RAm i rom memorija

1
RAm i rom memorija
2

• RAM memorijeRAM (eng. Random Access Memory ) je
  memorija sa slucajnim pristupom. To znaci da je 
  vrijeme potrebno za citanje, ili upis sadržaja
  nezavisno od adrese na kojoj se citanje ili upis
  obavlja. Informacija upisana u poluprovodnickim
  RAM memorijama se gubi cim se iskljuci napajanje
  pa pripada klasi nepostojanih memorija, i služi
  za privremeno memorisanje podataka za vrijeme
  rada racunala. Ova memorija je neizbježan dio
  svakog racunarskog sistema. Brzina i velicina
  ove memorije znatno utice na performanse
  racunarskog sistema, tako da  proizvodaci
  memorijskih cipova stalno usavršavaju dizajn
  cilj je najveca moguca brzina pristupa po
  najmanjoj cijeni. Kapacitet memorije se krece od
  nekoliko Kb za male mikroracunare do više GB za
  velike racunarske sisteme. RAM memorije se
  proizvode kako sa statickim, tako i sa dinamickim
  memorijskim celijama, pa se obicno dijele na
  staticke i dinamicke RAM memorije.

3

• U racunalima je RAM zadužen za držanje podataka i
  programskog koda tokom njegovog izvršavanja.
  Veoma važna karakteristika RAM-a je da se
  razlicitim memorijskim mjestima gotovo uvijek
  pristupa jednakom brzinom. Kod nekih drugih
  tehnologija postoje odredeni zastoji pri
  propuštanju pojedinih bitova ili bajtova.
• Prvi sistemi zasnovani na vakuumskim cijevima
  ponašali su se kao moderni RAM iako je bilo mnogo
  grešaka u radu. Jezgrene memorije, sacinjene od
  žica omotanih oko malih feromagnetnih jezgri,
  imale su gotovo jednako vrijeme pristupa. Osnovna
  zamisao koja se nalazi iza cijevnih i jezgrenih
  memorija još uvijek se primjenjuje kod savremenih
  RAM-ova izgradenih od integralnih kola.
• Neka alternativna rješenja za pohranu podataka
  nisu imala jednako vrijeme pristupa, pa smo tako
  imali cijevi ispunjene živom koje su držale
  nizove bitova uz pomoc zvucnih talasa, zatim
  cilindricne memorije koje su bile slicne
  današnjim tvrdim diskovima i njihovoj metodi
  pohrane podataka uz pomoc namagnetisanih cestica
  složenih u neprekidne kružne trake.
• Mnoge vrste RAM-a su nestabilne, u smislu da gube
  svoje podatke kada je racunar iskljucen.
  Uobicajen nacin smještanja podataka u RAM je ili
  u obliku naboja kondenzatora (dinamicki RAM) ili
  stanju flip-flopa (staticki RAM).
• U razvoju su razlicite vrste "stabilnih" RAM-ova
  koje mogu zadržati svoje podatke i kada im je
  prekinuto napajanje. Tehnologije koje se pri tome
  implementiraju su, medu ostalim,
  karbonske/ugljenicne nano-cijevi i efekat
  magnetskog tunela.
• Zanimljivo je i dijeljenje RAM-a na particije,
  kao što se obicno dijele tvrdi diskovi, samo što
  u je slucaju RAM-a, particija kreirana na njemu
  mnogo brža od one na tvrdom disku. Cesto se
  naziva i ramdisk.

4
Vrste rama

• Staticke RAM memorije - SRAMOsnovna memorijska
  celija u statickoj RAM matrici je flip flop, ciji
  je sadržaj statican, tj. velicina signala
  (napona) u celiji se ne mijenja u toku vremena,
  pa nije potrebno da se obnavlja (zadržava podatke
  bez spoljašnjeg "osvežavanja" dokle god je
  prikljuceno napajanje, po cemu se razlikuje od
  dinamickog RAM-a koji se mora "osvežavati" puno
  puta u toku svake sekunde da se podaci ne bi
  izgubili).Dinamicke  RAM memorije DRAMDa bi
  se realizovala memorija sa vecom gustinom
  pakovanja konstruisana je memorija sa samo jednim
  tranzistorom i jednim kondenzatorom po
  memorijskoj celiji. Ovakva memorija bazira
  pamcenje informacije na elektricnom punjenju
  kondenzatora. Jedna celija DRAM memorije, kod
  koje se informacija pamti na taj nacin što se
  prilikom upisa, na liniju ?selekcija kolone?
  dovede ili napon VDD ili logicka 0, a kada se
  selektuje red, MOSFET tranzistor postaje provodan
  tako da se kondenzator CM napuni na napon VDD ili
  se isprazni na 0V. Prilikom citanja memorijiske
  celije, takode se selektuje red tako da se, kroz
  provodni tranzistor, napon sa kondenzatora CM
  prenosi na liniju selekcije kolone i može se
  procitati. Da bi se postigla velika gustina
  pakovanja, kondenzator u memorijskim celijama je
  veoma malih dimenzija, pa je i kapacitivnost
  kondenzatora veoma mala  reda (10-13F).

