?p
  0,1 mg/l
• - Nu?c cho chan nuôi 0,05
  mg/l

18
Ô NHI?M TH?Y V?C
K?m (Zn) Tính d?c K?m và các h?p ch?t c?a
chúng ít ?nh hu?ng d?n các d?ng v?t thân nhi?t ?n
d?nh mà ch? ?nh hu?ng d?n các d?ng v?t bi?n
nhi?t. N?ng d? k?m trong k?m sunfat là 0,4 mg/l
gây t? vong cho cá gai trong 7 ngày. N?ng d?
gi?i h?n cho phép - Nu?c u?ng 1
-15 mg/l theo tiêu chu?n t?ng nu?c. -
Nu?c tu?i ru?ng 5 mg/l
19
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Th?y ngân (Pb)
• Tính d?c thu? ngân và h?p ch?t c?a nó thu?ng
  r?t d?c d?i v?i co th? s?ng.
• Thu? ngân s? gây d?c cho
  ngu?i khi n?ng d? trong nu?c c?a chúng là 0,005
  mg/l, v?i cá là 0,008 mg/l.
• N?ng d? gi?i h?n cho phép
• - Nu?c u?ng 0,0001 -0,001 mg/l theo
  tiêu chu?n t?ng nu?c.
• - Nu?c tu?i nông nghi?p 0,005 mg/l

20
Ô NHI?M TH?Y V?C
S?t (Fe) Tính d?c d?i v?i ngu?i và d?ng v?t
có thân nhi?t ?n d?nh, s?t ít gây d?c tuy nhiên
khi n?ng d? s?t cao s? làm cho nu?c có m?u vàng
và mùi tanh khó ch?u. - V?i d?ng v?t bi?n
nhi?t th? b? ng? d?c khi hàm lu?ng Fe là
890mg/kg th? tr?ng, v?i chu?t là t? 984 -
1986mg/kg th? tr?ng. N?ng d? gi?i h?n cho phép
- Nu?c u?ng 0,2 1,5 mg/l tu? thu?c
tiêu chu?n t?ng nu?c. - Nu?c th?i 2- 10
mg/l.
21
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Mangan (Mn)
• Tính d?c Có nhi?u gi? thi?t cho r?ng mangan là
  tác nhân gây d?t bi?n d?i v?i các d?ng v?t thân
  nhi?t ?n d?nh.
• - V?i sinh v?t du?i nu?c Mn ít gây d?c.
• - V?i cây tr?ng, khi hàm lu?ng Mn là 2
  mg/l s? gây d?c cho h?
• d?u, 5 10 mg/l gây d?c cho cà chua.
• N?ng d? gi?i h?n cho phép
• - Nu?c u?ng 0,01 0,5 mg/l tu? thu?c
  tiêu chu?n t?ng nu?c.
• - Nu?c th?i nh? hon 1 mg/l.

22
Ô NHI?M TH?Y V?C
Các ch?t hóa h?c h?u co t?ng h?p b?n v?ng
Có ngu?n g?c t? các ch?t t?y r?a, thu?c tr? sâu,
thu?c nông nghi?p, hóa ch?t công nghi?p, ch?t
th?i t? các khu s?n xu?t Có tính d?c cao d?i
v?i sinh v?t, là m?i nguy ti?m ?n d?i v?i s?c
kh?e con ngu?i
23
Ô NHI?M TH?Y V?C

• Nhi?m m?n
• S? xâm nh?p m?n vào n?i d?ng trong mùa khô là m?t
  trong nh?ng v?n d? ô nhi?m, gây ra nh?ng ?nh
  hu?ng dáng k?
• Làm thu h?p di?n tích nuôi tr?ng
• Ô nhi?m ch?t phóng x?
• B?t ngu?n t? vi?c dào và khai thác m? qu?ng
  phóng x?, ho?t d?ng c?a các lò ph?n ?ng h?t nhân,
  ch?t phóng x? không du?c qu?n lý ch?t ch?.
• ?nh hu?ng lên s? trao d?i ch?t, quá trình sinh
  s?n và phát tri?n c?a sinh v?t, làm ch?t ho?c làm
  thay d?i di truy?n.

