Hem. Imran KAYA Hem. Meral G

1
Vertebra Hastaliklari ve Hemsire Bakimi

• Hem. Imran KAYA Hem. Meral GÜNDOGAR

5.Ortopedi ve Travmatoloji Klinigi
http//hastaneciyiz.blogspot.com
Saglik
Slayt
Arsivi
2
Omurga Anatomisi
3
Anatomi

• Omurga, vücut agirligini alt ekstremitelere
  aktaran, omuriligin çevresini sararak koruyan,
  biribiri ile eklemlesen omur, sakrum ve
  koksiksten olusmaktadir.

4

• Omurga,
• 7 servikal
• 12 torasik
• 5 lumbar
• 5 sakral
• 4 koksiks

5
Omurganin Fizyolojik Egrilikleri
C 1- T1 arasi Lordoz
T1 - T 12 arasi Kifoz
T12 L5 arasi Lordoz
Sakral Kifoz
6

• Vertebra cisimleri
• 1. ve 2. vertebralar olan atlas ve axis disinda
  birbirlerinden disklerle ayrilirlar,
• 23 adet disk vardir.
• Disklerin orta kisimlari yumusak, jelatinöz bir
  madde, bunun çevresinde kollagen lifler ve
  kikirdakdan olusan bir doku vardir.

7

• Omurga kanalinin içinde beyinden çikarak asagi
  dogru uzanan medulla spinalis bulunur.
• Boyun bölgesinde 8,
• Sirt bölgesinde 12
• Bel bölgesinde 5
• Sakral bölgede 5
• sinir kökü ayrilir.

8

• Bu sinir kökleri
• Boyun bölgesinde medulla spinalisten çiktiktan
  hemen sonra,
• Bel bölgesinde ise bir süre omurga kanalinda yol
  aldiktan sonra,
• Intervertebral araliktan omurgayi terkeder.

9
Omurga Hastaliklari
10
Omurga Hastaliklari

• Dejeneratif Hastaliklar
• Disk fitiklari
• Dejeneratif disk hastaliklari
• Spinal stenoz
• Dejeneratif spondilolistezis
• Deformiteleri
• Kifoz
• Skolyoz
• Travma
• Infeksiyon

11
Dejeneratif Hastaliklar

• Disk ve fasetlerde degismeler olur
• Hayatin erken yaslarinda baslar, semptomatik
  kalir

12
Spinal Stenoz

• Nöral dokularin bulundugu kanallarda, bu
  kanallari olusturan yapilardaki kalinlasma ve
  degismelere bagli daralma meydana gelir. Spinal
  kordda daralma nedeniyle basi vardir.

13
Diskal Herni

• Anulus fibrozisteki mikro çatlaklar zayifliga yol
  açarak içerideki materyalin (nukleus) Disari
  çikmasina izin verecek hale gelir.
• Bu diskin yüklenmesi ve hastanin aktivitesi ile
  arkaya hareket eder.
• Nukleusun bir kismi disari çikarak bu siniri
  sikistirir.

14
Diskal Herni
15
Spondilolistezis

• Bir omurun, altindaki omurun üzerinden öne
  kaymasidir.
• En sik L4 - L5 seviyelerinde görülür.
• Sinir köküne baski sonucu agriya neden olur.

16
Spondilolistezis
17
Omurga Deformiteleri

• Deformiteler
• Kifoz
• Skolyoz

18

• Travma
• Tümör
• Infeksiyon

19
Ameliyat Öncesi Hazirlik
20
Psikolojik Hazirlik

• Anksiyeteyi gidermeye,
• Ameliyatta daha az anestezik ve ameliyat
  sonrasinda daha az analjezik kullanilmasina,
• Ameliyat sonrasinda hizli iyilesmeye ve erken
  taburcu olmaya yardimci olur.

21
Pre-op Hazirlik

• Bir Gün Önce
• Beslenme programina uyup uymadigi kontrol edilir,
  
• Genel vücüt hijyeni saglanir,
• Solunum ve öksürme egzersizleri ögretilir,
• Ameliyat ile ilgili sorulari cevaplanir.

22

• Ameliyat Öncesi Aksami
• Rutin tetkiklerinin kontrolü yapilir,
• Kan ve ameliyat sarflarinin kontrolü yapilir,
• Hastanin degerli esyalari çikartilir, yakinlarina
  teslim edilir,
• Bayan hastalarin oje ve makyaji çikarmasi
  saglanir,
• Ameliyat bölgesi temizligi yapilir,
• Lavman yapilir, 24den sonra aç kalmasi saglanir,
• Hastanin rahat uyumasi için uygun ortam saglanir.

23

• Ameliyat Sabahi
• Vital bulgularin kontrolü yapilir , gözleme
  kaydedilir,
• Dis protezi varsa çikartilir,
• Mesane bosaltimi saglanir, gerekirse foley sonda
  takilir,
• Damar yolu açilir,
• Bone ve Ameliyat gömlegi giydirilir,
• Doktor direktifine göre antibiyotik ve diger
  ilaçlari yapilir.

