Chuong 28

1
Chuong 28

• C?I TI?N TI?N TRÌNH

Thành viên nhóm     1.      Nguy?n Thanh
Sang 060100T 2.      Ð? Vi?t Tuy?n 070517M
1
2

Chuong 28 C?I TI?N TI?N TRÌNH M?c tiêu M?c
tiêu c?a chuong này là d? gi?i thích làm th? nào
các quá trình làm ph?n m?m có th? du?c c?i thi?n
d? s?n xu?t ph?n m?m t?t hon. Khi b?n d?c chuong
này, b?n s? - Hi?u các nguyên t?c c?a c?i ti?n
qui trình ph?n m?m và t?i sao c?i ti?n qui trình
là dáng giá. - Hi?u qui trình làm ph?n m?m nhu
th? nào, y?u t? ?nh hu?ng d?n ch?t lu?ng ph?n m?m
và nang su?t c?a các nhà phát tri?n ph?n m?m. -
Có th? phát tri?n các mô hình don gi?n c?a các
quá trình ph?n m?m. - Hi?u các khái ni?m v? kh?
nang x? lý, quá trình tru?ng thành và hình th?c
chung c?a mô hình CMMI d? c?i ti?n th?ng nh?t qui
trình.
3

• Có m?t liên k?t ch?t ch? gi?a ch?t lu?ng c?a m?t
  quy trình phát tri?n và ch?t lu?ng c?a các s?n
  ph?m phát tri?n s? d?ng quy trình dó.
• Do v?y, nhi?u công ty k? thu?t ph?n m?m dã chuy?n
  sang c?i ti?n ti?n trình làm ph?n mêm nhu m?t
  cách d? nâng cao ch?t lu?ng ph?n m?m c?a h?. 
• Quy trình c?i ti?n có nghia là s? hi?u bi?t các
  quy trình hi?n có và thay d?i các quá trình này
  tang ch?t lu?ng s?n ph?m làm gi?m chi phí và th?i
  gian phát tri?n.
•  

4

• Quy trình ph?n m?m v?n di ph?c t?p và dòi h?i r?t
  nhi?u công do?n. Gi?ng nhu các s?n ph?m, quy
  trình cung có các thu?c tính ho?c các d?c
  tính. Nó không th? làm cho c?i thi?n ti?n trình
  tr? nên t?i uu hóa t?t c? thu?c tính c?a quá
  trình cùng m?t lúc.
• C?i ti?n qui trình không ch? don gi?n là vi?c áp
  d?ng các phuong pháp c? th?, các công c? ho?c s?
  d?ng m?t s? mô hình c?a m?t quá trình dã du?c s?
  d?ng ? noi khác. 

5

• C?i ti?n qui trình là m?t ho?t d?ng mang tính chu
  k?, Nó liên quan d?n ba giai do?n chính1. Quy
  trình do lu?ng2. Quy trình phân tích
• 3. Quá trình thay d?i.
• Các quá trình nay là riêng bi?t. M?i giai do?n
  c?a quá trình này có th? kéo dài nhi?u tháng quá
  trình c?i ti?n là m?t ho?t d?ng lâu dài. Nó cung
  là m?t ho?t d?ng liên t?c. B?t c? khi nào quy
  trình m?i du?c gi?i thi?u, môi tru?ng kinh doanh
  s? thay d?i và thay d?i c? ho?t d?ng kinh t? c?a
  công ty.

6

28.1 Ch?t lu?ng quy trình và ch?t lu?ng s?n
ph?m. C?i ti?n quy trình d?a trên gi? d?nh r?ng
ch?t lu?ng c?a quá trình phát tri?n s?n ph?m ?nh
hu?ng r?t quan tr?ng d?n ch?t lu?ng s?n ph?m. Các
khái ni?m v? c?i ti?n qui trình là ý tu?ng c?a k?
su ngu?i M? WE Deming. Deming gi?i thi?u ý
tu?ng ki?m soát ch?t lu?ng th?ng kê. M?c dích là
d? gi?m s? lu?ng các s?n ph?m l?i b?ng cách c?i
thi?n quá trình cho d?n khi nó du?c l?p l?i.

7

• B?n y?u t? chính ?nh hu?ng d?n ch?t lu?ng s?n
  ph?m
• Phát tri?n k? thu?t nâng cao ch?t lu?ng s?n
  ph?m
• Nâng cao ch?t lu?ng con ngu?i.
• C?i thi?n m?t quy trình d? tránh các khuy?t t?t
  cho s?n ph?m s? d?n d?n s?n ph?m t?t hon.
• Chi phí, th?i gian, k? ho?ch.

