Title: HO
1HOÏC VIEÄN HAØNH CHÍNHQUOÁC GIA
Moân hoïc QU?N LÝ VÀ PHÁT TRI?N T? CH?C HÀNH
CHÍNH NHÀ NU?C ThS. Nguyeãn Xuaân Tieán Tel
0913 968 965 Email xtiennapa_at_yahoo.com
2Các ch? d? nghiên c?u
- Organizational culture
- Max Weber Bureaucracy Bureaucrat
- Impersonality
- Lines and staffs
- Organization chart
- Matrix (structure)
- Task force (structure)
- Organisation life-cycle
- Span of control
3- Song trùng lãnh d?o Tr?c thu?c hai d?u
- Trách nhi?m (responsibility) và trách nhi?m gi?i
trình (accountability) - Participative
- Hi?u l?c (Effectiveness) Hi?u qu? (Efficiency)
- Abraham Lincoln government of the people, by
the people, for the people - Referendium
- Democratic centralizm
4- NT T?p quy?n (centralisation), NT Phân quy?n
(decentralisation), NT T?n quy?n
(deconcentralisation) - T?ng th?ng ch? - Ngh? vi?n ch? (Presidential and
parliamentary systems) - Cabinet, government.
- ministry
- independent agencies
- The city-manager
- Mô hình chuyên viên tr?c tuy?n
- Mô hình chính quy?n dô th?
- OD. Organization Development
5N?i dung môn h?c
- Chuong 1. Lý lu?n co b?n v? t? ch?c
- Chuong 2. T? ch?c hành chính nhà nu?c
- Chuong 3. T? ch?c hành chính nhà nu?c trung uong
- Chuong 4. T? ch?c hành chính nhà nu?c ? d?a
phuong - Chuong 5. Thi?t k? t? ch?c các CQHCNN
- Chuong 6. Hi?u qu? TCHCNN
- Chuong 7. Phát tri?n TCHCNN
6SO Ð? T? CH?C B? MÁY NHÀ NU?C C?NG HÒA XÃ H?I
CH? NGHIA VI?T NAM
7So d? h? th?ng các co quan th?c thi quy?n hành
pháp c?a nu?c CHXHCN Vi?t Nam
Chính ph?
B? Các CQ ngang B?
Các CQ thu?c CP
Các TC tu v?n liên ngành
UBNDT?nh
Các CQ chuyên môn
Các TC tu v?n liên ngành
UBNDHuy?n
Các CQ chuyên môn
Các TC tu v?n liên ngành
UBND Xã
Các ch?c danh chuyên môn
8So d? h? th?ng các co quan th?c thi quy?n hành
pháp c?a nu?c CHXHCN Vi?t Nam
Chính ph?
B? Các CQ ngang B?
Các CQ thu?c CP
UBNDT?nh
Các CQ chuyên môn
Chuù thích
Quan heä caáp treân tröïc tieáp
UBNDHuy?n
Quan heä chæ ñaïo chuyeân moân, nghieâp vuï
Các CQ chuyên môn
UBND Xã
Các ch?c danh chuyên môn
9Chuong V Thi?t k? t? ch?c các co quan hành chính
nhà nu?c
- I. Khái ni?m, quan di?m thi?t k? t? ch?c các co
quan hành chính nhà nu?c - II. Co s? lý lu?n c?a thi?t k? t? ch?c
- III. Các phuong pháp, hình th?c thi?t k? t? ch?c
- IV. Ð?nh biên
10I. Khái ni?m, quan di?m thi?t k? t? ch?c các co
quan hành chính nhà nu?c
- 1. Khái ni?m v? thi?t k? t? ch?c
- 1.1. Khái ni?m
- 1.2. Các y?u t? co b?n ?nh hu?ng d?n vi?c l?a
- ch?n co c?u t? ch?c (8 y?u t?, chú ý y?u t? 4 )
- 2. Quan di?m thi?t k? t? ch?c
- 2.1. Quan di?m chung
- 2.2. Các quan di?m riêng d?i v?i các co quan
hành chính nhà nu?c
11- Co c?u t? ch?c là m?t trong nh?ng v?n d? ?nh
hu?ng d?n ho?t d?ng c?a t? ch?c, và không có m?t
co c?u t? ch?c nào chung nh?t cho m?i t? ch?c. - Các t? ch?c t?n t?i du?i nhi?u d?ng co c?u (Mô
hình tuong tác tuong d?i ?n d?nh). - Co c?u t? ch?c Mô hình tuong tác tuong d?i ?n
d?nh gi?a các nhóm d? cùng theo du?i m?c tiêu
chung.
