Wprowadzenie do romantyzmu

1
Wprowadzenie do romantyzmu
2

• Romantyzm to nurt w literaturze i sztuce, który
  kwestionowal potege rozumu. Podwazal fundamenty
  kultury epoki klasycyzmu. Racjonalizmowi
  przeciwstawil religijnosc, duchowosc i
  uczuciowosc. Obiektywizmowi - indywidualizm.
  Uniwersalizmowi - wzrost poczucia narodowego i
  propagowanie rodzimosci. Humanizm klasycyzmu to
  gloryfikacja czlowieka. Romantyzm to uwielbienie
  natury. Nurt, którego charakterystyke najlepiej
  oddaje cytat z ballady "Romantycznosc" Adama
  Mickiewicza "Dziewczyna czuje - odpowiadam
  skromnie, a gawiedz wierzy gleboko. Czucie i
  wiara bardziej mówia do mnie niz medrca szkielko
  i oko".

3
GENEZA NAZWY

• Geneze terminu romantyzm (ang. Romanticism, fr.
  Romantisme, niem. Romantik) Kleiner wyprowadza z
  lac. slowa romanus. W sredniowieczu wyrazenie
  lingua romana oznaczalo jezyki nierzymskie. W
  przeciwienstwie do laciny zwano romanskim jezyk
  ludowy, który powstal z pomieszania laciny i
  jezyków germanskich oraz galicyjskich.z nazwy
  jezyka utworzono okreslenie utworów pisanych w
  tym jezyku romance, romans, romant. Byly to
  powiesci o niezwyklych, awanturniczych i
  fantastycznych przygodach. W takim wlasnie sensie
  pojawia sie pierwszy raz w XV wieku wyraz
  romanticus (romantyczny), a póxniej uzywany jest
  w odniesieniu do dramatu szekspirowskiego i
  hiszpanskiego. Stopniowo przymiotnika tego
  zaczeto uzywac do oznaczania pewnego typu
  zjawisk, podobnych do tych, jakie wystepowaly w
  romansach w odniesieniu do cech ludzkiego
  usposobienia oznaczal idealiste, marzyciela,
  kogos przesadnie uczuciowego, a w odniesieniu do
  otoczenia, pejzazu cos malowniczego,
  nastrojowego, budzacego silne emocje.

4
Terminu ROMANTYZM uzywa sie w 2 znaczeniach, na
okreslenie

• Pradu ideowego, artystycznego i filozoficznego
  konca XVIII i pierwszej polowy XIX wieku,
  bedacego reakcja na zalozenia racjonalizmu i
  klasycyzmu
• Typu osobowosci, typu zjawisk, których cechami
  charakterystycznymi sa sklonnosc do marzen,
  oderwanie od rzeczywistosci, tajemniczosc,
  malowniczosc, poetycznosc, fantastyka

5
GLÓWNE FAKTY HISTORYCZNE

• 1789 Wielka Rewolucja Francuska
• 1794 Powstanie Kosciuszkowskie
• 1795 III rozbiór Polski
• 1797 Powstanie Legionów Dabrowskiego
• 1807 Utworzenie Ksiestwa Warszawskiego
• 1812 Wyprawa Napoleona do Rosji
• 1815 Kleska Napoleona pod Waterloo. Kongres
  Wiedenski. Utworzenie Ksiestwa Kongresowego
• 1824 Proces mlodziezy wilenskiej
• 1825 Powstanie dekabrystów (powstanie grudniowe)
  w Rosji
• 1830 Rewolucja lipcowa we Francji. Wybuch
  powstania listopadowego w Warszawie
• 1846 Próba wzniecenia powstania. Rzez
  galicyjska. Koniec Rzeczpospolitej Krakowskiej.
• 1848 Wiosna Ludów
• 1852-56 Wojna krymska
• 1860-61 Manifestacje patriotyczne w Warszawie
• 1863-64 Powstanie styczniowe.

