gelisim evrelerine teorik yaklasimlar

1
gelisim evrelerine teorik yaklasimlar
2
psikoseksüel (Freud) ve psikosoyal gelisim
(Ericson) evreleri

• PSIKO-SOSYAL (1950)
• Oral (0-1 yil)
• Anal (2-3 yil)
• Fallik (4-5 yil)
• Latent (6-11 yil)
• Erinlik ve ergenlik
• Genç yetiskinlik
• Yetiskinlik
• Olgunluk

• PSIKO-SEKSÜEL (1915)
• Oral (0-1 yil)
• Anal (2-3 yil)
• Fallik (4-5 yil)
• Latent (6-13 yil)
• Genital (14-18/23 yil)

3
PSIKO-SEKSÜEL GELISIM

• 
  ORAL DÖNEM
• 0-1 yil
• Ihtiyaç, algi,kendini anlatim odagi AGIZ
• Libidanal enerji kendine yönelik
• Temel algilar/duyular
• Açlik
• Susuzluk
• Anne memesi
• Yada meme yerine geçen objelerin olusturdurdugu
  hoslanma yaratan dokunma uyarimlari
• Yutma ve doymaya iliskin duyular
• Oral dürtülerin iki ögesi
• Oral erotizm
• Oral sadizm
• Oral ihtiyaçlarini karsilanmamasi durumunda
  kisilik özellikleri
• Abartili iyimserlik
• Özseverlik
• Yogun karamsarlik
• Diger insanlardan asiri beklenti ve ilgi ihtiyaci
  ve ihtiyaçlarinin karsilanmasina yönelik egilim
• Asiri bagimlilik

4
PSIKO-SEKSÜEL GELISIM

• ANAL
  DÖNEM
• 2-3 yil
• Diskinin tutulmasi ya da bosaltilmasi islevleri
  üzerinde DENETIM
• Libidanal enerji kendine yönelik
• Anne ile çatismali/karsit duygular
• Bagimlilik
• Ayrilma
• Bireylesme
• Bagimsizlasma
• Anal dürtülerin iki ögesi
• Anal erotizm
• Anal sadizm (diskiöfkekontrol etme/güç)
• Anal dönemin barisçil atlatilmamasi durumunda
  kisilik özellikleri
• Asiri düzenlilik
• Kati görüslülük
• Inatçilik
• Dik kafalilik
• Cimrilik
• Karsit duygulari birlikte yasama

anal tutucu karakter
anal tepkici karakter
5
PSIKO-SEKSÜEL GELISIM

• FALLIK
  DÖNEM
• 4-5 yil
• Ilgi ve yönelim CINSEL ORGAN ve BÖLGELER
• Libidanal enerji anne/babaya yönelik
• Masturbasyon ve buna bagli suçluluk duygulari ile
  hadim edilmeye yönelik kaygilar
• Karsit cinsteki ebeveyne yönelik bilinçdisi
  /cinsel düsler ve dürtüler
• Kendi cinsiyle ÖZDESLESME ve YETISKIN
  CINSELLIGININ temellenmesi
• Oidipus -electra kompleksi / karsit oidipus
  kompleksi
• Kastrasyon kompleksi
• Ikili (dual) iliskiden üçlü (trianguler) iliskiye
  geçis
• Kiz çocuk için anne hem HAZ hem ELEM nesnesi
• Erkek çocuk için anne HAZ baba ELEM nesnesi
• Bu dönemin saglikli atlatilmamasi durumunda
• NEVROZ VE KISILIK BOZUKLUKLARI gelisir

6
PSIKO-SEKSÜEL GELISIM

• LATENT
  DÖNEM
• 6-13 yil
• Kiz ve erkek çocuklar kendi hemcinslerine yönelir
• Cinsellik ve saldirganlik ile ilgili enerji
  ÖGRENME, OYUN, ÇEVREYI ARASTIRMA, SOSYAL
  ILISKILER üzerine odaklanir
• Bu dönemin özelligi kendi cinsinden ebeveyn ile
  ÖZDESLESEREK
• kendi cinsiyetinden beklenen toplumsal rolün
  güçlendirilmesidir
• Bu dönemin saglikli atlatilmamasi durumunda
• Içsel dürtüler denetim altina alinamaz ve
  enerjisi ögrenme ve beceri gelistirmeye yönelemez
• ya da asiri denetim ile kisilik gelisimi
  engellenir ve obsesif karakter yapisi yerlesir

7
PSIKO-SEKSÜEL GELISIM

• GENITAL
  DÖNEM
• 14-18/23 yil
• Cinsel nitelikli dürtüler öncelikli olmak üzere
  çesitli dürtülerin gücü artar ve önceki gelisim
  evrelerindeki çatismalar yeniden canlanir
• Bu dönemin özelligi
• Ebeveyne olan bagimliliktan kurtulup disaridaki
  karsi cinsten kisilerle olgun iliskiler kurma
• Toplumsallasma
• Grup etkilniklerine katilma
• Meslek seçimine yönelik tasarimlar
• Yuva kurma istegi
• Haz odakli çocuktan gerçeklige yönelik toplumsal
  yetiskine dönüsüm
• Özdesim modellerinin aranmasi
• Toplumsal deger yargilarina uygun varsayimlar
  gelistirme
• Cinsel rol ve toplumsal rol denemeleri
• Bu dönemin saglikli atlatilamamasi durumunda
• KIMLIK BUNALIMI ve SAPMALAR

