Zr

1
Zrób to sam, czyli Bob Budowniczy na gieldzie
modelowanie rynków finansowych.
Prezentacja dla SII
Zakopane, 13 maja 2005 Wojciech Bialek glówny
analityk SEB TFI S.A.
2
Plan prezentacji
Czesc 1. Model kursu EUR/PLN Czesc 2. Model
dynamiki produkcji przemyslowej Czesc 3. Model
WIG-u pierwsze przyblizenie Czesc 4. Model
indeksu MSCI Emerging Markets Czesc 5. Model
WIG-u decydujace starcie Zastrzezenia i
ostrzezenia
3
Czesc 1. Model kursu EUR/PLN
4
EUR/PLN

• Naszym pierwszym celem bedzie próba znalezienia
  odpowiedzi czesciowej na pytanie o to, jakie
  czynniki determinuja (wplywaja na) zachowanie
  kursu zlotego wzgledem euro.
• Chcielibysmy wiedziec
• Dlaczego zloty nominalnie slabl do 1999 roku?
  Dlaczego wzmacnial sie do polowy 2001 roku?
  Dlaczego slabl przez nastepne 11 kwartalów? Jaka
  byla przyczyna rekordowego wzmocnienia do marca
  tego roku? Czy gwaltowne oslabienie z marca i
  kwietnia bedzie kontynuowane?

5
EUR/PLN i spread obligacji

• W poszukiwaniu czynników wplywajacych na kurs
  zlotego wzgledem euro przyjrzymy sie wielkosci
  spreadu (róznicy) pomiedzy rentownosciami
  polskich i niemieckich obligacji skarbowych.
• Na pierwszy rzut oka EUR/PLN wydaje sie poruszac
  przeciwnie do spreadu obligacji 5-letnich.
• Wysokie premie na polskich obligacjach zdaja sie
  przyciagac zagranicznych nabywców (lub zachecaja
  krajowych posiadaczy walut do ich zamiany na
  zlotowe obligacji).
• I odwrotnie niskie premie obligacyjne zdaja sie
  zniechecac do trzymania aktywów zlotowych i
  przemawiaja za konwersja na waluty.
• Podazymy dalej tym obiecujacym tropem

6
Dynamika EUR/PLN i dynamika spreadu obligacji

• Procentowa zmiana roczna EUR/PLN wydaje sie
  poruszac przeciwnie (odwrócona skala) do
  procentowych zmian rocznych spreadu rentownosci
  obligacji.
• Wyraznie jednak obserwowac mozna opóznienie
  jednej serii wzgledem drugiej.
• Zbadajmy wielkosc tego opóznienia

7
Co to jest wspólczynnik korelacji?
Korelacja (slowo pochodzenia lacinskiego
oznaczajace wzajemny zwiazek), pojecie
matematyczne oznaczajace wzajemne powiazanie,
wspólzaleznosc jakichs zjawisk lub
obiektów Wspólczynnik korelacji liniowej
Pearsona okresla poziom zaleznosci liniowej
miedzy zmiennymi losowymi. Wspólczynnik korelacji
jest miara zwiazku pomiedzy dwiema cechami.
Rozwazmy dwie zmienne losowe X i Y. Wezmy pod
uwage kowariancje tych zmiennych, czyli liczbe
E(X - EX)(Y - EY), gdzie EX oznacza wartosc
srednia (nadzieje matematyczna, wartosc
oczekiwana) zmiennej X. Podzielmy teraz te liczbe
przez iloczyn odchylen standardowych obu
zmiennych. To, co otrzymamy, nosi nazwe
wspólczynnika korelacji i jest zawsze liczba z
przedzialu -1, 1. Im wieksza wartosc
wspólczynnika, tym wieksza jest zaleznosc liniowa
miedzy zmiennymi. rxy 0 oznacza brak
korelacji, rxy 1 oznacza maksymalna korelacje,
natomiast rxy - 1 oznacza korelacje ujemna,
tzn. jezeli zmienna x rosnie, to y maleje i na
odwrót.
8
Korelacje zmian EUR/PLN i zmian spreadu