24
Ô NHI?M TH?Y V?C
Các ch?t ô nhi?m quan tr?ng
Ch?t gây ô nhi?m Nguyên nhân du?c xem là quan tr?ng
Các ch?t r?n lo l?ng T?o nên bùn l?ng và môi tru?ng y?m khí khi nu?c th?i chua x? lý du?c th?i vào môi tru?ng. Bi?u th? b?ng don v? mg/L.
Các ch?t h?u co có th? phân h?y b?ng con du?ng sinh h?c Bao g?m ch? y?u là carbohydrate, protein và ch?t béo. Thu?ng du?c do b?ng ch? tiêu BOD và COD. N?u th?i th?ng vào ngu?n nu?c, quá trnh phân h?y sinh h?c s? làm suy ki?t oxy h?a tan c?a ngu?n nu?c.
Các m?m b?nh Các b?nh truy?n nhi?m có th? lây nhi?m t? các vi sinh v?t gây b?nh trong nu?c th?i. Thông s? qu?n lu là MPN (Most Probable Number).
Các du?ng ch?t N và P c?n thi?t cho s? phát tri?n c?a các sinh v?t. Khi du?c th?i vào ngu?n nu?c nó có th? làm gia tang s? phát tri?n c?a các loài không mong d?i. Khi th?i ra v?i s? lu?ng l?n trên m?t d?t nó có th? gây ô nhi?m nu?c ng?m.
25
Ô NHI?M TH?Y V?C
Các ch?t ô nhi?m nguy h?i Các h?p ch?t h?u co hay vô co có kh? nang gây ung thu, bi?n d?, thai d? d?ng ho?c gây d?c c?p tính.
Các ch?t h?u co khó phân h?y Không th? x? lý du?c b?ng các bi?n pháp thông thu?ng. Ví d? các nông du?c, phenols...
Kim lo?i n?ng Có trong nu?c th?i thuong m?i và công nghi?p và c?n lo?i b? khi tái s? d?ng nu?c th?i. M?t s? ion kim lo?i ?c ch? các quá trnh x? lý sinh h?c
Ch?t vô co h?òa tan H?n ch? vi?c s? d?ng nu?c cho các m?c dích nông, công nghi?p
Nhi?t nang Làm gi?m kh? nang bao h?a oxy trong nu?c và thúc d?y s? phát tri?n c?a th?y sinh v?t
Ion hydrogen Có kh? nang gây nguy h?i cho TSV
Ngu?n Wastewater Engineering Treatment,
Diposal, Reuse, 1989
26
Ô NHI?M TH?Y V?C
2. KH? NANG T? LÀM S?CH C?A MÔI TRU?NG NU?C

• Kh? nang kh? du?c các ch?t ô nhi?m c?a ngu?n nu?c
  du?c g?i là kh? nang "t? làm s?ch" (self
  purification) c?a ngu?n nu?c. Kh? nang dó du?c
  th? hi?n qua 2 quá trình 
• Qúa  trình xáo tr?n (pha loãng ) thu?n tuý lý h?c
  gi?a nu?c th?i v?i ngu?n nu?c.
• Quá trình khoáng hoá các ch?t h?u co nhi?m b?n
  trong ngu?n nu?c.
• Hai quá trình trên n?ng d? các ch?t ô nhi?m dua
  vào ngu?n nu?c sau m?t th?i gian s? gi?m xu?ng
  d?n m?t m?c nào dó.

27

• Ð?i v?i ngu?n nu?c có dòng ch?y (sông) nu?c th?i
  du?c pha loãng v?i ngu?n nu?c và theo dòng ch?y
  d? ra bi?n hay m?t noi nào dó. Có th? chia thành
  nh?ng vùng nhu sau
• Vùng ngay mi?ng c?ng x? nu?c th?i
• Vùng ph?c h?i l?i tr?ng thái bình thu?ng. Quá
  trình t? làm s?ch dã k?t thúc.
• Ho?c
• Vùng nhi?m b?n n?ng nh?t. Hàm lu?ng oxy hào tan
  trong ngu?n d?t giá tr? nh? nh?t.
• Vùng ph?c h?i l?i tr?ng thái bình thu?ng. Quá
  trình t? làm s?ch dã k?t thúc.

28
(No Transcript)
29

• Kh? nang t? làm s?ch ngu?n nu?c ph? thu?c vào
  nhi?u nhân t? quan tr?ng nh?t là luu lu?ng c?a
  ngu?n nu?c, m?t thoáng ngu?n nu?c, d? sâu c?a
  ngu?n nu?c, nhi?t d? ...      
• Self cleaning properties ability of surface
  water to eliminate organic material
• operation with the aid of
• - micro organisms (bacteria)
• - aqua vegetation
• - aqueous animal live
•      

30
(No Transcript)
31
Pond Dynamics Model
32
Pond Dynamics Model

• Significance of Water quality management
• To a great extent water quality determines the
  success or failure of a fish farming operation
• Water quality is a major concern of environmental
  conditions in aquaculture system
• Water quality requirements vary with each
  cultured species in each culture system
• The goals of water quality management is to
  maximize carrying capacity by providing suitable
  physical, chemical and biological means of
  survival, reproduction and/or production of
  cultured organisms.

33
Pond Dynamics Model

• Significance of pond soil management
• To hold water
• To be a storehouse of various chemical
  substances
• To be a habitat for plants and animals
• To be a nutrient recycling center.
• However, it also can exert a large oxygen demand,
  become anaerobic, and be a source of toxic
  dissolved substances.

34
Nutrient budget in aquaculture
35
Nutrient budget in intensive tilapia culture
36
(No Transcript)
37
Nutrient budget in intensive shrimp culture
38
(No Transcript)
39

• Changes in N and P concentrations in intensive
  shrimp ponds.