8
PSIKO-SOSYAL GELISIM

• ORAL DUYUM DÖNEMI
• 0-1 yil
• En duyarli organ AGIZ
• güven/ güvensizlik
• Oral dönem tümden atilan geride birakilan bir
  dönem degil tüm hayat boyu süren oral davranislar
  var yemek yeme, sigara içme, ses çikarma
• Anne ile iliski güven/güvensizligi olusturan
  temel iliskidir
• ANAL KAS DÖNEMI
• 1-3 yil
• Tutma birakma tutumlari
• Tutma ve birakma tutumlari ile ben ve
  öteki-digerleri kaynasir
• Özerklik/utanç-kararsizlik
• Ebeveynler asiri koruyucu degil ve gerekli ortami
  saglar ise çocuk
• Seçim yapan
• Özerkligine sahip
• Bagimsiz
• Kendi kadar çevresini de kontrol edebileceginin
  farkina varan biri olur
• aksi takdirde

9
PSIKO-SOSYAL GELISIM

• FALLIK DÖNEM
• 3-5 yil
• girisim / suçluluk
• Evin disinda,bahçe-sokak-kres- ve büyüklerin
  dünyasi
• Kendi basina ögrenme
• Merak
• Kendi basina girisimde bulunma
• Girisimler engellenir elestirilirse, ilerde
  girisimlerinden dolayi suçluluk duyma egilimi
  gösteren kisilik gelistirir
• LATENT DÖNEM
• 5-11 yil
• beceri / asagilik duygusu
• Yetiskin alet, araç vb. gibi seyleri kullanma
  denemeleri
• Sürekli etkinlik durumu yapma, yaratma,ortaya
  çikarma,
• Bu çabalara karsi gelinirse
• Yaptiklarini degersiz kendini de basarisiz görür
  ve asagilik duygusu gelisir
• Bu engelleme sadece anne-babadan degil okuldaki
  otorite figürlerinden de olabilir

10
PSIKO-SOSYAL GELISIM

• ERINLIK ve ERGENLIK
• Ego kimligi / rol karmasasi
• Kimlik gelisimi
• kahramanlar,
• ögretiler ve
• karsi cinse tutulma
• Dis görünüme önem
• Kararsizlik ve saskinlik
• Dayanisma gruplari, klikler
• Çocukluktaki kurallar ile yetiskin degerleri
  arasinda bocalama
• GENÇ YETISKINLIK
• yakin iliskiler / soyutlanma
• YETISKINLIK
• üretkenlik / kisirlik

11
YASLILIK bütünlük X yilginlik
ERISKINLIK Üretkenlik X kisirlik
GENÇ ERISKINLIK yakinlik X yalniz kalma (soyutlanma)
ERGENLIK GENÇLIK zamani kavrama X zaman kargasasi kendinden emin olma X kendiyle ugrasma rol deneme X role saplanma çömezlik X çalisma felci kimlik X kimlik bocalamasi cinsel kutuplasma X cinsel bocalama önderlik ardillik X otorite karmasasi Ideolojiye baglanma x degerler kargasasi
LATENT (Beceri )is yapicilik X asagilik duygusu görev belirleme X ise yaramazlik duygusu
FALLIK girisim X suçluluk rolleri sezinleme X rol ketlenmesi
ANAL özerklik X utanç duygusu Kendi olma iradesi X Kendinden kusku
ORAL güven X güvensizlik karsilikli benimseme X içe kapanma
UMUT IRADE GÜCÜ AMAÇ YETERLILIK SADAKAT SEVGI BAKIM VERME BILGELIK
k
12
Borderline ergenlerde psikopatolojik semptomlar

• Depresyon
• Disa vurum
• Okuldan kaçma
• Madde kullanimi
• Diger

13
disa vurma depresyon

• Disa vurumlar, depresyona karsi bir savunma
  düzenegidir.
• Depresyonun kaynagi
• egonun gelisiminde duraklama ve
• annenin ego destekleyici rolünde yetersizlik ile
  ortaya çikan
• TERK EDILME BUNALIMI ya da DEPRESYONU
• olarak yasanir.
• Tedavi Savunmalarla yüzlestirme

14
Mastersonun gelisim asamalarina yaklasiminda
temel noktalar

• 1-3 yil ayrilma bireylesme evresinde annenin
  libidanal yoklugu
• iç ruhsal yapinin nesne iliskileri kurami
• zihinsel isleyisin iki ilkesi
• borderline hastalarin iyilestikçe daha depresif
  olmasina yönelik klinik gözlemler

15
borderline 3lüsü ya dakendilik 3lüsü
bozukluklari (DEK)

• kendini harekete geçirme
• anksiyete depresyon
• savunmalar

DOGA genetik özellikler EGITIM annenin
çocugun egosunu desteklemesi KADER hassas
ayrilma/bireylesme evresinde ortaya çikan dis
baskilar
16
Bowlbyin baglanma stilleri arastirmasi (1969-73)

• 0-10 ay anne çocuk arasinda baglanma yok
• Çocuk anneden ayrildiginda
• karsi çikma ve yeniden birlesme arzusu
• Umutsuzluk
• Kopma
• tepkileri gösterir.

17
Mahlerin ayrilma/bireylesme kurami (1975)

• Otistik (0-2 ay)
• Sembiyotik (3-18 ay)
• Ayrilma-bireylesme (18-36 ay)
• Farklilasma
• Uygulama
• Yeniden yakinlasma
• Nesne sürekliligine ulasim

18
Ainsworthun baglanma stilleri arastirmasi
(1978-1991)
19
Stern (1985)

• Çocuk dogustan itibaren anneden ayri bir varlik
  oldugunu bilir ancak duygusal ayrisma konusunda
  bu kadar net degildir
• Çocugun dört evreden olusan gelisimi, ortak
  düzenlenmede AKTIF tir