INSPIRE

1
INSPIRE
metadane
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
2
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie
(INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe) W kazdym kraju Unii Europejskiej dane
przestrzenne gromadzone sa przez rózne
organizacje, instytucje i urzedy, zarówno
szczebla centralnego, jak równiez regionalnego.
olbrzymia liczba baz danych rozproszonych
olbrzymia liczba róznych instytucji
klopotliwe pozyskiwanie danych
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
3
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie
(INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe) W kazdym kraju Unii Europejskiej dane
przestrzenne gromadzone sa przez rózne
organizacje, instytucje i urzedy, zarówno
szczebla centralnego, jak równiez regionalnego.
olbrzymia liczba baz danych rozproszonych
olbrzymia liczba róznych instytucji
klopotliwe pozyskiwanie danych
porównywanie danych miedzy róznymi krajami Unii
Europejskiej jest niemal niemozliwe, gdyz nie sa
one zintegrowane
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
4
INSPIRE - metadane
Czym jest INSPIRE?
Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie
(INfrastructure for SPatial InfoRmation in
Europe) W celu zmiany opisanej sytuacji powstala
inicjatywa nazwana INSPIRE, której prace lezaly u
podstaw opracowania Dyrektywy Unii Europejskiej
pod taka sama nazwa. Inicjatywa ta w zalozeniu
odnosi sie do danych przestrzennych o tematyce
srodowiskowej. Jej glównym zadaniem jest
ulatwienie i przyspieszenie dostepu do danych
oraz zwiekszenie mozliwosci ich porównywania w
ramach krajów Unii Europejskiej, co ma skutkowac
wzrostem zainteresowania danymi przestrzennymi
jako narzedziem do zarzadzania szeroko pojetym
srodowiskiem. Innymi slowy jest to zespól
srodków prawnych, organizacyjnych i technicznych
wraz z powiazanymi z nimi uslugami oferujacy
powszechny dostep do danych przestrzennych na
terenie Unii Europejskiej. Celem jest wsparcie
ustawodawców w podejmowaniu decyzji i dzialan,
mogacych miec wplyw na srodowisko, poprzez
stworzenie jednolitej europejskiej infrastruktury
danych przestrzennych.
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
5
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i
RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiajaca
infrastrukture informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)

• Ma ona na celu okreslenie srodków prawnych,
  standardów technicznych oraz organizacyjnych, w
  wyniku których dostep do danych przestrzennych i
  ich jakosc beda jednakowe na calym obszarze UE.
• Glówna idea, które przyswiecala twórcom
  Dyrektywy, jest stworzenie spójnej infrastruktury
  informacji przestrzennej majacej na celu
  skoordynowanie dzialan w zakresie gromadzenia i
  udostepniania informacji przestrzennej na
  szczeblu europejskim, krajowym i regionalnym.
• Umozliwi to dzielenie sie danymi
  przestrzennymi o srodowisku przez organizacje
  sektora publicznego i ulatwi publiczny dostep do
  informacji przestrzennej w Europie.
• Jeden z celów INSPIRE, jakim jest
  udostepnianie i wymiana danych przestrzennych
  dotyczacych srodowiska pomiedzy instytucjami
  publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostepnosci
  do danych przestrzennych w UE ma posluzyc budowie
  Wspólnego Systemu Informacji o Srodowisku (SEIS -
  ang. Shared Environmental Information System).
• Infrastruktura informacji przestrzennej
  w Europie bedzie pomagac w ksztaltowaniu polityki
  ponad granicami.

