HOOFDSTUK XI

1
HOOFDSTUK XI
DE INVLOED VAN VERHITTING EN BLUSSTOFFEN OP
INSTALLATIES
Cursus onderluitenant 2008
Lt Frank WillemsBrandweer Gent
2
1. Schade aan installaties door brand
3
1.a
Onder installaties wordt verstaan, een
verzameling van toestellen, leidingen, machines,
drukhouders ed die samen een eenheid vormen. Om
bedrijfsstagnatie te voorkomen is het heel
belangrijk om schade aan installaties te
vermijden (salvage).
4
1.b

• Installaties waarvan wordt verwacht dat er
  gemakkelijk brand of explosie kan voorkomen zijn
  berekend op dit gevaar door
• Opstelling in open lucht
• Compartimentering
• Automatische blusinstallaties ( deluge)
• Detectie-apparatuur
• Explosieluiken en explosieonderdrukkers

5
1.c

• Van gevaarlijke installaties moet in het
  interventieplan volgende gegevens worden vermeld
• Plaats
• Globale werking
• Inhoud gevaarlijke stoffen
• Bedieningsinstructies
• Blusmaatregelen
• Coördinaten van de bedrijfsdeskundigen
• Maatregelen om de omgeving te beschermen

6
1.1 Invloed van de brandhitte
7
1.1a

• Installaties die normaal gezien gesloten zijn,
  kunnen door uitzetting of materiaalsterkte-verlies
  lek geraken of zelfs worden vernield.
• Drukvaten leveren gevaar voor explosie door
• hoge temperatuur
• Val, slag (door explosie, instorting)
• Materiaalfouten
• Bedienings- en vulfouten
• Falende veiligheden

8
1.1b
Vooral bij verhitting bestaat de kans op explosie
van een drukvat. De druk in de drukhouders stijgt
per graad Celsius met 1/273e deel van de
oorsprokelijke druk. Een temperatuursverhoging
van 273 C verdubbeld dus de druk in een
drukhouder. Wet van Gay-Lussac Alle gassen nemen
bij verwarming aan volume toe met 1/273 per C
(constante druk).
9
1.1c
Wet van Boyle en Mariotte De druk in een fles
het volume gas aanwezig in een fles, gedeeld door
de inhoud van de fles. p x V constante, bij
gelijke temperatuur. Dus p1 x V1 p2 x V2 De
algemene gaswet p x V constante T (T
absolute temperatuur in K)
10
1.1d
Alle drukhouders, ongeacht waarmee ze gevuld
zijn, kunnen bij te sterke verhitting exploderen
(natuurkundige explosie) Is de drukhouder gevuld
met een brandbaar gas dan kan na het openscheuren
een tweede chemische explosie volgen. Opgelet met
de toxiciteit van bepaalde stoffen
11
1.1e
Toe te lichten Acetyleenflessen Dampspanning
(verzadigde) Verwarming van gassen (gassen zetten
uit en kunnen tot zelfontbranding
komen) Verwarming van vloeistoffen (sterke
verdamping door hoge temp gtgtgt risico
BLEVE) Blussen van brand aan een fles
12
1.1f
Dampspanning Elke vloeistof zal bij een bepaalde
temperatuur in damp overgaan. De temperatuur
waarbij een vloeistof in damp overgaat, is
afhankelijk van de druk die boven de vloeistof
heerst. Hoe hoger de druk in een vat is, hoe
hoger de temperatuur moet zijn om een vloeistof
aan de kook te brengen. Tijdens het koken
stijgt de temperatuur niet verder.
13
1.1g
Wordt de damp niet afgevoerd dan houdt na een
zeker ogenblik de dampvorming op. De ruimte
boven de vloeistof is dan met damp verzadigd.
Deze verzadigde damp boven de vloeistof heeft een
bepaalde druk, nl. de verzadigde dampspanning.
Dit is de hoogste dampspanning die bij een
bepaalde temperatuur kan bereikt worden.
Temp 0C 20C 40C 60C
Propaan 4,7 8,5 13,8 21
Butaan 1,0 1,9 3,5 6,3
14
1.2 Uitwerking van explosies
15
1.2a
Bij explosies of instortingen kunnen installaties
zo beschadigd worden dat zij lek raken. Hierdoor
kunnen brandbare, giftige of op andere wijze
schadelijke stoffen zich verspreiden. Bij het
vrijkomen van sterk gekoeld gas bvb komt een snel
verdampende vloeistof van extreem lage
temperatuur vrij. Door die zeer snelle verdamping
vormt zich direct veel gas. De samenstelling van
de lucht wordt ter plaatse in zeer korte tijd
drastisch gewijzigd. Door water toe te voegen kan
de verdamping bevorderd worden.
16
1.3 Invloed van blusstoffen
17
1.3a

