Hamartiologia

1
Hamartiologia

• Grzech jako odrzucenie powolania
• Wspólczesne zmiany w doktrynie grzechu
• odejscie od legalizmu na rzecz biblijnej wizji
• wykorzystanie danych z psychologii i socjologii w
  rozumieniu kondycji czlowieka
• poglebienie sakramentalne i pastoralne.

2
Grzech w Starym Testamencie

• Grupy terminów odnoszacych sie do grzechu
• Zerwanie przymierza z Bogiem
• Niszczenie skutków przymierza wiezi z ludzmi
• Grzech jako zlo.
• Hebrajskie terminy
• Pesha bunt, zerwanie przymierza (Iz 1, 2-3)
• Avon naruszenie wiezi spolecznych (1 Sm 1,6)
• Hattat zejscie z drogi, rezultat zlych czynów
  (Rdz 4, 13)

3
Grzech w Nowym Testamencie

• Kontekst przebaczenia i pojednania (Mt 26, 28)
• Chrystus przyszedl szukac grzeszników (J 8, 31)
  i zwyciezyc szatana (Lk 18, 10)
• Intencjonalny wymiar grzechu.
• Sw. Pawel ukazuje zagadnienie w polaryzacji cialo
  (sarx) duch
• Sw. Jan ukazuje zagadnienie w polaryzacji przyjac
  odrzucic Chrystusa

4
Grzech w Nowym Testamencie

• Glówne terminy
• Adikia nieprawosc, niesprawiedliwosc i
  nieposluszenstwo wobec Boga (Rz 1, 18)
• Anomia bezprawie polegajace na odrzuceniu prawa
  moralnego (1 J 3, 4)
• Hamartia grzeszne czyny, bladzenie.

5
Sw. Augustyn i sw. Tomasz

• 1. Grzech to czyn, slowo, lub pozadanie przeciwne
  odwiecznemu prawu Bozemu
• 2. G. to odejscie od Boga i zwrócenie sie do
  stworzenia
• 1. Zerwanie prawa wiecznego
• 2. Zejscie z drogi prowadzacej do celu
  ostatecznego
• 3. Zle korzystanie z wolnosci

6
Próby kwestionowania grzechu

• Nurt sekularystyczny
• Subiektywozowanie ocen moralnych
• Relatywizm etyczny
• Utozsamienie grzechu z poczuciem winy
• Skrajne interpretacje grzechu

7
Sens teologiczny grzechu

• Akt nieposluszenstwa wobec Boga
• Lekcewazenie Boga polaczone z apoteoza czlowieka
• Akt niewdziecznosci wobec milosci Boga
• Grzech w istocie uderza w czlowieka
• Dobrowolnym zejsciem z drogi prowadzacej do Boga.

8
Sens teologiczny grzechu

• Wymiar personalistyczny grzechu
• Alienacja wewnetrzna dezintegracja utrata celu
  i milosci KDK 13
• Naruszenie relacji do Stwórcy, relacji synowskiej
  (Dives in Misericordia 5-6), zerwanie wiezi z
  Chrystusem
• Eklezjalne konsekwencje (1 Kor 6, 15-20)
  niszczenie nadprzyrodzonego braterstwa
• Powszechnosc grzechu (Rz 8, 19-22)

9
Adhortacja Reconciliatio et paenitentia
(02.12.1984)

• Grzech jako akt wolnosci wymierzony przeciw Bogu
• Rywalizacja z Bogiem
• Zerwanie z prawem moralnym
• Zludne dazenie do bycia jak On.
• Grzech jest bez watpienia aktem wolnosci
  czlowieka, ale pod jego warstwa ludzka dzialaja
  czynniki, które stawiaja go poza czlowiekiem, na
  pograniczu, tam, gdzie ludzka swiadomosc, wola i
  wrazliwosc stykaja sie z silami ciemnosci (RP
  14).
• Grzech nalezy rozumiec w kontekscie zbawienia i
  konfrontacji z Boza miloscia
• Grzech jako akt jednostki i przez analogie grzech
  spoleczny.

10
Przyczyny grzechów

• Nie mozna do nich zaliczyc
• Boga (Jk 1, 13)
• Swiata (Rdz 1)
• Szatana (1 P 5, 8).
• Przyczyna grzechu jest czlowiek
• w swojej wolnosci (wola jako przyczyna
  formalna)
• pragnie niewlasciwych dóbr
• pragnie wlasciwe dobra osiagnac w niewlasciwy
  sposób.

