De wegen naar marktwerking zijn duister en zelden aangenaam

1
De wegen naar marktwerking zijn duister en zelden
aangenaam
4 maart 2004

• Maarten C.W. JanssenErasmus Competition and
  Regulation Institute (ECRI)
• Erasmus Universiteit Rotterdam

2
Managing Transition

• Weg is duister
• theorie heeft karakter van comparatieve statica
• Theorie Industriele Organisatie heeft partieel
  karakter
• Weg is onaangenaam
• verrassingen onderweg
• (averechts) strategisch gedrag (markt)partijen
• Eind van de weg kan toch moeite waard zijn

3
Overzicht

• Wat is meer markt, minder overheid?
• Wat is transitie?
• Managers een gevaar op de weg?
• Hebben Nieuwkomers gelijke kansen?
• (studie over Europese mobiele telecomsector)

4
meer markt, minder overheid

• Privatiseren en/of liberaliseren. In welke
  volgorde?
• Minder overheid
• minder overheidsproductie?
• minder overheidskapitaal (aandeelhouder)?
• minder regulering/toezicht?
• Liberaliseren
• controle op aantal en/of soort bedrijven?
• Volledig vrij, alleen kwaliteitscheck, maximum
  en/of minimum aantal, aantal volledig bepaald?

5
Market Design

• Er is nog geen markt, die moet juist ontworpen
  worden!
• Ontwerpkeuze cruciaal voor al dan niet
  totstandkomen van marktwerking
• vb. Reintegratiebedrijven
• Gekozen systeem Bedrijven kunnen bieden op een
  kavel werklozen alleen concurrentie om de
  markt, geen concurrentie op de markt.
• Alternatief Geef beperkt aantal licenties uit,
  geef werklozen een eigen voucher, ind. Werklozen
  kunnen eigen reintegratiebedrijf kiezen
  concurrentie op en om de markt.

6
Wat is Transitie?

• Suggestie slechts overgangfase tussen twee
  stabiele toestanden die onafhankelijk zijn van
  hoe transitie verloopt
• Market Design betere terminologie overheid
  bepaalt (mede) wat voor een markt ontstaat

7
Managers een gevaar op de weg?

• Overheid hoeder van publieke belang
• Graag flexibiliteit behouden om in te grijpen
  indien nodig
• Drie gevaren
• ratchet effect gebrek aan commitment overheid
  beperkt investeringsbereidheid bedrijven
• omgekeerd ratchet effect steun aan sectoren
  schept idee dat overheid ook in toekomst steun
  geeft
• overheid kan strategische reactie bedrijven
  verkeerd inschatten

8
Ratchet effect voorbeeld
1,0
Niet inv
F
0,2
Inv
bel
G
2,1
Geen bel.
9
Ratchet effect voorbeeld
10
Ratchet effect

• Keuzevrijheid die overheid zichzelf toeëigent,
  werkt contra-productief
• (Democratische) overheid heeft commitment
  probleem (toekomstig gedrag overheid/kiezer niet
  vast te leggen)
• Onafhankelijke toezichthouder ook geen
  definitieve oplossing?
• Mogelijke vb. NS, TPG Post

11
Omgekeerd Ratchet effect

• Overheid wij staan voor bedrijfsleven op de
  bres
• steun bij onverwachte gebeurtenissen
• Mogelijke (toekomstige) reactie bedrijven gaan
  ongewenste risicos nemen
• vb. Bieden tijdens veilingen / UMTS

12
Strategische reactie Bedrijven I

• Vb. Amerikaanse politieke partijen geven veel
  geld uit aan TV reclames (veel meer per minuut
  dan sommige bedrijven)
• US Congress verplicht TV stations politieke
  partijen tegen laagste prijs zendtijd aan te
  bieden
• hoeveel heeft deze wet politiek bespaart?
• Uitgaven veel hoger, want nu hebben TV stations
  veel sterkere onderhandelingspositie t.o.v.
  andere bedrijven

13
Strategische reactie Bedrijven II

• In NL invoering nieuwe sytematiek van vergoeding
  medicijnen alleen goedkoopste in een bepaalde
  groep wordt vergoed.
• Drukt dit uitgaven aan medicijnen?
• Hoe zullen concurrenten reageren op
  prijsverlaging? (grote substitutie-elasticiteit)
• Wat is prikkel om prijzen te verlagen? (kleine
  prijselasticiteit)
• waarschijnlijk weinig effect op medicijn-uitgaven

14
Hebben Nieuwkomers een kans?

• Sectorspecifiek antwoord
• Kostenstructuur moeilijker bij dalende
  gemiddelde kosten
• moeilijker bij hoge marktpenetratie
• Hoe te onderzoeken
• case study sector (probleem counterfactual)
• hier cross-sectie analyse Europese mobiele
  telecom (veel marktintroductie in beperkte
  tijdsperiode)

15
De gebruikte data

• 16 grootste landen Oostenrijk, België,
  Denemarken, Finland, Frankrijk, Griekenland,
  Duitsland, Ierland, Italië, Nederland, Noorwegen,
  Portugal, Spanje, Zweden, Zwitserland, Verenigd
  Koninkrijk.
• 41 introducties
• 1990-1997 jaargegevens vanaf 1998 maandgegevens
• Gegevens over marktaandelen actieve aanbieders,
  penetratiegraad per land, aantal aanbieders geen
  prijsgegevens

16
Ontwikkeling penetratiegraad
17
Ontwikkeling marktaandelen (introducties na 1997)
18
Statische analyse modellen

• Periode 1998-2003
• Lineair model
• mit ?1t ?2t ? pi?3txi
• Het marktaandeel (mit) 3, 6, 12, 18 en 24 maanden
  na introductie verklaard vanuit
• - verandering penetratiegraad vanaf moment
  van introductie (?pi)
• - aantal zittende partijen bij introductie
  (xi)

19
Statische analyse modellen

• Periode 1998-2003
• Lineair model
• mit ?1t ?2t ? pi?3txi
• Het marktaandeel (mit) 3, 6, 12, 18 en 24 maanden
  na introductie verklaard vanuit
• - verandering penetratiegraad vanaf moment
  van introductie (?pi)
• - aantal zittende partijen bij introductie
  (xi)

20
(No Transcript)
21
(No Transcript)
22
Statische analyse resultaten

• Invloed van factoren op marktaandeel
• verandering in penetratiegraad vanaf
  introductiemoment 56 aflopend naar 28
• (elke 10 procent verhoging in pentratiegraad
  betekent in eerste maanden gemiddeld een toename
  in marktaandeel van 5.6)
• aantal zittende partijen bij introductie vanaf
  12 maanden zon 3,5 per aanbieder negatief
• Conclusie
• late toetreding (zowel qua aantal bedrijven als
  qua penetratiegraad) maakt het moeilijk redelijk
  marktaandeel te ontwikkelen

23
Conclusie

• Overheid ontwerpt markt (Market Design)
• Grijp de kans in ontwerpfase, later ingrijpen
  creëert geur van onbetrouwbaarheid en onbegrip
  bij bedrijfsleven. Wederzijdse schade
• (Omgekeerd) Ratchet effect
• Kijk goed naar mogelijke strategische effecten
• Transitie heeft lange-termijn consequenties
• Achterstand Nieuwkomers bevoordeel hen als
• dat wenselijk is voor concurrentie
• Het juridisch mogelijk is