Title: 1. Antykoncepcja 2. Nieplodnosc
11. Antykoncepcja 2. Nieplodnosc
- dr n. med. Tomasz Olejniczak
- Katedra i Klinika Zdrowia Matki i Dziecka
- Kierownik Katedry i Kliniki Prof. dr hab. med.
Tomasz Opala
21. Antykoncepcja
- Swiadome dzialanie majace na celu zapobieganie
zajsciu w ciaze - Daje mozliwosc regulacji plodnosci
- Umozliwia podejmowanie decyzji o posiadaniu
potomstwa w chwili, gdy istnieja optymalne
warunki dla dziecka i rodziny
3Wskaznik Pearla
- Jest to wskaznik skutecznosci metod
antykoncepcyjnych - Odsetek niepowodzen w grupie 100 kobiet
stosujacych dana metode przez okres 1 roku - Im wyzszy wskaznik, tym mniej skuteczna metoda
4Metody regulacji poczec
Metoda Wskaznik Pearla
Antykoncepcja hormonalna 0,05-0,3
Wkladka wewnatrzmaciczna 0,1-2,1
Implanty 0,2-1
Zastrzyki hormonalne 0,3-1
Prezerwatywa 2-15
Mechaniczne srodki dopochwowe 2-15
Chemiczne srodki dopochwowe 5-20
Metody naturalne 6-25
Stosunek przerywany 8-17
Bez zadnej metody 85
5Metody naturalne
- Oparte sa na zauwazalnych przez kobiete zmianach
w zakresie podstawowej temperatury ciala i sluzu
szyjkowego - Moze byc stosowane przez kobiety o silnej
motywacji, bardzo dobrej znajomosci wlasnego
organizmu, regularnie miesiaczkujace o
ustabilizowanym trybie zycia - Wymagaja rezimu codziennego pomiaru temperatury i
prawidlowej oceny i zauwazania róznic w wygladzie
sluzu szyjkowego - Wskaznik Pearla 6-25
6Metody naturalne - termiczna
- Pomiar temperatury w warunkach podstawowych, po
przebudzeniu, przed opuszczeniem lózka - Pomiar temperatury w pochwie lub jamie ustnej
- Obserwowany wzrost temperatury jest niewielki
(0,2-0,8C) i dowodzi obecnosci czynnego cialka
zóltego co swiadczy o przebytym oznacza poczatek
fazy lutealnej - Metoda ta okresla czas owulacji i wyznacza
nastepujacy po niej okres nieplodnosci, który
teoretycznie rozpoczyna sie czwartego dnia
podwyzszonej temperatury
7Metody naturalne - termiczna
- Zalety
- Calkowita obojetnosc dla zdrowia
- Wady
- Koniecznosc powstrzymywania sie od stosunków
plciowych - Wymaga dyscypliny, dokladnosci, systematycznosci
- Mozliwe bledy przy interpretacji otrzymywanych
wyników - Duza mozliwosc bledów przy stanach zapalnych
8Metody naturalne - sluzowa
- Polega na obserwacji charakterystycznych zmian
sluzu szyjkowego - W okresie przedowulacyjnym sluz jest sliski,
przezroczysty i rozciagliwy, wyplywa z pochwy
kaskada sluz plodny - Po owulacji sluz jest gesty, lepki, kleisty,
matowy, - Okres plodny wystepuje w 4. dniu po pojawieniu
sie sluzu plodnego -
9Metody naturalne - sluzowa
- Zalety
- Calkowita obojetnosc dla zdrowia
- Wady
- Koniecznosc powstrzymywania sie od stosunków
plciowych - Wymaga dyscypliny, dokladnosci, systematycznosci
- Trudnosci z wlasciwa interpretacja wyników
- Duza mozliwosc bledów przy stanach zapalnych
10Metody naturalne
- Stres, wyczynowe uprawianie sportu, choroby,
uzywki, zmiany klimatu oraz leki moga wplywac na
dlugosc cyklu i wystapienie owulacji. - W takich przypadkach naturalne metody planowania
rodziny czesto bywaja zawodne
11Metody chemiczne
- Polegaja na stosowaniu dopochwowo substancji
plemnikobójczych (spermicydów), wystepujacych w
postaci pianek, globulek, kremów. - Zalety
- Mozliwosc natychmiastowego uzycia
- Brak wplywu na karmienie piersia
- Jako uzupelnienie innych metod
- Zwieksza wilgotnosc pochwy
- Wady
- Ograniczona skutecznosc
- Wymaga stosowania 15-20 min przed kazdym
stosunkiem - Czeste uczulenia na skladniki preparatu
12Metody mechaniczne
- Polegaja na stworzeniu bariery miedzy plemnikiem
a gotowa do zaplodnienia komórka jajowa - Powinny byc polaczone z preparatami
plemnikobójczymi - Rodzaje
- Prezerwatywa
- Blona i krazek dopochwowy
- Kapturek naszyjkowy
- Prezerwatywa dla kobiet
13Metody mechaniczne - prezerwatywa
- Zalety
- Ogólnie dostepna
- Nie powoduje skutków ubocznych
