WETENSCHAP VAN DE AARDE Hoofdstuk 4 Het paradigma van de platentektoniek Manuel Sintubin Departement Aard-

1
WETENSCHAP VAN DE AARDEHoofdstuk 4Het
paradigma van de platentektoniekManuel
Sintubin Departement Aard- Omgevingswetenschapp
en, Katholieke Universiteit Leuven, Belgium
Wetenschap van de Aarde hoofdstuk 4
2
Figuur 4.1 lithosferische sterkte
Wetenschap van de Aarde hoofdstuk 4 Het
paradigma van de platentektoniek
Een lithosferische sterktecurve geeft de variatie
van de gesteentesterkte met de diepte weer,
alsook het verschil in reologisch gedrag (bros,
plastisch) de zwakke plastische onderkorst zit
gesandwiched tussen een stijve seismogene
bovenkorst en een stijve bovenmantel, de
zogenaamde jelly sandwich.
3
Figuur 4.2 lithosfeer versus asthenosfeer
Wetenschap van de Aarde hoofdstuk 4 Het
paradigma van de platentektoniek
De buitenste schil van de Aarde kan opgedeeld
worden op basis van samenstelling korst versus
mantel of op basis van reologie (zie figuur
4.1) lithosfeer versus asthenosfeer.
4
Figuur 4.3 asthenosferische convectie
Wetenschap van de Aarde hoofdstuk 4 Het
paradigma van de platentektoniek
Het basisprincipe van de asthenosferische
convectiecel in relatie met zeevloerspreiding en
subductie plaatbewegingen doen zich voor ten
gevolge van mantelsleurkracht.
5
Figuur 4.4 zwaartekracht
Wetenschap van de Aarde hoofdstuk 4 Het
paradigma van de platentektoniek
De motor achter platentektoniek zwaartekracht
die tot uiting komt als subductietrekkracht en
rugduwkracht.
6
Figuur 4.5 Wilsoncyclus
Wetenschap van de Aarde hoofdstuk 4 Het
paradigma van de platentektoniek
De Wilsoncyclus.
7
Figuur 4.6 elastische terugslagmodel
Wetenschap van de Aarde hoofdstuk 4 Het
paradigma van de platentektoniek
Het elastische terugslagmodel voor aardbevingen
(a) uitgangsituatie bestaande uit 2
korstsegmenten gescheiden door een oude breuk
(b) door tektonische activiteit (pijlen) wordt de
gesteentemassa elastisch vervormd (c) de
spanningsopbouw overschrijdt de sterkte van het
gesteente en de twee korstsegmenten schuiven
langs elkaar er ontstaat een breuk de
elastische vervormingsenergie wordt vrijgegeven
vanuit de aardbevingshaard het epicentrum is het
punt aan het aardoppervlak vlak boven de
aardbevingshaard.
8
Figuur 4.7 seismische cyclus
Wetenschap van de Aarde hoofdstuk 4 Het
paradigma van de platentektoniek
De seismische cyclus een opeenvolging van
spanningsopbouw en plotse ontspanning (
aardbeving) afhankelijk van de plaattektonische
context duurt een seismische cyclus enkele
decennia tot enkele tienduizenden jaren.