121.1. Khái ni?m v? thi?t k? t? ch?c
- Thi?t k? t? ch?c là quá trình xây d?ng m?i ho?c
thay d?i co c?u t? ch?c d? thích ?ng v?i di?u
ki?n m?i. - M?t cách chi ti?t hon, thi?t k? t? ch?c là s?
phân chia các ho?t d?ng, hình thành các b? ph?n
và xác d?nh các m?i quan h?, co ch? ph?i h?p gi?a
các b? ph?n dó v?i nhau. - S?n ph?m cu?i cùng c?a thi?t k? t? ch?c là t?o ra
co c?u t? ch?c dó chính là m?t so d? b? trí các
b? ph?n và m?i quan h? gi?a các b? ph?n v?i nhau.
13Mô hình co c?u t? ch?c hành chính theo Max Weber
Mô hình c?u trúc d?c
141. Mô hình co c?u t? ch?c hành chính theo Max
Weber
Mô hình c?u trúc ngang
151. Mô hình co c?u t? ch?c hành chính theo Max
Weber
Mô hình c?u trúc hình chóp
16Mô hình c?u trúc hình chóp do k?t c?u ch?c gt kh?
nang thích ?ng môi tru?ng th?p thông tin du?i
lên trên qua nhi?u trung gian gt màng l?c gt d?
chính xác th?p
17Mô hình c?u trúc c?a t? ch?c ngày nay có xu hu?ng
chuy?n theo chi?u ngang
18(No Transcript)
19T?m h?n qu?n lý 2 4 c?p 1,2,4,8
20T?m h?n qu?n lý 4 3 c?p 1, 4, 16
21(No Transcript)
22Lãnh d?o cao nh?t
CN 1
CN 2
CN 3
DA A
DA B
DA C
23T?ng giám d?c Công ty dóng tàu
Qu?n d?c PX di?n
Qu?n d?c PX m?c
Qu?n d?c PX s?t
Qu?n d?c DA A
Tàu cá 1/7/2006
Qu?n d?c DA B
Tàu chi?n 01/10/2006
Qu?n d?c DA C
Tàu du l?ch 31/12/2006
24So d? t? ch?c hình tháp
25Mô hình hoá co c?u ch?c nang
26(No Transcript)
27Mô hình hoá CC tr?c tuy?n-tham muu
Tham muu
Tham muu
28(No Transcript)
29Các nguyên t?c quan tr?ng trong thi?t k? t? ch?c
- - Phân công lao d?ng dó là quá trình hình thành
nh?ng công do?n khác nhau d? th?c thi m?t công
vi?c, t?o ra s?n ph?m và các công do?n dó du?c
trao cho m?t ngu?i hay m?t nhóm ngu?i c? th? v?i
m?c d? chuyên môn hóa cao. - - Th?ng nh?t ch? huy (Direct) m?i c?p du?i ch?
nghe m?nh l?nh tr?c ti?p c?a m?t c?p trên tr?c
ti?p và ch? có m?t ngu?i tr?c ti?p ph?i báo cáo
và ch?u trách nhi?m tru?c ngu?i dó.
30Các nguyên t?c quan tr?ng trong thi?t k? t? ch?c
- - Quy?n h?n và trách nhi?m dó là quy?n h?n c?a
t?ng v? trí trong t? ch?c (du?c quy?n làm d? dua
ra các quy?t d?nh) và nh?ng ngu?i khác ph?i tuân
th?. Trách nhi?m là nh?ng gì mà m?t ngu?i ? vào
m?t v? trí nh?t d?nh ph?i làm. - - Không gian ki?m soát (Controling) kh? nang
ki?m soát ho?t d?ng c?a các d?u m?i c?p du?i. - - Phân chia thành các b? ph?n là s? phân chia
thành cách b? ph?n tùy thu?c vào m?c dích, ch?c
nang, s?n ph?m, khách hàng.
31Các y?u t? co b?n ?nh hu?ng d?n vi?c l?a ch?n co
c?u t? ch?c
- - Y?u t? môi tru?ng và s? bi?n d?i c?a môi
tru?ng s? bi?n d?i c?a nhu c?u s?n ph?m, d?ch v?
mà t? ch?c cung c?p và các y?u t? d?u vào c?a t?
ch?c. Môi tru?ng bên trong (con ngu?i, công ngh?,
nhi?m v? và co c?u t? ch?c) môi tru?ng bên ngoài
(kinh t?-chính tr?, van hóa-t? ch?c). Môi tru?ng
thay d?i gt co c?u t? ch?c ph?i có nh?ng thay d?i
phù h?p. - - Chi?n lu?c phát tri?n t? ch?c n?u chi?n lu?c
phát tri?n t? ch?c thay d?i thì co c?u t? ch?c
c?n ph?i thay d?i (m?c tiêu s?n ph?m m?i, chuyên
môn hóa, c?t gi?m chi phí, các m?c tiêu dài h?n,
trung h?n hay ng?n h?n).
