LEKSIONI III

1
LEKSIONI III

• MONITORIMI I PACIENTIT NË ICU
• (intensive care unit)
• (njesite e kujdesit intensive)

2
Monitorimi hemodinamik

• 1. Sitemi kardio-vaskular perfuzon organet për
  të mbajtur në jetë dhe për të ruajtur funksionin
  e tyre.
• Qëllimi i monitorimit hemodinamik kardiovaskuar
  është që të mbahet një perfuzion i përshtatshëm i
  organeve dhe një stabilitet i sistemeve.
• a. Shenjat dhe simptomat e disfunksionit të
  organeve mund të rezultojnë nga një fluks i
  papërshtashëm i gjakut që arrin në këto organe.

3
Monitorimi hemodinamik

• b. Fluksi i gjakut që arrin organet përcaktohet
  nga presioni i perfuzionit të organit dhe
  rezistenca e organit ndaj këtij fluksi gjaku.
• Në shumicën e rasteve presioni i perfuzionit
  është diferenca ndërmjet presionit arterial me
  prësionin venoz të gjakut.
• Duke qenë se presioni arterial është i
  ndryshueshëm, presioni arterial mesatar është
  zgjedhur si një zëvendësues statik për të
  përcaktuar një mesatare të presionit të
  perfuzionit.

4
Monitorimi i presionit arterial të gjakut

• Në gjendje normale, shumica e organeve mund të
  mbajnë një fluks relativisht konstant të gjakut,
  brënda disa kufijve të gjerë të presionit të
  perfuzionit të perfuzionit (autorregullimi).
• Presioni i gjakut monitorohet për tu siguruar që
  ekziston një presion perfuzioni adekuat.
• Sidoqoftë në disa gjendje patologjike një presion
  i ulët përfuzioni mund të jetë i mjaftueshëm për
  të siguruar një fluks adekuat, në të kundërt një
  presion i lartë përfuzioni mund të mos jetë i
  përshtatshëm n.q.se rezistenca e një organi ndaj
  fluksit është e madhe.

5
Metoda jo invasive

• Metoda jo invasive e matjes së presionit të
  gjakut.
• Matja bëhet me anën e një manshete, duke rritur
  presionin brënda manshetës realizohet mbyllja e
  arteries, pastaj maten oshilacionet në presionin
  e manshetës, ose presioni në të cilin kalon
  fluksi i gjakut përmes arteries, ndërsa mansheta
  shfryhet.
• Disa metoda janë
• a. Matja automatike mansheta fryhet she
  shfryhet në mënyrë automatike dhe jep vlerat e
  presionit arterial sistolik, diastolik.

6
Metoda jo invasive

• Dëgjimi i zhurmës korotkoff. Një manshet okluzive
  fryhet mbi vlerat e presionit sistolik të gjakut.
• Ndërsa mansheta shfryhet ngadalë do të arrihet
  një presion në të cilin gjaku fillon të kalojë në
  mënyrë turbulente në arterien e okluzuar.
• Presioni në të cilin dëgjohet fluksi turbulent i
  gjakut është presioni sistolik i gjakut. Kjo
  dëgjohet me anë të setoskopit si rrahja e parë.
• Ndërsa presioni në manshetë ulet nën presionin
  diastolic të gjakut, rrahjet zbehen ose zhduken.
• Vlera e presionit në të cilin nuk dëgjohen më
  rrahjet është vlera e presionit diastolik.

7
Metoda jo invasive

• Kufizimet e kësaj metode janë
• Kërkon një njeri për matjen e presionit arterial.
  
• Vazokonstriksioni mund të ulë fluksin duke bërë
  të vështirë dëgjimin e rrahjeve.
• Mund të ndodhin gabime të observuesit.
• Shfryrja e shpejtë e manshetës mund të shkaktojë
  një lexim më të ulët, të gabuar.

