Fiilimsi Nedir?

1
Fiilimsi Nedir?

• Eylem kök veya gövdelerinden belli eklerle
  türeyerek girisik bilesik cümlelerde yan
  cümlecigin yüklemi görevini üstlenen
  sözcüklerdir.
• Çift görevli sözcüklerdir.Bir yandan fiil gibi
  yargi bildirirken diger yandan da isim,sifat,zarf
  olurlar.

2
FIILIMSILER(EYLEMSILER)

• ISIM FIILLER
• SIFAT FIILLER
• ZARF FIILLER

3
ISIM FIILLER

• Cümlede ad görevinde kullanilabilen
  eylemsilerdir.
• Eylem kök veya gövdelerine-me,-ma-mek,
  -mak-is,-is,-us,-üsekleri getirilerek
  olusturulurlar.
• Bir ad tamlamasinin tamlayani ya da tamlanani
  olabilirler.
• Ek eylem alarak temel cümlenin yüklemi
  olabilirler.

4
-is,-is,-us,-üs

• Bu ek de fiillerden is isimleri yapar.
• ÖRNEK
• yaz-is,bil-is,sol-us
• NOToku-y-us örneginde oldugu gibi ünlü ile biten
  fiiller bu ekle birlesirken araya-y-yardimci
  ünsüzü girer.

5
-mak,-mek

• Bu ek,fiillerden hareket isimleri yapar.
• ÖRNEK
• kos-mak,uyu-mak,düsün-mek
• Bu ekle isim kaliplasarak bir nesneyi karsilar.
• ÖRNEK
• ye-mek,çak-mak

6
-ma,-me

• Bu ek,fiillerden is isimleri yapar.
• ÖRNEK
• al-ma,oku-ma,git-me
• Bu ekle yapilmis nesne isimleri de vardir.
• ÖRNEK
• dol-ma,sar-ma,dondur-ma

7
SIFAT FIILLER

• Cümlede sifat görevinde kullanilabilen
  eylemsilerdir.
• Eylem kök ve gövdelerine su ekler getirilerek
  olusturulur-r,-ar,-er,-ir,-ir,-ur,-ür,-mez,-maz,-
  acak,-ecek,-mis,-mis,-mus,-müs,-dik,-dik,-duk,-dük
  ,-an,-en,-asi,-esi.
• Hepsinde zaman anlami vardir.

8
-dik,-dik,-duk,-dük,-tik,-tik,-tuk, -tük

• Bu ek genellikle iyelik ekleriyle birlikte
  kullanilir.
• ÖRNEK
• bil-dig-im(soru),ver-dig-i(söz)

9
-an,-en -r,-ar,-er

• ÖRNEK
• yan-an(odun),bit-en(is),pis-en(yemek)
• NOT
• Bu ek,ünlü ile biten fiillere-y-yardimci ünsüzü
  ile baglanir.
• ÖRNEK
• görme-y-en(göz)
• çikma-y-an(can)

• ÖRNEK
• bil-i-r(kisi)
• yaz-ar(kasa)
• gör-ü-r(göz)

10
-maz,-mez,-mis,-müs -acak,ecek

• ÖRNEK
• agri-maz(bas),bit-mez(is)
• ÖRNEK
• süslen-mis(oda),sön-müs(ates)

• ÖRNEK
• yat-acak(yer),bak-acak(kimse)
• öpül-ecek(el),söylen-ecek(söz)

11
ZARF FIILLER

• Görevleri,tek baslarina ya da öge olarak
  kurduklari yan cümlecik halinde temel cümlenin
  zarf tümleci olmaktir.
• Eylem kök ve gövdelerine-ip,-ip,-up,-üp,-arak,-er
  ek,-a,-e,-ken,-madan,-meden,-diça,-dikçe,-dukça,-d
  ükçe,-inca,-ince,-unca,-ünce,-casina,-cesineekler
  i getirilerek olusturulur.

12
-arak,-erek -madan,-meden

• Bu ekler,hal zarfi yaparlar.
• ÖRNEK
• gül-erek(anlat-),kos-arak(eglen-)
• ÖRNEK
• bit-meden(gel-),anla-madan(konus-)

13
-inca,-ince -ali,-eli

• Bu ekler,zaman zarfi yaparlar.
• ÖRNEK
• gel-ince(ver-),duy-unca(söyle-)
• ÖRNEK
• gid-eli(çalis-),say-ali(çogal-)

14
-ken,-ip,-ip,-up,-üp

• -kenzaman zarfi yapan bu ek sadecei-fiiliyle
  kullanilir.Bu fiil,bazen düsebilir.
• ÖRNEK
• çikar(i)ken(düs-),yas(i)ken(egil-)
• ÖRNEK
• süzül-üp(geç-),al-ip(çikar-)
• NOT
• kos-a kos-a,ver-e(bil-)örneklerindeki-a,-eeki
  ilegül-ü ver-örnegindeki i,-i,-u,-ü eki de
  birer zarf-fiil ekidir.Ancak bu ekler örneklerde
  de görüldügü gibi tekrarlarda ve birlesik
  fiillerin yapisinda bulunmaktadir.