• Na rysunku obok przedstawiono wykres wartosci
  wspólczynników korelacji obu serii danych (zmian
  EUR/PLN i zmian spreadu) przy róznych
  przesunieciach czasowych jednej serii wzgledem
  drugiej (od -600 sesji do 600 sesji)
• Wyraznie widoczny jest szczyt korelacji (-0,69)
  wystepujacy przy przesunieciu -150 sesji.
• Ujemna korelacja oznacza, ze wzrostowi spreadu
  odpowiada spadek kursu EUR/PLN (wzmocnienie
  zlotego)
• Przesuniecie (-150 sesji) przy którym wystepuje
  maksymalna (ujemna) korelacja oznacza, ze zmiany
  EUR/PLN sa srednio opóznione wzgledem zmian
  spreadu o wlasnie 150 sesji

Maksymalna korelacja
9
Dynamika EUR/PLN i dynamika spreadu przesunieta w
czasie o 150 sesji

• Zmiany roczne kursu zlotego wzgledem euro
  wykazuja zauwazalna tendencje do poruszania sie -
  z wynoszacym srednio ok. 7 miesiecy opóznieniem
  - w przeciwnym kierunku do zmian rocznych spreadu
  obligacji.
• Przyjrzyjmy sie tej zaleznosci w jeszcze inny
  sposób

10
Wykres punktowy (scatter chart) tej zaleznosci

• Na rysunku obok przedstawiono wykres punktowy
  (scatter chart) zaleznosci laczacej zmiany
  roczne EUR/PLN i zmiany roczne analizowanego
  spreadu obligacji (po uwzglednieniu opóznienia).
• Na osi X mamy zmiany spreadu () na osi Y zmiany
  kursu EUR/PLN ().
• Wyraznie widac, ze zaleznosc ta choc wysoce
  niedoskonala - ma charakter zblizony do
  liniowego.
• Czerwona prosta na wykresie przedstawia
  idealizacje tej zaleznosci podejrzewanej o
  liniowy charakter.

11
Co to jest regresja liniowa?

• W statystyce regresja liniowa to metoda
  estymowania wartosci oczekiwanej zmiennej y
  znajac wartosci innej zmiennej lub zmiennych x.
  Szukana zmienna, y, jest tradycyjnie nazywana
  zmienna zalezna. Inne zmienne x nazywa sie
  zmiennymi niezaleznymi Regresja liniowa jest
  nazywana liniowa, gdyz relacja miedzy zmiennymi
  zaleznymi, a niezaleznymi, jest funkcja liniowa.
• Model regresji liniowej opisujacy zaleznosc
  zmiennej Y od zmiennej X ma postac
•                           gdzie           -
  wartosc teoretyczna wyliczona dla wartosci x,
• b0, b1 - parametry liniowej funkcji regresji, e
  - skladnik losowy.
• Parametrami modelu sa liczby b0, b1, przy czym b0
  to punkt przeciecia linii prostej z osia
  rzednych, a b1 to wspólczynnik kierunkowy, czyli
  miara nachylenia linii wzgledem osi odcietych.
• Skladnik losowy reprezentuje losowe zaklócenia
  funkcyjnego powiazania miedzy wartosciami
  zmiennej zaleznej a wartosciami zmiennej
  niezaleznej. Skladnik ten wyraza wplyw wszystkich
  czynników, które obok X moga wplywac na zmienna
  objasniana Y.
• Jak jednak znalezc taka "dobrze dopasowana" linie
  prosta? Punktem wyjscia sa reszty, a wlasciwie
  suma kwadratów reszt, opisujaca rozbieznosc
  pomiedzy wartosciami empirycznymi zmiennej
  zaleznej a jej wartosciami teoretycznymi,
  obliczonymi na podstawie wybranej funkcji.
  Oszacowania b0 i b1 dobieramy tak, aby suma
  kwadratów reszt osiagnela minimum. Ta najbardziej
  znana i najczesciej stosowana metoda szacowania
  parametrów linii regresji nosi nazwe metody
  najmniejszych kwadratów.