24
Post-op Hasta Bakimi ve Egitimi
25

• Amaç Bireyi günlük yasam aktivitelerini bagimsiz
  olarak yerine getirebilecek düzeye gelene kadar
  desteklemek ve komplikasyonlarin ortaya çikmasini
  önlemektir.

26

• Girisimler
• Hayati belirtiler stabil olana kadar 15 dakikada
  bir, daha sonra 2 saatte bir kontrol edilir.
• Hemovak drenaji ve pansuman kanama yönünden takip
  edilir, asiri kanama varsa hekime haber verilir.
• Laboratuvar sonuçlarina göre gerekirse direktifle
  kan transfüzyonu yapilir.

27

• Ameliyat sirasinda asiri kanama ve beslenmede
  degisim nedeniyle sivi volümünde degisimler
  meydana gelebilir.
• Gerektiginde doktor istemi ile mayi ve kan
  transfüzyonu yapilir.

28

• Genel anestezi, uzun süreli yatak istirahati,
  katater uygulamasi ve narkotik analjezikler
  mesane bosaltim aliskanligini degistirir.
• Mesane bosaltimi saglanamiyor ise pubis üzerine
  sicak uygulama yapilir, idrar çikaramaz ise
  doktora bildirilir.

29

• Ameliyat sirasinda hastaya verilen pozisyon
  nedeniyle üst ve alt ekstremitelerde
  gelisebilecek nörolojik bozukluklar açisindan
  hasta takip edilir. (hissizlik, uyusma ve
  benzeri)

30
Vertebra Cerrahisi Sonrasi Hastalarda Sik
Karsilasilan Hemsirelik Tanilari

• Etkisiz solunum sekli,
• Agri,
• Vücut gereksiniminden az beslenme,
• Enfeksiyon riski,
• Sivi volüm eksikligi,
• Deri bütünlügünde bozulma riski,
• Fiziksel hareketde bozulma,
• Periferal nörovasküler disfonksiyon riski,
• Tromboflebit riski,
• Beden imajinda bozulma.

31

• Etkisiz Solunum Sekli
• Amaç
• - Solunum sayisi 12 28 /dakika olmali
• - Akciger sesleri normal olmali
• - Yüksek ates olmamali
• - Akciger ventilasyonu sürdürülmeli
• Girisimler
• - Postop 3 gün akcigerler degerlendirilir.
• - Egzersiz öncesi agri kesici verilir.
• - Solunum egzersizleri ve trifilo ilk 24 48
  saat içinde 1 2 saat ara ile, daha sonra
  hasta ayaga kalkana kadar 2 4
  saat ara ile uygulanir.

32

• Agri
• Hastanin rahat nefes alip vermesine,
• Derin solunum yapmasina,
• Öksürme eksersizleri yapmasina engel olur,
• Atelektazi ve pnömoni gelisebilir,
• Hasta kontrollü analjezi, ileus insidansini
  artirabilir.

33

• Amaç
• Hastanin agriyi azaltan ve artiran aktiviteleri
  tanimlamasi, agrinin azaldigini ve rahatladigini
  ifade etmesi.
• Girisimler
• - Pozisyon degistirme,
• - Ortami havalandirma,
• -Dikkati dagitma (kitap okuma, TV)
• -Hasta Kontrollü Analjezi, agizdan
  beslenmeye geçildiginde oral analjezik.

34

• Az Beslenme
• Amaç
• Kilo kaybi olmamasi, oral, tüp ya da IV
  beslenmeyi tolere etmesi.
• Girisimler
• - Ilk 24 saat sulu beslenme, tolere ederse
  daha sonra yumusak ve normal gidalar.
• - Distansiyon, bulanti, kusma görülürse oral
  beslenmeye ara erilir
• - Superior Mezenterik Arter Sendromu olursa oral
  beslenme kesilir, nazogastrik takilir

35
Bagirsak hareketlerinde yavaslama

• Kifoz ve skolyoz ameliyati sonrasinda, hasta
  agizdan beslenmeye baslamadan önce ileus riski
  açisindan degerlendirilmelidir.
• Hastanin kusmasi olamamali ve barsak sesleri
  gelmis olmalidir.

36

• Ciddi kusmasi olan hastalar Superior Mezenterik
  Arter Sendromu açisindan incelenmelidir.
• Hayati belirtiler ve laboratuvar sonuçlari
  enfeksiyon yönünden önemlidir.

37

• Efeksiyon
• Amaç
• IV kateter, insizyon ve hemovac bölgesinde
  eritem, ödem, sicaklik, pürülan akinti olmamasi.
• Girisimler
• -Bu bölgeler kontrol edilir
• -Gerekirse yara ve kan kültürü alinir
• -Foley kateter bakimi yapilir
• -Hekim direktifi ile antibiyotik kullanilir.