8
Korotkoff
9
Monitorizimi invaziv

• Monitorizimi invaziv i presionit të gjakut. Bëhet
  nëpërmjet kataterizimit të një arteriae (më
  shpesh arteria radiale).
• Kateteri arterial është i lidhur me një tub të
  mbushur me likid që përfundon në një transdukter
  presioni.
• Transdukteri e kthen presionin në sinjal
  elektrik i cili më pas filtrohet dhe shfaqet në
  ekran.

10

• Indikacione klinike
• Nevoja e një kontrolli rigoroz të presionit
  arterial
• Pavientë hemodinamikisht jo stabël
• Nevoja për marrje të vazhdueshme të gjakut për
  analiza

11
Kataterizimi arterial

• Kataterizimi arterial. Qëllimi është të bëhet
• Një monitorim agresiv i presionit arterial
• Një rrugë e lehtë për marrjen e gjakut arterial
  duke evituar traumatizimin e shpeshtë të venave.
• Mundësinë për të bërë vlerësime hemodinamike
• Rrugët arteriale mund të përdoren për infuzionin
  e likideve dhe medikamenteve jo vazo aktivë në
  situate urgjente.

12
Kataterizimi arterial

• Futja e katetrit arterial mund të bëhet sipas
  teknikës kirurgjikale (edhe pse në raste të
  veçanta).
• Me këtë teknikë arteria nuk okluzohet dhe
  kateteri fiksohet larg incizionit duke pakësuar
  rrezikun për infeksion.
• Mund të përdoret dhe teknika e punkturës
  perkutane sipas Seldinger.

13
(No Transcript)
14
Kataterizimi arterial

• Arteriet që kateterizohen më shpesh janë
• Arteria radiale
• Arteria aksilare
• Arteria femorale
• Arteria dorsalis pedis
• Kateteri arterial lidhet me një sistem manometro
  mikro perfuzor, për të mbajtur kalueshmërinë
  përdoret solucion fiziologjik i heparinizuar.
  Rreziqet më të mëdha të lidhura me këtë teknikë
  janë
• Infeksioni
• Obstruksioni i kateterit dhe formimi i trombit
• Obstruksioni i arteries dhe ischemia distale e
  anësisë.
• Hemoragjia nga shkëputja aksidentale e
  zgjatuesve.

15
Kataterizimi arterial

• Të tjerat janë të lidhura me vendin e kanjulimit
  dhe dëmtimin e nervit periferik.
• Mjekimet që duhen ndjekur në pikën e hyrjes
  duhet të ndjekin të njëjtën metodikë si ajo e
  ilustruar në kateterizimin venoz, gjithashtu
  është e rëndësishme të mos mbulohen me garza dhe
  bandazhe pikat e lidhjes së kateterit me
  zgjatuesit, në mënyrë që të jenë sa më të
  dukshme, sidoqoftë këto mbrohen me garza sterile
  të njomura me solucion antiseptik edhe pse janë
  larg vendit të punkturës kutane.
• Çarçafët dhe mbulesat nuk duhet të pengojnë
  pamjen e kateterit.
• Zakonisht një kateter arterial nuk duhet mbjatur
  në vënd më shumë se 5 ditë.
•  

16
(No Transcript)
17
(No Transcript)
18
Monitorimi i presioni venoz central dhe debiti
kardiak

• Kateterizimi venoz central qëllimi është që të
  arrihet me majën e kateterit venoz në nivelin e
  venave kava ose në atriumin e djathtë.
  Indikacionet për këtë metodë janë
• Kur pacienti nuk ka vena periferike të
  përshtatshme për kateterizim.
• Monitorimi i presioneve venoze central (PVC, TA)
• Administrimi i medikamenteve që shkaktojnë flebit
  (kaliumi, kimioterapia)
• Administrimi shumë i shpejtë i likideve ose
  substancave hipertonike
• Reanimimi kardio pulmonar dhe futja e
  medikamenteve që duhen administruar në rrugë
  central
• Vendosja e pace- maker ve intrakardiakë
• Terapia intravenoze për një kohë të gjatë
  (antibiotikë, kimioterapi)
• Hemodializë
• Hiperalimentacion, ose ushqyerje parenterale
• Administrimi i drogave vazoaktive