12
Model zmian rocznych EUR/PLN

• Przyjete zalozenie o liniowosci opisanej
  zaleznosci pozwala nam stworzyc model regresyjny
  zmian rocznych EUR/PLN jako funkcji opóznionych o
  ok. 7 miesiecy zmian rocznych spreadu pomiedzy
  polskimi i niemieckimi obligacjami.
• Model sugeruje, ze apogeum wzmocnienia zlotego
  powinno bylo wypasc pomiedzy listopadem 2004 a
  marcem 2005, a mniej wiecej od polowy tego roku
  EUR/PLN powinien znalezc sie na poziomach
  wyzszych niz rok wczesniej (oslabienie w skali 12
  miesiecy).

13
Badanie poprawnosci i wiarygodnosci modelu
Kazdy model powinien zostac poddany weryfikacji
statystycznej. Sklada sie na nia cala gama
testów sprawdzajacych (np. test t-Studenta, test
F) istotnosc parametrów modelu istotnosc
calego modelu liczne zalozenia metody
najmniejszych kwadratów. Sluchaczy
zainteresowanych ta problematyka odsylam do
podreczników ze statystyki.
14
Model EUR/PLN

• Majac juz model zmian rocznych EUR/PLN
  wybiegajacy 7 miesiecy w przyszlosc i majac kurs
  EUR/PLN z okresu minionych 12 miesiecy mozemy
  skonstruowac model samego kursu EUR/PLN siegajacy
  7 miesiecy w przyszlosc.
• Na górze rysunku (czerwony) odchylenie
  rzeczywistego kursu od biezacych wskazan modelu.
• Wskazania model sa nastepujace
• -obecnie 4,37
• -minimum 4,35 (maj)
• -maksimum 4,76 (czerwiec)
• -za 7 miesiecy 4,52

15
Model EUR/PLN

• Do oceny tego czy biezacy kurs EUR/PLN jest
  niski czy wysoki uzyteczny bedzie wskaznik
  liczony jako stosunek biezacego kursu EUR w
  zlotych do przyszlych (za 7 miesiecy) wskazan
  modelu.
• Wysokie wartosci tego wskaznika (np.
  rekordowe1,27 z kwietnia 2004) informuja na o
  skali domniemanego przewartosciowania euro i
  oczekiwanej w ciagu nastepnych 7 miesiecy
  wartosci straty z posiadania euro (ok. -21
  proc.).
• I odwrotnie niskie wartosci wskaznika (np. 0,84
  z marca tego roku) sugerowaly potencjal wzrostowy
  EUR/PLN wynoszacy ok. 19 proc.

16
Czesc 2. Model dynamiki produkcji
przemyslowej
17
Dynamika roczna () produkcji przemyslowej w
Polsce

• Naszym drugim celem bedzie stworzenie modele
  dynamiki produkcji przemyslowej w naszym kraju.
• Interesowac nas bedzie zbadanie przynajmniej
  czesci - przyczyn cyklicznych wahan dynamiki
  produkcji.
• Rezultaty tych analiz przydadza nam sie pózniej.

18
Dynamika produkcji i zmiany kursu EUR/PLN

• Pierwszym oczywistym kandydatem na czynnik
  wplywajacy na tempo produkcji jest kurs EUR/PLN a
  dokladniej zmiany tego kursu.
• Jest dosyc oczywiste, ze zmiany kursu EUR/PLN
  wplywaja na przynajmniej srednioterminowa -
  oplacalnosc produkcji nie tylko determinujac
  rentownosc eksportu, lecz równiez konkurencyjnosc
  towarów importowanych z zagranicy.
• Najwyzsza korelacje uzyskujemy przy ok. 10
  miesiecznym opóznieniu zmian produkcji wzgledem
  zmian EUR/PLN.

19
Dynamika produkcji z zmiany dlugoterminowych stóp
procentowych

• Drugim oczywistym kandydatem sa stopy procentowe,
  a dokladniej ich zmiany. Tu zastosowano zmiany
  () dlugoterminowych stóp rynkowych czyli
  rentownosci 5-letnich obligacji skarbowych.
• Wzrost stóp zdaje sie z opóznieniem wplywac
  hamujaco na dynamike produkcji. I odwrotnie
  spadek stóp zdaje sie dzialac z opóznieniem
  pobudzajaco na tempo produkcji.
• Najwyzsza korelacje pomiedzy obiema seriami
  uzyskujemy dla 15-miesiecznego opóznienia.