8

• Ð?i v?i d? án nh?, ch? có m?t vài thành viên
  trong nhóm, ch?t lu?ng phát tri?n nhóm là quan
  tr?ng hon quá trình phát tri?n du?c s? d?ng.
• N?u nhóm có trình d? cao v? kh? nang và kinh
  nghi?m, thì các công c? CASE không dóng vai trò
  quan tr?ng, không quy?t d?nh t?i ch?t lu?ng s?n
  ph?m ch?t lu?ng c?a s?n ph?m.
• N?u nhóm nghiên c?u là thi?u kinh nghi?m và không
  có tay ngh?, m?t quá trình t?t có th? h?n ch?
  thi?t h?i nhung s? không quy?t d?nh t?t c? d? dem
  l?i ph?n m?m ch?t lu?ng cao.

9

Tru?ng h?p các d?i nh?, công ngh? phát tri?n t?t
là d?c bi?t quan tr?ng. Các nhóm nh? không th?
dành nhi?u th?i gian cho th? t?c t? nh?t. Các
thành viên dành nhi?u th?i gian d? thi?t k? và
l?p trình các h? th?ng, do dó, công c? t?t có th?
?nh hu?ng dáng k? nang su?t c?a h?. Ð?i v?i các
d? án l?n, m?t trình d? co b?n v? công ngh? phát
tri?n là di?u c?n thi?t d? qu?n lý thông tin.

10
Nguyên nhân th?c s? c?a v?n d? ch?t lu?ng ph?n
m?m cung ph? thu?c ch?t lu?ng qu?n lý, ch? không
hoàn toàn do quy trình, ch?t lu?ng làm vi?c kém.
Ðúng hon, nó là m?t quy?t d?nh ph?i c?nh tranh
d? t?n t?i. Ð? d?t du?c m?t h?p d?ng, m?t công ty
có th? dánh giá th?p các qui trình c?n thi?t d?
h?a h?n giao hàng nhanh chóng. Trong m?t n? l?c
d? dáp ?ng các cam k?t, công ty có th? ph?i hy
sinh ch?t lu?ng ph?n m?m.
11

• 28.2 Quy trình phân lo?i Quy trình ph?n m?m có
  th? du?c quan sát th?y trong t?t c? các t? ch?c.
  Nh?ng quá trình này là các lo?i khác nhau tùy
  thu?c vào m?c d? hình th?c c?a quá trình, các
  lo?i s?n ph?m du?c phát tri?n, kích thu?c c?a t?
  ch?c.
• Quy trình không nghi th?c Khi không có mô hình
  quy trình nghiêm ng?t quy d?nh, vi?c phát tri?n
  d?i l?a ch?n quá trình mà h? s? s? d?ng. Quy
  trình có th? chính th?c s? d?ng các th? t?c chính
  th?c nhu qu?n lý c?u hình
• Qu?n lý quá trình M?t mô hình quá trình xác d?nh
  du?c s? d?ng d? di?u khi?n toàn b? quá trình, l?p
  l?ch trình c?a h? và m?i quan h? gi?a các th?
  t?c.
• Quá trình có phuong pháp Khi m?t s? phuong pháp
  xác d?nh ho?c phuong pháp duoc s? d?ng (ch?ng
  h?n nhu phuong pháp h? th?ng d? thi?t k? hu?ng
  d?i tu?ng)
• C?i thi?n quá trình quá trình có m?c tiêu c?i
  thi?n s? có m?t ngân sách c? th? d? c?i ti?n.

12

• 28,3 Quy trình do d?c
• Quy trình do d?c có th? du?c s? d?ng d? dánh giá
  xem hi?u qu? c?a m?t quá trình dã du?c c?i thi?n
  hay chua.
• Ba l?p c?a quá trình có th? du?c thu th?p s?
  li?u
• Th?i gian th?c hi?n cho m?t quá trình c? th? s?
  du?c hoàn thành trong t?ng s? th?i gian dành cho
  quá trình, th?i gian dành cho quá trình này s?
  du?c l?p b?i các k? su d?c bi?t.
• Các ngu?n tài nguyên c?n thi?t cho m?t quá trình
  c? th? c?a các ngu?n l?c có th? bao g?m n? l?c
  trong t?ng s? ngu?i, s? ngày, chi phí di l?i và
  tài nguyên máy tính.
• S? l?n xu?t hi?n c?a các s? ki?n có th? du?c
  giám sát bao g?m s? lu?ng các l?i du?c phát hi?n
  trong quá trình ki?m tra mã ngu?n.