6
NAUKA I TECHNIKA

• 1816 utworzenie Uniwersytetu Warszawskiego
• 1820 odkrycie pola magnetycznego
• 1825 pismo Braillea
• 1829 pierwszy silnik elektryczny
• 1830 otwarcie polaczenia kolejowego Liverpool
  Menchester
• 1831 pierwszy motor elektryczny
• 1835 pierwszy samochód napedzany silnikiem
  elektrycznym
• 1840 alfabet Morse'a
• 1846 odkrycie nowej planety - Neptuna
• 1852 wynalezienie lampy naftowej (Lukasiewicz)
• 1861 rozmowa telefoniczna Bella
• 1867 odkrycie dynamitu przez Nobla

7
ROMANTYZM W EUROPIEFRANCJA

• Do Francji romantyzm zawital w poczatkach XIX
  wieku. Rozwijal sie w czasach Restauracji i za
  monarchii lipcowej. Byl reakcja i ruchem protestu
  przeciw skostnialym formom klasycyzmu,
  szczególnie dlugo i silnie oddzialywujacego we
  Francji.
• Francuski romantyzm wywodzi sie z ducha Rousseau
  i preromantyków, którzy wysuwali na plan pierwszy
  uczucie i stawiali je w opozycji do rozumu.
  Pojawil sie rozlegly ruch w kulturze, w którym
  jednostka emancypuje sie od ograniczen
  absolutyzmu i wyraza swoje wyzwolenie. Wzrost
  sentymentalizmu ma swiadczyc, ze nie ma juz
  koniecznosci opierania sie wylacznie na racjach
  rozumu. Czlowiek staje sie tym, kim kiedys dla
  artysty byl Bóg - to w glebinach ludzkiego,
  pojedynczego serca szuka sie teraz prawd
  ostatecznych.
• Wielkie nazwiska twórców francuskiego romantyzmu
  otwiera François-René de Chateaubriand oraz
  Charles Nodier. Nastepnie dolaczyli Victor Hugo,
  Gérard de Nerval, Stendhal.
• Wielka role w przelamaniu dominacji idealu epoki
  klasycyzmu odegral dramat Victora Hugo Hernani,
  który stal sie powodem znamiennej walki klasyków
  z romantykami.
• Hernani (1829), stal sie pretekstem do gwaltownej
  polemiki miedzy zwolennikami klasycyzmu a
  romantykami. Glównym powodem byly nowatorskie
  zmiany jezyka sztuki dramatycznej. Hugo zniósl
  sztywne reguly wersyfikacji, wprowadzil zwykly
  jezyk mówiony, dotad zakazany w "prawdziwej
  sztuce", zastosowal zwroty popularne, wrecz
  pospolite oraz wyzywajace metafory. Sztuka
  opowiada historie rewolty przeciw królowi ze
  strony pewnego Hiszpana, arystokraty. Premiera
  sztuki wywolala glosny skandal, jednak idealy
  romantyzmu byly juz na tyle zakorzenione w
  umyslach, ze zostal on uznany we Francji za
  prawdziwy styl. Po czym zostal stylem oficjalnym.

8
ANGLIA

• W Anglii romantyzm poprzedzony byl dlugim okresem
  sentymentalizmu, propagujacego intuicje,
  indywidualizm, zblizenie do natury, gloszacego
  prawo do marzen, liryzm oraz tajemniczosc.
• W polowie XVIII wieku nastepuje zwrot ku
  rodzimemu sredniowieczu, noszacy nazwe
  "odrodzenia gotyckiego. Poczatkowo ma on
  charakter ekscentrycznej mody, która szybko
  przenosi sie na kontynent europejski, pociagajac
  za soba radykalna zmiane dotychczasowych upodoban
  estetycznych. Do nurtu tego naleza dwa wazne
  zjawiska architektura neogotycka i powiesc
  grozy, a wraz z nimi upodobanie do
  sredniowiecznego sztafazu oraz specyficznej
  nastrojowosci zwiazanej z zagadka, tajemnica,
  niepewnoscia i strachem.
• Wlasciwy romantyzm angielski otwiera w 1798 r.
  wystapienie grupy tzw. poetów jezior (William
  Wordsworth, Samuel T. Coleridge). Jego postac
  dojrzala reprezentuje twórczosc Waltera Scotta i
  George'a Byrona.