20
Dynamika produkcji a zmiany realnej dynamiki
podazy pieniadza M1

• Innym z klasycznych wskazników wyprzedzajacych sa
  zmiany dynamiki realnej po uwzglednieniu tempa
  inflacji podazy pieniadza.
• Tu zastosowano jako miare podazy pieniadza waski
  agregat M1 czyli sume gotówki w obiegu (bez kas
  banków) oraz depozytów biezacych. Dynamika M1
  zostala urealniona za pomoca dynamiki CPI.
• Najwyzsza korelacja pomiedzy obiema seriami
  wystepuje przy 9 miesiecznym opóznieniu.

21
Modele regresji wielokrotnej
W analizie regresji czesto sie zdarza, ze
interesujaca nas zmienna jest powiazana z wiecej
niz jedna inna zmienna. W takich przypadkach
warto sformulowac model, który pozwala
zanalizowac zwiazki zmiennej z calym zbiorem
innych zmiennych model taki nazywa sie modelem
regresji wielokrotnej. Zalózmy, ze rozwazamy
wplyw zbioru k zmiennych X1, X2,..., Xk, na
zmienna Y. Liniowy model regresji wielokrotnej
jest wówczas okreslony równaniem Y b0 b1X1
b2X2 ... bkXk e gdzie bi - parametry
modelu (wspólczynniki regresji) opisujace wplyw
"netto" i-tej zmiennej e - skladnik losowy
Wspólczynniki te szacujemy metoda najmniejszych
kwadratów. Dobierajac zatem zmienne do modelu,
pilnujmy, aby byly silnie skorelowane ze
zmienna zalezna, bardzo slabo skorelowane miedzy
soba. W praktyce wymaga sie, aby wspólczynnik
korelacji pomiedzy zmiennymi niezaleznymi byl
mniejszy od wspólczynnika korelacji pomiedzy nimi
a zmienna zalezna.
22
Model dynamiki produkcji przemyslowej

• Czyniac caly szereg zalozen mozemy na podstawie
  trzech przedstawionych powyzej zaleznosci
  stworzyc prosty model dynamiki produkcji
  przemyslowej w naszym kraju
• Wyprzedzenie modelu w stosunku do rzeczywistosci
  wynosi 9 miesiecy.
• Model sugeruje, ze trwajace od marca 2004
  spowolnienie bedzie kulminowac w okolicach konca
  III kw. (na niskich poziomach), po czym nalezy
  oczekiwac poczatkowo niesmialego - ozywienia.

23
Dynamika produkcji i zmiany krótkoterminowych
stóp rynkowych

• Postawione zadanie zostalo zrealizowane, ale
  poniewaz temat jest ciekawy poswiecmy jeszcze
  chwile na przeglad czynników, które wyprzedzaja
  lub przynajmniej sa wspólbiezne (koincyduja) z
  dynamika produkcji przemyslowej w naszym kraju.
• Opóznienie zmian produkcji w stosunku do zmian
  krótkoterminowych stóp rynkowych (tu 3-miesieczny
  WIBOR) wydaje sie wyjatkowo duze (17 miesiecy).

24
Dynamika produkcji i dynamika stóp NBP

• Równie duze wydaje sie opóznienie przy którym
  zmiany dynamiki rocznej oficjalnych stóp NBP
  koincyduja ze zmianami tempa produkcji.

25
Dynamika produkcji i PMI dla przemyslu

• Sposród wielu wskazników nastrojów w przemysle
  przetwórczym stosunkowo najlepiej odzwierciedla
  rzeczywistosc publikowany zawsze 1 dnia miesiaca
  polski wskaznik PMI.
• Ze wzgledu na przyzwoita korelacje z faktycznymi
  danymi moze on byc uzywany do szacowana dynamiki
  produkcji w danym miesiacu.
• Niestety trudno tu mówic o jakims wyprzedzeniu, a
  wada wskaznika jest jego krótka historia.