13

• Các khó khan co b?n trong quá trình do là bi?t
  nên do cái gì. Basili và Rombach (Basili và
  Rombach, 1988) dã d? xu?t mô hình g?i là GQM.
  Cách ti?p c?n này d?a vào vi?c xác d?nh
• M?c tiêu nào các t? ch?c dang c? g?ng d? d?t
  du?c. Ví d? v? các m?c tiêu có th? là c?i thi?n
  nang su?t l?p trình, phát tri?n s?n ph?m v?i th?i
  gian ng?n hon và tang d? tin c?y c?a s?n ph?m.
• Câu h?i sàng l?c các m?c tiêu mà chúng ta có th?
  d?a vào các câu h?i d? xác d?nh . Thông thu?ng,
  m?t m?c tiêu s? có m?t s? câu h?i c?n du?c tr? l?i

14

28.4 Quy trình phân tích và mô hình hóa Quy
trình phân tích và mô hình hóa liên quan d?n vi?c
nghiên c?u các quy trình hi?n có và phát tri?n
m?t mô hình tr?u tu?ng c?a các quá trình này d?
l?y các d?c di?m chính c?a nó. Nh?ng mô hình
giúp b?n hi?u du?c c? quy trình.
15

Quy trình phân tích có liên quan v?i vi?c
nghiên c?u các quy trình hi?n có. Các nhà phân
tích ch? don gi?n là c? g?ng d? khám phá nh?ng
tính nang chính c?a mô hình. Sau dó các giai
do?n có th? du?c d?nh lu?ng và s? d?ng quá trình
thu th?p do lu?ng. Sau khi phân tích xong, b?n
nên mô t? và ch?ng minh b?ng tài li?u quá trình
s? d?ng m?t mô hình quy trình ph?n m?m (Huff,
1996).
16

Mô hình công th?c có th? ph?c v? nhu là m?t di?m
kh?i d?u h?u ích cho quá trình phân tích. Tuy
nhiên, hi?m khi ph?n ánh d?y d? các ho?t d?ng
th?c s? c?a vi?c phát tri?n ph?n m?m. Công th?c
mô hình quá trình là khá tr?u tu?ng.
17

K? thu?t phân tích quá trình bao g?m 1. Câu
h?i và các cu?c ph?ng v?n. Các k? su làm vi?c
trong m?t d? án du?c h?i v? nh?ng gì th?c s? s?
làm. Các câu tr? l?i cho m?t câu h?i chính th?c
du?c gói g?n trong các cu?c ph?ng v?n cá nhân v?i
nh?ng ngu?i tham gia trong ti?n trình. 2. Các
nghiên c?u dân t?c h?c có th? du?c du?c s? d?ng
d? hi?u b?n ch?t c?a phát tri?n ph?n m?m nhu là
m?t ho?t d?ng c?a con ngu?i.
18

• 28.5 Quá trình thay d?i
• Quá trình thay d?i liên quan d?n vi?c s?a d?i quy
  trình hi?n có.
• B?n có th? làm di?u này b?ng cách gi?i thi?u các
  phuong pháp m?i ho?c công c? m?i, b?ng cách thay
  d?i th? t? c?a quá trình ho?t d?ng, hay gi?i
  thi?u ho?c lo?i b? các phân ph?i t? quá trình
  này, ho?c b?ng cách gi?i thi?u các vai trò m?i,
  trách nhi?m m?i.

19

• B?n nên thi?t l?p m?c tiêu cho quá trình c?i ti?n
  nhu gi?m 25 s? lu?ng các l?i du?c phát hi?n
  trong quá trình k?t h?p ki?m tra.
• Nh?ng m?c tiêu này di?u khi?n quá trình thay d?i
  và sau khi thay d?i dã du?c th?c hi?n, chúng du?c
  s? d?ng d? do lu?ng s? ti?n b?.