38
Sivi Volüm Eksigi

• Amaç
• - Sivi volümünün normal seviyede tutulmasi
• - Hemoglobinin 10 gr üzerinde olmasi,
• - Hematokrit 30 üzerinde tutulmali,
• - Pansumanda kanama olmamasi
• - Hemovak drenajinin 4 saatte 100 ml altinda
  olmasi.

39
Deri Bütünlügünde Bozulma Riski

• Amaç
• Basi yaralarina neden olan faktörlerin
  tanimlanmasi ve olusumunun önlenmesi.
• Girisimler
• - Cilt, giysiler ve yatak takimlari temiz ve
  kuru tutulur,
• Saatte bir pozisyon degistirilir,
• Basinç bölgelerine masaj uygulanir
• Yeterli sivi alimi ve beslenme

40
Riskli Bölgeler
41
Yara Evreleri
42
Fiziksel Harekette Bozulma

• Amaç
• Eklem açikliginin normal olarak sürdürülmesi,
  fiziksel harekette artma olmasi.
• Girisimler
• Kontraktür gibi hareketsizlige bagli
  komplikasyonlar gözlenir.
• Günde en az 4 kere pasif eklem egzersizleri
  uygulanir,
• 2 satte bir pozisyon degistirilir, pozisyon
  yastikla desteklenir.

43
Periferal Nörovasküler Disfonksiyon Riski

• Amaç
• Üst ve alt ekstremitelerde ve sfinkter tonüsünde
  hareket ve duyunun ameliyat öncesi gibi olmasi.
• Girisimler
• Rektal tonüs rektal muayene ile kontrol edilir,
• Hasta tarafindan ifade edilen uyku hali,
• Hissizlik ve uyusma gibi verilere dikkat edilir.

44
Tromboflebit Riski

• Amaç
• Tromboflebit belirtilerinin (bacaklarda
  hassasiyet, kizariklik, ates vb.) olmamasi.
• Girisimler
• Alt ekstremiteler bu semptomlar
• Açisindan kontrol edilir,
• Aktif ve pasif eklem egzersizleri yaptirilir,
• Tromboflebit çorabi giydirilir,
• Direktif ile antikoagülan tedavisi uygulanir.

45
Tromboflebit
46
Beden Imajinda Bozulma

• Amaç
• Hastanin beden imajina uyum sagladigini ifade
  etmesi.
• Girisimler
• Asiri beklentileri tanimlayarak, tedavi sonrasi
  hayal kirikliklari bertaraf edilir,
• Hastanin diger hastalar ve saglik ekibi ile bu
  degisiklikleri paylasmasi için cesaret verilir,
• Fiziksel görünüm düzeltilir
• (bas banyosu, tras, giyinme)

47
Bakim ve Egitim

• Ameliyat sirasinda gözleri iyi korunmayan
  hastalarda konjunktiva problemleri ortaya
  çikabilir.

48
Ev Bakimi ve Egitim
49

• Taburcu olmadan önce hasta
• Çok az yardimla ayaga kalkabilmeli
• Hijyenik aktivitelerini yerine getirebilmeli,
• Yeterli beslenebilmeli,
• Egzersiz programina katilabilecek durumda olmali.

50

• Cerrahi girisim sonrasi iyilesme 6-12 haftadir
• Iyilesme döneminde ilk 1 ay aralikli yürüme
  programlari uygulanir.
• 30 dakikadan fazla ayni pozisyonda oturmamasi
  agriyi azaltir.

51

• Alt vertebraya cihaz yerlestirilmis hastalara
  oturup kalkma hareketleri çok iyi ögretilmelidir.
  
• (sandalyede lomber destek, kalkarken eller ve
  bacaklardan güç alarak vertebrayi bükmeden)

52

• Evde 2-3 hafta ev islerini yapacak biri
  olmalidir,
• Dengeli beslenme ve günde yaklasik 1200 mg
  kalsiyum içeren diyet verilir. Diyetisyenle
  temasta olmasi ögütlenir,

53

• Füzyon olusuna kadar cinsel iliskide asiri
  fleksiyon ve ekstansiyondan kaçinmasi tavsiye
  edilir. Yan yatar ve sirtüstü pozisyon önerilir.

54

• Ameliyattan 6 hafta sonra vertebrayi zorlamadan
  normal isler ve hafif yük kaldirmaya izin
  verilir,
• Asiri egilme, bükülme ve uzanma önerilmez,
• Bu süre içinde jimnastik, atlama, güres, ata
  binme ve kayak ve benzeri yasaklanir,
• Dalmadan yüzme, dik olarak bisiklete binme ve
  yürüyüs önerilir.

55

http//hastaneciyiz.blogspot.com
Saglik
Slayt
Arsivi
Tesekkür Ederiz