26
Dynamika produkcji a spread pomiedzy rentownoscia
2-latek a stopa lombardowa

• Jednym z popularnych na swiecie wskazników
  pozwalajacy szacowac trend biezacej koniunktury
  gospodarczej jest spread (róznica) pomiedzy
  rentownoscia 2-letnich obligacji skarbowych a
  stopa banku centralnego.
• Jak z tego mozna wnioskowac, decyzje banku
  centralnego o zmianie stóp maja krótkoterminowy
  zwiazek z biezaca koniunktura tylko w kontekscie
  reakcji rynku obligacji na te decyzje.

27
Dynamika produkcji i dynamiki cen surowców (w PLN)

• Uwaga! Piekny wykres.
• Polska jest krajem o malej wzglednie otwartej
  gospodarce, co oznacza, ze wiekszosc procesów w
  niej sie rozgrywajacych sie musi pozostawac we
  wzglednej równowadze z tym co dzieje sie w
  gospodarce swiatowej.
• O miedzi mówi sie, ze ma doktorat z ekonomii.
  Na wykresie obok widac, ze dynamika roczna
  wyrazonego w zlotych indeksu CRB cen metali ma
  przynajmniej magisterium z polskiej gospodarki.
• Doskonala korelacja swiadczy o tym, ze w
  trójkacie swiatowe ceny surowców-koniunktura
  gospodarcze w Polsce-kurs zlotego caly czas musi
  panowac stan prawie idealnej równowagi.

28
Dynamika produkcji a indeks PMI dla przemyslu USA

• Skoro wiemy juz, ze to co sie dzieje w gospodarce
  swiatowej ma scisly wplyw na koniunkture
  gospodarcza, to oczywiscie mozemy poszukac tych
  wskazników, które pozwola nam kierunek tego
  oddzialywania ocenic.
• Zmiany nastrojów panujacych w przemysle
  przetwórczym w USA wykazuja tendencje do
  wyprzedzania podobnych zmian w polskim przemysle
  o 4 miesiace.

29
Dynamika produkcji a dynamika indeksu wskazników
wyprzedzajacych OECD

• Krajowo koniunktura gospodarcza oscyluje w rytmie
  zwykle zgodnym z wahaniami globalnej koniunktury
  gospodarczej.
• Ta ostatnia mozna sledzic poprzez pryzmat zmian
  indeksu wskazników wyprzedzajacych dla krajów
  OECD.
• Niestety wskazniki wyprzedzajace sa publikowane z
  opóznieniem.

30
Dynamika produkcji a zmiany wskaznika globalnej
plynnosci

• Przez wskaznik globalnej plynnosci rozumie sie
  tutaj sume bazy monetarnej USA oraz dolarowych
  rezerw banków centralnych przechowywanych w
  amerykanskim banku centralnym (FED).
• Mozna go traktowac jako przyblizenie globalnej
  bazy monetarnej.
• Dynamika roczna tego wskaznika stanowi doskonala
  miare tempa globalnej inflacji/deflacji.

31
WIG a dynamika wskaznika globalnej plynnosci

• Uwaga! Intrygujacy wykres.
• Niektórzy zagraniczni ekonomisci uzywaja dynamiki
  wskaznika globalnej plynnosci jako wskaznika
  wyprzedzajacego dla nominalnych WARTOSCI indeksów
  akcji a przede wszystkim surowców.
• Jest to prawdopodobnie bledne podejscie
  (porównywac nalezy dynamiki), ale daje ono
  czasami intrygujace rezultaty.

32
Czesc 3.
Model WIG-u pierwsze przyblizenie
33
Dynamika WIG-u a dynamika produkcji przemyslowej

• Pora na wyjasnienie po co nam byla ta meczaca
  wycieczka w sfere realnej gospodarki.
• Otóz w okresie minionej dekady dynamika roczna
  WIG-u () wykazywala silna tendencje do
  poruszania sie w zgodnie z dynamika produkcji
  przemyslowej.
• Z jednej strony jest to oczywista zaleznosc
  (dynamika produkcji okresla mniej wiecej dynamike
  przychodów sporej czesci spólek).
• Z drugiej strony nie musi byc tak zawsze (i
  pewnie nie bedzie)! Ceny akcji zdeterminowane sa
  przez 4 parametry (1) przychody spólek, (2) ich
  rentownosc, (3) wycene zysków (akceptowane przez
  rynek P/E), (4) stope dywidendy. Nasza zaleznosc
  ma zwiazek tylko z punktem (1)