9
PRZEDSTAWICIELE

• Walter Scott - autor licznych powiesci o tematyce
  historycznej Waverley, Rob Roy uwaza sie go za
  twórce nowozytnej powiesci historycznej.
• George Gordon Byron autor powiesci poetyckich
  (Giaur), dramatów (Manfred), poematów
  dygresyjnych (Wedrówki Childe Harolda, Don Juan).
  Stal sie symbolem twórcy, którego zycie i sztuka
  polaczyly sie w jedno. Byron stworzyl bohaterów
  charakteryzujacych sie wybujalym indywidualizmem,
  osamotnieni, sklóceni ze swiatem, ostentacyjnie
  lamiacy jego prawa, rozdarci wewnetrznie i
  tragiczni.
• James Macpherson - autor cyklu Piesni Osjana -
  poematów opartych na tradycji ustnej siegajacej
  wczesnego sredniowiecza. Zostaly one opublikowane
  jako rzekomy zabytek literatury celtyckiej z III
  wieku. Genialne falszerstwo Macphersona
  rozbudzilo w Europie zainteresowanie
  sredniowieczem i surowym pejzazem Pólnocy
  (osjanizm).

10
ROMANTYZM W POLSCE

• TLO HISTORYCZNO-SPOLECZNE
• W momencie kiedy rodzi sie romantyzm od kilku
  dziesiecioleci Polski nie ma na mapie Europy.
  Duze nadzieje wiazano z Napoleonem, a po jego
  klesce z Kongresem Wiedenskim, ustalil on nowy
  porzadek w Europie, potwierdzil rozbicie Polski
  na trzy czesci tworzac jednoczesnie namiastke
  polskosci pod berlem cara - Królestwo Kongresowe.
  Ono wlasnie stalo sie pózniejszym miejscem
  dzialania polskich patriotów i organizacji
  spiskowych. Polakom wydawalo sie przynajmniej na
  poczatku, ze car Aleksander bedzie przestrzegal
  porozumienia zawartego w czasie Kongresu, okazalo
  sie to jednak zludnym marzeniem. Poczatkowy
  liberalizm cara zanikal, a na jego miejsce
  wchodzil ucisk i despotyzm. Pokolenie pamietajace
  czasy wolnosci powoli wymieralo, a na jego
  miejsce przychodzili mlodzi ludzie, których celem
  stalo sie odzyskanie niepodleglosci. Temu wlasnie
  celowi podporzadkowana zostala cala literatura
  romantyczna. Pierwszymi przejawami
  nieprawomyslnosci wobec cara bylo powstanie
  tajnych stowarzyszen Wolnomularstwa Narodowego
  i Towarzystwa Patriotycznego. W poczatkach
  romantyzmu zycie umyslowe i kulturalne skupilo
  sie przede wszystkim w duzych osrodkach
  akademickich Warszawie i Krakowie. U progu
  romantyzmu nie istnialy jeszcze realne szanse na
  odzyskanie niepodleglosci droga walki zbrojnej. U
  progu nowej epoki cala uwage mlodych romantyków
  pochlonal spór miedzy klasykami, a romantykami.