19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
Kundër indikacione relative për kateterizimin
venoz central

• Kundër indikacione relative për kateterizimin
  venoz central janë
• Mungesë ekperience nga ana e mjekut
• Koagulopati
• Terapi fibrinolitike e marrë kohët e fundit
• Trombocitopeni e rëndë
• Infeksion ose djegie e rëndë në vendet e
  planifikuara për punktim
• Pacient që nuk bashkëpunon
• Pacienti duhet të informohet dhe duhet të marrë
  konsensusin e tij për atë që do të bëhet. Të
  gjitha pajisjet duhet të jenë tëk shtrati dhe
  pacienti duhet të pozicionohet që më parë
  ( pozicion Trendelenburg)

22
Pozicion Trendelenburg
23
Kateterizimi venoz central

• Në pacientë me risk për desaturim arterial jepet
  oksigjen suplementar.
• Antiseptikët e lëkurës përfshijnë solucion me
  bazë jodine. Për vendosjen e linjave central
  kërkohet një teknikë sterile.
• Pas procedurës bëhet radiografi thoraxi për të
  parë lokalizimin e majës së kateterit (idealja
  është 2-4cm mbi junksionin e atriumit të djathtë
  me vena cava superior) dhe për të përjashtuar një
  pneumotoraks.
• Pasi merret konfirimimi radiologjik, duhet
  fiksuar kateteri në mënyrë të sigurt me lëkurën.

24
(No Transcript)
25
Kateterizimi venoz central

• Vendi i futjes së kateterit duhet të mbrohet në
  mënyrë të kujdesshme me mjekim steril qëduhet
  ndërruar çdo 5 ditë n.q.se nuk është e nevojshme
  të bëhet më parë.
• Kur kateteri venoz central përdoret për ushqyerje
  parenterale me kohëzgjatje të madhe, duhet bërë
  një tunelizim nën lëkurë për të zvogëluar
  incidencën e sepsisitdhe për të rritur
  kohëzgjatjen mesatare të kateterit in situ.

26
Kateterizimi venoz
27
Teknikat e futjes së kateterit venoz janë

• Kirurgjikale bëhet izolimi i një vene dhe futet
  një kateter që mund të arrijë në nivel central.
• Perkutane me ndihmën e kanjulës age, rrëshkitet
  kateteri në brendësi të ages të inseruar më parë.
• Disa kateterë kanë age hyrëse të lidhura me to.
  Percutane me teknikën e Seldinger - në agen e
  inseruar që më parë futet një tel guidë dhe kur
  agia hiqet, kateteri vendoset duke shfrytëzuar
  telin guidë.
• Rrugët venoze sipërfaqësore që përdoren për
  kateterizim venoz central janë
• Vena cefalika dhe vena bazilika
• Vena jugulare eksterne

28
Vena cefalika dhe vena bazilika
29
Vena jugulare eksterne
30
(No Transcript)
31
Vena jugulare interne

• Rrugët venoze të thella që përdoren për
  kateterizim venoz central janë
• Vena jugulare interne. Pacienti pozicionohet si
  në rastin e mëparshëm, pikat ku mund të
  realizohet hyrja e ages janë dy buza e poshtme e
  muskulit sternokleidomastoid, ku agia duhet të
  futet me një kënd prej 300 në lidhje me planin e
  pacientit, ndërmjet dy kokave të muskulit
  sternokleidomastoid.

32
Muskuli sternokleidomastoid
33
Vena subklavia

• Vena subklavia. Pacienti vendoset në pozicion
  supin, me krahët shtrirë përgjatë trupit dhe
  kokën të kthyer në anën e kundërt.
• Pozicioni dekliv me rreth 200 lehtëson
  procedurën.
• Kanjulimi mund të bëhet me rrugë nën klavikulare
  ose mbi klavikulare.