40
2 .Consideration on Nutrient Budget
41
Average mean weigh of tilapia in three different
feeding variations
42
3. Carbon production in relation to fish
production
43
(No Transcript)
44
(No Transcript)
45
(No Transcript)
46
(No Transcript)
47
4. Supplemental feeding of tilapia in fertilized
ponds.
48
(No Transcript)
49
A. Fertilization Only (Urea TSP) B. Pellet
Feed Only (100 Feeding) C. Fertilization 75
Feeding D. Fertilization 50 Feeding
E. Fertilization 25 Feeding
50
The movement of pesticide in environment.
51
(No Transcript)
52
(No Transcript)
53
(No Transcript)
54
(No Transcript)
55
(No Transcript)
56

• CHUONG 2
• M?I TUONG QUAN
• GI?A Ð?T ÐÁY AO VÀ NU?C TRONG NUÔI TR?NG TH?Y S?N

57
N?I DUNG

• Ð?c tính lý và hoá h?c d?t dáy ao
• 1.1. K?t c?u d?t
• 1.2. Ð?c tính lý h?c c?a d?t
• 1.3. Ð?c tính hoá h?c c?a d?t
• M?i tuong quan gi?a d?t và nu?c trong ao nuôi
  thu? s?n
• 2.1. S? trao d?i ion gi?a d?t và nu?c
• 2.2. S? trao d?i h?u co
• 2.2.1. Chu trình carbon
• 2.2.2. Chu trình nitrogen
• 2.2.3. Chu trình phosphorus

58
N?I DUNG

• 2.3. S? trao d?i khí gi?a d?t và ao nuôi
• 2.3.1. Oxy
• 2.3.2. Carbonic
• 2.3.3. H2S
• 2.3.4. NH3
• Các bi?n pháp x? lý d?t dáy ao trong nuôi tr?ng
  thu? s?n

59
1. Ð?c tính lý, hoá h?c c?a d?t1.1. K?t c?u d?t

• Thành ph?n vô co, h?u co, nu?c và khí.
• Cát, d?t sét và d?t th?t là nh?ng thành ph?n vô
  co chính c?a d?t.
• Ð?t cát nh?ng h?t có du?ng kính 50 2000 µm.
• Ð?t th?t nh?ng h?t có du?ng kính 2 50 µm.
• Ð?t sét nh?ng h?t có du?ng kính h?t lt 2 µm.

60
(No Transcript)
61
1.2. Ð?c tính lý h?c c?a d?t

• Hàm lu?ng sét là d?c tính lý h?c c?a d?t ao du?c
  các nhà th?y s?n quan tâm nh?t.
• Nh?ng phân t? sét cung c?p b? m?t l?n cho s? hút
  bám và s? trao d?i ion
• Ð?t ao ph?i ch?a 20 30 sét d? cung c?p hàng
  rào ch?ng l?i s? rò r?.
• Ð?t th?t pha sét thì thu?ng t?t cho s? s?n xu?t
  c?a cá hon d?t sét n?ng .

62
1.2. Ð?C TÍNH LÝ H?C C?A Ð?T

• Tuy nhiên, hàm lu?ng sét cao cung không ch?c ch?n
  r?ng kh? nang th?m và s? rò r? trong ao là th?p.
• Ví d?, ? Bogor, Indonesia, d?t sét chi?m ch? y?u
  trong d?t ao nhung chúng không giãn n? và hoàn
  toàn th?m nu?c.
• Lu?ng nu?c trung bình hàng ngày b? m?t di t? các
  ao là 19
• - Vì d?t sét có ngu?n g?c t? núi l?a mà thành
  ph?n chính là các khoáng hallosite.
• Tuong t?, các ao ? El Carao, Honduras, ch?a 50
  57 sét mà chi?m uu th? là h?t sét cao lin cung
  cho th?y t? l? rò r? là cao ? các ao có ph?n tram
  sét cao

63

• Hàm lu?ng v?t ch?t h?u co trong d?t.
• Ð?t có hàm lu?ng v?t ch?t h?u co cao (gt18) thì
  không lý tu?ng d? xây d?ng ao.
• Ð?t ch?a kho?ng 10 v?t ch?t h?u co thì hoàn toàn
  ch?p nh?n trong ao nuôi th?y s?n.
• Nh?ng ao du?c xây d?ng trên d?t nhi?u khoáng thì
  d?t ? dáy ao thu?ng có lu?ng v?t ch?t h?u co ban
  d?u th?p.
• - Vì v?y nó có khuynh hu?ng tang theo th?i gian
  cho d?n khi d?t du?c s? cân b?ng gi?a lu?ng v?t
  ch?t h?u co bên trong và bên ngoài ? dáy ao.

64

• Trong ao nuôi thâm canh, s? nhi?u ch?t dinh du?ng
  có th? làm cho v?t ch?t h?u co tích luy ? d?t dáy
  ao.
• M?t s? lu?ng nh? v?t ch?t h?u co trong d?t ao là
  có l?i góp vào kh? nang trao d?i cation c?a d?t
  dáy ao, th?c an cho sinh v?t dáy và gi?i phóng
  ch?t dinh du?ng vô co nh? vào s? phân h?y.
• Tuy nhiên, quá nhi?u v?t ch?t h?u co trong d?t ao
  ? b? m?t dáy ao b? hi?m khí ? vi khu?n phân h?y
  sinh ra nhi?u ch?t kh? (NO2 , NH3 , H2S) d?c cho
  cá tôm

65

• Phuong pháp ph? bi?n nh?t d? do hàm lu?ng v?t
  ch?t h?u co trong d?t là do hàm lu?ng carbon
  trong d?t.
• Ð?t có hàm lu?ng carbon h?u co th?p s? cho ít v?t
  ch?t h?u co d? cung c?p cho s? s?n xu?t c?a nh?ng
  sinh v?t dáy làm th?c an cho cá.
• Ð?t sét gi? du?c nhi?u carbon hon d?t cát.
• Trong h?u h?t các ao, hàm lu?ng carbon h?u co
  trong d?t là lt2, nhung th?nh tho?ng trong ao
  nuôi thâm canh thì hàm lu?ng này cao hon.