20

Có nam giai do?n chính trong quá trình thay d?i
quy trình1. Xác d?nh giai do?n c?i thi?n này
liên quan d?n s? d?ng k?t qu? c?a quá trình phân
tích d? xác d?nh ch?t lu?ng, ti?n d? ho?c t?c
ngh?n chi phí là y?u t? b?t l?i có th? ?nh hu?ng
d?n ch?t lu?ng s?n ph?m. 2.Uu tiên c?i thi?n giai
do?n này liên quan d?n dánh giá t?t thay d?i và
uu tiên cho nó d? th?c hi?n. B?n có th? làm cho
các quy?t d?nh d?a trên s? c?n thi?t ph?i c?i
thi?n các khu v?c quy trình c? th?, tác d?ng c?a
s? thay d?i v? t? ch?c và các y?u t? khác.3.
Gi?i thi?u quá trình thay d?i có nghia là d?t vào
v? trí m?i th? t?c, phuong pháp, công c?, và tích
h?p chúng. B?n ph?i cho phép d? th?i gian d? dua
vào nh?ng thay d?i và d?m b?o r?ng nh?ng thay d?i
này tuong thích v?i quá trình ho?t d?ng.

21

4. N?u không thay d?i quá trình dào t?o thì
không th? d?t du?c s? an toàn t? quá trình thay
d?i. Quy trình qu?n lý và k? su ph?n m?m có th?
t? ch?i ch?p nh?n các quy trình m?i. N?u không có
du?c s? th?ng nh?t thì ?nh hu?ng c?a nh?ng thay
d?i này s? thi?t h?i nghiêm tr?ng hon là c?i
thi?n ch?t lu?ng s?n ph?m.5. Thay d?i d? xu?t
di?u ch?nh quá trình thay d?i s? không bao gi?
hoàn toàn hi?u qu?. Ngay sau khi nó du?c gi?i
thi?u, b?n c?n m?t giai do?n di?u ch?nh khi m?t
vài v?n d? nh? du?c phát hi?n, s?a d?i d? quá
trình này du?c d? xu?t và du?c th?c hi?n. Giai
do?n di?u ch?nh nên kéo dài trong vài tháng cho
d?n khi các k? su hài lòng v?i quá trình phát
tri?n m?i.
22

28.6 Quá trình c?i thi?n khuôn kh? CMMIVi?n Ki
ngh? ph?n m?m (SEI) du?c thành l?p d? c?i thi?n
quan h? c?a ngành công nghi?p ph?n m?m M?. Trong
gi?a th?p niên 1980, các SEI b?t d?u m?t nghiên
c?u v? cách th?c dánh giá kh? nang c?a các nhà
th?u ph?n m?m. K?t qu? c?a di?u này dánh giá là
ph?n m?m SEI Mô hình tru?ng thành nang l?c (CMM).
Các d? án Bootstrap có m?c tiêu m? r?ng và thích
?ng v?i s? tru?ng thành SEI mô hình d? làm cho nó
áp d?ng trên m?t ph?m vi r?ng hon c?a công ty. Mô
hình Bootstrap(Haase - Kuvaja, 1994) s? d?ng m?c
d? tru?ng thành c?a SEI mà còn d? xu?t1. Hu?ng
d?n cho m?t h? th?ng ch?t lu?ng toàn công ty d?
h? tr? c?i ti?n qui trình2. M?t khác bi?t quan
tr?ng gi?a các phuong pháp, t? ch?c và công
ngh?3. M?t quy trình co b?n mô hình (d?a trên mô
hình du?c s? d?ng trong các không gian châu Âu)
có th? s? du?c thông qua.

23

Mô hình này r?t ph?c t?p (hon 1.000 trang mô t?),
vì v?y don gi?n hóa nó d? th?o lu?n ? dây1. Quy
trình khu v?c CMMI xác d?nh 24 linh v?c quy trình
có liên quan d?n ph?n m?m quá trình nang l?c và
c?i ti?n. Ðây là nh?ng t? ch?c thành b?n nhóm
trong mô hình CMMI liên t?c. 2. M?c tiêu là
nh?ng mô t? tr?u tu?ng c?a m?t nhà nu?c mong mu?n
dó ph?i du?c d?t du?c b?i m?t t? ch?c. CMMI có
m?c tiêu c? th? có liên quan v?i m?i khu v?c quá
trình và xác d?nh tr?ng thái mong mu?n cho khu
v?c dó. 3. Th?c ti?n th?c hành trong CMMI là
nh?ng mô t? cách d? d?t du?c m?t m?c tiêu. Lên
d?n b?y th?c hành c? th? và chung chung có th?
du?c k?t h?p v?i t?ng m?c tiêu trong m?i khu v?c
quá trình.
24

