Inleiding in de statistiek voor de gedragswetenschappen Met ondersteuning van PASW

1
Inleiding in de statistiekvoor de
gedragswetenschappenMet ondersteuning van PASW

• Guido Valkeneers

2
Hoofdstuk I De statistiek in het onderzoek
intro PASW
guido.valkeneers_at_lessius.eu
3
Doelstellingen

• De student kent de diverse fasen van het
  onderzoek en begrijpt de rol van de statistiek in
  dat kader
• De student verstaat de besproken begrippen zoals
  variabele, afhankelijke en onafhankelijke
  variabele, operationalisering, populatie versus
  steekproef, beschrijvende versus inductieve
  statistiek,
• De student kent de diverse vormen van
  steekproeftrekking en tevens de mogelijkheden en
  beperkingen hiervan
• De student kent het onderscheid tussen het
  experiment en het veldonderzoek
• De student kan een datafile aanmaken in PASW

4
Twee typen van statistiek?

• Beschrijvende statistiek (jaar I)verzamelen van
  gegevens bij een steekproefsamenvatten van deze
  gegevens welk zijn de kengetallen? middels een
  grafische voorstelling?analyseren van de
  resultaten bestaat er een samenhang?Kortom een
  overzicht van de resultaten
• Inductieve statistiek (jaar II)Wat betekenen
  deze resultaten in relatie tot de populatie?
• schattingsprobleem hoe kunnen we µ schatten op
  grond van het steekproefgemiddelde?
• Beiden bieden methodologische ondersteuning van
  onderzoek

5
Onderzoek

• Gaat over onderzoek dat op basis van waarnemingen
  probeert ware en algemene uitspraken te doen over
  de werkelijkheid.(Brinkman, 1998)Een uitspraak
  is een bewering waarin een of meerdere objecten
  een eigenschap wordt toegeschreven.

6
Onderzoek

• Voorbeelden van uitspraken- Jan is ziek-
  Assepoester is lang ongelukkig geweest-
  Kabouters zijn kleiner dan mensen- Bomen hebben
  een stam- Mannen zijn gemiddeld intelligenter
  dan vrouwen

7
Onderzoek

• Wetenschappelijk verantwoord onderzoek?-
  objectiviteit- controleerbaarheid-
  herhaalbaarheid- systematiek

8
Onderzoek

• Deterministische uitspraken versus
  probabilistische uitspraken- Wet van de
  zwaartekracht versus- Frustratie bevordert
  agressie

9
Twee typen van onderzoek

• Het experimentDoelbewust worden één of enkele
  variabelen gemanipuleerd en we onderzoeken de
  effecten hiervan op de afhankelijke variabele.
• bv. welk is de relatie tussen de attitude en
  het gedrag? Het experiment van de verloren brief
  (Nuttin en Beckers)
• Het veldonderzoek/ surveyonderzoek/
  enquêteonderzoekHier worden geen variabelen
  gemanipuleerd bv. hebben babyboomers en busters
  een andere levensstijl en koopgedrag?

10
Wat is een variabele?

• Is een eigenschap/kenmerk van een
  onderzoekseenheid (persoon/huishouden)bv.
  geslacht
• Kan diverse waarden (uitkomsten) aannemen. Mensen
  verschillen op het vlak van deze
  eigenschappenbv. man/vrouw
• Tegengestelde van een constante

11
Wat is een variabele?

• Onafhankelijke variabeleverschillen in deze
  variabelen worden gezien als oorzaak (?) van
  verschillen in de afhankelijke variabele
• Afhankelijke variabele variabele ter
  studieverschillen in deze variabelen worden
  gezien als gevolg (?) van verschillen in de
  onafhankelijke variabele
• Er zijn diverse niveaus van meting (zie verder)

12
Fasen in het onderzoek

• De vraagstelling
• De operationalisering
• Steekproefopzet
• Verzamelen van de gegevens
• Beschrijven van de resultaten
• Formulering van conclusies/rapportage

13
De vraagstelling

• De vraagstelling vloeit voort uit de theorie
  ofwel uit een concreet probleemVraag naar
  secundaire gegevens wat hebben andere
  onderzoekers reeds vastgesteld? Vraag naar
  primaire gegevens via experiment of veldonderzoek

14
Voorbeeld van een experiment

• Relatie tussen milieubesef (als attitude) en het
  milieuvriendelijk consumentengedrag (effectief
  toepassen van)?Bv. besef van de opwarming van de
  aarde en het gebruik van een terreinwagen.
• Nuttin stelt zich de vraag wat het verband is
  tussen de attitude en het gedrag door het
  experiment van de verloren brief.