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
6
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i
RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiajaca
infrastrukture informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)

• INSPIRE opiera sie na kilku wspólnych zasadach
• Dane powinny byc pozyskiwane tylko jeden raz
  oraz przechowywane i zarzadzane w sposób
  najbardziej poprawny i efektywny przez
  odpowiednie instytucje i sluzby.
• Powinna byc zapewniona ciaglosc przestrzenna
  danych tak, aby bylo mozliwe pozyskanie róznych
  zasobów, z róznych zródel oraz aby mozliwe bylo
  ich udostepnianie wielu uzytkownikom i do
  róznorodnych zastosowan.
• Dane przestrzenne powinny byc przechowywane
  na odpowiednim (jednym) poziomie administracji
  publicznej i udostepniane podmiotom na wszystkich
  pozostalych poziomach.
• Dane przestrzenne niezbedne do odpowiedniego
  zarzadzania przestrzenia na wszystkich poziomach
  administracji publicznej powinny byc powszechnie
  dostepne (tj. bez warunków ograniczajacych i/lub
  utrudniajacych ich swobodne wykorzystanie).
• Powinien byc zapewniony dostep do informacji
  o tym, jakie dane przestrzenne sa dostepne i na
  jakich
• warunkach, a takze informacja umozliwiajaca
  uzytkownikowi ocene przydatnosci tych danych do
  swoich celów.

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
7
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i
RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiajaca
infrastrukture informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)

• W swoich zalozeniach INSPIRE laczy infrastruktury
  informacji przestrzennej tworzone w róznych
  krajach czlonkowskich w jednej spójny system,
  którego elementami sa
• Dane przestrzenne - to dane odnoszace sie
  bezposrednio lub posrednio do okreslonego
  polozenia lub obszaru geograficznego.
• Metadane infrastruktury informacji
  przestrzennej - to informacje, które opisuja
  zbiory danych przestrzennych oraz uslugi danych
  przestrzennych i umozliwiaja odnalezienie,
  inwentaryzacje i uzywanie tych danych i uslug.
• Uslugi danych przestrzennych - to uslugi
  bedace operacjami, które moga byc wykonywane przy
  uzyciu oprogramowania komputerowego na danych
  zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na
  powiazanych z nimi metadanych.
• Uslugi i technologie sieciowe.
• Porozumienia w sprawie wspólnego korzystania,
  dostepu i uzytkowania.
• Mechanizmy kontroli i monitorowania, procesy
  i procedury ustanowione, stosowane lub
  udostepniane zgodnie z dyrektywa.

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
8
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i
RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiajaca
infrastrukture informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE? Dane przestrzenne
podzielone sa na grupy tematyczne ujete w
Aneksach Dyrektywy. Obejmuja one nastepujace
zagadnienia
Aneks Liczba porzadkowa Temat
Aneks I 1 Systemy odniesienia za pomoca wspólrzednych
Aneks I 2 Systemy siatek geograficznych
Aneks I 3 Nazwy geograficzne
Aneks I 4 Jednostki administracyjne
Aneks I 5 Adresy
Aneks I 6 Dzialki katastralne
Aneks I 7 Sieci transportowe
Aneks I 8 Hydrografia
Aneks I 9 Obszary chronione
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
9
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i
RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiajaca
infrastrukture informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE? Dane przestrzenne
podzielone sa na grupy tematyczne ujete w
Aneksach Dyrektywy. Obejmuja one nastepujace
zagadnienia
Aneks Liczba porzadkowa Temat
Aneks II 1 Uksztaltowanie terenu
Aneks II 2 Uzytkowanie terenu
Aneks II 3 Ortofotomapa
Aneks II 4 Geologia
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
10
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i
RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiajaca
infrastrukture informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE? Dane przestrzenne
podzielone sa na grupy tematyczne ujete w
Aneksach Dyrektywy. Obejmuja one nastepujace
zagadnienia
Aneks Liczba porzadkowa Temat
Aneks III 1 Jednostki statystyczne
Aneks III 2 Budynki
Aneks III 3 Gleba
Aneks III 4 Zagospodarowanie przestrzenne
Aneks III 5 Zdrowie i bezpieczenstwo ludzi
Aneks III 6 Uslugi uzytecznosci publicznej i sluzby panstwowe
Aneks III 7 Urzadzenia do monitorowania srodowiska
Aneks III 8 Obiekty produkcyjne i przemyslowe
Aneks III 9 Obiekty rolnicze i akwakultury
Aneks III 10 Rozmieszczenie ludnosci Demografia
Aneks III 11 Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
11
INSPIRE - metadane
DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i
RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiajaca
infrastrukture informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Jakie tematy obejmuje INSPIRE? Dane przestrzenne
podzielone sa na grupy tematyczne ujete w
Aneksach Dyrektywy. Obejmuja one nastepujace
zagadnienia
Aneks Liczba porzadkowa Temat
Aneks III 12 Strefy zagrozenia naturalnego
Aneks III 13 Warunki atmosferyczne
Aneks III 14 Warunki meteorologiczno-geograficzne
Aneks III 15 Warunki oceanograficzno-geograficzne
Aneks III 16 Regiony morskie
Aneks III 17 Regiony biogoegraficzne
Aneks III 18 Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne
Aneks III 19 Rozmieszczenie gatunków
Aneks III 20 Zasoby energetyczne
Aneks III 21 Zasoby mineralne
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
12
INSPIRE - metadane