34
Vena subklavia
35
Vena femorale

• Vena femorale
• Pacienti vendoset në pozicion supin me këmbët e
  larguara lehtësisht.
• Vëndi më i mirë për tu inseruar kateteri është
  aty ku preket pulsacioni I arteries femorale,
  agia inserohet lateralisht me një kënd prej 450.
• Presioni venoz central (PVC)
• Në praktikën klinike kërkohet kjo vlerë për të
  marrë një të dhënë që shpreh
• Volumin e likideve që ndodhen në venat centrale.
• Kompensimin e ventrikulit të djathtë.

36
Vena femorale
37

• Megjithatë vlera e PVC kushtëzohet nga faktorë të
  ndryshëm ndërveprues ku përmendim
• Tonusin venoz
• Kthimin venoz
• Kompliancën e ventrikulit të djathtë
• Presionin intratorakal

38

• Duke qenë se duhet matur presioni venoz prezent
  në degët e mëdha venoze intratorakale dhe në
  brendësi të atriumit të djathtë të zemrës, është
  e nevojshme të përdoret një kateter venoz central
  që arrin në atriumose në venat kava dhe në venën
  anonime.
• Konsiderohet në normë një vlerë e PVC ndërmjet 2
  dhe 10cm shtyllë ujë vlerat mesatare janë
  ndërmjet 4 dhe 7 cm shtyllë ujë .

39

• Sistemi më i përdorur për matje është ai me një
  kolonë uji dhe është i ndërtuar nga një kolonë e
  graduar e lidhur me anë të zgjatuesve me
  kateterin venoz central.
• Mbi sipërfaqen e graduar të kolonës lexohet PVC
  në cm shtyllë uji.
• Gjthashtu sot janë të disponueshëm sisteme të
  leximit të PVC që shfrytëzojnë një transduktor
  presioni të lidhur me
• Kjo mënyrë matje e PVC mund të merret dhe me
  ndihmën e kateterit Swan Ganz me tre rrugë.

40

• Vala e presionit venoz central që del në monitor
  pasqyron kontraksionin kardiak, kateteri venoz
  central detekton ndryshimet e vogla të presionit
  që shfaqen gjatë ciklit kardiak dhe i transmeton
  ato në një valë karakteristike.
• Ato janë tre valë pozitive dhe dy valë negative
  dhe këto korrespondojnë me fazat e ndryshme të
  ciklit kardiak dhe EKG.

41

• Duke qënë se linjat centrale shtrihen brënda
  toraksit, PVC dhe valët e saj influencohen nga
  ndryshimet në presionin intratorakal gjatë
  respiracionit.
• Këto ndryshime janë të vogla, por mund të vihen
  re në valë. PVC ulet lehtësisht gjatë inspirimit
  spontan, rritet lehtësisht gjatë exs halimit të
  sforcuar dhe gjatë inspirimit në ventilimin
  mekanik me presion pozitiv.
• Një pacient me PEEP më të madh se 7,5 cm H2O mund
  të ketë një PVC të rritur artificialisht.

42
Presioni kapilar pulmonar wedge (PCWP)

• Kateteri i Swan Ganz - është një kateter i
  vogël i bashkuar me një balun të fryrë në majë.
  Përmes venës cava superior arrihet në atriumin e
  djathtë, në ventrikulin e djathtë dhe së fundi në
  arterien pulmonare.
• Bën të mundur një vlerësim efikas të presioneve
  dhe të funksionimit të ventrikulit të majtë duke
  u futur në kapilarët pulmonarë.
• Ky presion matet duke vendosur një kateter
  (kateteri Swan Ganz) me lumen të shumëfishtë në
  një venë periferikedhe më pas duke e avancuar
  kateterin në atriumin e djathtë, ventrikulin e
  djathtë, arterien pulmonare dhe më pas në një
  degë të arteries pulmonare.

43
(No Transcript)
44
Presioni kapilar pulmonar wedge (PCWP)

• Direkt pas majës së kateterit ndodhet një balon i
  vogël i cili mund të mbusht me ajër(-1cc).
• Kateteri ka një dalje që hapet në majë
  (distalisht balonit) dhe një dalje të dytë disa
  centrimetra proksimalisht ballonit.
• Këto dalje lidhen me transduktorët e presionit.
• Kur pozicionohet në një degë të arteries
  pulmonare dalja distale mat presionin e arteries
  pulmonare dhe dalja proksimale mat presionin e
  atriumit të djathtë.
• Më pas baloni fryhet dhe mbyll degën e arteries
  pulmonare.

