MANTARLARIN GENEL

1
MANTARLARIN GENEL ÖZELLIKLERI

• Prof.Dr.Zeynep SÜMER

2

• Mikoloji?
• Dogada kaç çesit mantar bulunur?
• 50.000
• Hepsi hastalik yapar mi?
• 300 kadari
• Hatta sadece bir düzine kadari mantar
  hastaliklarinin 90nindan sorumludur.

3
Nerelerde bulunurlar

• Toprak
• Su
• Organik atiklar

4
Ne yaparlar?

• Bakterilerle birlikte kompleks bilesikleri basit
  bilesiklere dönüstürürler
• Yararlari
• Ekmek
• Peynir
• Steroit
• Antibiyotik
• Alkollü içecekler
• Organik asitler

5

• Zararlari
• Hastalik yaparlar
• Elektronik aletleri bozar
• Elektrik kablolarini bozar
• Mobilyalari bozar

6
Mikoz?

• Antropofilik
• Zoofilik
• Jeofilik

7
Tarihçe

• 1835 Bassi ve Balsami (ipek böceklerinde)
• 1839 Schoenlein kellik etkenini
• Langenbeck pamukçuk etkeni
• Saoraud mantar besiyerini yapti ve mantari üretti
• 1969da canli siniflamasi degisti
• Hayvan-bitki-fungus-prokaryotlar-protistalar
  

8
Genel Özellikleri

• Nonfotosentetik protistalardir
• Ökaryot bakterilerden ayrilirlar
• Klorofilleri yoktur
• Fotosentez yapmazlar bitkilerden ayrilirlar
• Emici tipte beslenirler
• Hayvanlardan ayrilirlar

9

• Zorunlu veya fakültatif aeroblardir
• En az bir çekirdekleri bulunur
• Nükleer membranlari
• Mitokondrileri
• Endoplazmik retikulumlari
• Nükleoluslari
• Hücre duvarlari vardir.

10
Mantarlarin bazi özellikleri
Hücre yapisi Ökaryotik
Hücre duvari Çok katli (kitin, mannan, glukan), bazen kapsül
Sitoplazma zari Sterol
Sitoplazma içi yapilar Mitokondri,ER, Golgi
Çekirdek Zar ile çevrili (gerçek)
Boyut 5-10 µm
Morfoloji Maya(yuvarlak), küf (fiamentöz)
Spor Eseyli/eseysiz
Üreme Eseyli/eseysiz
Boyanma Gr (), ARB (-), PAS, gümüsleme
11

• 0-60ºC isida
• 2-11 pHda
• Nemli
• Karanlik veya los ortamlarda ürerler

12

• Ultraviyole üremelerini inhibe eder.

13

• Sabouraud agar besiyerinde
• Sigir eti extrati
• Glikoz
• Agar
• Gentamisin
• Kloramfenikol
• Sikloheksimit (saprofit mantarlarin üremesini
  engeller)
• Kanli agar
• Patates dextroz agar
• Misirunu tween 80 agar

14

• Makroform mantarlar
• Yenebilen çok hücreli mantarlar
• Mikroform mantarlar (tek hücreli)
• Maya
• Küf
• DIMORFIK ???

15
(No Transcript)
16
Mayalar

• 4-5µm boyutunda (en büyük 24 µm )
• Sferik veya yuvarlak
• Besiyerinde opak,yumusak,beyaz renkli koloniler
  yapar
• Tomurcuklanmayla ürer
• Tomurcuk hücreden ayrilmaz ve zincirleme
  sürerse Psödohif olusur
• Germ tüp (ana hücreden apikal uzantidir)

17
(No Transcript)
18
(No Transcript)
19
(No Transcript)
20
(No Transcript)
21
(No Transcript)
22
(No Transcript)
23
Küfler

• Hif
• Küf mantarlarinin en ilkel seklidir çok
  hücrelidir
• 2-10µm çapinda silindirik tüplerdir
• Septali ve septasiz olmak üzere iki çesittir
• Vegetatif hifler
• Aerial hifler
• Çogalma hifleri

24
(No Transcript)
25

• Miçel
• hiflerin birlesmesi ile meydana gelen yapilardir
• Bazi maya ve küfler hücre duvarlarinda pigment
  tasiyabilirler (melanin vb.)

26
(No Transcript)
27
(No Transcript)
28
(No Transcript)
29
Dimorfik mantarlar

• Farkli ortam kosullarinda
• Farkli üreme sekilleri gösteren mantar
• Isiya bagli 37ºC-25ºC (en sik)
• Dokuya
• Besiyerine
• pH ya bagli

30
Mantarlarin Hücre Yapilari

• Hücre duvari, sitoplazmik membran, mitokondri,
  vakuol, ER, nükleus, nükleolus ve bazen de kapsül
  bulunur.
• Kapsül Antijenik- Antifagositik
• Polisakkarit yapida
• (Crytococcus neoformans (glukuranoksilo-mannan
  polimeri))

31
Mantarlarin Hücre Yapilari

• Hücre Duvari
• 10u protein ve glikoproteinlerden mg
• Güçlü antijenik yapidadir
• Insan dokusunda mantar hücre duvari
  polisakkaritlerini parçalayacak enzim yoktur
• Grama olumlu boyanirlar

32
(No Transcript)
33
MANTAR SPORLARI

• Mantarlar sporlari araciligiyla ürerler.
• 1. Eseyli (seksüel) üreme --Eseyli sporlar
• 2. Eseysiz (aseksüel) üreme--Eseysiz sporlar
• 3. Paraseksüel üreme--Genetik alisveris