11
WALKA KLASYKÓW Z ROMANTYKAMI W POLSCE

• Spór klasyków z romantykami byl sporem
  pokoleniowym. Pokolenie starsze opowiadalo sie za
  klasycyzmem. Mlodsze, w kwestiach
  swiatopogladowych poza cechami racjonalnymi i
  empirycznymi popieralo takze uczucia i emocje.
  Wiazalo sie to z dazeniami wolnosciowymi i
  demokratycznymi. Byl to spór nie tylko o sprawy
  estetyczne ale i swiatopogladowe oraz polityczne.
  Polemika ta miala charakter czysto teoretyczny.
  Twórcy byli podzieleni do czasu wydania Ballad i
  romansów Adama Mickiewicza.
• Kazimierz Brodzinski - O klasycznosci i
  romantycznosci (1818r.). Dazyl do pokojowego
  polaczenia klasycyzmu i romantyzmu. Trzy glówne
  elementy, jakie wedlug niego powinna spelniac
  literatura narodowosc, oryginalnosc, ludowosc
• Jan Sniadecki- O pismach klasycznych i
  romantycznych (1819). Byl intelektualista,
  racjonalista. Atakowal tendencje romantyczne.
  Romantyzm uwazal za zagrozenie dla rozwoju
  literatury i oswiaty.
• Maurycy Mochnacki - O literaturze polskiej w
  wieku XIX. Domagal sie literatury narodowej, w
  utworach polskich mialy odbijac sie
  charakterystyczne elementy z zycia Polaków.
  Literature klasycystyczna uwazal za zla, bowiem
  byla na wzór innych utworów. Glosil koniecznosc
  odrzucenia wszelkich kanonów i regul w sztuce,
  gdyz krepuja one twórce. Literature czynia
  pozbawiona spontanicznosci natchnienie i
  bezposrednie przezycie twórcy jest najlepsza
  inspiracja do tworzenia

12
CHRONOLOGIA

• 1) Romantyzm w Polsce zamyka sie w latach 1822 -
  63 (1822 - pierwsze wydanie "Ballad i romansów"
  Adama Mickiewicza, 1863 - powstanie styczniowe).
  Teoretycznym poczatkiem polskiego romantyzmu jest
  rok 1818, kiedy to Kazimierz Brodzinski wydal
  rozprawe pt. "O klasycznosci i romantycznosci,
  tudziez do duchu poezji polskiej". Jednak
  praktycznym poczatkiem romantyzmu jest rok 1822.
• a) 1822 - 1830 (powstanie listopadowe) -
  niektórzy historycy literatury okreslaja ten
  okres mianem fazy wstepnej. W latach tych
  krystalizuje sie program polskiego romantyzmu,
  powstaja mlodziencze utwory Mickiewicza i
  Slowackiego, dokonuje sie wielu przekladów
  literatury obcej
• b) 1830 - 1848 (Wiosna Ludów) - szczytowa faza
  romantyzmu. Wybuch i kleska powstania
  listopadowego to przelomowe wydarzenie w dziejach
  romantyzmu, po klesce powstania bardzo wielu
  polskich twórców emigruje do Niemiec i Francji,
  tworzy tzw. "wielka emigracje". W tym wlasnie
  okresie powstaja najwybitniejsze utwory
  Mickiewicza, Slowackiego i Krasinskiego
• c) 1849 - 1863 - schylek romantyzmu. W tym
  okresie umieraja wszyscy trzej wieszcze narodowi,
  zaczyna tworzyc C.K.Norwid, jest to takze
  szczytowy okres wspólczesnego i historycznego
  pisarstwa J.Kraszewskiego. Kres romantycznemu
  widzeniu swiata i czlowieka polozyl wybuch
  powstania styczniowego. Po jego upadku zaczal
  ksztaltowac sie pozytywizm, który bardzo
  krytycznie odnosil sie do koncepcji romantycznych
  (walki narodowo wyzwolenczej)