11
Przyczyny wynikajace z deformacji poznania i woli

• Pozadliwosc
• Afekty
• Wady (nalogi)
• Pycha
• Chciwosc
• Nieczystosc
• Zawisc
• Nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu
• Gniew
• Lenistwo.

12
Rozróznianie grzechów

• Grzech aktualny - habitualny
• Grzech wewnetrzny zewnetrzny
• Grzech slabosci zlej woli
• Grzech wlasny cudzy
• Grzech uczynku zaniedbania
• Grzech odpuszczalny nieodpuszczalny (przeciw
  Duchowi Swietemu - Mt 12, 31-33)
• Grzech wolajacy o pomste do nieba (morderstwo,
  grzech sodomski, odmowa zapalyty, uciskanie
  biednych)

13
Grzech smiertelny

• Warunki
• Pelna swiadomosc
• Pelna dobrowolnosc
• Ciezkosc materii
• Nalezy uwzglednic intencje i okolicznosci.
• Skutki utrata laski uswiecajacej, stan winy,
  stan kary, utrata zaslug nadprzyrodzonych,
  wyrzuty sumienia.

14
Istota grzechu smiertelnego

• Rezygnacja z Boga poprzez odwrócenie sie od
  Niego.
• Nadanie wyzszej wartosci dobru doczesnemu niz
  zbawieniu
• Dezorganizacja porzadku moralnego
• - uznanie Boga za kogos nizszego niz
  stworzenie
• - przedmiotowe traktowanie innych
• - swiat rzeczy materialnych przerasta Boga i
  drugiego czlowieka.

15
Grzech powszedni

• Nie niszczy nastawienia na cel ostateczny,
  wypelniania powolania i zycia w lasce.
• Jesli mówimy, ze nie mamy grzechu, to samych
  siebie oszukujemy (1 J 1, 8-9)
• Racje zaistnienia g. p.
• Wykroczenie przeciw powinnosci moralnej
• Ze wzgledu na niewielki przedmiot
• Ze wzgledu na niepelnosc aktu (ograniczenie
  swiadomosci lub wolnosci).

16
Potrzeba metanoi (Mk 1, 15)

• Podwójne znaczenie wezwania do nawrócenia, czyli
  przemiany myslenia, mówienia i dzialania
• Wyjscie ze stanu grzechu (Jesli sie nie
  nawrócicie wszyscy podobnie zginiecie Lk 13, 3)
• Staly proces jednoczenia sie z Bogiem (Mt 18, 13)

17
Nawrócenie - aspeky

• Jest przejsciem ze stanu grzechu do stanu laski
• Dokonuje sie ze wzgledu na zaslugi Chrystusa
• Ma wymiar religijny i moralny
• Etapy w aspekcie chrystologicznym
• Na plaszczyznie religijno-psychologicznej
  (uswiadomienie grzechu i odrzucenie go)
• Na plaszczyznie zbawczej (trwanie w jednosci z
  Chrystusem czerpiac z Jego laski)
• Na plaszczyznie dynamizmu zycia (zmiana postaw i
  zachowan)
• Aspekt eklezjalny uczestnictwo w sakramentach
  sw. (sakrament pokuty i jego warunki)

18
Encyklika Jana Pawla II Veritatis Splendor

• Zwiazek miedzy wolnoscia a prawem na podstawie
• Problem opcji fundamentalnej.

19

• TEOLOGIA MORALNA FUNDAMENTALNA
• Tezy do egzaminu
• Teologia moralna jako nauka
• Historia teologii moralnej ? Okres starozytnosci
  chrzescijanskiej
• ? Sredniowiecze
• ? Epoka nowozytna
• ? Rozwój polskiej teologii moralnej
• Antropologia teologiczna ? osoba jako zasada
  integrujaca dusze i cialo
• ? Biblijne podstawy godnosci osoby ludzkiej
• Ogólne pojecie prawa
• Prawo wieczne i naturalne
• Prawo ludzkie stanowione
• Pozytywne prawo Boga
• Sytuacje niemoznosci zachowania prawa
• Pojecie sumienia w Pismie sw. i refleksji
  teologicznej
• Kryteria podzialów sumienia
• Normatywnosc sumienia
• Systemy osiagania pewnosci sumienia
• Formacja sumienia