66

• S? khác nhau v? nhi?t d?, d? cao, lu?ng mua, khí
  h?u ? các vùng d?a lý khác nhau làm cho d?c
  tính hóa h?c c?a d?t ? các vùng dó khác nhau rõ
  r?t.
• ? cùng m?t vùng d?t, d?c tính hóa h?c ? m?i t?ng
  d?t cung là khác nhau.

67
Parameter Depth (cm) Depth (cm) Depth (cm) Depth (cm) Depth (cm)
Parameter 0-20 20-40 40-60 60-80 80-100
pH 4.0 3.7 3.5 3.4 3.2
Active Fe () 0.7 0.7 3.0 4.4 2.9
Extractable Al (meq 100/g) 6.7 16.7 16.1 14.6 14.6
Calcium () 0.27 0.11 0.09 0.09 0.09
Sulphur () 0.49 0.17 0.43 0.66 0.78
Phospho (ppm) 310 155 130 110 105
S? bão hòa bazo () 46 32 28 29 28
68

• Tính axit c?a d?t có l? là d?c tính hóa h?c quan
  tr?ng nh?t ? khía c?nh nang su?t c?a ao nuôi th?y
  s?n.
• Ngu?n g?c c?a tính axit trong h?u h?t d?t ao là
  do ion Al3.
• Nh?ng phân t? h?u co và phân t? d?t sét trong d?t
  tích di?n âm, vì v?y chúng s? hút nh?ng cation
  lên b? m?t c?a chúng.
• Ion Al3 trên v? trí trao d?i cation trong d?t là
  cân b?ng v?i nh?ng ion Al3 trong nu?c xung quanh
  nh?ng phân t? d?t

69

• Ion Al3 b? th?y phân thành Al(OH)3 và gi?i phóng
  ion H.
• Càng nhi?u lu?ng ion Al3 trên nh?ng v? trí trao
  d?i cation trong d?t thì tính axit càng m?nh.
• Nh?ng ion trao d?i khác cung x?y ra ? các v? trí
  trao d?i cation, trong dó Ca, Mg, Na, K là co
  b?n.

70
(No Transcript)
71

• Nu?c trong ao ? vùng d?t axit thu?ng có n?ng d?
  bicarbonate, carbonate, canxi và Mg th?p.
• ? Ð? ki?m t?ng c?ng và d? c?ng t?ng c?ng th?p.
• Nh?ng ngu?n nu?c dó s? không có h? d?m t?t d?
  ch?ng l?i s? thay d?i pH, và chúng cung không có
  kh? nang d? tr? l?n lu?ng carbon vô co d? cung
  c?p cho s? quang h?p c?a phiêu sinh th?c.
• Ao nên có d? ki?m t?ng c?ng gt20mg/l s? t?t cho cá
  (Boyd, 1974 Murad and Boyd, 1991).

72

• Boyd (1974) cho th?y r?ng d? ki?m t?ng c?ng và d?
  c?ng t?ng c?ng c?a nu?c ao có liên quan d?n s?
  không bão hòa bazo c?a d?t ao.
• S? không bão hòa bazo là ph?n tram kh? nang trao
  d?i cation c?a d?t mà b? chi?m gi? b?i các ion có
  tính axit.
• Trong s? nh?ng d?t ao du?c nghiên c?u b?i Boyd
  (1974) thì d? ki?m t?ng c?ng c?a nu?c ao là nh?
  hon 20mg/l khi d? không bão hòa bazo là gt20,
  nhung d? ki?m t?ng c?ng gt50mg/l thì d? không bão
  hòa bazo ? d?t dáy ao là lt10.

73

• Ð? ki?m t?ng c?ng c?a nu?c là ch? s? t?t v? ti?m
  nang c?a ao cho s? s?n xu?t c?a cá hon là pH d?t.
  
• Banerjea (1967) tìm th?y r?ng pH d?t t?i uu cho
  s? s?n xu?t c?a cá trong ao là 6.5 7.5.
• Lu?ng Phospho t?i da có trong d?t x?y ra khi pH
  b?ng 7.
• H?u h?t nh?ng loài vi sinh v?t trong d?t, d?c
  bi?t là vi khu?n trong d?t, ho?t d?ng t?t nh?t ?
  pH t? 7 8.