32Các y?u t? co b?n ?nh hu?ng d?n vi?c l?a ch?n co
c?u t? ch?c (tt)
- - Quy mô t? ch?c s? lu?ng ngu?i, s? lu?ng s?n
ph?m, t?ng doanh thu, ph?m vi không gian s? quy?t
d?nh co c?u t? ch?c h?p lý (l?n/nh?). - - Y?u t? công ngh? công ngh?, m?i t? ch?c s?
d?ng các lo?i công ngh? khác nhau gt s?n ph?m
khác nhau gt co c?u t? ch?c cung khác nhau. Ð?c
bi?t là công ngh? thông tin cung làm thay d?i co
c?u t? ch?c. - - Y?u t? quy?n h?n c?a t? ch?c quy?n h?n c?a t?
ch?c du?c phân b? v?i m?c d? nhu th? nào s? ?nh
hu?ng d?n vi?c l?a ch?n co c?u t? ch?c.
332. Quan di?m thi?t k? t? ch?c
- 2.1. Quan di?m chung
- 2.1.1. Phân tích m?c tiêu phát tri?n t? ch?c
- 2.1.2. Quy nhóm các ho?t d?ng
- Các ho?t d?ng mang tính chu trình c?a TKTC
- (Các bu?c c?n thi?t d? thi?t k? t? ch?c)
- 2.1.3. Cách ti?p c?n k?t h?p
- 2.2. Các quan di?m riêng
342. Quan di?m thi?t k? t? ch?c
- 2.1. Quan di?m chung
- 2.1.1. Phân tích m?c tiêu phát tri?n t? ch?c
- Xác d?nh m?c tiêu, phuong hu?ng phát tri?n, các
y?u t? c?a co c?u t? ch?c và nh?ng ho?t d?ng c?
th?. (d?i v?i các t? ch?c dang ho?t d?ng) - Thi?t k? nh?m c?i ti?n, hoàn thi?n, d?i m?i t?
ch?c hi?n có. - Thi?t k? khi có nhu c?u sáp nh?p, h?p nh?t, nâng
c?p, h? c?p các t? ch?c hi?n hành. - Thi?t k? chia tách ho?c chuy?n d?i t? ch?c hi?n
hành thành các t? ch?c v?i ch?c nang, nhi?m v?
m?i.
352. Quan di?m thi?t k? t? ch?c
- 2.1. Quan di?m chung
- 2.1.2. Quy nhóm các ho?t d?ng
- Áp d?ng cho vi?c thi?t k? t? ch?c m?i. Các ho?t
d?ng mang tính chu trình. - Xác d?nh m?c tiêu c?a t? ch?c
- Xác d?nh nhi?m v? d? th?c hi?n m?c tiêu
- Phân nhóm các nhi?m v?, hình thành nên ch?c nang
chính c?a t? ch?c - Xác d?nh co c?u ph?i h?p các nhóm ch?c nang
- Xác d?nh nhu c?u v? các ngu?n l?c và các tiêu
chu?n c?n có d? th?c hi?n các ch?c nang. - Xác d?nh các nguyên t?c v?n hành t? ch?c theo
hu?ng th?c hi?n m?c tiêu.
362. Quan di?m thi?t k? t? ch?c
- 2.1. Quan di?m chung
- 2.1.3. Cách ti?p c?n k?t h?p
- Cách ti?p c?n k?t h?p là s? k?t h?p m?t cách h?p
lý quan di?m th? nh?t và quan di?m th? hai. B?t
d?u t? vi?c d?nh hu?ng nh?m hình thành ho?c hoàn
thi?n t? ch?c v?i m?t co c?u t? ch?c t?ng quát,
sau dó ti?n hành nghiên c?u, phân tích chi ti?t
cho t?ng b? ph?n trong co c?u.