13
Zalozenia filozoficzne epoki

• Filozofia romantyzmu wyrosla ze zwatpienia w
  hasla oswieceniowe, ujmujace swiat jako sprawnie
  funkcjonujaca maszyne, której dzialaniem rzadza
  poznawalne rozumowo, niezmienne prawa - hasla
  obalone przez Wielka Rewolucje Francuska.
  Filozofowie romantyzmu proponowali odmienna wizje
  swiata jako zyjacego i rozwijajacego sie
  organizmu.
• Filozofia romantyzmu (zwlaszcza niemieckiego)
  miala charakter metafizyczny i idealistyczny,
  odrzucala empiryzm oraz realizm.
• rozróznienie na swiat ducha i materii
• przeswiadczenie, ze warto poznac wylacznie swiat
  duchowy
• swiat materii stanowi opozycje swiata duchowego
• sposobem poznawania swiata jest nie rozum, lecz
  wiara, czucie, intuicja, objawienie.

14
MALARSTWO ROMANTYCZNE

• Malarstwo romantyczne bylo scisle zwiazane z
  postawa swiatopogladowa, jaka w II pol. XVIII w.
  prezentowalo wielu twórców europejskich. Postawa
  ta polegala na uwydatnieniu poetyckiej
  indywidualnosci, odrzuceniu normatywnej estetyki
  opartej na klasycyzmie, poszukiwaniu inspiracji w
  sredniowieczu i Oriencie, a takze w twórczosci
  ludowej, co bylo wynikiem niezadowolenia z
  tamtych czasów.Znamionuje ja pojmowanie sztuki
  jako przejawu odrebnosci cywilizacyjnych,
  narodowych i osobowych oraz jako ekspresji
  przezyc wewnetrznych twórcy, wyolbrzymienie roli
  sztuki, artysty i doznan estetycznych, wybujaly
  indywidualizm i subiektywizm i odrzucenie
  przekonania o racjonalnym charakterze twórczosci
  artystycznej.Nastapil zwrot ku poznaniu
  intuicyjnemu i twórczej roli wyobrazni. Postawa
  ta zaowocowala zarówno ogromnym rozszerzeniem
  repertuaru tematycznego wyobrazen, jak tez
  róznorodnoscia form artystycznych. Zródlami
  nowych tematów staly sie pólnocne mitologie
  celtycko-germanskie (Piesn o Nibelungach,
  Piesn Osjana), poezja nieklasyczna (Dante, W.
  Szekspir, J. Milton) i wspólczesna (J.W. Goethe,
  G. Byron), ludowe podania i legendy.

15

• Romantycy szukali takze indywidualnej drogi w
  mistycyzmie W. Blake'a lub panteizmie CD.
  Friedricha. Bylo to malarstwo w znacznej mierze
  zwiazane z poezja i muzyka, w których postawa
  romantyczna uzewnetrznila sie najsilniej.Tendencj
  e romantyczne sa wyrazne w serii grafik G.B.
  Piranesiego Wiezienia wyobrazni z 1745 roku oraz
  malarstwie A. Magnasca we Wloszech, w wielkiej
  sztuce F. Goyi w Hiszpanii, w wizjonerskiej
  twórczosci W. Blake'a, J. Flaxmana i G.H.
  Füsslego, w póznym malarstwie G. Romneya w
  Anglii, w poszukiwaniach O. Rungego i
  uduchowionych pejzazach CD. Friedricha w
  Niemczech, w dramatycznych i nastrojowych
  pejzazach H. Roberta i J. Verneta we Francji.
• W Polsce, podobnie jak w innych krajach
  europejskich poddanych obcej przemocy, postawa
  romantyczna laczyla sie z patriotyczna walka o
  niepodleglosc od wczesnej twórczosci A.
  Orlowskiego przez P. Michalowskiego, po
  historyczne wizje Jana Matejki.
• Romantyczne malarstwo rozwijalo sie bardzo
  szerokim nurtem w calym XIX w., poniewaz jednak
  opieralo sie na uznaniu twórczej indywidualnosci,
  nie wyksztalcilo jednego repertuaru form, bylo
  wynikiem postawy, a nie stylu.