34
Mantarlarin Üreme Özellikleri

• Seksüel üreme Mayoz bölünme ile olur(4-8)
• Zygomycotina
• Zigospor
• Ascomycotina
• Askospor
• Basidiomycotina
• Basidiospor
• Deuteromycotina

35
(No Transcript)
36
zigospor
37
Scanning electron micrograph of a zygospore of
Rhizopus homothallicus showing two suspensor
cells either side of a rough-walled zygospore.
38
Zygospores of Rhizopus sexualis. Sexual
reproduction in the Zygomycetes is isogamous,
i.e. reproduction usually involves two gametes of
similar size (see the two suspensor cells either
side of the black, rough-walled zygospores).
39
askospor
Scanning electron micrograph showing ascospore
discharge through the apical ostiole of a
perithecium of Gelasinospora.
40
A linear, cylindrical, eight-spored ascus of
Sordaria fimicola. Note ascosporogenesis (sexual
reproduction in the Ascomycotina) involves the
formation of ascospores, typically eight, by
"free cell formation" within an ascus.
41
Basidiospor
42
Basidiospor
43
Basidiospor
44
Transmission electron micrographs of sections
through "simple" septal pores of an Ascomycete
showing characteristic Woronin bodies which can
plug the pore in the event of injury to the
hyphal segment.
45
Mantarlarin Üreme Özellikleri

• Aseksüel üreme mitoz bölünme ile olur çok sayida
  spor olusur
• Sporanjiosporlar
• Konidyalar
• Mikrokonidya
• Makrokonidya
• Artrokonidya
• Klamidokonidya
• Blastokonidya

46
ASEKSÜEL SPORLAR

• 1. Artrospor
• 2. Blastospor
• 3. Klamidospor
• 4. Makrokonidyum
• 5. Mikrokonidyum
• 6. Sporanjiyospor

47
Mature sporangium of Rhizopus microsporus showing
a globose columella supporting a mass of
sporangiospores. Asexual reproduction in the
Zygomycetes is by the production of non-motile
sporangiospores in a sporangium.
48
Collapsed "umbrella shaped" columella of Rhizopus
stolonifer following sporangiospore dispersal.
49
konidium
50
blastospor
51
makrokonidium
52
Mantar Hastaliklari

• Açik havada
• 105/m3
• Kapali ortamda
• 109/m3 fungal spor

53
Mantar Hastaliklari

• Alerjik hastaliklar
• Çiftçi akcigeri
• Konagin immun yaniti
• Partikül büyüklügü
• Antijenitesi
• Inokulum miktari
• En sik rastlanan allerjenler
• Penicillium
• Aspergillus
• Alternaria
• Micropolyspora

54
(No Transcript)
55
Mantar Hastaliklari

• Metabolitleri ve Toksinleri ile
• Miçetizm Mantarlarin vücuda yerlesmeden
  olusturduklari hastalik tablosudur.
• Besin zehirlenmesi
• Tahil ürünlerini enfekte etmesi
• Alfa adrenerjik blokaja bagli semptomlar olusur
• Mikotoksikoz
• Toksinli gidanin yenmesiyle ortaya çikar
• Aflatoksin ve benzeri karsinojenler

56
Mantar Hastaliklari

• Toksin olusumunu etkileyen faktörler
• Besin maddeleri
• B Vit fazlaligi, protein azligi
• Nem
• Isi (13-40ºC)
• Isik
• pH (3-4.5)
• Depolama süresi (ilk 4 ayinda mikotoksin yapimi
  artar)

57
Mantar Hastaliklari

• Vücuda direkt yerleserek(yerlestigi yere göre
  isimlendirilir)
• Yüzeyel mikozlar
• Subkütan mikozlar
• Derin mikozlar
• Sistemik mikozlar
• Firsatçi mikozlar

58
fungus infection in men causes
59
(No Transcript)
60
(No Transcript)
61
(No Transcript)
62
(No Transcript)
63
(No Transcript)
64
(No Transcript)
65
(No Transcript)
66
Tani Yöntemleri

• Dogrudan mikroskopi
• KOH(potasyum hidroksit)10-30
• Dermatofitler
• Gram boyama
• Tüm mayalar
• Çini mürekkebi
• C.neoformans
• PAS(periyodik asit-Schiff)
• B.dermatidis
• Wright
• H.capsulatum

67
Tani Yöntemleri

• Kültür yöntemleri
• SDA(3 haftaya kadar)
• Sikloheksimitli
• 25ºC-37ºC
• Kanli
• BOS kültürleri mutlaka anbiyotiksiz ve
  sikloheksimitsiz besiyerlerine ekilir
• Otomatik cihazlarla tani(4 günde)

68
Tani Yöntemleri

• Serolojik yöntemler
• Immun floresan antikor
• Kompleman birlesme reaksiyonu
• Aglütinasyon
• Presipitasyon
• Latex aglütinasyon
• ELISA
• Polimeraz zincir reaksiyonu

69
Tani Yöntemleri

• Asiri duyarlilik reaksiyonlari
• Trikofitin
• Histoplazmin

70
Transmission electron micrograph of a section
through hyphae showing typical septa and septal
pores of an ascomycetous fungus (Chaetomium
globosum).
71
The Chrysosporium anamorph of Aphanoascus
flavescens. Note the typical pyriform to clavate
shaped conidia with truncated bases which are
formed either intercalary, laterally or
terminally.
72
(No Transcript)
73
(No Transcript)
74
(No Transcript)