Bijwerkingen van geneesmiddelen in de differentiaal diagnose

1
Bijwerkingen van geneesmiddelen in de
differentiaal diagnose

• W.L. Diemont, internist
• stafmedewerker Nederlands Bijwerkingen Centrum
  Lareb

2
Overzicht van de presentatie

• 3 internistische casus met 3 verschillende
  aspecten
• bijwerking is (vroeg of laat) in de DD opgenomen
• Stel u voor, een patiënt met ..

3
Steriele CAPD-itis

• 42 jarige man met sinds 3 jaar CAPD
• CAPD 3 x 2 liter glucose
• 1 x 2 liter Extraneal?
• chronische nefrologische medicatie
• milde peritonitis, beperkte leucocytose zonder
  granulocytose, kweken negatief
• recidiverend, geen reactie op antibiotica

4
Differentiaal diagnose

• bacteriële peritonitis met onbekend focus
• kweekproblemen
• intestinale bron
• wisselfouten
• geïnfecteerde catheter

5
vervolg DD

• bijwerking van dialysevloeistof
• andere dialysevloeistof proberen
• patiënt staakt Extraneal?
• melding bij Lareb

6
Afloop

• Lareb ? CBG ? EMEA ? faxbericht
• vele casus in Europa
• waarschuwingsbrief naar nefrologen
• verontreiniging bij productie verholpen
• lt 8 weken afgerond ...

7
Boodschap

• de DD van steriele peritonitis is wezenlijk
  veranderd door melding van enkele casus
• bijwerkingen hoeven niet tot terugtrekking van
  het geneesmiddel te leiden

8
Koorts

• 45 jarige man bezoekt de SEH
• forse roker, 10 dagen eerder gestart met Zyban?,
  verder COPD inhalatie medicatie
• overigens blanco voorgeschiedenis
• sinds twee dagen urticaria waarvoor 30 mg
  prednison/dag en Tavegil?

9
Koorts

• anamnese
• pijnlijke gewrichten, koude rillingen, nausea
• onderzoek
• zieke man, heamodynamisch stabiel, temp 39,5 oC,
  geen focus te vinden
• laboratorium
• leucocytose (gt12106/l)

10
Differentiaal diagnose

• bacteriële infectie
• kweken, serologie, etc.
• start "blind" antibioticum
• bijwerking Zyban? ?

11
Beloop

• koorts, urticaria en gewrichtsklachten verdwijnen
  na een paar dagen
• huisarts meldt bij Lareb naar aanleiding van DD
  in ontslagbrief

12
Beloop

• beoordelingsrapport Lareb
• kan passen bij serum sickness like reaction op
  Zyban?
• IB-tekst Zyban? serum ziekte wordt genoemd als
  ADR

13
Achtergrond

• serum sickness / serum sickness like reaction
• overmaat aan circulerende immuuncomplexen
• onderscheid niet duidelijk
• klinisch beeld vrijwel identiek
• rechallenge leidt tot snelle reactie
• cave functieverlies door ICx-neerslag

14
Boodschap

• bij het opstellen van de DD moet rekening worden
  gehouden met de IB-teksten
• http//www.cbg-meb.nl/nl/prodinfo/index.htm
• http//www.cbg-meb.nl Geneesmiddeleninformatiebank

15
Urticaria

• 43-jarige patiënte met hypothyreoïdie
• Thyrax Duotab? werd recent verhoogd van 100
  ?g/dag naar 125 ?g/dag
• meldt zich bij huisarts met urticaria over het
  hele lichaam

16
Differentiaal diagnose

• allergische reactie
• niet-immunologische urticaria
• huisarts start antihistaminicum met weinig
  resultaat
• apotheker meldt bij Lareb

17
Beloop

• beoordelingsrapport Lareb
• Thyrax Duotab? 25 ?g bevat indigokarmijn (E 132),
  dat allergeen kan zijn
• tabletverwisseling leidt tot herstel
• antihistaminicum kan worden gestaakt
• 25 ?g 12 allergie meldingen
• 100 ?g 2 allergie meldingen, steeds samen met 25
  ?g

18
Boodschap

• hulpstoffen spelen een rol in de DD van
  overgevoeligheidsreacties
• melding van handelsnamen is essentieel

19
Decompensatio cordis

• 65-jarige patiënt met DM en status na myocard
  infarct
• insuline, ACE-remmer, digoxine, furosemide
• recent pulskuur itraconazol (onychomycose)
• recent toename gewicht met perifere oedemen en
  dyspneu deffort

20
Differentiaal diagnose

• afname LV-functie
• progressief nierfunctieverlies
• werkzaamheid furosemide ?
• overvulling

21
Beloop

• klachten verdwijnen na afloop itraconazol kuur
• bijwerking itraconazol ?
• U meldt dit bij Lareb

22
Achtergrond

• beoordelingsrapport Lareb
• Lareb databank 8 casus
• literatuur
• negatief inotroop effect bij proefdieren
• IB-tekst alleen waarschuwing bij orale oplossing
• WHO databank Odds Ratio 1.7 (95 CI 1,2-2,4)
• FDA 2002 cave toepassing bij CHF, met name i.v.

23
Boodschap

• ook oude geneesmiddelen kunnen nieuwe
  bijwerkingen hebben met relevantie voor de DD

24
Boodschappen

• enkele meldingen kunnen verstrekkende gevolgen
  hebben, ook voor de DD
• IB-teksten bevatten veel kennis met relevantie
  voor de DD
• hulpstoffen als oorzaken van bijwerkingen horen
  thuis in de DD

25
Conclusies

• beroepsgroepen

beoordelingsrapport publicaties
26
(No Transcript)
27
Libidoverlies

• 48 jarige man met hypercholesterolaemie
• medicatie
• statine sinds 3 maanden
• metoprolol sinds jaren
• hij vertelt u bij controle over libidoverlies
• sinds 2-3 maanden geen zin meer

28
Differentiaal diagnose

• secundair aan vasculaire erectiele disfunctie
• relationele factoren
• verlaagd testosteron
• dit wordt bij laboratoriumonderzoek bevestigd

29
Beloop

• patiënt is overtuigd van een bijwerking door
  statine
• hij staakt gebruik van statine
• testosteron en libido normaliseren
• u meldt dit bij Lareb met een kopie van de
  correspondentie met labwaarden

30
Hypothese
31
Boodschap

• meldingen genereren hypothesen
• toetsing noodzakelijk
• bijdrage aan farmacotherapeutisch handelen

32

• wat melden ?
• wat u belangrijk vindt
• vermoedens zijn voldoende
• hoe melden ?
• meldformulier Kompas
• www.lareb.nl
• inzenden correspondentie met medicatiehistorie