15
Voorbeeld van een veldonderzoek

• Vraagstelling Bestaat er een verschil in
  levensstijl en koopgedrag bij de busters
  versus de babyboomers?
• Onderzoekshypothese Busters en babyboomers
  vertonen een verschillende
  levensstijl en koopgedrag
• Het verzamelen van de gegevens behoort tot de
  beschrijvende statistiek. De analyse van de
  resultaten tot de inductieve statistiek.Wat
  betekenen deze resultaten voor de populatie?
  Hierbij werken we met twee tegengestelde
  veronderstellingen.

16
Fase 1. De vraagstelling

• Onderzoekshypothese wordt gesteld in termen van
  meetbare kenmerken, d.i. variabelen.Afhankelijke
  variabele de verschillen in deze variabele
  dienen we te verklaren (bv. vatbaarheid voor
  dyslexie)Onafhankelijke variabele deze
  verschillen kunnen een verklaring bieden. (bv.
  geslacht)Hebben verschillen in de
  onafhankelijke variabelen effect op de
  verschillen in de afhankelijke variabele?

17
Fase 1. De vraagstelling

• Gebruik een vraagvormbv. Niet het eetgedrag van
  jongeren
• Specificatie van de begrippenbv. Niet wat is
  het medicijngebruik in de psychiatrie?Beter wat
  is het van de in 2009 opgenomen psychiatrische
  patiënten in Vlaanderen die gedurende de eerste
  maand van de observatieperiode ten minste
  dagelijks een antidepressivum voorgeschreven
  kregen?

18
Fase 1. De vraagstelling

• Geen oordelende vragenbv. Niet zijn er
  voldoende psychiaters in Vlaanderen?Bv. Niet
  hoeveel van de jongeren eet gezond?
• Een rijtje in plaats van een volzinHoofdvraag en
  deelvragen Bv. Hebben kinderen van handarbeiders
  lagere schoolcijfers in het basisonderwijs dan
  deze van hoofdarbeiders?Krijgen deze kinderen
  als ze dezelfde cijfers behalen een ander advies?

19
Fase 1. De vraagstelling

• Drie typen van vragen
• - voorkomen van iets. Bv. hoeveel van de
  Vlamingen is depressief?- verschillen tussen
  groepen. Bv. zijn vrouwen meer depressief dan
  mannen?- samenhang. Bv. bestaat er een samenhang
  tussen de leefsituatie en al dan niet depressief
  zijn?

20
Fase 2. Operationalisering

• Operationaliseren van een begrip tot meetbare
  variabele hoe kunnen we dit begrip concreet
  meten? Voorbeelden van operationaliseringgemakke
  lijk moeilijkergeslacht Intelligentieleeftijd
  aanleg voor wiskunde
• diploma arbeidstevredenheid

21
Fase 3. Steekproefopzet

• Populatie (N) alle individuen waar we een
  uitspraak over willen doen en die bijgevolg in
  aanmerking komen voor het onderzoek.Alle
  individuen testen?
• Steekproef (n) selectie van individuen uit de
  populatie. Hoe selecteren?

22
Fase 3. Steekproefopzet

• Kunnen we alle personen ondervragen?Wellicht
  niet haalbaar, tenzij zeer kleine populaties,
  ofwel uit noodzaak. Wie rijdt in Vlaanderen met
  een Ferrari? Dit is wellicht een kleine groep
  van mensen die we kunnen opsporen. Uit noodzaak,
  bv. Bij medewerkerstevredenheidsonderzoekWe
  spreken van een census.
• In andere gevallen gebruiken we een steekproef.
  We selecteren een aantal proefpersonen en
  trachten op grond van de gegevens iets te zeggen
  over de populatie.

23
Fase 3. Steekproefopzet

• Waarom een steekproef?Is sneller af te
  handelenIs goedkoper
• Hoe moeten we een steekproef trekken?Twee typen
  van steekproeftrekking- aselect (at random)-
  niet aselecte steekproef

24
Fase 3. Steekproefopzet

• Aselecte steekproef (at random) elk individu van
  de populatie heeft evenveel kans om in de
  steekproef terecht te komen. Vereisten?
• Niet aselecte steekproef elk individu heeft niet
  evenveel kans om in de steekproef terecht te
  komen. Gevolgen?

