Title: Rynek finansowy
1Rynek finansowy
2Wstep- poczatki rynków finansowych
Pierwowzorem dzisiejszych gield instrumentów
finansowych byly sredniowieczne jarmarki i
targowiska. Poczatkowo handlowano przede
wszystkim towarami, zlotem i wekslami, a
transakcje zawierano bezposrednio pomiedzy
zainteresowanymi. Z czasem standaryzacja towarów
i zaufanie kupujacych sprawily, ze towary nie
musialy byc przedstawiane w transakcjach-
wystarczylo jedynie okreslenie ich typowych cech
jakosci, ilosci i ceny. Wprowadzenie
standaryzacji spowodowalo, ze transakcje mogly
byc zawierane przez osoby do tego uprawnione.
Maklerzy, czyli wyspecjalizowani
agenci-posrednicy pojawili sie w XVII
w. Pierwsze wyspecjalizowane i regulowane gieldy
towarowe powstaly w europejskich miastach
portowych na przelomie XVI i XVII w. Obrót
kapitalowy zaczal wyodrebniac sie z obrotu
towarowego w wieku XVIII.
3Miedzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Swiatowy
- Do pierwszej wojny swiatowej w wiekszosci panstw
funkcjonowaly systemy monetarne oparte na
wymienialnosci pieniadza na zloto. - W okresie swiatowej recesji w latach 1929- 1933
wprowadzano do obiegu pieniadz papierowy,
niewymienialny na zloto. - W 1944 r. na miedzynarodowej monetarnej i
finansowej konferencji (USA) zalozono
Miedzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Bank
Swiatowy. - Przyjeto wzajemna wymienialnosc walut
- Okreslono kursy wymienne do dolara
amerykanskiego lub zlota - Odchylenia kursów walut nie mogly byc wieksze
niz 1 - Tylko dolar amerykanski mógl byc wymieniany na
zloto (35 dolarów za uncje) - Narastajacy deficyt platniczy USA i wzrost rezerw
dolarowych w innych krajach, zaburzenia na
swiatowym rynku monetarnym oraz podniesienie cen
ropy przez kraje OPEC doprowadzily w 1973 r. do
wprowadzenia zmiennych kursów walutowych.
4Rynek finansowy
- W ekonomii rynek jest najczesciej rozumiany jako
ogól warunków, w których dochodzi do zawierania
transakcji miedzy sprzedawcami oferujacymi
towary, a nabywcami reprezentujacymi potrzeby i
dysponujacymi odpowiednimi funduszami. - Rynek finansowy jest osrodkiem transakcji kupna i
sprzedazy instrumentów finansowych, wywolujacych
metamorfoze aktywów finansowych stron kontraktów
i powodujacych miedzy nimi stosowna wymiane
strumieni pienieznych. - Towarami na rynku finansowym sa towarami
instrumenty finansowe, które mozna okreslic jako
umowy miedzy dwoma stronami, regulujace
zaleznosci finansowe i majatkowe.
5Struktura rynku finansowego
- Wyróznia sie nastepujace segmenty rynku
finansowego - Rynek pieniezny (money market)
- Zawierane sa na nim transakcje krótkoterminowymi
(zwykle do 1 roku) instrumentami finansowymi o
duzej plynnosci. Sa to przede wszystkim bony
skarbowe, certyfikaty depozytowe, czeki, weksle,
umowy REPO (repurchase agreement). - Rynek kapitalowy (capital market)
- Umozliwia tworzenie kapitalów udzialowych lub
pozyczkowych. Zawierane sa na nim transakcje
instrumentami finansowymi o charakterze
wlasnosciowym badz wierzycielskim, glównie
akcjami i obligacjami. - Rynek walutowy (foreign exchange (FX) market)
- Obejmuje transakcje kupna i sprzedazy walut
róznych krajów w celu regulacji zobowiazan
platniczych w okreslonych walutach.
6Podzial rynku finansowego
- Ze wzgledu na forme sprzedazy wyróznia sie
- Rynek pierwotny (primary market)
- Na rynku pierwotnym emitenci nowych instrument
(np. akcje, obligacje) sprzedaja je za
posrednictwem instytucji finansowych. Emitentami
moga byc przedsiebiorstwa, Skarb Panstwa, agencje
lokalne (miasta i gminy), agencje rzadowe, banki,
organizacje spoleczne, fundacje potrzebujace
kapitalu na rozpoczecie lub poszerzenie swojej
dzialalnosci. Rynek ten moze miec charakter
oferty publicznej lub charakter oferty
adresowanej do niewielkiej grupy inwestorów. - Rynek wtórny (secondary market)
- Po emisji na rynku pierwotnym instrumenty
finansowe sa przedmiotem obroty na rynku wtórnym-
staja sie towarami, których cene ksztaltuje sam
rynek. - Zarówno rynek pierwotny, jak i wtórny moga miec
forme rynku publicznego zorganizowanego w postaci
gield.