74

• Ð?t phèn có giá tr? pH t? 5 7 khi u?t, nhung
  khi khô, pH có th? xu?ng 2 3 (Fleming và
  Alexander, 1961 Dent, 1986 trích b?i Boy,
  2002).
• pH d?t ao th?nh tho?ng tang d?n 10 ho?c 11 d?
  tiêu di?t các sinh v?t m?m b?nh ?n náo trong dáy
  ao do s? d?ng CaO ho?c Ca(OH)2. Sau vài ngày, pH
  d?t s? gi?m.

75
2. M?i tuong quan gi?a d?t và nu?c2.1. S? trao
d?i ion gi?a d?t và nu?c

• Khi có s? ti?p xúc Ð?t - Nu?c, thành ph?n hoá h?c
  c?a nu?c bi?n d?i
• Hàm lu?ng các ion thay d?i (Al, Fe, Ca)
• Hàm lu?ng các ch?t h?u co tang (Carbon, Nitrogen
  và Phosphorus)
• Hàm lu?ng các ch?t khí thay d?i (CO2, O2, H2S,
  NH3)

76
(No Transcript)
77

• Ð?t ao cung có nh?ng t?ng khác nhau gi?ng nhu d?t
  trên c?n, và l?p d?t trên cùng dày 4 6cm có ?nh
  hu?ng m?nh nh?t t?i ch?t lu?ng nu?c trong h?u h?t
  các ao (Musiri và ctv, 1995).
• Trong ao, các ch?t hòa tan v?a du?c b? sung, l?i
  v?a b? tiêu th? di, các ch?t hòa tan luôn luôn
  chuy?n d?ng d?t và nu?c ao, d?ng th?i di chuy?n
  chéo trên b? m?t ti?p xúc nu?c - d?t, s? h?p th?
  hay trao d?i các ch?t b?i d?t.

78

• Ð?t có kh? nang trao d?i ion nh? vào s? h?p ph?
  c?a keo d?t. Kh? nang này g?i là kh? nang trao
  d?i cation (CEC).
• Keo d?t là nh?ng phân t? sét b? v? d?n di?m mà
  không th? v? nh? hon n?a. Nh?ng phân t? sét này
  tích di?n âm.
• Nó s? hút và gi? nh?ng cation nhu Ca2, Mg2, H,
  Na, K, Mn2, NH4, Fe2, Zn2, Al3.
• Nh? có s? h?p ph? này mà d?t có kh? nang gi? l?i
  du?c các ch?t dinh du?ng, d?ng th?i l?i có th?
  cung c?p dinh du?ng tr? l?i qua s? trao d?i ion
  c?a mình.

79

• Tuy nhiên, có m?t s? cation khi dã tham gia h?p
  ph? hóa h?c trong d?t, t?o nên ch?t k?t t?a thì
  không còn kh? nang h?p ph? trao d?i ion.
• Ði?n hình là các cation Fe3 và Al3 ? môi tru?ng
  trung tính d?n pH hoi ki?m, các cation này thu?ng
  t?o v?i các anion thành các mu?i khó tan (AlPO4,
  FePO4).
• Khi pH mang tính ki?m thì Al xu?t hi?n d?ng
  Al(OH)3 không tan. Trong d?t có pH lt 5 ph?n l?n
  Al hi?n di?n ? d?ng hòa tan gây ng? d?c cho th?y
  sinh v?t.
• Ion Fe2 d? hòa tan trong nu?c có tính chua.
  Trong di?u ki?n thoáng khí ho?c ch? ti?p xúc v?i
  oxy thì Fe2 d? b? oxy hóa thành Fe3, ngay c?
  bên trong d?t b? ng?p nu?c.

80

• Trong m?t thí nghi?m nghiên c?u v? kh? nang h?p
  th? Mg c?a d?t dáy ao nuôi tôm bi?n ? Alabama,
  Pine and Boy (2008) cho th?y kh? nang mà d?t ch?a
  d?ng Mg2 có th? trao d?i s? du?c bão hoà nhanh
  và chi?m kho?ng 92 lu?ng Mg du?c h?p th?.
• Lu?ng Mg b? m?t vào quá trình không trao d?i thì
  ch?m hon và s? m?t th?i gian dài hon d? bão hoà
  nh?ng v? trí này bên trong nh?ng h?t khoáng sét.
• Ngu?c l?i, s? h?p th? K ? nh?ng d?t này thì b?
  chi?m uu th? b?i quá trình không trao d?i (72)
  và duy trì lu?ng h?p th? vào (Christopher Boy,
  2006 trích b?i Pine and Boy, 2008).

81
Table Magnesium loss from water and adsorption
by soils over 11 months in laboratory soil-water
systems with 56 L of water
Variable Soil A Soil B Soil C Mean
Mg2 loss from water (mg/tank) 1405 1584 1713 1568 155
Ex-Mg2 Ads by soil (mg/tank) 1267 1295 1756 1440 274
Non-ex Mg2 Ads soil (mg/tank) 138 289 42.8 128 166
82
2.2. S? trao d?i h?u co2.2.1. Chu trình carbon

• M?t trong nh?ng y?u t? quan tr?ng nh?t trong NTTS
  thâm canh là di?u ki?n c?a l?p d?t trên b? m?t
  dáy ao.
• ? duy trì oxy d? giúp cho s? phân hu? các h?p
  ch?t h?u co b?i các vi khu?n hi?u khí, ngan ng?a
  th?i khí d?c, chuy?n hoá nh?ng ch?t vô co vào
  trong nu?c ao, và cung c?p m?t môi tru?ng s?ng
  t?t cho sinh v?t dáy.
• Hô h?p hi?u khí tang lên cùng v?i hàm lu?ng ch?t
  h?u co có trong dáy ao.
• Khi lu?ng ch?t h?u co quá l?n, s? hô h?p tr?
  thành y?m khí và sinh ra khí d?c gây h?i cho v?t
  nuôi.