25
Fase 3. Steekproefopzet

• Aselecte opzetvereist een lijst van de
  deelnemers in de populatie steekproefkader
  (hoe?) elke persoon krijgt een nummer.
  Gevolgen op grond van gegevens van dergelijke
  steekproef kan ik iets vertellen over de
  populatie. Schatting van de parameters van de
  populatie, op grond van resultaten van de
  steekproef.

26
Fase 3. Steekproefopzet

• Aselecte steekproefVoordelen - generalisering
  naar de populatie is mogelijk- veel statistische
  technieken zijn mogelijk- hoeveel
  proefpersonen?Nadelen - levert geografisch
  verspreide individuen op met bijkomende kosten
  en tijdsinvestering- Kan wel of niet leiden tot
  representatieve steekproef. Zeker bij kleine
  steekproeven kan representativiteit een probleem
  geven

27
Fase 3. Steekproefopzet

• At random samplingVolledig aselecte
  steekproef computer kiest aantal nummers van
  personen. Systematische aselecte steekproef
  kies een (willekeurig) eerste persoon, en de
  volgende ppn. heeft telkens een nummer dat x
  aantal hoger ligt. Gestratificeerde steekproef
  de populatie wordt verdeeld in deelpopulaties (
  strata) en uit elke deelpopulatie trekken we
  aselect een steekproef.(voorbeeld van strata
  ASO, TSO, BSO)Proportionele of disproportioneel
  getrokken steekproef
• Clustersteekproef de populatie wordt ingedeeld
  in subgroepen die zo heterogeen mogelijk zijn.
  Vervolgens worden een aantal subgroepen
  geselecteerd en elk individu van de geselecteerde
  groepen wordt bevraagd.Bv. de behoefte aan
  schoolmateriaal van middelbare scholieren. We
  hebben een lijst van secundaire scholen en kiezen
  een aantal hiervan en zullen vervolgens alle
  leerlingen van de gekozen scholen bevragen.

28
Fase 3. Steekproefopzet

• Niet aselecte steekproef geschikt voor
  verkennend onderzoek geschikt om
  meetinstrumenten te testen goedkoop en
  snel veel gebruikt in de psychologie Maar
  resultaten kunnen niet veralgemeend worden
  naar de populatie.

29
Fase 3. Steekproeftrekking

• Niet aselecte steekproeftrekking
• Convenience sampling kies de individuen die
  voor het grijpen liggen
• Judgement sampling kies deze individuen die als
  bevoorrechte getuigen kunnen fungeren, bv. groep
  van zware gebruikersSnowball sampling de
  eerste respondent levert volgende proefpersoon
  op, enz Te gebruiken bij moeilijk vindbare
  doelgroepenQuota sampling verdeel de populatie
  in een aantal subgroepen ( strata) en kies uit
  elke subgroep willekeurig een aantal
  proefpersonen. M.a.w. uit elke subgroep trekken
  we een convenience sampling. Belangrijk voor
  representativiteit Random Walk de onderzoeker
  selecteert proefpersonen volgens een vooraf
  vastgesteld wandeltraject. Toeval bij de keuze
  van proefpersonen speelt een rol. Deze procedure
  benadert het beste de aselecte opzet en wordt
  gebruikt wanneer een steekproefkader niet voor
  handen is.

30
Fase 4. Verzamelen van de gegevens

• Diverse methoden voor verrichten van metingen-
  vragenlijst- test- .Deze gegevens worden
  systematisch weergegeven in een datamatrix in PASW

31
Fase 4. Verzamelen van gegevens

• De datamatrix
• Gebruik van Excel zeer beperkte mogelijkheden
  voor inductieve statistiek
• Gebruik van PASW zeer handig.Meest gebruikte
  sofware voor statistische analyse.