DYREKTYWA 2007/2/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i
RADY z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiajaca
infrastrukture informacji przestrzennej we
Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
Etapy adaptacji i implementacji INSPIRE
03-12-2010 Dostepne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu I i II
30-06-2011 Wdrozenie geoportalu na poziomie Wspólnoty przez Komisje Europejska
19-10-2011 Dostepne uslugi wyszukiwania i przegladania danych
06-2012 Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
12-2012 Dostepne uslugi transformacji danych
12-2012 Dostepne uslugi pobierania danych
19-04-2013 Wdrozenie rozporzadzenia w zakresie dostepu do zbiorów danych przestrzennych i uslug z panstw czlonkowskich przez instytucje i organy Wspólnoty na podstawie zharmonizowanych warunków dla istniejacych rozwiazan
03-12-2013 Dostepne metadane dla danych przestrzennych z Aneksu III
01-2015 Nowe zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do wymogów Dyrektywy
06-2017 Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu I zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
30-05-2019 Inne zbiory danych przestrzennych Aneksu II i III zgromadzone i przystosowane do przepisów implementacyjnych Dyrektywy
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
13
INSPIRE - metadane

metadane

• Co to sa metadane?
• Metadane to dane o danych dokumentuja
  zbiory danych, opisuja je i charakteryzuja
• Powinny dawac odpowiedzi na pytania
• Co? ( znajduje sie w zbiorach danych )
• Kto? ( jest odpowiedzialny za dane )
• Po co? ( do czego dane moga byc uzytkowane )
• Kiedy? ( dane zostaly zgromadzone lub
  zaktualizowane )
• Jak? ( mozna dane pozyskac )
• Gdzie? ( dane sa przechowywane )
• Klasycznymi przykladami metadanych sa zbiory
  biblioteczne a w kartografii legenda mapy. W
  geodezji mapy przegladowe, skorowidze, numer
  KERG, który moze byc rozpatrywany jako metadana
  opisujaca zbiór danych geodezyjnych, który
  powstal w ramach jednego zlecenia

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
14
INSPIRE - metadane

KTO?
GDZIE?
CO?
GDZIE?
KIEDY?
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
15
INSPIRE - metadane

• Co to sa metadane?
• Metadane to dane o danych wg Dyrektywy
  INSPIRE sa to informacje opisujace zbiory danych
  przestrzennych i uslug danych przestrzennych oraz
  umozliwiajace ich odnalezienie, inwentaryzacje i
  uzywanie.
• Powinny gromadzic informacje o polozeniu i
  rodzaju obiektów oraz ich atrybutów, pochodzeniu,
  dokladnosci, szczególowosci i aktualnosci zbioru
  danych, zastosowanych standardach, prawach
  wlasnosci i prawach autorskich, cenach, warunkach
  i sposobach uzyskania dostepu do danych zbioru
  oraz ich uzycia w okreslonym celu.
• Tworzone sa wedlug scisle okreslonych
  standardów.