83
CHU TRÌNH CARBON
84
CHU TRÌNH NITO
85
CHU TRÌNH PHOSPHORUS
86

• Thông thu?ng ch? 10 20 phosphorus và 20 40
  nitrogen trong th?c an du?c gi? l?i trong co th?
  v?t nuôi.
• Ph?n còn l?i t?n t?i trong ao du?i d?ng phân hay
  các s?n ph?m trao d?i ch?t sinh h?c khác ch?t
  th?i nitrogen nhu ammonia.
• Phosphorus h?u h?t không ? trong co th? d?ng v?t
  mà du?c h?p th? b?i d?t dáy hay trong các h?p
  ch?t h?u co l?ng dáy.
• Nitrogen không b? m?t di khi thu ho?ch v?t nuôi
  mà b? m?t tru?c tiên qua s? kh? nito, s? bay hoi
  ammonia hay ch?y tràn ra ngoài.
• M?t lu?ng có ý nghia nitrogen có th? t?p trung
  trong l?p d?t dáy ao.

87
S? trao d?i khí gi?a d?t và nu?cOxygen

• Oxy trong nu?c du?c cung c?p t? hai ngu?n co b?n
• S? hoà tan tr?c ti?p t? khí quy?n vào nu?c.
• Quá trình quang h?p c?a th?c v?t thu? sinh.
• Theo C.D.Boyd (1978), hàm lu?ng O2 trong ao nu?c
  tinh DOt DOi DOdf DOps DOpr DOfr
  DObr
• Khi dáy ao có nhi?u ch?t h?u co c?n có m?t lu?ng
  l?n O2 cung c?p cho các vi sinh v?t hi?u khí phân
  gi?i các h?p ch?t h?u co t?o thành các ch?t vô co
  don gi?n.
• Hàm lu?ng O2 trong nu?c gi?m th?p làm v?t nuôi
  tang cu?ng hô h?p do thi?u O2 ? ch?t v?t nuôi.
• Khi O2 không d? cung c?p, quá trình phân hu? hi?m
  khí b?t d?u gi?i phóng các khí d?c trong nu?c gây
  d?c cho v?t nuôi nhu NH3, H2S.

88
CARBONIC

• G?n li?n v?i vòng tu?n hoàn các ch?t trong nu?c.
• Ðu?c phát sinh trong nu?c t? hô h?p c?a sinh v?t,
  s? phân hu? các h?p ch?t h?u co trong nu?c và n?n
  dáy ao nuôi, hoà tan t? khí quy?n,
• B? tiêu th? do quang h?p c?a th?c v?t thu? sinh,
  t? t? do chuy?n d?ng h?p ch?t và quá bão hoà CO2
  bay vào khí quy?n.
• Là ch? s? gián ti?p làm ô nhi?m ao nuôi b?i các
  ch?t h?u co.
• CO2 tang càng cao khi dáy ao tích t? nhi?u ch?t
  h?u co.
• CO2 cao làm t?o phát tri?n m?nh gây thi?u h?t oxy
  v? ban dêm, t?o tàn l?ng dáy gây ô nhi?m môi
  tru?c nuôi.
• CO2 trong nu?c t?n t?i d?ng khí t? do n?ng d? cao
  gây ng? d?c CO2 cho cá.

89
Chu trình Sulfur trong th?y v?c

• Vaät chaát höõu cô cheát vaø vi khuaån
• Oxy hoùa Khöû
• Khoùang hoùa Khoaùng hoùa
• Thöïc vaät Ñoäng vaät H2S
• Khöû
• Oxy hoùa
• Khoâng khí SO42-

90
H2S

• H2S là ch?t d?c t? nhiên, có tính kh? m?nh, th?
  hi?n tính d?c cao ch? v?i hàm lu?ng r?t nh?.
• Là ch?t d?c d?i v?i s? t?n t?i c?a d?ng v?t thu?
  sinh và s? t?n t?i c?a O2 trong nu?c. (Nguy?n
  Ðình Trung, 2004).
• Trong ao nuôi, luu hu?nh hi?n di?n t? ngu?n nu?c
  ch?a nhi?u SO42- và ngu?n th?c an b? sung vào
  trong ao.
• H2S du?c hình thành trong ao nuôi t? quá trình
  phân hu? các h?p ch?t h?u co ch?a luu hu?nh ho?c
  quá trình ph?n sunphat hoá v?i s? tham gia c?a
  các vi khu?n hi?m khí.
• Trong ao nuôi pH th?p, H2S t? do du?c gi?i phóng.
  Vì v?y, khi các ao nuôi b? nhi?m phèn dã t?o di?u
  ki?n gi?i phóng khí H2S t? bùn dáy ao.