• Tuy nhiên, CMMI th?a nh?n r?ng cách th?c d?t
  du?c m?c tiêu m?i là quan tr?ng.
• Các t? ch?c có th? s? d?ng b?t k? bài th?c hành
  thích h?p nào d? hoàn thành cho b?t k? m?t m?c
  tiêu CMMI
• M?t t? ch?c non tr? ? giai do?n d?u c?a s? phát
  tri?n tru?ng thành,có th? d?t du?c thành công
  sau khi áp d?ng c?i ti?n quy trình.
• Tuy nhiên, d?i m?t t? ch?c tru?ng thành hon, quy
  trình tiên ti?n hon, quy trình c?i ti?n có th?
  mang nghia ki?m soát quá trình s? d?ng th?ng kê
  và các k? thu?t d?nh lu?ng.

25

• Mi?n ti?n trình trong CMMI
• Qu?n lý quá trình
• T? ch?c xác d?nh qui trình.
• T? ch?c qui trình t?p trung.
• T? ch?c dào t?o.
• T? ch?c quá trình th?c hi?n.
• T? ch?c d?i m?i và tri?n khai.

26

• Qu?n lý d? án
• Qui ho?ch d? án
• Giám sát và ki?m soát d? án.
• Qu?n lý cung c?p h?p d?ng.
• Qu?n lý t?ng h?p d? án.
• Qu?n lý r?i ro.
• Làm vi?c nhóm.
• Qu?n lý m?c d? d? án.

27

• K? thu?t, công ngh?
• Yêu c?u v? qu?n lý.
• Yêu c?u v? phát tri?n.
• Các gi?i pháp k? thu?t.
• S?n ph?m mang tính h?i nh?p.

28

• Tr? giúp
• Qu?n lý co c?u
• Qu?n lý ti?n trình và ch?t lu?ng s?n ph?m.
• Môi tru?ng d? h?i nh?p.
• Phân tích và gi?i quy?t các m?i quan h?.
• Ðo lu?ng và phân tích.
• Phân tích và quy?t d?nh gi?i quy?t

29
Cách dàn d?ng mô hình CMMI
Level 5 Toi uu hoa
Level 4 Quan ly dinh luong
Level 3 Qui dinh
Level 2 Quan ly
Level 1 Ban dau
30
N?i dung chính Quá trình c?i ti?n liên quan d?n
quá trình phân tích, tiêu chu?n, do lu?ng và thay
d?i. Ðào t?o là c?n thi?t n?u quá trình c?i ti?n
là có hi?u qu?. Quá trình có th? du?c phân lo?i
là chính th?c, qu?n lý, phuong pháp và nâng cao.
Phân lo?i này có th? du?c s? d?ng d? xác d?nh các
công c? h? tr? quá trình. Chu trình c?i ti?n qui
trình liên quan d?n quá trình do d?c, phân tích
quá trình, và mô hình hóa và thay d?i quá trình.
31
Ðo lu?ng du?c s? d?ng d? tr? l?i các câu h?i c?
th? v? quy trình ph?n m?m du?c s? d?ng. Nh?ng câu
h?i này ph?i d?a trên m?c dích c?i ti?n t?
ch?c. Ba lo?i s? li?u quá trình du?c s? d?ng
trong các s? li?u do lu?ng quá trình và th?i
gian, s? li?u s? d?ng tài nguyên và các thu?c do
s? ki?n. Mô hình mô t? quá trình bao g?m các ho?t
d?ng, các quá trình ph?, vai trò, tru?ng h?p
ngo?i l?, truy?n thông, phân ph?i, và các quá
trình khác.
32
Quá trình tru?ng thành mô hình CMMI là m?t quá
trình mô hình c?i ti?n tích h?p có h? tr? c? hai
c?i ti?n qui trình dàn d?ng và liên t?c. Quá
trình c?i ti?n trong mô hình CMMI du?c d?a trên
vi?c d?t m?t t?p h?p các m?c tiêu liên quan d?n
th?c hành t?t công ngh? ph?n m?m và mô t?, tiêu
chu?n hóa và ki?m soát các th?c hành s? d?ng d?
d?t du?c các m?c tiêu này. Mô hình CMMI bao g?m
các khuy?n ngh? th?c ti?n có th? s? du?c s? d?ng,
nhung dây không ph?i là b?t bu?c.
33
H?t