Slayt Basligi Yok

1
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
Life's real miracles Do not pray for easy
lives pray to be stronger people. Do not pray
for tasks equal to your powers pray for powers
equal to your tasks. Then the doing of your
work shall be no miracle, but you shall be a
miracle.
2
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
BIRINCI BASAMAK HEKIMININ ROLÜ

• Ailenin tamamini ilgilendirir.
• Aile bireylerini taniyan,
• Ailenin yapisini bilen bir hekim

3
Dünyada her yil 50 milyon ölüm Enfeksiyonlar
30 Dolasim sistemmi 30 Kanserler 10 Perinatal
7 Akciger hastaliklari 5
4
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
SINIFLAMA
Tersiyer
Semptomlar var. Tani konmus
Sekonder
Semptomlar yok
Primer
Risk faktörleri var
Primordial
Hastaligin ortadan kaldirilmasi
5
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
ÖN DEGERLENDIRME
1. Hastaligin toplumdaki Prevalansi nedir?
2. Mortalite ve Morbiditesi nedir?
3. Risk faktörleri veya erken tani testleri var
mi?
4. Bu testler güvenilir mi?
5. Tani konuldugunda ne yapabiliriz?
6. Uygulanacak tedavi kabul edilebilir mi?
6
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
ÖN DEGERLENDIRME