372. Quan di?m thi?t k? t? ch?c
- 2.2. Các quan di?m riêng d?i v?i các co quan hành
chính nhà nu?c - Các co quan hành chính nhà nu?c du?c thành l?p
trên co s? pháp lý, do h? th?ng van b?n pháp lu?t
nhà nu?c quy d?nh. Không có m?t co quan nào thành
l?p mà không có m?t co s? pháp lý quy d?nh. - Phân công, phân c?p ho?t d?ng qu?n lý hành chính
nhà nu?c du?c pháp lu?t quy d?nh, do dó ch?c
nang, nhi?m v? c?a t?ng lo?i co quan cung du?c
pháp lu?t quy d?nh.
382. Quan di?m thi?t k? t? ch?c
- 2.2. Các quan di?m riêng d?i v?i các co quan hành
chính nhà nu?c - Nhân s? c?a co quan hành chính nhà nu?c ch?u tác
d?ng c?a nhi?u y?u t? mang tính chính tr?. - M?c tiêu c?a các t? ch?c hành chính nhà nu?c nói
riêng và các t? ch?c nhà nu?c nói chung thu?ng
khó c? th? khó do lu?ng.
39Các bu?c c?n thi?t d? thi?t k? t? ch?c
- Bu?c 1. Xem xét l?i h? th?ng các m?c tiêu c?a t?
ch?c - Bu?c 2. Xác d?nh các ho?t d?ng c?n thi?t d? d?t
du?c các m?c tiêu c?a t? ch?c (ho?t d?ng ti?p
th?, ho?t d?ng cung ?ng d?u vào, ho?t d?ng cung
c?p thông tin). - Bu?c 3. Phân các ho?t d?ng thành các nhóm. Các
ho?t d?ng gi?ng nhau du?c nhóm thành t?ng nhóm. - Bu?c 4. Thi?t l?p các m?i quan h? quy?n h?n và
trách nhi?m gi?a các y?u t? c?u thành c?a t? ch?c
(tôi là ai, tôi ph?i làm gì, tôi ph?i báo cáo cho
ai và nh?n báo cáo c?a ai? Ai là ngu?i tham muu
giúp vi?c..). - Bu?c 5. V? so d? co c?u t? ch?c và di?u ch?nh l?i.
40II. Co s? lý lu?n c?a thi?t k? t? ch?c
- 1. Lý thuy?t qu?n tr? khoa h?c - Taylor
- 2. Lý thuy?t các m?i quan h? con ngu?i - Barnard
- 3. Lý thuy?t t? ch?c thu l?i (quan liêu)
Bureaucracy Max Weber - 4. Lý thuy?t quy?n l?c và mâu thu?n -
- 5. Lý thuy?t công ngh?
- 6. Lý thuy?t h? th?ng
- 7. Lý thuy?t th? ch?
41(No Transcript)
421. Lý thuy?t qu?n tr? khoa h?c
- N?n t?ng khoa h?c thi?t k? t? ch?c là h?c thuy?t
v? qu?n tr? khoa h?c c?a F.W.Taylor. Theo lý
thuy?t này, m?c tiêu duy nh?t c?a t? ch?c là hi?u
qu?. Ð? d?t du?c hi?c qu?, t? ch?c c?n có nh?ng
nguyên t?c khoa h?c trong vi?c phân tích, mô t?
t?ng công vi?c d? b? trí và phân công lao d?ng
cho h?p lý.
431. Lý thuy?t qu?n tr? khoa h?c
- T? ch?c du?c mô t? trong lý thuy?t Taylor nhu là
m?t h? th?ng, trong dó s? ph?i h?p gi?a các b?
ph?n và con ngu?i v?i trình d? van hoá, phong
t?c, t?p quán, ki?n th?c và k? nang hoàn toàn
khác nhau. Song, m?t di?u dáng ti?c là các t?
ch?c c?a Taylor ho?t d?ng nhu nh?ng c? máy. ?
dây, y?u t? con ngu?i hoàn toàn b? lãng quên
trong khi ngu?i ta ch? chú tr?ng d?n l?p k?
ho?ch, công tác k? toán, phân công lao d?ng, ki?m
tra và dánh giá k?t qu? th?c thi.