16
Przedstawiciele malarstwa doby romantyzmu

• Francisco Goya
• Edgar Degas
• Joseph Wiliam Turner
• John Constable
• William Blake
• Caspar David Friedrich
• Eugene Delacroix
• Theodore Gericault
• Jan Matejko
• Artur Grottger
• Piotr Michalowski
• Aleksander Orlowski

17
Francisco Goya - Rozstrzelanie Powstanców
Madryckich 3. Maja 1808 r. (1814)
18
Goya Obrazy z cyklu KAPRYSYKiedy Rozum Spi,
Rodza sie Potwory Nie uciekniesz
19
Edgar Degas Po Kapieli (1884)
20
William Blake Ilustracja do 'Boskiej Komedii'
Dantego
21
William Blake JerusalemLucyfer i Papiez w
Piekle
22
Eugene Delacroix- Wolnosc Wiodaca Lud na
Barykady (1830)
23
Eugene DelacroixFryderyk Chopin (nie
ukonczony)George Sand
24
Piotr Michalowski Blekitni Husarzy (1836)
25
Jan Matejko - Stanczyk w czasie balu na dworze
królowej Bony wobec straconego Smolenska. (1862)
26
Muzyka doby romantyzmu

• Romantyzm w muzyce obejmuje, razem z nastepujacym
  po nim neoromantyzmem, niemal caly XIX w.
• Charakteryzowala go wielosc nurtów i
  indywidualizm postaw twórczych, dla których
  podstawe stylistyczna stanowil przejety z okresu
  klasycyzmu warsztat kompozytorski. W romantyzmie
  nastapilo jednak przesuniecie akcentu na inne
  gatunki muzyczne, co sie wiazalo z nowym
  programem estetycznym i nowym typem ekspresji.
• Naczelnym postulatem estetycznym romantyzmu byla
  idea syntezy sztuk - powiazania muzyki z innymi
  sztukami, zwlaszcza z literatura. Wyrazem tego
  stala sie pierwszoplanowa rola liryki wokalnej,
  wykorzystywanie piesni jako tematu w muzyce
  instrumentalnej,
• rozwój miniatury instrumentalnej, opartej czesto
  na wzorcach piesniowych, a w okresie
  neoromantyzmu przenikanie literackich i
  malarskich tematów do symfonii programowej,
  uwertury i poematu symfonicznego oraz
  realizowanie romantycznej idei syntezy sztuk w
  dramacie muzycznym (R. Wagner).

27
Pod wplywem tendencji programowych, dominujacych
w muzyce symfonicznej, nastapilo wzbogacenie
kolorystyki dzwiekowej.

• Przejawialo sie to w rozbudowie orkiestry, w
  rozwoju wirtuozostwa instrumentalnego (styl
  brillant), a zwlaszcza wirtuozostwa
  fortepianowego (Chopin) i skrzypcowego (N.
  Paganini), w technicznych udoskonaleniach
  instrumentów, w rozkwicie sztuki i w intensywnym
  wykorzystaniu w symfonice glosów ludzkich
• Jednym z glównych osiagniec romantyzmu bylo
  wyodrebnienie stylów narodowych. Znalazlo to
  wyraz w powstawaniu szkól narodowych, przede
  wszystkim rosyjskich, czeskich, polskich,
  skandynawskich, które wniosly wlasna tematyke
  historyczna, basniowa oraz nowe srodki
  wyplywajace ze stylizacji rodzimego folkloru.
  Nastapil tez rozkwit twórczosci operowej w
  Niemczech, Francji i Wloszech. Historyzm, kult
  przeszlosci byly w okresie romantyzmu i
  neoromantyzmu zródlem nurtu klasycyzujacego ,
  utrzymywania sie tradycyjnych form muzyki
  religijnej (msza, oratorium) i gatunków
  instrumentalnych (sonata, symfonia, suita,
  wariacje).