• Po co nam metadane?
• Ulatwiaja organizacje i zarzadzanie duzymi
  zbiorami danych.
• Pozwalaja na unikniecie tworzenia
  zduplikowanych zbiorów danych oraz optymalizacje
  dzialan zwiazanych z tworzeniem nowych zasobów i
  aktualizacja istniejacych danych.
• Pomagaja okreslic przydatnosc danych zbioru
  pod wzgledem wymagan uzytkownika.
• Ulatwiaja wyszukiwanie, rozpoznanie i ponowne
  wykorzystanie danych.
• Uzytkownicy sa w stanie lepiej lokalizowac,
  uzyskiwac dostep, oceniac, nabywac i
  wykorzystywac dane.
• Ulatwiaja korzystanie z nagromadzonych
  zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami.
• Pozwalaja na lepsze planowanie przedsiewziec
  dotyczacych pozyskiwania i aktualizacji danych.
• Umozliwiaja realizacje istotnych uslug w
  ramach infrastruktury danych przestrzennych.

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
16
INSPIRE - metadane

KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI
profil metadanych podzbiór klas i elementów
podstawowego standardu metadanych, ewentualnie
rozszerzony o elementy metadanych nie wystepujace
w standardzie podstawowym, utworzony w celu
zaspokojenia wymagan okreslonej grupy
uzytkowników.

• Krajowy profil metadanych dla zbiorów danych
  przestrzennych powstal w oparciu o normy
• ISO 19115 - Geographic information Metadata
  (podstawowy dokument okreslajacy metadane
  odnosnie danych i serii danych, definiuje ok. 400
  elementów metadanych)
• ISO 19119 - Geographic information Services
  (reguluje zagadnienia uslug geoinformacyjnych)
• ISO 19139 - Geographic information - Metadata
  XML Schema Implementation
• Krajowy profil metadanych definiuje dokument
  Polski krajowy profil metadanych w zakresie
  geoinformacji wprowadzonym do stosowania przez
  Glównego Geodete Kraju.
• Polski krajowy profil metadanych stanowi podzbiór
  encji i elementów z normy ISO 19115 i sluzy do
  opisu zbiorów i danych przestrzennych oraz uslug
  geoinformacyjnych
• Elementy obligatoryjne 35 dla opisu zbiorów
  danych i 37 dla uslug
• Elementy warunkowe 20 dla opisu zbiorów
  danych i 15 dla uslug
• Elementy fakultatywne rekomendowane 39 dla
  opisu zbiorów danych i 28 dla uslug

Metadane nalezy tworzyc dla serii zbiorów danych,
zbiorów danych i uslug geoinformacyjnych!
Metadanych nie tworzymy dla zasobu w postaci
analogowej!
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
17
INSPIRE - metadane

KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI

• Metadane nalezy obligatoryjnie utworzyc dla
  wszystkich niej wymienionych zasobów danych
  przestrzennych gromadzonych w postaci cyfrowej
  wektorowej lub rastrowej
• Osnowy podstawowe poziome i wysokosciowe
  (geodezyjne, grawimetryczne i magnetyczne),
• Panstwowy Rejestr Granic,
• Panstwowy Rejestr Nazw Geograficznych,
• Zdjecia lotnicze i satelitarne,
• Ortofotomapy i fotomapy
• Mapy topograficzne
• Baza Danych Ogólnogeograficznych,
• Baza Danych Topograficznych
• Numeryczne modele rzezby terenu utworzone w
  projekcie LPIS
• Numeryczne modele rzezby terenu utworzone w
  projekcie SMOK
• Mapy Sozologiczne
• Mapy Hydrograficzne
• Osnowy szczególowe poziome i wysokosciowe,
• Mapa Zasadnicza,
• Ewidencja Gruntów i Budynków,
• Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu.