45
Presioni kapilar pulmonar wedge (PCWP)

• Kur ndodh kjo presioni në daljen distale bie
  shpejt dhe pas disa sekondash arrin një vlerë të
  ulët të qëndrueshme e cila është shumë e afërt me
  presionin në atriumin e majtë.
• Më pas baloni shfryhet. I njëjti kateter mund të
  përdoret për të
• Presioni i regjistruar gjatë fryrjes së balonit
  është i ngjashëm me presionin e atriumit të majtë
  sepse enët e mbyllura përgjatë degëve distale të
  tij, të cilat eventualisht formojnë venat
  pulmonare, veprojnë si një kateter i gjatë që mat
  presionin e gjakut brënda venave pulmonare dhe
  atriumit të majtë.

46
Presioni kapilar pulmonar wedge (PCWP)

• Matja e PCWP ka rëndësi në diagnostikimin e
  rëndesës së insuficiencës së ventrikulit të majtë
  dhe për të përcaktuar shkallën e stenozës
  mitrale.
• Të dy këto gjendje e rrisin presionin e atriumit
  të majtë dhe për rrjedhojë dhe PCWP. Kjo shërben
  për matje kur vlerësohet hipertensioni pulmonar.
• Po ashtu është i rëndësishëm në vlerësimin e
  gjëndjes volumore të gjakut kur administrohen
  likide në gjëndjet e shokut.

47
Monitorimi i debitit kardiak

• Debiti kardiak është mekanizmi i parë kompesator
  që i përgjigjet ndryshimeve të oksigjenimit.
• Ai është një parametër klinik që siguron
  oksigjenimin e përshtatshëm të indeve. Ai bën një
  vlerësim global të qarkullimit duke përfshirë
  edhe influencat neuro humorale në të.
• Debiti kardiak është prodhimi i volumit hedhës
  dhe frekuencës kardiake.
• Volumi hedhës përcaktohet nga parangarkesa (që
  është volumi i ventrikulit të majtë në fund të
  diastolës), kontraktiliteti i miokardit dhe
  pasngarkesa (rezistencat që has hedhja e
  ventrikulit të majtë).

48
Kateterizimi kardiak

• Kateterizimi kardiak. Mund të jetë
• Kateterizim i djathtë ose venoz përmes një vene
  të një kalibri të madh futet në vena kava
  superior, në atriumin e djathtë, në ventrikulin e
  djathtë, në arterien pulmonare.
• Kateterizimi i majtë ose arterial duke
  përparuar në drejtim të kundërt me fluksin e
  gjakut arrihet në ventrikulin e majtë me ndihmën
  e një arterie me kalibër të madh.

49
Kateterizimi kardiak

• Kateterizimi trans septal nevojitet një mundësi
  hyrjeje përmes venës që bën të mundur që të
  arrihet deri në atriumin e djathtë përmes venës
  kava inferior.
• Për këtë përdoret një kateter i vogël i cili
  është bashkë me nje kanjulë, përmes së cilës
  kryhet kalimi i katetrit nga atriumi i djathtë në
  atriumin e majtë përmes septumit interatrial.

50
Kateterizimi kardiak

• Kateterizimi kardiak bëhet me qëllim
• Diagnostikues për të vlerësuar presionet në
  enët e gjakut dhe në kavitetet, për të matur
  fluksin e gjakut dhe për të përcaktuar
  parametrat, për të evidentuar ndryshimet
  funksionale dhe morfologjike duke praktikuar
  angiografinë selektive.
• Terapeutik për futjen e një pacemaker, për të
  praktikuar angioplastikën (dilatacionin e
  arterieve koronare përmes përdorimit të një
  kateteri tullumbac), për të shkrirë trombet
  intrakoronarienë.