28
GLÓWNI PRZEDSTAWICIELE ROMANTYZMU W MUZYCE

• Ludwik van Beethoven
• Franciszek Schubert
• Robert Schumann
• Karol Maria Weber
• Feliks Mendelssohn Bartholdy
• Hector Belrioz
• Nicolo Paganini
• Ryszard Wagner
• Stanislaw Moniuszko
• Fryderyk Chopin
• Antonin Dvorak
• Franciszek Liszt
• Modest Musorgski
• Johannes Brahms

29
MODA I OBYCZAJE

• Romantyzm ogarnal takze mode i obyczaje. Strojem
  manifestowano czesto przekonania spoleczne,
  polityczne czy literackie. W czasie powstania
  styczniowego kobiety polskie na znak zaloby
  nosily czarne suknie. Niektórzy oryginalnosc
  podkreslali ekstrawagancja. George Sand
  preferowala spodnie i palila cygara, Slowacki
  mial oryginalny kolnierzyk, Balzak kamizelki.
  Mezczyzni wzorem Werthera, nosili niebieskie
  fraki i zólte kamizelki. Kobiety, jako istoty
  idealne, mialy wygladac zwiewnie i anielsko.
  Nosily suknie podkreslajace wysmuklosc talii oraz
  niespokojne fryzury, uwypuklajace indywidualnosc
  i tajemniczosc osoby

30
ARCHITEKTURA ROMANTYCZNA

• W architekturze odbily sie zamilowania
  historyczne romantyków i ich kult sredniowiecza.
  Z tego kultu wywodzil sie renesans gotyku.
  Budowano wiec palace i koscioly w stylu gotyckim.
  We wnetrzach umieszczano sredniowieczne zbroje,
  dawne swieczniki, galerie portretów przodków. Nie
  stworzyl natomiast romantyzm wlasnego stylu w
  budownictwie.

31
POSTAWY I POJECIA ZWIAZANE Z EPOKA

• BAJRONIZM
• WERTERYZM
• WALLENRODYZM
• PROMETEIZM
• TYRTEIZM
• MESJANIZM
• IDEALIZM
• MISTYCYZM
• IRRACJONALIZM
• ORIENTALIZM

32
Najwazniejsze problemy literatury romantycznej

• przeszlosc i przyszlosc kult ruin i pamiatek
  przeszlosci, bunt wobec terazniejszosci, dazenie
  do radykalnego przeobrazenia swiata nawet przez
  krwawa rewolucje.
• nawiazanie do sredniowiecza, baroku, poganskiej
  Litwy, slowianszczyzny przed chrzescijanstwem.
• nieskonczonosc - romantyków pociaga swiat
  tajemniczy, szukaja drogi do zaswiatów. Cecha
  religijnosci  romantycznej jest laczenie
  elementów z róznych religii.
• irracjonalizm - kult uczucia i fantazji,
  nieufnosc wobec rozumu, dystans wobec nauki
• indywidualizm, egotyzm, sklócenie z otoczeniem,
  wybór samotnej ofiary, czesto konflikt z  
  istniejacymi normami spolecznymi, ucieczka w
  marzenia.
• naród rozumiany jako duchowa wspólnota
  ustanowiona przez Boga.
• Polska - w mysleniu o historii punktem
  odniesienia jest Polska przeciwstawiona
  Zachodowi, czesto uwazana za naród wybrany.
• poezja - poeta, wieszcz, duchowy przewodnik
  narodu, sam ustanawia granice swej sztuki
• pejzaz romantyczny - przyroda dzika, ponura,
  pelna tajemnic, ozywionia, symboliczna.

33
Gatunki literackie romantyzmu

• BALLADA ROMANTYCZNA
• POWIESC POETYCKA
• POEMAT DYGRESYJNY
• DRAMAT ROMANTYCZNY