Zin en Onzin van Bijzondere Ervaringen

1
Zin en Onzin van Bijzondere Ervaringen

• Dick J. Bierman
• Heymans leerstoel voor Bijzondere Ervaringen
• vanwege de Nederlandse SPR
• Universiteit voor Humanistiek

2
Inhoud

• Filosofie en Data
• William James versus Gerard Heymans
• Ervaringen (subjectief en objectief)
• De Bijna Dood Ervaring
• Poltergeist
• Precognitie
• De relatie tot de fysica
• Conclusie

3
William James

• Psycholoog
• Filosoof

Gerard Heymans
1842-1910
1857-1930
Fechner
Radicaal Empirisme
Psychisch Monisme
Kwantitatief Laboratorium onderzoek
Kwalitatief Veldonderzoek
Openminded Oprichting SPR
ASPR 1885
SPR 1917
4
James en bijzondere ervaringen

• 19e eeuw Religie ter discussie
• Geest en Lichaam
• Radicaal Empirisme
• Spiritisme (Dualisme?)
• De studie van medium Miss Piper
• De oprichting van de ASPR (1885)
• James conclusie over spiritisme

5
Heymans, grondlegger van de Nederlandse
Experimentele Psychologie, bij de oprichting van
de SPR

• ... Wij willen niet interessante voorstellingen
  a la Rubini arrangeren, niet de behoefte aan
  hoogere of lagere emoties, aan troostrijke
  uitzichten of nerveuze rillingen bevredigen, -
  maar wij willen de betrokken verschijnselen
  bestuderen, wetenschappelijk en onbevooroordeeld
  onderzoeken.....

6
Rubini, telepath!
7
De Van Dam studie Opzet

1. Van Dam zit beneden geblinddoekt voor een
   schaakbord
2. De experimentator op zolder kiest random een
   doelplek
3. Van Dam kiest door motorisch automatisme een plek

8
De Van Dam studie Resultaten

• Zie Schouten Kelly (1978) EJP, 2, 247-290
• Na correctie voor bias
• Extreem significante resultaten (20 sigma effect)
• Maar ook bewustzijnstoestand meten en manipuleren

9
Zingeving

• 1. Subjectieve klinische aspecten van bijzondere
  ervaringen
• 2. Objectieve existentiële onderzoeksvragen rond
  bijzondere ervaringen
• BDE
• Poltergeist
• Precognitie

10
1. De Bijna Dood Ervaring (530)
11
BDE Subjectief

• Sociale gevolgen
• Familie / partners
• Zingevings aspecten (materiëel vs spiritueel)
• Klinische Aspecten
• rouw
• Angst reductie

12
ASCReview incidence rates
Bierman,.D.J. van Wees,R. (1995) TvP,
13
Persoonlijkheidsverschillen BDE-NBDE

• Angst als stemming -0.63
• Angst als trek -0.45
• Boosheid als stemming-0.02
• Boosheid als trek-0.53
• Intelligentie 0.01

NB geen van deze resultaten is significant
vanwege lage N
14
BDE Objectief Is er objectief bewustzijn
zonder lichaam

• Het precieze tijdstip van de ervaring?
• Helderziendheid tijdens BDE?
• (de aderen en de boor)
• Conclusie identiek aan James voor spiritisme

15
2. Poltergeist

• De verschijnselen in Rosenheims Kanzlei
• Ontploffende lampen
• Tijdmelding bellen
• Advocaat Adams en Annemarie
• TV uitzending uit dec. 1976

16
Rosenheim Poltergeist (330)
17
Poltergeist Subjectief

• De nervous breakdown van Annemarie
• De fabel van de non
• Druten Exorcisme dreiging

18
Poltergeist Objectief Kunnen emoties onbewust
materie beïnvloeden?

• Het Global Consciousness project (GCP)
• Correlatie tussen global events en RNGs gedrag

http//noosphere.princeton.edu
19
(No Transcript)
20
Kanttekeningen bij interpretatie....

• Correlatie is geen Causatie
• Grote diversiteit global events
• Westerse gerichtheid van definitie
• Posthoc definitie (bijv. 9/11)

21
3. Precognitie en Presentiment

• Toen ik woensdagavond 10 mei 2000 na mijn late
  dienst naar huis reed, heb ik deze ramp voorzien.
  Ik rijd namelijk altijd langs de weg die bij
  Nieuwe Weme, de supermarkt op de hoek tegenover
  Grolsch, uitkomt. Daar moest ik stoppen voor het
  stoplicht en keek uit over de wijk langs Grolsch,
  richting Tollenstraat. Wel een minuut of drie
  zag ik allemaal puin, rook, zwart en vuur.
  Daarna leek alles weer gewoon. Ook kreeg ik het
  koud (een soort windvlaag). Toen ik thuiskwam,
  heb ik tegen mijn man gezegd wat daar gaat
  gebeuren weet ik niet, maar voorlopig rijd ik
  daar niet meer langs. (TvP, 68-1, 2001)

22
Precognitie Subjectief

• Schuldgevoel
• Waarom heb ik niet geïntervenieerd?
• Ben ik de directe oorzaak? (door PK!)

23
Waarom experimenten?

• Anecdotisch kwalitatief materiaal niet
  geschikt als evidentie
• Waarnemingsfouten
• http//viscog.beckman.uiuc.edu/grafs/demos/15.html
  
• Geheugenfouten
• Toeval slecht gedefinieerd

24
Precognitie Objectief Bestaat Precognitie /
Presentiment?
Random emotionele gebeurtenis Meet lichaam
VOOR gebeurtenis
tijd
25
Presentiment UvA onderzoek
Presentiment experiment (4)
26
Main Stream
27
Case lab studie
28
Theoretische overwegingen (1)

• Kan de fysica psi accomoderen?
• Het concept tijd
• Tijdsymmetrie i.v.m. bewustzijn

29
Theoretische overwegingen (2)

• Het Meetprobleem
• QuantumFysica beschrijft Potenties
• Bewustzijn creëert (selecteert) actualiteit
• Observationele theorieën
• Dualisme is terug

30
Experimenteel Onderzoek naar Schrödingers Cat

• Vergelijk eerste en tweede waarneming van een
  quantum gebeurtenis (geen kat maar piepje).
• Gebruik een hersenmeting van de onbewuste
  processen (1-300 msec in EEG)
• Resultaten zeer ambigu.

31
Onzin

• Media en Wetenschap
• Zap angst
• Controverses i.p.v. evenwicht
• Sensatie -gt onzin

32
Conclusies Bijzondere Ervaringen

• Verdienen wetenschappelijke aandacht
• Zingevingsproblematiek
• Zorgproblematiek
• Evenwichtige benadering
• Kwalitatief EN kwantitatief
• Subjectief EN Objectief
• Filosofie EN Psychologie EN fysica
• Maar
• Zin EN GEEN Onzin