• Het gebruik van waterstralen is bij de
  bestrijding in of bij installaties vaak nodig
  voor de afkoeling.
• Opgelet echter met
• Sterke afkoeling door schrikken van materialen
• Sterk gekoeld vloeibaar gas (toevoer van
  warmte!)
• Stoomketels (x 1700)
• Ovens, hardingsbaden, enz (vorming van CO en
  H2)
• Silos met vaste stoffen (uitzetting)

18
1.4 Onderbreken van reacties
19
1.4a
In de industrie is het lang niet mogelijk om snel
reacties of processen te onderbreken. Evenmin
kunnen ovens snel gedoofd of afgekoeld worden. In
nauw overleg met de bedrijfsdeskundigen moet per
geval worden bekenen hoe het gevaar moet worden
aangepakt. Regelmatig oefenen met de
bedrijfsbrandweer is noodzakelijk!
20
1.5 Ontledingsproducten
21
1.5a
Ontledingsproducten kunnen schade aan
installaties veroorzaken, oa Rook
(roet) Zwaveldioxide SO2 Halogenen en
halogeenverbindingen (bvb cloorwaterstof uit
PVC) Uit 1 kg PVC kan 1 tot 1,5 liter zoutzuur
van 35 gevormd worden.
22
2. Elektrische installaties
23
2.1
Landelijk koppelnet (transport) 380000
Volt Elektrische kabines 10000
Volt Huishoudelijk 220 tot 380 Volt (lage
spanning) Hoge spanning 500 Volt Zwakstroom
24 Volt en max 100 Watt Wet van Ohm U I X
R Vermogen P U X I
24
2.2
1 tot 3 mA geen merkbare invloed 4 tot 9 mA nog
te verdragen 10 tot 20 mA pijnlijk 20 to 25
mA tijdelijke bewusteloosheid 50 tot 100
mA levensgevaar 100 mA en meer dodelijk Menselijke
weerstand 300 tot 300000 Ohm
25
2.3
Elektrische energie als ontstekingsbron Vonken
kunnen ontstaan bij kortsluiting en bij
massasluiting. Kortsluiting twee stroomvoerende
draden Massasluiting contact met
aarding Aardschakelaar 30 of 300 mA
? Veiligheden ? Statische elektriciteit ?
26
3.0
Gevaar van branden (Elektrische installaties) Wat
kan gaan branden ??? Met olie gevulde
transformatoren Olieschakelaars Grondkabels Isolat
iemateriaal Blus nooit onder spanning staande
hoogspanningsinstallaties !!!!!
27
3.0b
PCBs Polychlorobifenils Handelsnaam
ASKAREL Dit zijn gechloreerde verbindingen Twee
gevaren Koude verontreiniging (ongeschonden of
lek) Warme verontreiniging (dioxinevorming bij
lage temp alsook zoutzuurgas)
28
3.0c
Wat te doen ? gtgtgt info BIG -) Prov gouverneur
inlichten (zorgt voor verwerking) leefmilieu
Burgemeester -) Uitzetten van grote perimeter -)
Voorkomen van erger (indijken lek dichten) -)
Eigenaar of exploitant opvorderen -) Opgelet met
riolering (grachten en waterlopen) -) Opslaan van
spil in metalen houders -) Bij brand koelen
blussen hierboven
29
Bedankt voor de aandacht en veel succes!