7Uczestnicy rynku
- Uczestnikami rynku finansowego sa przede
wszystkim inwestorzy - Indywidualni
- Instytucjonalni
- banki
- fundusze emerytalne
- zaklady ubezpieczeniowe
- fundusze powiernicze (inwestycyjne) otwarte i
zamkniete - Oprócz inwestorów uczestnikami rynku finansowego
sa maklerzy (brokers), które bezposrednio
dokonuja transakcji na rynku. Posrednicza oni w
zakupie lub sprzedazy w celu zysku osiagnietego z
prowizji.
8Gieldy papierów wartosciowych
- Papier wartosciowy to dokument stwierdzajacy
istnienie okreslonego prawa majatkowego w taki
sposób, ze bez posiadania tego dokumentu nie
mozna wykonywac tego prawa, a przeniesienie
wlasnosci tego dokumentu powoduje przeniesienie
równiez tego prawa. - Gielda to organizowane w ustalonym miejscu i
czasie spotkania handlowe, na których sa
sprzedawane scisle okreslone towary po cenach
ogloszonych w codziennych notowaniach. Transakcje
na gieldach zawierane sa zgodnie z obowiazujacym
regulaminem, miedzy czlonkami gieldy
posredniczacymi w zawieraniu transakcji. - Gielda Papierów Wartosciowych instytucja
publiczna majaca na celu zapewnienie mozliwosci
obrotu papierami wartosciowymi (takimi jak akcje,
obligacje, prawa poboru, itp.) dopuszczonymi do
obrotu gieldowego.
9Najwazniejsze gieldy papierów wartosciowych
- New York Stock Exchange (NYSE) - (Nowojorska
Gielda Papierów Wartosciowych) - druga co do
wielkosci obrotów gielda swiata, zalozona w 1792
r. - Obrót papierami wartosciowymi odbywa sie w
calosci elektronicznie. - Na gieldzie notowanych jest blisko 2.800 spólek,
m.in. - General Electric Co.,
- General Motors Corp.,
- Hewlett Packard Co.
- International Business Machines Corporation.
- Przecietny dzienny obrót wynosi 1,46 mld walorów
o wartosci 46,1 mld USD.
10Indeks DJIA
Indeks gieldowy wartosc obliczona na podstawie
wyceny akcji wybranych spólek gieldowych.
Umozliwia syntetyczne przedstawienie koniunktury
na gieldzie lub stanu jakiegos sektora
spólek. Dow Jones Industrial Average (DJIA) to
jeden z najwazniejszych indeksów akcji spólek
notowanych na Gieldzie Papierów Wartosciowych w
Nowym Jorku. Indeks Dow Jones jest najstarszym
jeszcze dzialajacym indeksem akcji w Stanach
Zjednoczonych. Obecnie sklada sie on z 30
najwiekszych amerykanskich przedsiebiorstw, a w
jego sklad wchodza miedzy innymi American
Express,ATT, Boeing,Coca-Cola Company,General
Electric, General Motors, Hewlett-Packard,Intel
Corp., McDonald's Corporation, Microsoft
Corporation, The Walt Disney Company
11Przebieg notowan- indeks DJIA
Rys.1 Wykres przebiegu notowan indeksu DJIA.
12Regulowany rynek pozagieldowy
NASDAQ (ang. National Association of Securities
Dealers Automated Quotations) - pozagieldowy,
regulowany rynek akcji w Stanach Zjednoczonych, z
filiami w Kanadzie i Japonii, zorganizowany i
nadzorowany przez National Association of
Securities Dealers. NASDAQ nie jest gielda w
ogólnym znaczeniu tego slowa, lecz jest raczej,
rozproszonym, elektronicznym systemem handlu
akcjami. NASDAQ spelnia jednak podobna role co
tradycyjna gielda - zapewnia minimalne
bezpieczenstwo dokonywanych transakcji, przy
jednoczesnym zapewnieniu ich szybkiej realizacji
i anonimowosci. Wejscie do systemu NASDAQ jest
znacznie prostsze i tansze od wejscia na
tradycyjne gieldy kapitalowe, dzieki czemu stac
na to spólki, które nie moga pokonac barier
stawianych przez gieldy tradycyjne. Z drugiej
strony, latwosc wejscia do systemu powoduje
zwiekszone ryzyko inwestorów. NASDAQ zostal
uruchomiony 8 lutego, 1971 jako pierwszy,
calkowicie elektroniczny system obrotu papierami
wartosciowymi na swiecie. Notuje sie na niej
ponad 5500 walorów. Indeksem jest tu NASDAQ
Composite .