34
Model dynamiki rocznej WIG-u

• Wyrazajac niesmiala nadzieje, ze ta cyklicznosc
  polskiego rynku akcji nadal sie bedzie
  utrzymywac, mozemy skonstruowac model dynamiki
  rocznej () WIG-u.
• Wyprzedzenie modelu wynosi ok. 7 miesiecy.

35
Model WIG-u (pierwsza wersja)

• Majac prognoze dynamiki WIG-u na 7 miesiecy
  naprzód oraz dane na temat wartosci WIG-u z
  poprzednich 12 miesiecy mozemy stworzyc model
  wartosci WIG-u wybiegajacy 7 miesiecy w
  przyszlosc.
• Na czerwono zaznaczono odchylenie wartosci WIG-u
  od biezacych wskazan modelu

36
Model WIG-u (pierwsze przyblizenie)

• Oczywiscie naiwna bylaby wiara, ze model zawsze
  dokladnie wskazywal bedzie fair value, do
  którego WIG natychmiast podazy.
• Modelem nalezy poslugiwac sie porównujac biezace
  wartosci WIG-u to wskazan modelu w przyszlosci.
• Jesli iloraz jednej przez drugie (na czerwono)
  przekroczy okreslone poziomy wykupienia czy
  wyprzedania mozemy uznac, ze skorzystanie z
  sygnalu i zajecie odpowiedniej pozycji (dlugiej
  lub krótkiej) niesie korzystne proporcje nagrody
  do ryzyka.

37
Czesc 4. Model indeksu MSCI Emerging Markets
38
WIG a indeks MSCI Emerging Markets

• Nie nalezy jednak zapominac, ze polski rynek
  akcji tak naprawde nie istnieje jako
  samodzielny byt (jak to pokazywalem rok temu w
  tym miejscu).
• Od dekady WIG pawiem indeksu MSCI Emerging
  Markets byl i papuga.
• Przyszly ewentualny boom na polskim rynku
  zwiazany z ostatnia faza wschodzenia do EMU moze
  zaburzyc te zaleznosc.
• Jak do tej pory jednak brak podstaw by sadzic, ze
  wejscie Polski do UE juz teraz zmienilo charakter
  polskiego rynku.
• Przydalby sie nam wiec model cen akcji na rynkach
  peryferyjnych (pieszczotliwie zwanych w jezyku
  finansowego marketingu wschodzacymi).
• Czy damy rade go stworzyc?

39
Indeks MSCI EM a dynamika indeksu wskazników
wyprzedzajacych OECD

• Damy rade!!!
• Wykorzystamy zaleznosc analogiczna do laczacej
  dynamike WIG-u z dynamika polskiej produkcji
  przemyslowej tyle, z odnoszaca sie do warunków
  globalnych.
• Dynamika roczna cen akcji na EM przyzwoicie
  koreluje bowiem z dynamika roczna indeksu
  wskazników wyprzedzajacych koniunktury dla krajów
  OECD.
• Niestety brak tu wyprzedzenia (rynek akcji jest
  najlepszym wskaznikiem wyprzedzajacym), wiec
  potrzebujemy wskaznika wyprzedzajacego wskazniki
  wyprzedzajace!

40
Model dynamiki indeksu wskazników wyprzedzajacych
OECD

• By skrócic meki od razu rezultat model zmian
  globalnej koniunktury gospodarczej oparty na
  dynamiki globalnego poziomu stóp procentowych
  oraz dynamice indeksu dolara (traktowanego tu
  jako ciagle jeszcze - swiatowa waluta
  rezerwowa)
• Z zachowania modelu mozna wnioskowac, ze trwajace
  od ponad roku globalne spowolnienie powinno
  kulminowac gdzies w polowy roku, a w drugim
  pólroczu nalezy oczekiwac przyspieszenia tempa
  wzrostu gospodarczego na swiecie
• Wniosek to troche zaskakujacy dla kontrarianina,
  jako ze wiekszosc ekonomistów jeszcze nawet nie
  zdazyla zarejestrowac obecnego trwajacego juz
  ponad rok spowolnienia.