32
Fase 4. Verzamelen van gegevens

• SPSS Statistical Package for the Social Science
• PASW Predictive Analytics SoftWare
• Twee windows- Data Editor- Viewer
• Twee tabs- Variable View- Data View

33
PASW. Data View
34
PASW. Variable View
35
PASW. Variable view
Zeer belangrijk

• Name naam van de variabele dit gegeven komt in
  de data file boven de variabele staan, beperkt
  aantal karakters, geen spaties,
• Type kies standaard voor numeriek en u kunt
  voor deze variabele getallen invoeren. U kunt
  voor string kiezen, om bv. de namen van de
  proefpersonen in te geven, of om bemerkingen te
  noteren, bv. persoon geeuwde vaak, vermoeidheid?
• Width hoeveel posities heeft u nodig voor deze
  variabele? Standaard is 8.
• Decimals indien u geen gebruik maakt van
  decimale getallen kiest u voor nul
• Label de naam van de variabele die u nu ingeeft
  zal gebruikt worden als titel boven een tabel,
  grafiek minder beperkingen dan bij name
• Values hier geeft u aan welke getallen voor
  welke groepen staan. (niet te gebruiken bij scale
  metingen), bv. 1 is man en 2 staat voor vrouw
• Missing value op welke wijze geeft u aan dat een
  persoon dit niet ingevuld heeft? U gebruikt
  hiervoor een getal dat onmogelijk als waarde
  gescoord kan worden.
• Measure welk is het niveau van meting nominal,
  ordinal, scale.
• Begin ALTIJD met het aanmaken van de variable view

36
PASW. Variable Type
37
PASW. Value Labels
38
PASW. Missing Values
39
PASW. Meetniveaus
40
PASW. Variable View
41
PASW. Data View
Gegevens van persoon nr. 3
Gegevens over leeftijd
42
PASW. Data View
43
PASW. Data View
Zeer belangrijk

• Resultaten van één proefpersoon vinden we in één
  en slechts één rij. Alle gegevens van één
  persoon staan in één rij. In één rij vinden we de
  gegevens van slechts één proefpersoon.
• Resultaten van één variabele vinden we in één en
  slechts één kolom. Alle gegevens van één
  variabele vinden we in één kolom en de gegevens
  in één kolom hebben betrekking op slechts één
  variabele.

44
PASW. Analyze

• Via Analyze kunnen we een opdracht geven aan PASW

45
PASW. Frequencies
46
PASW. Viewer
47
Opslaan van gegevens in PASW

• Gegevens kunnen bewaard worden via File, Save
  as
• Datafile krijgt automatisch extensie .sav
• Bv. busters.sav
• Output gegevens krijgen een extensie .spv
• Bv. busters.spv
• Gegevens kunnen opgevraagd worden via File,
  Open, Data

48
Fase 5. Beschrijven van de gegevens

• Datamatrix is onoverzichtelijk.Hoe kunnen we de
  gegevens overzichtelijk voorstellen? Middels een
  frequentieverdelingMiddels een grafische
  voorstelling van de resultatenMiddels bepaling
  van centrale tendens en variabiliteit.

49
Fase 6. Formuleren van conclusies

• Toetsende/inductieve statistiek.Wat zeggen de
  gegevens uit de steekproef over de populatie?
  Jaar II inductieve statistiekHoe werkt dit?

50
Fase 6. Formuleren van conclusies

• Deductief versus inductief redeneringDeductief
  redeneren vanuit een logische redenering, kunnen
  we conclusies opbouwen. Alle mensen zijn
  sterfelijkJan is een mensDus jan is
  sterfelijkStaat model voor de wiskunde

51
Fase 6. Formuleren van conclusies

• Inductieve redenering vanuit de empirische
  observaties trachten we een wet te
  formuleren.Hume ziet een probleem. We kunnen
  niet alle mensen onderzoeken om te besluiten dat
  mensen sterfelijk zijn.

52
Fase 6. Formuleren van conclusies

• Statistische / inductieve redeneringTwee
  tegengestelde beweringen worden t.o.v. mekaar
  afgewogenmensen zijn onsterfelijk
  (nulhypothese)mensen zijn sterfelijk
  (alternatieve hypothese)Indien ik uit de
  empirie gegevens vind die de eerste stelling
  onderuit halen, is de tweede stelling van
  toepassing. Inductieve statistiek (Jaar II)

53
Twee uitgewerkte voorbeelden

• Experiment van de verloren brief(Nuttin en
  Beckers)
• Busters versus babyboomers (Apers, et al.)

54
Voorbeeld van een experiment

• Nuttin stelt zich de vraag wat het verband is
  tussen de pro-sociale attitude en het betreffende
  gedrag door het experiment van de verloren brief.