- Brak wplywu na laktacje
- Moze byc stosowana z innymi metodami
- Niska cena jednostkowa
- Zmniejsza ryzyko zakazenia chorobami
przenoszonymi droga plciowa - Wady
- Zmniejsza doznania seksualne
- Mozliwe uczulenie na lateks
- Mozliwe wady fabryczne
14Ksztaltka wewnatrzmaciczna
- Sa to róznego ksztaltu miekkie, plastikowe
wkladki umieszczane w macicy w celu zapobiezenia
ciazy - Obecnie stosuje sie tzw. ksztaltki bioaktywne,
zawierajace miedz, srebro oraz uwalniajace
progestegeny - Zakladane powinny byc podczas miesiaczki
- Po porodzie mozna zalozyc ksztaltke po 6
tygodniach, po cieciu cesarskim po 3 miesiacach - Rozwazyc stosowanie u nieródek
- Skutecznosc wynosi kilka lat
15Ksztaltka wewnatrzmaciczna
- Przeciwwskazania
- Podejrzenie ciazy
- Stany zapalne narzadów plciowych i miednicy
mniejszej - Krwawienie z dróg rodnych o nieznanym pochodzeniu
- Uczulenie na budulce wkladki
- Nieprawidlowa budowa anatomiczna macicy, wady
rozwojowe - Duze miesniaki macicy
- Wszczepiona sztuczna zastawka serca
- Ciaza pozamaciczna w wywiadzie
16Ksztaltka wewnatrzmaciczna
- Zalety
- Wysoka skutecznosc
- Latwa dostepnosc
- Brak niepozadanych dzialan ogólnoustrojowych
- Odwracalnosc plodnosci zaraz po usunieciu
ksztaltki - Mozna stosowac podczas laktacji
- Brak wplywu na aktywnosc seksualna
17Ksztaltka wewnatrzmaciczna
- Wady
- Zwiekszone ryzyko wystapienia ciazy pozamacicznej
- Mozliwosc wystepowania nieprawidlowych krwawien
- Ryzyko nasilenia stanów zapalnych miednicy
mniejszej - Ryzyko poronienia przy zajsciu w ciaze
- Ryzyko przebicia macicy w trakcie zakladania
- Mozliwosc wypadniecia ksztaltki
- Bolesne i obfite miesiaczki
18Antykoncepcja hormonalna
- Tabletki dwuskladnikowe (estrogenowo-progestagenow
e) - Jednofazowe
- Dwufazowe
- Trójfazowe
- Tabletki jednoskladnikowe (gestagenne)
- Zastrzyki z progestagenami
- Tabletki po stosunku
19Antykoncepcja hormonalna
- Zapobiegaja owulacji poprzez hamowanie
wydzielania gonadotropin dzialajac na podwzgórze
i przysadke - Progestageny wywoluja supresje LH w konsekwencji
hamujac jajeczkowanie - Estrogeny blokujac wydzielanie FSH zapobiegaja
selekcji i wzrostowi pecherzyka dominujacego - Wplywaja na blone sluzowa jamy macicy
- Wplywaja na sluz szyjkowy
20Sterylizacja
- Ubezplodnienie polega na trwalym pozbawieniu
funkcji rozrodczych - U kobiet przerwanie ciaglosci jajowodów
- U mezczyzn przerwanie ciaglosci nasieniowodów
- Najpewniejszy sposób, ale zazwyczaj nieodwracalny
- W Polsce nie wykonuje sie na zadanie
21www.kobiety.org
222. Nieplodnosc
- Nieplodnosc (sterilitas) czesciowy lub calkowity
brak zdolnosci do wytwarzania pelnowartosciowych
gamet lub niezdolnosc do ich zaplodnienia - N. pierwotna brak ciazy mimo regularnego
wspólzycia plciowego przez okres powyzej 12 m-cy
bez stosowania jakichkolwiek metod
antykoncepcyjnych. - N. wtórna brak ponownego zajscia w ciaze
- N. malzenska dotyczaca par malzenskich
23- N. zenska polega na braku jajeczkowania z powodu
róznych przyczyn lub niemoznosci zaplodnienia
spowodowanej zaburzeniami rozwojowymi lub
uszkodzeniem narzadów plciowych miednicy
mniejszej - N. jajnikowa polega na niemoznosci zajscia w
ciaze ze wzgledu na zaburzenia rozwojowe lub
uszkodzenia miazszu jajnika przez procesy
zapalne, nowotworowe, endometroize i in. - N. jajowodowa wynika z zaburzen rozwojowych lub
wtórnych uszkodzen czynnosci lub struktury
jajowodów uniemozliwiajacych wedrówke plemników i
kontakt z komórka jajowa. - N. czynnosciowa polega na braku jajeczkowania
wywolanego róznymi przyczynami przy prawidlowym
anatomicznie narzadzie plciowym. - N. mechaniczna wynika z zaburzen rozwojowych lub
wtórnych uszkodzen narzadu plciowego zenskiego
uniemozliwiajacych odbycie stosunku plciowego lub
stanowiacych przeszkode w wedrówce plemników w
róznych jego odcinkach i spotkania sie z komórka
jajowa.