44(No Transcript)
45(No Transcript)
46(No Transcript)
47Quy trình ho?t d?ng ch? y?u (các ch?c nang) c?a
QLHCNN
- Quy ho?ch, k? ho?ch (planning)
- T? ch?c b? máy hành chính nhà nu?c (organizing)
- S?p x?p, b? trí d?i ngu cán b?, công ch?c
(staffing) - Ra các quy?t d?nh hành chính và t? ch?c th?c hi?n
quy?t d?nh (decision-making, directing) - Ph?i h?p (coordinating)
- S? d?ng ngu?n tài l?c (budgeting)
- Giám sát, ki?m tra, báo cáo, t?ng k?t, dánh giá
(reporting, reviewing, evaluating)
48Các ch?c nang hành chính nhà nu?c
- Quy ho?ch, k? ho?ch
- T? ch?c b? máy hành chính
- Qu?n lý nhân s? và ngu?n nhân l?c
- Ra quy?t d?nh hành chính
- Ði?u hành hu?ng d?n thi hành
- Ch?c nang ph?i h?p
- Ch?c nang tài chính
- Ch?c nang theo dõi, giám sát, ki?m tra, báo cáo
- Ho?t d?ng báo cáo, so k?t, t?ng k?t, dánh giá
49Quaûn lyù
- Khaùi nieäm quaûn lyù laø söï taùc ñoäng coù toå
chöùc, coù höôùng - Ñích thöïc cuûa chuû theå quaûn lyù ñeán ñoái
töôïng quaûn lyù - nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu ñaõ ñònh tröôùc.
- Caùc chöùc naêng quaûn lyù
- Chöùc naêng Keá hoaïch (Planing).
- Chöùc naêng Toå chöùc (Organizing).
- Chöùc naêng Laõnh ñaïo, ñieàu khieån (Leading).
- Chöùc naêng Kieåm soaùt (Controling).
- Chöùc naêng Ngaân saùch (Budget).
- Chöùc naêng Ñaùnh gía (Evaluate).
- Chöùc naêng Caùn boä (Staff).
50CAÙC CHÖÙC NAÊNG CÔ BAÛN CUÛA QUAÛN LYÙ
- (POLC)
- Chöùc naêng Keá hoaïch (Planing).
- Chöùc naêng Toå chöùc (Organizing).
- Chöùc naêng Laõnh ñaïo, ñieàu khieån (Leading).
- Chöùc naêng Kieåm soaùt (Controling)
51CAÙCH PHAÂN LOAÏI THÖÙ HAI CUÛA CHÖÙC NAÊNG QUAÛN
LYÙ
- (POLE)
- Chöùc naêng Keá hoaïch (Planing).
- Chöùc naêng Toå chöùc (Organizing).
- Chöùc naêng Laõnh ñaïo, ñieàu khieån (Leading).
- Chöùc naêng Ñaùnh gía (Evaluate).
52CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÏ THEÅ CUÛA QUAÛN LYÙ
(PODSCOB)
- Chöùc naêng Keá hoaïch (Planing).
- Chöùc naêng Toå chöùc (Organizing).
- Chöùc naêng Chæ huy (Direct).
- Chöùc naêng Nhaân söï (Staff).
- Chöùc naêng Kieåm soaùt (Controling).
- Chöùc naêng Ngaân saùch (Budget).
532. Lý thuy?t các m?i quan h? con ngu?i.
- Th?t b?i c?a thuy?t Taylor trong vi?c d?ng viên,
thúc d?y m?i ngu?i trong t? ch?c dã du?c phân
tích và gi?i dáp khá rõ ràng trong nh?ng gi?
thuy?t v? t? ch?c t? góc d? các m?i quan h? con
ngu?i. - Ngay t? nh?ng nam 30, Chester Barnard - m?t nhà
kinh doanh dã rút ra kinh nghi?m t? công vi?c
kinh doanh c?a mình r?ng t? ch?c là m?t c?ng
d?ng, trong dó, m?i ngu?i d?u có nh?ng m?i liên
h? khang khít và ph?i h?p v?i nhau ch? không ph?i
ch? nhu là m?t c? máy. gt
542. Lý thuy?t các m?i quan h? con ngu?i.
- gt Con ngu?i trong t? ch?c, vì th?, c?n ph?i du?c
thuy?t ph?c d? cùng d?t du?c m?c dích chung.
Quy?n l?c không ph?i n?m trong tay c?p trên mà
xu?t phát t? qu?n chúng trong t? ch?c. Theo lý
thuy?t này thì các nhóm không chính th?c trong
m?t t? ch?c cung dóng nh?ng vai trò vô cùng quan
tr?ng. Chúng ?nh hu?ng không nh? d?n b?u không
khí tâm lý, d?n van hoá và hi?u qu? c?a t? ch?c.
Tru?ng phái này kêu g?i các nhà qu?n lý ph?i d?c
bi?t chú tr?ng d?n trái tim và kh?i óc c?a m?i
ngu?i trong t? ch?c n?u mu?n d?t du?c hi?u qu?
qu?n lý cao.
553. Lý thuy?t t? ch?c thu l?i (quan liêu)
- Max Weber vi?t v? t? ch?c quan liêu ? Ð?c t?