• Insidans
• Prevalans
• Mortalite
• Sensitivite
• Spesifite
• PPV
• NPV

7
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
TEMEL PARAMETRELER
() Test
(-) Test
Hasta (Prevalans)
10
4
Sensitivite
6
80
Saglikli
Spesifite
PPV
NPV
8
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
KORONER KALP HASTALIGI
Insidans0.7 Prevalans30-39y1.9,
60-69y12.3 MaliyetABDde yilda 117 milyar
Mortalite 20-25 Risk Faktörleri Yas, Aile
hikayesi, Sigara, Hipertansiyon, HDLlt35mg/dl,
Negatif Risk HDLgt60mg/dl Tarama Testleri gt50 y
HDL, Eforlu EKG (güvenli degil) Koruyucu
Önlemler Kolesterol kontrolü, Tansiyon kontrolü,
sigara, Aspirin, saglikli yasam tarzi, Diabet
regülasyonu
9
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
SEREBROVASKÜLER HASTALIK
Insidans0.5 Prevalans1200/100000 MaliyetABDde
yilda 18 milyar Mortalite 30/100000
kisi/yil Risk Faktörleri Yas, Aile hikayesi,
Sigara, Hipertansiyon, TIA, kalp hastaligi,
Karotit üfürüm, OC kullanimi, hiperlipidemi,
yüksek hematokrit. Tarama Testleri Kan basinci,
gt40 y karotit oskültsayon, gt50 y lipit
profili Koruyucu Önlemler Kolesterol kontrolü,
Tansiyon kontrolü, sigara biraktirma, Aspirin,
saglikli yasam tarzi, Endarterektomi
10
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
KANSERLER
Insidans488/100000 kisi Prevalans2 Maliyet
ABDde yilda 104 milyar Mortalite Tüm
ölümlerin 20si
11
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
KOLOREKTAL KANSER
Risk Faktörleri Yas, aile hikayesi, adenomatöz
polipler, yagli beslenme, lifsiz beslenme,
Ülseratif kolit, Crohn Tarama Testlerigt40y
her yil RTGGK gt50y 5 yilda bir fleksibl
sigmoidoskopi Koruyucu Önlemlerdüsük yagli,
yüksek lifli beslenme, erken tani
12
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
MEME KANSERI
Risk FaktörleriYas, aile hikayesi, atipik
hiperplazi, ilk gebelik 35 yasindan sonra olmasi,
nulliparite, erken menars, geç menopoz Tarama
TestleriKendi kendine muayene, hekim
muayenesi, mamografi Koruyucu
ÖnlemlerSekonder korunma
13
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
AKCIGER KANSERI
Risk FaktörleriSigara (83), endüstriyel
kirlilik Tarama TestleriPrognozu etkileyen bir
tani araci yok Koruyucu ÖnlemlerSigara birakma
14
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
PROSTAT KANSERI
Prevalans80 yasin üzerine 10. Mortalite
1/380 Tarama Testleri RT 70 sensitif ve 80
spesifik. PSA veya TR USG ile tani konulabilir
ama mortalite degismez. Koruyucu Önlemler
Periodik muayene
15
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
OSTEOPOROZ
PrevalansKadinlarda 30-40 MaliyetABDde yilda
10 milyar Risk FaktörleriYas, cins, genetik,
erken menopoz, sigara, diyet, sedanter yasam,
iatrojenik Tarama TestleriYok. Dansitometrenin
koruyucu bakimda yeri yok.!! Koruyucu
ÖnlemlerDiyet (günde 800-1000mg Ca), Egzersiz
16
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
OSTEOPOROZ
Besinlerin Kalsiyum Içerigi 1 Fincan
Süt 300mg 30g az yagli peynir 185mg 1 Fincan
yagsiz yogurt 450mg 100g yesil, lifli
sebze 150-180mg Diger sebzelerden
100g 30-100mg Meyveler (ortalama porsiyon) lt25mg
17
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
CINSEL BULASICI HASTALIKLAR
InsidansGenç eriskinlerde daha
fazla. PrevalansGonore için 5 MaliyetABD için
500 milyon Risk FaktörleriAsemptomatik
tasiyicilik çok fazla Çok eslilik
Homoseksüellik Tarama TestleriYok Risk
altindakilere yillik gonore ve sifilis
taramasi Koruyucu Önlemler Cinsel saglik
egitimi Monogami Kondom
18
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
KAZALAR
MaliyetABDde yilda 97 milyon Mortalite
ABDde yilda 95.000 Risk Faktörleri Alkol,
Sigara, Emniyet kemeri, Mutfak, Oyuncaklar,
sobalar, sofben Koruyucu ÖnlemlerEgitim
(Emniyet kemeri, Alkollü araç kullanimi, yüzme),
Yangin söndürücü, Banyoda tutacak
19
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
EV KAZALARI
- BanyodaIslak Bez, Sicak Su, Makas, Cam Karpuz,
Lavabo Seramigi, Elektrikli Isitici, Sabun ve
Deterjan, Tiras Biçagi, Elektrikli tiras
makinasi, Ampul,Çamasir Makinasi, Sampuan, Saç
Kurutucu, Priz, Ayna, Sofben - Oturma
OdasindaElektrik anahtarlari ve prizler, soba ve
isiticilar, Avize,Cam sehpa ve cam esya,
muhtelif seramik esya, bazi zehirli ev
bitkileri - Çocuk OdasindaTop, Paten, Patlayici
oyuncaklar (maytap, çatapat), Vurucu oyuncaklar
(Sivri uçlu oklar), Küçük parçali
oyuncaklar,Yayla kurulan oyuncaklar - Depo
Alanlari ve Is OdasindaÜst üste dengesiz
dizilmis agir nesneler (odun vb.),Balta, Keser,
burgu, tornavida, testere, çekiç,Tüm elektrikli
hobi aletleri,Av silahlari, fisek, barut,
kapsül,Solvent (tiner, gazyagi vb.) ve
boyalar,Isi yayan araçlar (ütü, soba...) -
MutfaktaKibrit, Çakmak, Tüpgaz, Çatal, Biçak,
Tribüsn, Agir metal tencere,Tüm Elektrikli ev
aletleri, Cam Esya, Tabak-çanak, Rende
20
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
EV KAZALARI
Çocuklar, büyüklerin hareketlerini izler ve onlar
gibi davranmayi ögrenir. Emniyetli hareket ederek
çocuga örnek olunuz ve nasil davranmasi
gerektigini sik sik anlatiniz. Çocuklari evde
yalniz birakmayiniz. Ev kazalarindaki çocuk
yaralanmalarinin 90 'i çocuklar yalnizken
olusmaktadir. Evde dolu bulunan ve kilit altinda
olmayan silah muhafaza etmeyin. Yutulabilecek
küçük nesneleri çocuklarin ulasabileceklere
yerlere koymayiniz. Oynadigi oyuncaklardan bu tür
parçalarin çikmamasi için oyuncak seçimine dikkat
ediniz. Plastik torba, ip, kablo, igne, çivi,
biçak, jilet, tornavida, kirilgan cam esya gibi
cisimleri ulasabilecegi alanlardan kaldiriniz.
21
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
SAGLIKLI YASAM TARZI
Sagligin Major Belirleyicisi Kisinin Yasam
Tarzidir!!
Yeterli beslenme
Yaglar
Lif
Ca
Tuz
Meyve
Toksinler
Stres
Egzersiz
22
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
HASTALIK-RISK FAKTÖRLERI ILISKISI
23
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
ÖNLEYICI BAKIM TAKIP FORMU
24
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
AAFP ÖNERILERI
(Çocuklarda)
 
25
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
AAFP ÖNERILERI
(Bayanlarda)
 
26
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
AAFP ÖNERILERI
(Erkeklerde)
 
27
ÖNLEYICI SAGLIK BAKIMI
AAFP ÖNERILERI
(Yapilmamasi Önerilenler)

• Asemptomatik kisilerde pankreas kanseri taramasi
• Asemptomatik kisilerde mesane kanseri taramasi
• Asemptomatik kisilerde periferik arter hastaligi
  taramasi
• Asemptomatik kisilerde akciger kanseri taramasi
• Asemptomatik kisilerde tiroid kanseri taramasi
• Asemptomatik kisilerde tip 1 diabet kanseri
  taramasi
• Asemptomatik kisilerde genital HSV taramasi
• Asemptomatik kisilerde rutin EKG kanseri taramasi
• Asemptomatik kisilerde kemik dansitometresi
  yapilmasi
• Asemptomatik kisilerde rutin tam idrar tetkiki
  yapilmasi
• Yenidogan dönemi disinda rutin tiroid fonksiyon
  testleri
• Risk altinda olmayan kadinlarda over kanseri
  taramasi
• Kendi kendine meme muayenesi
• Prostat kanseri açisindan rektal tuse veya PSA
  analizi
• Gebelikte rutin demir destegi.