13Nikkei 225
Nikkei 225 to indeks akcji spólek notowanych na
Tokijskiej Gieldzie Papierów Wartosciowych. Nikke
i nalezy do najwazniejszych indeksów gieldowych w
Azji. Od 1971 roku jest on codziennie wyliczany
przez dziennik Nihon Keizai Shimbun. Indeks
obejmuje 225 najwiekszych spólek. Raz w roku
dokonuje sie rewizji skladu indeksu. W sklad
Nikkei 225 wchodza takie spólki jak
Bridgestone Corp., Canon Inc., Casio Computer
Co., Ltd., Kawasaki Heavy Industries, Ltd.,
Mitsubishi Corp., NEC Corp., Nikon Corp., Sony
Corp., Toshiba Corp.,Yamaha Corp.
14Przebieg notowan- indeks Nikkei 225
Rys.2 Wykres przebiegu notowan indeksu DJIA.
15Gielda Papierów Wartosciowych w Warszawie (GPWW)
Jedyna dzialajaca obecnie w Polsce gielda
papierów wartosciowych znajduje sie w Warszawie.
Handluje sie na niej akcja mi, prawami poboru i
obligacjami. Warszawska gielda jest glównym
elementem rynku wtórnego i dzieli sie na rynek
podstawowy i rynek równolegly. Handel na rynku
wtórnym odbywa sie za posrednictwem domów
maklerskich lub banków prowadzacych dzialalnosc
maklerska. Rynek podstawowy jeden z dwóch
segmentów rynku gieldowego, przeznaczony dla
papierów wartosciowych dopuszczonych do
publicznego obrotu, charakteryzujacych sie
odpowiednio wysokim kapitalem i wysoka
plynnoscia. Indeksem rynku podstawowego w Polsce
jest WIG. Rynek równolegly przeznaczony dla
papierów wartosciowych dopuszczonych do
publicznego obrotu, charakteryzujacych sie m.in.
mniejszym kapitalem i nizsza plynnoscia. Obejmuje
on akcje spólek dopuszczonych do obrotu na
Gieldzie Papierów Wartosciowych, ale nie
spelniajacych warunków bycia notowanymi na rynku
podstawowym.
16Indeksy na GPWW
Najwazniejszymi indeksami gieldy warszawskiej sa
WIG oraz WIG20, mWIG40 i sWIG80. Wedlug stanu na
dzien 28 grudnia 2007 na GPW notowanych jest 351
spólek, których kapitalizacja wynosi 1 080 mld
zlotych z czego 509,8 mld przypada na spólki
krajowe a 570,3 mld na spólki zagraniczne.
Rys.3 Liczba spólek i kapitalizacja na GPWW.
17Indeks WIG20 na GPWW
- WIG20 indeks gieldowy 20 najwiekszych spólek
notowanych na warszawskiej Gieldzie Papierów
Wartosciowych. Jest to indeks typu cenowego (przy
jego obliczaniu bierze sie jedynie ceny zawartych
w nim transakcji). W ramach WIG20 nie moze byc
notowanych wiecej niz 5 spólek z jednego sektora.
Nie sa w nim notowane fundusze inwestycyjne. - Liste spólek wchodzacych w sklad indeksu WIG20
ustala sie na podstawie sredniej wazonej 2
kryteriów - wielkosci obrotu gieldowego akcji spólki w
relacji do lacznych obrotów wszystkich
spólek wchodzacych w sklad indeksu w okresie - trzech miesiecy,
- wartosci rynkowej spólki w relacji do
kapitalizacji spólek wchodzacych w sklad
indeksu w okresie miesiaca.
18Notowania indeksu WIG20
Rys.4 Notowania historyczne indeksu WIG20 na
GPWW.
19Organizacja i dzialanie gieldy
- Obecnie gielda to skladane w odpowiednio
zorganizowanej formie zlecenia osób
zainteresowanych zakupem lub sprzedaza
instrumentów finansowych. Jest to przede
wszystkim rynek aukcyjny, gdzie ceny ksztaltuja
sie na zasadzie popytu i podazy, a transakcje
moga byc zawierane tylko po najlepszej cenie. - Ze wzgledu na termin zawierania transakcji
rozróznia sie 2 systemy obrotów - ciagly
- periodyczny
- Harmonogram notowan ciaglych na GPW
- 8.30 - 9.30 Przyjmowanie zlecen na otwarcie
- 9.30 Okreslenie kursu na otwarcie (Fixing)
- 9.30 - 16.10 Notowania ciagle
- 16.10 - 16.20 Przyjmowanie zlecen na zamkniecie
- 16.20 Okreslenie kursu na zamkniecie (Fixing)
- 16.20 -16.30 Dogrywka
- 16.30 - 16.35 Przyjmowanie zlecen na otwarcie
nastepnej sesji
20Notowania na GPWW
Rys.5 Przykladowe notowania GPWW- spólka Bioton.
21Dziekuje za uwage