51
Monitorimi elektrokardiografik

• Qëllimi të mbahet në kontroll viziv dhe
  instrumental aktiviteti elektrik i zemrës në
  subjekte që ndodhen në gjendje kritike ose me
  rrisk.
• Teknika e kryerjes
• Vendosen mbi torax tre elektrodat vetë ngjitëse
• Lidhet monitori me elektrodat duke ndjekur
  indikacionet e siglave dhe ngjyrave
• Bëhet një regjistrim i parë i trasesë, në hyrje
  të pacientit në repart, për të patur një
  parametër referimi
• Kontrollet që regjistrimi automatik i trasesë në
  rast të alternimeve të frekuencës të jetë i
  vendosur dhe kontrollohet që alarmet e frekuencës
  të jenë vendosur dhe të funksionojnë

52
Elektrokardiograma

• Qëllimi është të bëhet një regjistrim i
  fenomeneve elektrike të zemrës.
• EKG është një instrument që bën të mundur
  regjistrimin dhe mund të ketë karakteristika të
  ndryshme.
• Elementet që diferencojnë pjesën mtë madhe të
  këtyre instrumentave janë numri i penave shkruese
  dhe elektrodave me ventuzë për të eksploruar
  potencialet mbi toraks.

53
Elektrokardiograma

• Teknika e kryrjes pozicionohen elektrodat në
  artikulacionet (kyçet e duarve dhe të këmbëve)
  pasi janë lyer me pastë për EKG, pozicionohen
  elektrodat me ventuza mbi toraks, ndizet aparati,
  shtypet pulsanti që prodhon mbi letrën
  milimetrike një valë drejtkëndore.
• Për të bërë një ekzaminim korrekt duhet ndërhyrë
  për eleminimin e shkaqeve të alterimeve.
• Pozicionimi i pacientit me duart nën gluteus
  është një manovër që ndihmon të arrihet
  relaksimi.

54

• Monitorimi respirator bëhet për të vendosur kur
  duhen bërë ndërhyrjet terapeutike dhe vlerësimi i
  këtyre ndërhyrjeve. Vendimi për monitorim, ashtu
  si dhe vendimet e tjera klinike, duhet të bazohet
  në indikacionet klinike.
• Siguria Monitorimi bëhet shpesh për të bërë të
  mundur sigurinë e pacientit p.sh. puls oksimetri
  përdoret për të dalluar hipokseminë dhe presioni
  i rrugëve ajrore monitorohet për të dalluar një
  shkëputje të ventilatorit mekanik.

55

• Vlerësimi i interventeve monitorimi invaziv dhe
  jo invaziv përdoret shpesh në reanimacion për të
  vlerësuar përgjigjen e pacientit ndaj
  interventeve klinike.
• Titrimi i fraksionit të oksigjenit të inspiruar
  (FiO2), shpesh bëhet në bazë të pulsoksimetrisë e
  kështu me rradhë.

56
Shkëmbimi i gazeve

• PH dhe gazet e gjakut është standarti i artë për
  vlerësimin e shkëmbimit të gazeve në pulmone.
• PaO2 presioni arterial i oksigjenit normalisht
  është 90-100mmHg kur inspirohet ajri i dhomës në
  nivelin e detit
• Ulja e PaO2 (hipoksemia) shfaqet në sëmundjet
  pulmonare që çojnë në shunt, mospërputhje
  ventilim perfuzion, në hipoventilim dhe në
  defekt të difuzionit. PaO2 ulet kur ulet
  oksigjeni i inspiruar (p.sh. në lartësitë e
  mëdha)

57
Shkëmbimi i gazeve

• Rritja e PaO2 (hiperoksemia) mund të shfaqet
  kur inspirohet oksigjen suplementar po ashtu dhe
  në hiperventilim.
• Efekti i FiO2 presioni i oksigjenit në ajrin e
  inspiruar) PaO2 duhet të interpretohet gjithmonë
  në lidhje me nivelet e oksigjenit të inspiruar,
  p.sh. një PaO2 95mmHg kur inspirohet 100
  oksigjen është i ndryshëm nga një PaO2 95mmHg
  kur inspirohet ajri i dhomës (21 oksigjen).