55
Voorbeeld van een experiment

• Wat is een attitude?
• is een door ervaring verworven interne
  dispositie die belangrijke en duurzame
  richtinggevende determinant is van de evaluatieve
  aspecten van open gedrag tegenover een object dat
  zich leent tot gunstige of ongunstige
  waardering- cognitief aspect- affectief
  aspect- intentiesHoe kan dit gemeten worden?
• Wat is de relatie met concreet gedrag?

56
Experiment van Nuttin en Beckers

• Vraag aan de proefpersonen wat zou u doen als u
  een brief zou vinden met daarop een adres? - via
  interview- via enquêtebijkomende vraag Zou het
  iets uitmaken als de postzegel los zit? Het
  adres in Wallonië ligt? enz..
• Experiment. Brieven worden effectief
  verloren gelegd, volgens een factorieel design.
  Wat zullen de proefpersonen doen? Zelfde
  reacties als in de interviews?

57
Experiment van Nuttin en Beckers

• Factorieel design2X2X2X3 opzet
• Onafhankelijke variabelen regio waar de brief
  te vinden werd gelegd (Vlaanderen/Wallonië)adres
  van de bestemmeling (Vlaanderen/Wallonië)vindplaa
  ts van de brief (cel/auto)zegels (1 vast, 1 los,
  4 los)

58
Experiment van Nuttin en Beckers

• De proefpersonen (bij de gejukte interviews)
  beweren in 90 van de gevallen de brief te zullen
  posten. En of het iets uitmaakt of de postzegel
  vastgekleefd is of niet, maakt niks uit. En
  verder maakt niks uit, aldus de proefpersonen.
• Vraagstelling zullen de gemanipuleerde factoren
  een impact hebben op het al dan niet posten van
  de brief?Hypothesen de overgrote meerderheid
  van de proefpersonen zal de brief posten. De
  gemanipuleerde factoren zullen geen impact hebben
  op dit gedrag.

59
Experiment van Nuttin en Beckers

• Wat blijkt uit de resultaten? O.m. 77 van de
  brieven met vastgekleefde postzegel werd gepost
  terwijl met de losse postzegel(s) werd slechts
  34 (35) van de brieven gepost. Onderzoek van de
  significantie via de chi-kwadraat (zie hoofdstuk
  VIII)?
• Besluit van Nuttin en Beckers dat externe
  omstandigheden dit prosociaal gedrag bepalen.
  Attitudes spelen dus een beperkte rol in de
  verklaring van dit gedrag. Nuttin, J. (1999).
  Sociale beïnvloeding. Toetsbaar leren denken over
  gedrag. Universitaire Pers Leuven
• Idem voor de relatie tussen milieubesef en
  milieuvriendelijk gedrag.

60
Voorbeeld van veldonderzoek

• Onderzoek Busters versus baby boomers. Eenheid
  en verscheidenheid.
• Zijn er verschillen inzake levensstijl en
  koopgedrag tussen beide generaties? Omschrijving
  levensstijl hoe kijken consumenten naar het
  leven? Waarden, interesses, opvattingenKoopgedra
  g verwijst naar de wijze waarop consumenten hun
  aankoopgedrag verrichten. Omschrijving busters
  (30plussers) en baby boomers (40 en 50plussers)
  de operationalisering dus.
• Hypothesen op grond van eerder onderzoek.

61
Voorbeeld van veldonderzoek

• Hypothesen m.b.t. levenstijl Senioren hechten
  meer dan jongeren belang aan hun gezondheid
  (Joosten, 2000)Ouderen begeven zich minder dan
  jongeren op het internet (Jacobs, 2003)Busters
  zijn meer materialistisch ingesteld dan de
  babyboomers (De Pelsmacker et al., 2006)Lachance
  (2003) stelde vast dat jongeren in sterke mate
  modebewust zijn, ouderen dus wellicht minder

62
Voorbeeld van veldonderzoek

• Hypothesen m.b.t. koopgedragHenry (2002) heeft
  aangetoond dat jongeren bij het consumptiegedrag
  eerder belang hechten aan sociaal-expressieve
  aspecten van het productOuderen zijn meer
  geneigd om prijs en kwaliteit als verwisselbare
  begrippen te zien (Janssens en De Pelsmacker,
  2002)Valkeneers (2006) toonde aan dat twintigers
  dertigers en veertigers meer dan andere
  leeftijdsgroepen producten en diensten impulsief
  aankopenHenry (2002) toonde eveneens aan dat
  ouderen meer dan busters belang hechten aan
  functionele aspect in hun consumptiegedrag
  Romberts en Manolis (2000) toonden aan dat
  babyboomers minder compulsief koopgedrag
  vertoonden dan de busters.Inzake attitude t.o.v.
  merken verwachten we dat de busters meer
  merkgevoelig zullen zijn dan de bayboomers
  (Lachance, 2003)