41
Dynamika wskazników wyprzedzajacych OECD a
dynamika wskaznika globalnej plynnosci.

• Nasz optymistyczny wiosek musi byc jednak nieco
  zlagodzony faktem, ze równiez przyzwoicie
  korelujaca ze zmianami tempa globalnego wzrostu
  gospodarczego dynamika a jakze wskaznika
  globalnej plynnosci nadal spada (choc ciagle
  jest dodatnia) a dynamika tego spadku jest
  najsilniejsza od lat 2000-01.
• Z praktycznego punktu widzenia (na uzasadnienie
  brak juz tu miejsca) oznacza to, ze o nadejsciu
  globalnego ozywienia w II pólroczu mozna bedzie
  mówic dopiero po spelnieniu 3 warunków (1)
  silnego spadku cen surowców (ropa 38 USD/barylke)
  jeszcze w II kw., (2) wznowienia spadku kursu
  dolara (z poziomu 1,20 do euro?), (3) powrotu
  trendu wzrostowego globalnej plynnosci.

42
Model indeksu MSCI Emerging Markets

• Opierajac sie na powyzszych rozwazaniach mozemy
  skonstruowac model indeksu cen akcji na rynkach
  wschodzacych.
• Gdyby wierzyc wskazaniom modelu, nalezaloby
  oczekiwac, ze do konca II kw. rynki emerging
  markets znajdowac sie beda w trybie bardzo
  silnej korekty, której minimum powinny byc dolki
  z wiosny 2004, zas w II pólroczu hossa powinna
  ulec po raz kolejny wznowieniu.

43
Model indeksu MSCI Emerging Markets

• Stosujac nasza procedure porównywania biezacych
  wartosci indeksu do wskazan modelu w przyszlosci
  dochodzimy zaskakujacego do wniosku, ze zblizamy
  sie do sygnalu kupna analogicznego do tego z
  konca 1998 roku czy tez poczatku 2003 roku.
• Na wszelki wypadek nalezy jednak poczekac do
  czasu domniemanego zakonczenie obecnej
  korekty.

44
Czesc 5. Model WIG-u decydujace starcie
45
Model WIG-u druga wersja
Obok widoczny jest model WIG-u bedacy lacznym
rezultatem wczesniejszych rozwazan.
46
Model WIG-u druga wersja

• Minimum przyszlych wskazan modelu wypada na
  poziomie 18669 (VI05)
• Maksimum przyszlych wskazan modelu to 33090 pkt.
  (IV06).
• Traktujac jako ryzyko grozbe spadku do poziomu
  18669, a jako potencjalna nagrode mozliwosc
  wzrostu do poziomu 33090, oraz ustalajac na 31
  standardowa wielkosc pozadanego minimalnego
  stosunku nagrody do ryzyka (reward/risk)
  otrzymujemy 22274 jako maksymalny poziom, przy
  którym ryzyko zajecia dlugiej pozycji na rynku
  akcji mozna uznac za racjonalne.
• Analogicznie obecnie mozna ocenic, ze racjonalne
  podstawy ma zajmowanie krótkich pozycji na
  polskim rynku akcji powyzej poziomu 29484 pkt.
  (dla WIG-u)
• Obecnie (5.05.05) WIG ma wartosc 25978 pkt.

47
Zastrzezenia i ostrzezenia

• Prezentowane przykladowe modele to tylko
  narzedzia o okreslonej (i ograniczonej)
  stosowalnosci i wiarygodnosci (której dyskusja
  zostala pominieta, by zastrzezenia natury
  statystycznej nie przeszkadzaly w osiagnieciu
  spektakularnych rezultatów).
• Poslugiwanie sie odpowiednimi narzedziami we
  wlasciwy sposób moze w znakomity sposób podniesc
  wydajnosc pracy.
• Nieumiejetne poslugiwanie sie narzedziami moze
  byc przyczyna groznych wypadków.