5
Prikaz RAM memorije
6

• ROM memorija je memorija (eng. ROM - Read Only
  Memory), kod koje je fizicki i vremenski proces
  upisa  razlicit od procesa citanja sadržaja.
  Ove memorije su postojane i u racunarima služe
  da cuvaju sistemske programe za koje je potrebno
  da budu stalno raspoloživi, i za koje se ne
  ocekuje da ce se  (cesto) mijenjati za vrijeme
  eksploatacije racunara. Najbolji primjer za ovo
  je BIOS, koji je upisan na memoriji ROM tipa.
  Poslednjih godina je došlo do izuzetno
  znacajnog razvoja poluprovodnickih memorija.
  One su zbog sve niže cijene, velike gustine
  pakovanja, velike brzine kao i pogodnosti u
  pogledu svoje organizacije, postale najznacajniji
  memorijski medijum za ugradnju unutar racunarskih
  sistema i drugih digitalnih uredaja.

7

• Kod klasicnih ROM cipova, podaci se na njih
  upisuju tokom samog procesa proizvodnje i kasnije
  se ne mogu mijenjati. Ali, ima i drugih vrsta
  ROM-a kod kojih je to moguce
• PROM (skraceno od engl. Programmable Read-Only
  Memory) koji se mogu programirati upotrebom
  posebnog uredaja - PROM programera. Cesto se
  prilikom upisivanja podataka na ovaj nacin kidaju
  unutrašnje veze, te se zbog toga PROM može samo
  jednom programirati.
• EPROM (engl. Erasable Programmable Read-Only
  Memory) Njihov sadržaj se može brisati izlaganjem
  ultraljubicastom (UV) svjetlu a zatim upisati
  drugi putem EPROM programera. Broj izlaganja UV
  zrakama nije neogranicen.
• EAROM (engl. Electrically Alterable Read-Only
  Memory) Može mu se mijenjati sadržaj, dio po dio,
  ali nije dizajniran za ceste izmjene te uglavnom
  figurira kao ROM. Koristi se kao oblik sigurne
  pohrane sistemskih postavki. Zamijenio ga je CMOS
  RAM podržan napajanjem iz litijumske baterije
• EEPROM (engl. Electrically Erasable Read-Only
  Memory) u formi flash memorije može im se cijeli
  sadržaj, ili samo dio, izbrisati elektricnim
  putem, zatim novi podaci upisati bez potrebe za
  vadenjem cipa van racunara (digitalnih kamera,
  MP3 uredaja i sl.). Ovaj proces je ipak sporiji
  od upisivanja podataka u RAM ili citanja iz bilo
  kojeg ROM-a.

8
Prikaz ROM memorije
9
FLEŠ MEMORIJE

• FLEŠ memorijeNajnoviji oblik poluvodicke
  memorije je fleš memorija, koja se tako zove
  (eng. Flash - munja) zbog brzine kojom se može
  reprogramirati. Fleš memorija se prvi put
  pojavila sredinom osamdesetih, i predstavlja
  sredinu izmedu EPROM-a i EEPROM-a i po cijeni i
  po funkcionalnosti. Kao i EEPROM, fleš memorija
  koristi tehnologiju elektricnog brisanja. Cijela
  fleš memorija se može obrisati za svega par
  sekundi. Medutim, kod fleš memorija se ne može
  brisati bajt po bajt, vec samo po blokovima. Fleš
  memorija postiže istu gustinu pakovanja kao i
  EPROM (vecu od EEPROM-a) zato što koristi samo
  jedan tranzistor po bitu podatka. Ovo je
  najfleksibilniji tip ROM memorija, i sada se
  cesto koristi za smještanje BIOS programa.
  Korišcenje fleš memorije za smještanje BIOS-a
  omogucava korisniku da uvijek ima aktuelnu
  verziju BIOS-a na svom racunaru. Fleš memorije
  imaju tu osobinu da se reprogramiraju u samom
  sistemu. To nas lišava ugradnje podnožja, vadenje
  memorije i vracanje, pri cemu može da se ošteti
  neki od pinova. Fleš memorije se mogu
  reprogramirati i do 100 000 puta.