63
Voorbeeld van veldonderzoek

• MethodeSteekproeftrekking aangezien er geen
  steekproefkader voorradig is, gebruiken we een
  gemakkelijkheidssteekproef. Studenten BaTP
  zoeken elk drie proefpersonen in hun omgeving
  (n402)

64
Voorbeeld van veldonderzoek

• Methode beschrijving van de steekproef (I)

65
Voorbeeld van veldonderzoek

• Methode beschrijving van de steekproef (II)

66
Voorbeeld van veldonderzoek

• MethodeVragenlijst van het likertschaal type
  geef aan in hoeverre u akkoord kunt gaan met
  volgende uitspraken 1. helemaal niet
  akkoord 2. niet akkoord 3. eerder niet
  akkoord 4. neutraal 5. eerder akkoord 6.
  akkoord 7. helemaal akkoord22 items over
  levensstijl en 51 items over koopgedrag
  (overgenomen van andere auteurs)5 onafhankelijke
  variabelen leeftijd, geslacht, voornaamste
  verantwoordelijke voor de dagelijkse aankopen,
  woonplaats, hoogste diploma

67
Voorbeeld van veldonderzoek

• ResultatenSamenstelling van de schalen-
  hercodering (omdraaien) van enkele items, zodanig
  dat alle items van één schaal in dezelfde
  richting wijzenVia PASW transform, recode, into
  a different variable en draai de scores om. -
  onderzoek de interne homogeniteit van de schalen.
  In PASW via analyse, scale, reliabilty analysis
  Kies voor de Cronbach Alfa, en geef de items in
  van deze categorieWelke items vormen samen de
  meest optimale schaal?

68
Voorbeeld van veldonderzoek

• Itemanalyse voor de schaal modebesef

69
Voorbeeld van veldonderzoek

• Resultaten van betrouwbaarheidsonderzoekNaam
  items Cronbach
  AlfaGezondheidsbesef 7 .70
• Internetgebruik 3
  .80Materialisme 4 .82
• Modebesef 6 .91
• Prestigegevoeligheid 4 .88
• Prijs als aanduiding 5 .80
• Impulsief koopgedrag 4 .68
• Functioneel koopgedrag 3 .63
• Compulsief koopgedrag 15 .76
• Merkkledij 7
  .89

70
Voorbeeld van veldonderzoek

• Hercodeer de variable leeftijd in busters
  versus baby boomers. In PASW transform,
  recode, into a different variable, en wijzig de
  leeftijd in groep 1 (busters) en groep 2 (baby
  boomers)(Tip PASW gebruik bij recode nooit
  into the same variable)

71
Voorbeeld van veldonderzoek

• Resultatentel de itemsscores (met optimale
  Cronbach Alfa) van dezelfde schaal samen tot een
  totaal scoreIn PASW via Transform, Compute,
  ..maak gebruik van Mean (in plaats van
  Sum).Maak vervolgens een gemiddelde van deze
  totaal score afzonderlijk voor busters en
  babyboomers

72
Voorbeeld van veldonderzoek

• ResultatenGemiddelden per subgroep
• Schaal busters
  BabyboomersGezondheidsbesef 5,10 5,53
• Internetgebruik 5,27 4,62Materialisme 4,22
  3,92Modebesef 4,54 4,15Prestigegevoeligheid
  3,16 2,60Prijs als aanduiding 3,84
  3,61Impulsief koopgedrag 3,97
  3,30Functioneel koopgedrag 3,74
  4,26Compulsief koopgedrag 3,50
  3,03Merkkledij 2,94 2,45

73
Voorbeeld van veldonderzoek

• Verder onderzoek (inductieve) toont aan dat alle
  verschillen significant van niveau zijn. Alle
  hypothesen werden bevestigd in dit onderzoek.
• Met dank aan Katrien Apers, Jessica
  Vanderghinste, en Ellen Van de Ven, die een
  scriptie maakten met als titel Busters versus
  babyboomers. Eenheid en verscheidenheid (2006)
  

74
Opgaven uit het handboek
75
Statistiek deel IInleiding in de statistiek Met
ondersteuning van PASW

• Guido Valkeneers