1910, song cho t?i nh?ng nam 40 cu?n sách c?a ông
m?i du?c d?ch sang ti?ng Anh và dã gây nên nh?ng
cu?c tranh lu?n gay g?t ? M? và các nu?c nói
ti?ng Anh lúc b?y gi?. - Max Weber dã mô t? khá t? v? h? th?ng mô hình c?a
m?t t? ch?c thu l?i. Ông kh?ng d?nh s? c?n thi?t
c?a nó trong b?t k? m?t xã h?i nào. Theo ông, t?t
c? các t? ch?c d?u ph?i c?n d?n nh?ng b? ph?n
quan liêu nhu v?y. Trong t? ch?c quan liêu (thu
l?i) bao gi? cung t?n t?i m?t h? th?ng th? b?c
rõ ràng s? phân công lao d?ng có h? th?ng và
m?i ho?t d?ng trong t? ch?c d?u tuân theo các
di?u lu?t, qui t?c, qui d?nh rõ ràng. Ðây là m?t
lý thuy?t h?p d?n v? t? ch?c, m?t lý thuy?t b?o
v? m?t mô hình t? ch?c mà trong dó t?t c? các
thành viên d?u quan tâm d?n v? trí c?a mình,
thích làm vi?c trong ph?m vi trách nhi?m c?a mình
và th? d?ng tuân theo các nguyên t?c, lu?t l?.
561. Mô hình co c?u t? ch?c hành chính theo Max
Weber
Mô hình c?u trúc d?c
571. Mô hình co c?u t? ch?c hành chính theo Max
Weber
Mô hình c?u trúc ngang
581. Mô hình co c?u t? ch?c hành chính theo Max
Weber
Mô hình c?u trúc hình chóp
59Mô hình c?u trúc hình chóp do k?t c?u ch?c gt kh?
nang thích ?ng môi tru?ng th?p thông tin du?i
lên trên qua nhi?u trung gian gt màng l?c gt d?
chính xác th?p
60Mô hình c?u trúc c?a t? ch?c ngày nay có xu hu?ng
chuy?n theo chi?u ngang
61(No Transcript)
624. Lý thuy?t quy?n l?c và mâu thu?n
- Vào nh?ng nam 50, khi nghiên c?u chính quy?n ?
thung lung Tennessee (M?), Philip Selznick dã
nh?n th?y r?ng các t? ch?c d?u không thu?n l?i
nhu chúng ta tu?ng. Trong m?i t? ch?c, theo ông,
d?u t?n t?i nh?ng b? ph?n v?i nh?ng m?c tiêu và
l?i ích khác nhau và h? luôn luôn có xu hu?ng dâú
tranh b?o v? chúng. Vì v?y, khi nghiên c?u, phân
tích m?t t? ch?c ngu?i ta c?n chú tr?ng t?i quá
trình ra các quy?t d?nh c?a t? ch?c b?i trong các
quy?t d?nh c?a t? ch?c bao gi? cung th? hi?n
nh?ng bi?n pháp gi?i quy?t các mâu thu?n và cân
b?ng quy?n l?c, quy?n l?i gi?a các b? ph?n và các
nhóm khác nhau. M?i m?t t? ch?c d?u có nh?ng
ti?ng nói riêng và nh?ng d?c thù riêng thông qua
các phuong th?c gi?i quy?t các mâu thu?n và dua
ra các quy?t d?nh.
635. Lý thuy?t công ngh?
- S? áp d?ng công ngh? trong công vi?c dã t?o ra s?
khác nhau l?n gi?a các t? ch?c. Các ho?t d?ng
mang tính ch?t th? d?ng, máy móc, d?p khuôn và ít
linh ho?t thu?ng phù h?p v?i nh?ng t? ch?c quan
liêu hon là nh?ng ho?t d?ng mang tính ch?t nang
d?ng và trong môi tru?ng luôn thay d?i. - Cách ti?p c?n này d?c bi?t nh?n m?nh t?i vai trò
c?a môi tru?ng t? ch?c và k?t lu?n r?ng m?t môi
tru?ng ?n d?nh c?n m?t t? ch?c quan liêu trong
khi m?t môi tru?ng luôn bi?n d?ng l?i c?n m?t
ki?u t? ch?c linh ho?t d? d? dàng d?i phó v?i
nh?ng thay d?i.