58
Shkëmbimi i gazeve

• PCO2 Presioni arterial i dioksidit të karbonit
  (PaCO2) reflekton ekuilibrin midis prodhimit të
  dioksidit të karbonit dhe ventilimit alveolar.
  PaCO2 varion direkt në varësi të prodhimit të
  dioksidit të karbonit dhe është në përpjestim të
  zhdrejtë me ventilimin alveolar.
• PH arterial përcaktohet nga përqëndrimi i
  bikarbonateve (HCO3) dhe PaCO2 sipas ekuacionit
  të Henderson Hasselbach

59
Gazoanaliza e gjakut

• Gazoanaliza e gjakut qëllimi i kësaj analize
  është të merren të dhëna për ekuilibrin e gazeve
  dhe atë acido-bazik të gjakut.
• Zakonisht përdoret gjaku arterial, por ndonjëherë
  është e nevojshme të bëhen kërkime edhe në gjakun
  venoz. Gjaku i marrë aspirohet nga një paisje e
  posaçme, të dhënat që çdo aparat jep përshkruhen
  duke ju referuar vlerave normale. P.sh.
• PO2 94 mmHg në 20 vjeç
• PO2 85 mmHg në 50 vjeç
• PO2 76 mmHg në 80 vjeç

60
Gazoanaliza e gjakut

• Në të sëmurët kronikë vlerat nuk krahasohen me
  parametrat e normës, por me parametrat brënda të
  cilëve ai gjen ekuilibrin e tij, që ndonjëherë
  shmangen shumë nga vlerat mesatare.
• Arteriet që përdoren për marrjen e gjakut janë
  ato që identifikohen lehtësisht nëpërmjet prekjes
  së pulsit.
• Arteria radiale është vendi i preferuar, por
  edhe arteria femorale.

61
Teknika e marrjes së gjakut

• Aspirohen disa ml heparinë në shiringë dhe
  ngrihet pistoni në mënyrë që sipërfaqja e
  brendshme e shiringës të jetë në kontakt me
  heparinën.
• Zëvendësohet agia me të cilën u shpua tapa e
  flakonit dhe eleminohet sasia e heparinës së
  futur me qëllim që të mos hollohet gjaku.
• Dizinfektohet zona ku do të bëhet marrja e gjakut
• Izolohet pulsi arterial ndërmjet gishtit tregues
  dhe gishtit të mesit të dorës së veshur me dorezë.

62
Teknika e marrjes së gjakut

• Futet agia dhe drejtohet drejt vendit ku ndihet
  pulsacioni, duke ushtruar një aspirim të lehtë.
• Pasi janë tërhequr 1-3 ml gjak, tërhiqet shiringa
  duke bërë kujdes që të mos futet ajri në brendësi
  të saj.
• Është e nevojshme që gjaku të mos rrijë në
  kontakt me ajrin nëpërmjet lumenit të ages, për
  këtë qëllim agia ngulet në një tapë gome të butë.

63
Teknika e marrjes së gjakut

• Me palmën e dorës ose me gishta ushtrohet një
  presion mbi vendin e marrjes së gjakut duke
  përdorur një pambuk me solucion antiseptik.
• Presioni me majat e gishtave duhet të evitohet
  se është presion pak i shpërndarë dhe okluziv për
  fluksin arterial.
• Në vazhdim mjekohet duke e lënë të mbuluar për
  disa orë.