91
NH3

• Hình thành trong ao do s? phân hu? protein trong
  th?c an th?a và xác ch?t thu? sinh v?t, ch?t th?i
  t? v?t nuôi b?i vi khu?n.
• T?o tàn làm hàm lu?ng NH3 tang lên trong ao nuôi.
• Khi NH3 có hàm lu?ng cao trong ao nuôi gây nguy
  h?i cho tôm. Hàm lu?ng NH3 và ?nh hu?ng c?a nó
  lên v?t nuôi ph? thu?c vào d? pH.
• Ph?n ?ng cân b?ng NH3 trong nu?c ao
• NH3 H2O NH4OH
• Ph?n ?ng di?n ra theo chi?u ngh?ch t?o NH3 khi pH
  và nhi?t d? tang.

92
Các bi?n pháp x? lý d?t dáy aoBón vôi

• Bón vôi là d? trung hoà d?t acid và làm tang t?ng
  hàm lu?ng ki?m và d? c?ng trong nu?c
• Ao nu?c ng?t v?i lt 40 50mg/L t?ng lu?ng ki?m,
  ao nu?c l? v?i lt 60mg/L ho?c pH d?t lt7 nên du?c
  bón vôi. (Boyd Tucker, 1998)
• Total Alkalinity Soil pH Agricultural Limestone
• (mg/L) (standard units) (kg ha-1)
• below 5 below 5.0 3,000
• 510 5.05.4 2,500
• 1020 5.55.9 2,000
• 2030 6.06.4 1,500
• 3050 6.57.0 1,000

93
BÓN VÔI

• Ðá vôi du?c r?i d?u lên b? m?t ao tr?ng tr?i,
  ho?c có th? r?i d?u lên m?t nu?c.
• Ðá vôi nên du?c bón vào d?u v? nuôi, b? sung ít
  nh?t m?t tu?n tru?c khi phân bón du?c cho vào lúc
  d?u.
• Ðá vôi không tác d?ng v?i d?t khô, nên khi bón
  vôi lên dáy ao tr?ng, nên bón khi d?t v?n còn ?m
  nhung d? khô d? có th? di trên dó.
• Cày x?i d?t sau khi bón vôi có th? tang thêm ph?n
  ?ng c?a dá vôi v?i d?t.

94
PHOI KHÔ AO

• Làm gi?m d? ?m c?a d?t d? không khí có th? xâm
  nh?p vào các l? tr?ng gi?a các phân t? d?t.
• ? c?i thi?n vi?c cung c?p oxy và tang phân hu?
  hi?u khí các h?p ch?t h?u co.
• Khi phoi khô 2 d?n 3 tu?n, h?u h?t các h?p ch?t
  h?u co không b?n còn l?i trong dáy ao t? mùa v?
  tru?c s? phân hu? và làm gi?m các h?p ch?t vô co
  b? oxy hoá. (Boyd Pippopinyo, 1994).
• Th?i gian khô dáy ao ph? thu?c vào c?u trúc d?t,
  nhi?t d? không khí, di?u ki?n gió, lu?ng mua và
  s? th?m l?u t? các ao g?n k? hay nhung vùng nu?c
  nông.

95
PHOI KHÔ AO

• Ð?t có c?u trúc nh? khô nhanh hon d?t c?u trúc
  n?ng.
• Th?i ti?t khô ?m và di?u ki?n gió thúc d?y s?
  phoi khô trong khi th?i ti?t mua hay s? th?m l?u
  t? các ao g?n k?.
• T? l? phân hu? trong d?t s? tang lên cho d?n d?
  ?m t?i uu và sau dó gi?m d?n n?u d?t khô hon
  nhi?u.
• Không có l?i khi phoi dáy ao quá nhi?u.

96
CÀY X?I

• Thúc d?y nhanh vi?c phoi dáy, làm tang s? thông
  khí thúc d?y s? phân hu? h?p ch?t h?u co và oxi
  hoá các h?p ch?t kh?.
• Ðá vôi hay vôi tôi bón vào có th? du?c tr?n d?u
  vào trong d?t b?ng cách cày x?i.
• Các h?p ch?t h?u co trong l?p d?t b? m?t có th?
  du?c tr?n l?n v?i l?p d?t sâu hon, gi?m hàm lu?ng
  h?u co ? b? m?t.

97
D?N BÙN ÐÁY

• Hình thành do ngu?n nu?c c?p, xói mòn b? dê, mua,
  s?c khí,
• L?p bùn dáy gi? l?i các h?t th?c an viên và các
  h?t phân bón nh? trên b? m?t dáy ao.
• Thu?ng xu?t hi?n l?p d?t hi?m khí trong l?p bùn
  dáy m?m, dó không ph?i là m?t môi tru?ng s?ng t?t
  cho d?ng v?t dáy.
• Gây c?n tr? ho?t d?ng kéo lu?i.
• Nên du?c lo?i b? m?t cách d?nh k?.