24- N. meska czesciowy lub calkowity brak zdolnosci
do wytwarzania zywych plemników lub niezdolnosc
do odbycia stosunku plciowego - N. idiopatyczna niemoznosc zajscia w ciaze w
sytuacji, gdy za pomoca dostepnych badan
diagnostycznych nie mozna wyjasnic przyczyny
nieplodnosci - N. immunologiczna niemoznosc zajscia w ciaze
spowodowana procesami immunologicznymi u kobiety
lub mezczyzny.
25- Niemoznosc donoszenia ciazy (infertilitas)
sytuacja, w której nastepuje zaplodnienie komórki
jajowej i jej zagniezdzenie, ale kolejne ciaze
koncza sie poronieniami lub porodami
przedwczesnymi i urodzone plody nie wykazuja cech
pelnego zdrowia, co uniemozliwia ich dalszy
prawidlowy rozwój.
26- Nieplodnosc dotyczy ok. 15 par
- Z tej liczby ok. 4 pozostaje bez potomstwa mimo
podjetego leczenia. - Czynnik meski stanowi 26-46 nieplodnosci.
- Okres maksymalnej plodnosci kobiety przypada na
20-25 rz. - N. idiopatyczna wystepuje u 3,5-22 par.
- Zaburzenia owulacji wystepuja u 10-50 kobiet
- Czynnik jajowodowy wystepuje u 11-75 kobiet
- Przyczyna maciczna lub szyjkowa wystepuje u 3-48
kobiet
27Diagnostyka nieplodnosci
- Wywiad
- Badanie kliniczne usg
- Ocena owulacji
- Badanie nasienia i test penetracyjny
- Badania hormonalne
- Badania genetyczne
- Histerosalpingografia (HSG)
- Laparoskopia
- Histeroskopia
- Badania rentgenowskie
28Wywiad
- Uwzglednienie przeszlosci ginekologicznej i
polozniczej pacjentki oraz najblizszej rodziny - Wszelkie choroby, zabiegi, zazywane leki, pobyty
w szpitalu - Warunki zycia i zawodowe
29USG sonda dopochwowa
- zobrazowanie struktury jajnika, macicy,
endometrium. - ocena owulacji
- HSG Histerosalpingografia
- podawanie srodka cieniujacego do macicy i
wykonywanie zdjec rtg - diagnozowanie nieprawidlowosci macicy i jajowodów
30(No Transcript)
31(No Transcript)
32(No Transcript)
33(No Transcript)
34(No Transcript)
35(No Transcript)
36Endoskopia
- Laparoscopia pozwala precyzyjnie ocenic stan
anatomiczny jajowodów i kwestie ewentualnej
endometriozy - Histeroskopia - pozwala precyzyjnie ocenic stan
anatomiczny jamy macicy i pobranie biopsji
endometrium
37(No Transcript)
38(No Transcript)
39(No Transcript)
40(No Transcript)
41(No Transcript)
42(No Transcript)
43(No Transcript)
44(No Transcript)
45(No Transcript)
46(No Transcript)
47Badania hormonalne
- ocena stezen
- gonadotropin FSH, LH
- prolaktyny
- steroidów plciowych (estradiol, progesteron,
testosteron) - hormonów tarczycy i nadnerczy
48Badania genetyczne
- Ocena kariotypu rodziców, najbardziej przydatne w
przypadkach niepowodzen ciazy - Wywiad rodzinny ukierunkowany na ewentualne
niepowodzenia
49(No Transcript)
50(No Transcript)
51Leczenie
- Zaburzen jajeczkowania
- Postepowanie chirurgiczne
- Postepowanie w czynniku szyjkowym
- Postepowanie w czynniku macicznym
- Techniki wspomaganego rozrodu
52Leczenie farmakologiczne
- Antyestrogeny cytrynian klomifenu, tamoksyfen,
- Gonadotropiny (ludzka menopauzalna hMG,
kosmówkowa hCG, rekombinowane rFSH i rLH) - Analogi gonadoliberyny GnRH (agonisci i
antagonisci) - Hormony steroidowe (estrogeny, progestageny,
kortykosteroidy) - Inne (bromokryptyna, metformina)
53Leczenie chirurgiczne
- mikrochirurgia w laparotomii
- mikrochirurgia w laparoscopii
- korekty jamy macicy w histeroskopii
54Metody wspomaganego rozrodu
- Inseminacja nasieniem meza AIH
- Inseminacja nasieniem dawcy AID
- Dojajowodowe przeniesienie gamet (GIFT)
- Transfer zygoty do jajowodu (ZIFT)
- Transfer zarodków do jajowodu (TET)
- Pozaustrojowe zalpodnienie i transfer zarodka
(IVF-ET) - Docytoplazmatyczna iniekcja plemników (ICSI)
55(No Transcript)
56(No Transcript)
57(No Transcript)
58(No Transcript)
59(No Transcript)
60(No Transcript)
61(No Transcript)
62(No Transcript)
63(No Transcript)
64(No Transcript)
65(No Transcript)
66(No Transcript)
67(No Transcript)
68(No Transcript)
69(No Transcript)
70(No Transcript)
71(No Transcript)