64
CO oksimetri

• CO oksimetri analiza spektrofotometrike e
  gjakut arterial përdoret për të matur nivelet e
  oksihemoglobinës (saturimi me oksigjen i
  hemoglobinës), karboksi hemoglobinës (saturimi me
  monoksid karboni i hemoglobinës) dhe
  methemoglobinës (sasia e hemoglobinës në formën e
  oksiduar ferrike, në raport me formën e rektuar
  ferrous)

65

• Oksihemoglobina (HbO2) e matur me CO-oksimetër
  është standarti i artë për përcaktimin e
  saturimit me oksigjen. HbO2 normal është 97.
• Karboksihemoglobina (HbCO). Nivelet e kësaj duhet
  të maten sa herë dyshohet për inhalacion të
  monoksidit të karbonit. Nivelet endogjene të
  karboksihemoglobinës janë 1-2 dhe mund të jenë
  më të rritura në duhan pirësit dhe në njerëzit që
  jetojnë në zona të ndotura. Karboksihemoglobina
  nuk transporton oksigjen dhe HbCO2 reduktohet nga
  nivelet e larta të HbCO.

66

• Methemoglobina hekuri në molekulën e
  hemoglobinës mund të oksidohet në formë ferrike
  në prezencë të një numri agjentësh oksidues, më
  të njohurit nitratet.
• Methemoglobina nuk transporton oksigjen.
• HbCO2 reduktohet nga nivelet e methemoglobinës.

67
Pulsoksimetria

• Pulsoksimetria monitorim i saturimit arterial.
• Në mes të viteve 80, teknologjia ka vënë në
  dispozicion mundësinë për të monitoruar në
  vazhdimësi përqëndrimin e oksihemoglobinës së
  saturuar të një subjekti thjesht duke aplikuar
  tek ai një detektor special në një pjesë të
  trupit të perfuzuar normalisht si p.sh.në një
  gisht.
• Principi në të cilin bazohet metodika konsiston
  në diferencën në absorbim të gjatësive të
  ndryshme të valëve që emeton hemoglobina e
  oksiduar dhe ajo e reduktuar. Një diferencë
  tjetër merret nga aparati, ajo ndërmjet indit që
  pulson dhe atij që nuk pulson.

68
Pulsoksimetria

• Përmes një sonde të ngjashme me një gishtëz është
  e mundur që të mërret në kohë reale një vlerësim
  numerik i oksigjenimit të pacientit.
• Vlerat numerike janë në përqindje. Subjekti
  normal, në ajrin e ambientit ka një saturim të
  hemoglobinës mbi 97, i cili i korespondon një
  PO2 prej reth 80-85mmHg (oksigjen i trtur në
  gjak).
• Ky monitorim përdoret në të gjitha rastet kur
  një hipoksi e mundshme mund të përkeqësohet
  papritur.
• Kështu fazat kritike të anestezisë si intubimi,
  zgjimi dhe periudha post operatore, në të cilat
  krizat hipoksemike janë të shpeshta dhe të
  rrezikshme, përfitojnë shumë nga ky monitorim.

69
(No Transcript)
70
Pulsoksimetria

• Ndër disavantazhet e kësaj teknike monitorimi
  mund të përmendim
• Vështirësi në regjistrimin e të dhënave kur
  pacienti dridhet.
• Vështirësi në regjistrimin e të dhënave kur
  pacienti është hipotermik.
• Pra kjo është një metodë e thjeshtë jo invazive
  dhe e besueshme e matjes së sat O2, një e dhënë e
  sigurt e matjes së arritjes në periferi të
  oksigjenit që i japim pacientit.

71
Kapnometria

• Kapnometria është matja e dioksidit të karbonit
  (CO2) në rrugë ajrore.
• Kjo është shfaqja e valës së Co2 e quajtur
  kapnogramë. PCO2 i matur në të ekspirimit quhet
  endtidal.
• End-tidal PCO2 përfaqëson PCO2 alveolar, ai
  përcaktohet nga shkalla në të cilën CO2 arrin në
  alveola dhe nga shkalla në të cilën CO2 pastrohet
  nga alveolat, pra PET CO2 është funksion i
  raportit ventilacion / perfuzion.
• Monitorimi i end-tidal PCO2 bëhet për te
  konfirmuar intubimin trakeal.

72
(No Transcript)
73
(No Transcript)
74
Literatura

• Anestezia dhe reanimacioni,
• Vjollca Shpata,
• f.104-117