98
BÓN PHÂN

• Bón phân nito vô co b? sung nito s? làm tang
  lu?ng h?u co d?t b? gi?m sút trong su?t th?i gian
  không canh tác gi?a các v? nuôi.
• Nitrate cung du?c s? d?ng d? oxi hoá l?p d?t ?m
  không th? phoi khô du?c.
• Urea có th? r?i d?u trên dáy ao 200 400kg/ha
  vào lúc b?t d?u th?i gian không canh tác d? d?y
  m?nh s? phân gi?i h?u co d?t.
• V?i nh?ng ao không th? làm khô dáy sodium (Na),
  potassium (K), sodium nitrate có th? bón vào d?t
  u?t d? tang s? phân gi?i h?u co b?i các vi khu?n
  nitrat hoá và oxi hoá s?t, mangan và hydogen
  sulfide. T? l? cho vào thu?ng là 20-40 g/cm2 trên
  khu v?c d?t u?t.

99

• Phân h?u co du?c b? sung vào d?t d? làm tang hàm
  lu?ng v?t ch?t h?u co trong d?t.
• Phân gà và các d?ng v?t khác bón 1000-2000kg/ha
• b? sung các ch?t h?u co có ch?t lu?ng cao nhu b?t
  t? th?c v?t hay th?c an d?ng v?t có hàm lu?ng
  protein th?p 500-1000kg/ha có hi?u qu? hon.
• Sau khi bón phân, c?p d?y nu?c kho?ng 10 -20cm d?
  th?c v?t phù du phát tri?n gây màu nu?c.

100
HÚT BÙN ÐÁY

• Ngu?n ch?t h?u co t? t?o ch?t, phân t? phân bón
  hay th?c an th?a thu?ng t?p trung ? góc ao theo
  hu?ng gió hay l?ng xu?ng dáy phá hu? b? m?t l?p
  tr?m tích.
• Lo?i b? v?t ch?t này b?ng tay hay dáy ? các góc
  du?c cào m?t cách tri?t d?.

101
X? LÝ B?NG CÁC Bi?N PHÁP HÓA H?C VÀ SINH H?C

• Tang các quy trình hoá h?c và sinh h?c có l?i và
  c?i thi?n ch?t lu?ng d?t.
• S?n ph?m sinh h?c bao g?m các vi khu?n s?ng,
  enzyme, phân tr?n hay các ch?t bã lên men, ph?n
  chi?t t? cây và các ch?t pha ch? khác.
• Không có k?t lu?n r?ng các s?n ph?m này s? làm
  c?i thi?n ch?t lu?ng nu?c. Tuy nhiên, chúng cung
  không gây nguy hi?m cho gi?ng loài nuôi, môi
  tru?ng xung quanh, công nhân hay ch?t lu?ng c?a
  s?n ph?m NTTS.

102
(No Transcript)
103
OFF-FLAVOR

• Off-flavor fish make taste muddy, weedy, or
  rancid, making fish product unmarketable or
  offered at low price.

104
Chemical compounds cause off-flavor

• Geosmin (C12H22O), methyhsobomeol (MIB, C11H20O),
  and mucidone (C16H18O2). Threshold concentration
  for off-flavor is lt1 µg/kg fish.

The compounds may occur in the water and muds,
microorganisms, and fish can be extracted by
distillation and separated by methylene and
analyzed by gas-liquid chromatography. Fish take
up the off-flavor compounds from gills and
transferred to blood throughout the body, or from
food ingestion.
105
Organisms produce off -flavor substances

• Anabacna scheremetievi
• Lyngbya Best
• Oscillatoria agardhii
• O. bornetii fa. tenuis
• O. cortiana
• O. prolifica
• O. simplicissima
• O. spiendida
• O. tenuis
• O. variabilis
• Schizothrix muelleri
• Symplow muscorum
• Lyngbya cryptovaginata
• Oscillatoria curviceps
• O. tenuis var. levis

Blue-green algae
2-Methyhsobomeol
Fungi (Actinomycetes - Streptomyces spp.)
106
Environmental conditions influence off-flavor
organism growth

• High organic matter in the ponds that provide
  substrate for fungal growth.
• Streptomycete spp. can bee inhibited by low DO
  content in the ponds (spores formed from the
  2ndary hyphae produce MIB and mucidone). The
  walking catfish and snakehead grown in low DO
  with little phytoplankton growth seldom have
  off-flavor problem.
• The optimal temperature for off-flavor causing
  organisms ranged from 25-30'C
• Alkaline water and soil favor growth of
  off-flavor organisms.

107
Preventive measures for off-flavor problems

• Avoid accumulation of organic in the pond bottom.
  
• Prepare pond bottom by removing excessive organic
  matter and through sun dry.
• Chemical compounds to control off-flavor
  organisms - CuSO4, Simazine.
• NaCl (10 mg/L) inhibits Streptomycete growth.
• Sea fish have few off-flavor incidence.

108
Removal off-flavor from fish

• Clean live fish through exchange of clean water
  with addition of sodium thiosulfate.
• Harvest fish when the off-flavor organism
  die-off, such as at low temperature.
• Prepare fish by soaking in 80 NaCl solution and
  smoke.