646. Lý thuy?t h? th?ng
- Cách ti?p c?n này xem các t? ch?c nhu nh?ng h?
th?ng m?. H? th?ng này huy d?ng t?t c? các ngu?n
l?c c?a t? ch?c, x? lý và thay d?i chúng nh?m
ph?c v? m?c tiêu chung c?a t? ch?c. - Theo thuy?t h? th?ng, t?t c? các s? v?t d?u liên
quan và gây ?nh hu?ng l?n nhau. M?i m?t h? th?ng
d?u n?m trong m?t h? th?ng l?n hon và t?t c? d?u
không th? t?n t?i m?t cách riêng bi?t. Cung gi?ng
nhu cách ti?p c?n trên, cách ti?p c?n này d?c
bi?t nh?n m?nh vai trò c?a môi tru?ng t? ch?c.
657. Lý thuy?t th? ch?
- Các nhà xã h?i h?c và nhân ch?ng h?c dã kh?ng
d?nh r?ng m?i m?t t? ch?c là m?t mô hình t? bào
c?a l?ch s?. M?i m?t t? ch?c d?u t?n t?i trong
m?t môi tru?ng d?c thù riêng v?i nh?ng m?c dích
và phong cách ho?t d?ng riêng. - Theo lý thuy?t này, các t? ch?c, v? b?n ch?t d?u
không ph?i là noi c?ng tác và h?p l?c t? giác. Vì
th? chúng r?t c?n các lu?t l? hành chính. Tuy
nhiên, không ph?i nh? v?y mà các t? ch?c tr? nên
thu?n l?i hon b?i m?i m?t con ngu?i khác nhau thì
nhìn nh?n s? v?t theo l?i riêng c?a mình và h? có
nh?ng uu tiên, nh?ng l?a ch?n khác nhau. - Van hoá t? ch?c du?c tru?ng phái này d?c bi?t
quan tâm. H? kh?ng d?nh r?ng các t? ch?c d?u có
các phuong th?c và phong cách làm vi?c riêng, t?t
nhiên chúng d?u không ph?i là duy nh?t và t?i uu
nh?t. Ði?u quan tr?ng là chúng phù h?p v?i s? t?n
t?i và phát tri?n c?a t? ch?c.
66K?t lu?n (p.250)
- Các tru?ng phái lý thuy?t trên d?u có th? tr?
thành nh?ng can c? quan tr?ng d? thi?t k? các t?
ch?c. M?i m?t t? ch?c du?c thi?t k? ph?i phù h?p
v?i môi truòng, lo?i hình ho?t d?ng, ch?c nang và
nhi?m v? mà nó ph?i gánh vác, vì v?y không ph?i
t?t c? các t? ch?c d?u mang d?y d? các y?u t? b?n
ch?t nhu dã nêu trong các tru?ng phái lý thuy?t
trên, ví d? , các t? ch?c hành chính thì mang
nhi?u tính ch?t t? lý thuy?t 3, 4, 7 ... trong
khi các t? ch?c doanh nghi?p l?i thiên v? nh?ng
tính ch?t t? lý thuy?t 1, 2. Tuy nhiên, dù t?
ch?c là hành chính hay kinh doanh, chính th?c hay
phi chính th?c thì thuy?t h? th?ng, các m?i quan
h? con ngu?i, và công ngh? d?u ph?i du?c xem là
nh?ng can c? khoa h?c khi thi?t k? và hoàn thi?n
thi?t k? t? ch?c.
67III. Các phuong pháp, hình th?c thi?t k? t? ch?c
- 1. Các phuong pháp thi?t k? t? ch?c
- 1.1. Phuong pháp tuong t?
- 1.2. Phuong pháp phân tích
- 2. Các hình th?c thi?t k? t? ch?c
- 2.1. Thi?t k? t? ch?c m?i
- 2.2. Thi?t k? hoàn thi?n t? ch?c
- 2.3. Thi?t k? sáp nh?p t? ch?c
- 2.4. Thi?t k? chia tách t? ch?c
682.1. Thi?t k? t? ch?c m?i
- Bu?c 1. Lu?n ch?ng s? c?n thi?t khách quan s?
hình thành t? ch?c m?i. Ðây là bu?c quan tr?ng
ch?ng minh du?c s? h?p lý c?a vi?c hình thành t?
ch?c m?i. C?n tr? l?i nh?ng câu h?i nhu xã h?i
có nhu c?u th?c không? T? ch?c ra d?i là d? gi?i
quy?t nh?ng v?n d? b?c xúc nào?