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
18
INSPIRE - metadane

KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI

• Zródla informacji do tworzenia metadanych
• Informacje zawarte w dokumentacji przyjecia
  danych do zasobów danych przestrzennych.
• Informacje zawarte w systemach zarzadzania
  bazami danych przestrzennych.
• Metadane zawarte w dotychczasowych
  opracowaniach wykonane wedlug róznych standardów.
• Metryki wszelkiego rodzaju opracowan
  geodezyjnych i kartograficznych.
• Legenda i opisy pozaramkowe map.
• Regulaminy pracy definiujace godziny otwarcia
  punktów kontaktowych oraz okreslajace osoby
  odpowiedzialne za zasób danych przestrzennych i
  kontakty z klientami
• Ustawy, rozporzadzenia i zarzadzenia
  definiujace ograniczenie zwiazane z
  udostepnieniem zasobów danych przestrzennych oraz
  cenniki danych
• Inne materialy powalajace ustalic faktyczne
  parametry opisywanych zbiorów danych.

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
19
INSPIRE - metadane

KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI

• Etapy tworzenia metadanch
• Zapoznanie sie z dokumentacja polskiego
  profilu metadanych.
• Wyodrebnienie zbiorów danych i pogrupowanie
  ich w serie danych.
• Przyjecie nazewnictwa dla zbiorów i serii
  danych przestrzennych.
• Przygotowanie zasiegów przestrzennych dla
  serii i zbiorów danych.
• Zebranie informacji dotyczacych danych
  kontaktowych podmiotów.
• Utworzenie zbiorów metadanych w edytorze
  metadanych.
• Walidacja metadanych.
• Publikacja metadanych na serwerze katalogowym.

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
20
INSPIRE - metadane

KRAJOWY PROFIL METADANYCH W ZAKRESIE GEOINFORMACJI

• Poziomy stosowania metadanch
• Metadane wyszukania sluza do wybierania
  zbiorów, które moga byc przedmiotem
  zainteresowania uzytkownika o okreslonych
  wymaganiach (nazwa i opis zbioru, przeznaczenie i
  zakres stosowania, data pozyskania danych i ich
  aktualizacja, obszar nazwy geograf., jednostki
  admin., struktura zbioru i sposób dostepu)
• Metadane rozpoznania zawieraja bardziej
  szczególowe informacje o zbiorze (zawartosc,
  dokladnosc, pochodzenie, czestotliwosc
  aktualizacji)
• Metadane stosowania okreslaja te
  wlasciwosci zbioru z punktu widzenia okreslonego
  zastosowania. Potrzebne do odczytania danych oraz
  ich transferu. (uklad wspólrzednych, format
  danych, sposób pozyskania danych)

Jak pokazuje praktyka najbardziej pozadana
informacja jest numer telefonu do osoby
kontaktowej, która moze udzielic nam
wyczerpujacych informacji o znalezionym zbiorze
danych. Dzieje sie tak dlatego, ze wciaz
aktualnosc, kompletnosc metadanych nie jest
dostateczna.
Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski
21
INSPIRE - metadane

• Zakres informacyjny krajowego profilu metadanych
• Metadane o metadanych (punkt kontaktowy
  metadanych, data metadanych, jezyk metadanych)
• Identyfikacja (tytul zasobu, streszczenie,
  typ zasobu, adres zasobu, unikalny identyfikator
  zasobu, sprzezony zasób, jezyk zasobu)
• Klasyfikacja danych przestrzennych i uslug
  (kategoria tematyczna, klasyfikacja uslug
  geoinformacyjnych)
• Slowa kluczowe (wartosc slowa kluczowego,
  standardowy slownik zródlowy)
• Polozenie geograficzne (geograficzny
  prostokat ograniczajacy)
• Odniesienie czasowe (wymiar czasowy, data
  opublikowania, data ostatniej aktualizacji, data
  utworzenia)
• Jakosc i wiarygodnosc (zapis historii,
  rozdzielczosc przestrzenna)
• Zgodnosc (specyfikacja, stopien)
• Warunki dotyczace dostepu i uzytkowania

Jastrzebia góra 20-22.10.2010
Grzegorz Gogolewski