69- Bu?c 2. Xác d?nh tính h?p pháp c?a t? ch?c. C?n
tr? l?i nh?ng câu h?i sau T? ch?c ra d?i có h?p
pháp không? Nh?ng d?nh hu?ng chính tr?, van b?n
pháp lý có liên quan d?n linh v?c h?at d?ng c?a
t? ch?c, d?n ch? d? chính sách cho vi?c thành l?p
t? ch?c m?i là gì? - Bu?c 3. Ði?u tra, kh?o sát, xác d?nh m?c tiêu và
th?m quy?n c?a t? ch?c m?i. Ðây là bu?c quan
tr?ng d? l?a ch?n co c?u t? ch?c m?i. - Bu?c 4. Xác d?nh co c?u t? ch?c. Trên co s? nh?ng
phân tích trên, vi?c xác d?nh co c?u t? ch?c phù
h?p d? d?t du?c m?c tiêu c?a t? ch?c là quan
tr?ng.
70- Bu?c 5. D? th?o d? án t? ch?c m?t co c?u t? ch?c
bao g?m - M?c dích, ý nghia thành l?p t? ch?c
- Ði?u ki?n thành l?p (nhu c?u khách quan,
ch? quan) - Tên g?i, d?a di?m co quan
- Ch?c nang, nhi?m v?, quy?n h?n, trách nhi?m
- Ð?a v? pháp lý
- Co c?u t? ch?c, ch?c danh, d?nh biên
- Co s? v?t ch?t, k? thu?t, trang thi?t b?
- T? ch?c, b? trí noi làm vi?c
- D? báo hi?u qu? chính tr? kinh t?, xã h?i
và van hóa - D? báo thu?n l?i, khó khan khi tri?n khai
th?c hi?n - Ki?n ngh? co quan có th?m quy?n
71- Bu?c 6. T? ch?c l?y ý ki?n các co quan có liên
quan h?i th?o, t?a dàm, trung c?u ý ki?n chuyên
gia. - Bu?c 7. Ch?nh lý , trình d? án, b?o v? d? án và
quy?t d?nh thành l?p do co quan có th?m quy?n. - Bu?c 8. Xây d?ng di?u l? t? ch?c và ho?t d?ng d?
trình co quan có th?m quy?n phê duy?t.
72- Bu?c 9. Tri?n khai quy?t d?nh thành l?p và quy?t
d?nh ban hành di?u l? t? ch?c. Bao g?m các công
vi?c Quy?t d?nh nhân s? dang ký con d?u m? tài
kho?n dang ký ch? ký lãnh d?o thông báo thành
l?p d?n các co quan liên quan xây d?ng chuong
trình công tác l?p d? toán kinh phí xây d?ng co
s? v?t ch?t, mua s?m trang thi?t b? b? trí ch?c
danh, tuy?n ch?n, dào t?o nhân s? xây d?ng quy
ch?, n?i quy ho?t d?ng cho t?ng linh v?c, t?ng b?
ph?n thi?t l?p m?i quan h? công tác.
732.2.Thi?t k? hoàn thi?n t? ch?c
- Bu?c 1. Ti?n hành dánh giá ho?t d?ng c?a t? ch?c
g?n v?i m?c dích d?i m?i - Phân tích ch?c nang và tình hình th?c hi?n các
ch?c nang dã quy d?nh cho t?ng b? ph?n, t?ng ch?c
danh. Ðánh giá m?c d? hoàn thành và nguyên nhân
c?a tình hình. - Phân tích kh?i lu?ng công vi?c th?c t? mà m?i b?
ph?n và cá nhân d?m nhi?m. Phân lo?i theo m?c d?
kh?i lu?ng và xác d?nh nguyên nhân. - gt
742.2.Thi?t k? hoàn thi?n t? ch?c
- Phân tích vi?c phân chia quy?n h?n và trách
nhi?m, phân lo?i m?c d? th?c hi?n quy?n h?n,
trách nhi?m và nguyên nhân. - Phân tích tình hình tang gi?m s? lu?ng công công
ch?c, m?c d? d?m nhi?m kh?i lu?ng công tác, phát
hi?n các nhân t? tích c?c, tiêu c?c trong qu?n lý
nhân s?. - Phân tích trình d?, k? nang c?a công ch?c so v?i
yêu c?u d?i m?i. - Phân tích di?u ki?n và phuong ti?n làm vi?c,
nh?ng nhân t? t? ch?c n?m ngoài s? di?u ch?nh và
ki?m soát c?a co quan.
75- Bu?c 2. Ð?nh hu?ng nh?ng m?t, nh?ng khía c?nh c?n
d?i m?i và hoàn thi?n t? ch?c. - Xi?t ch?t ch? d? th? tru?ng và trách nhi?m cá
nhân - Ði?u ch?nh d? cân b?ng nhi?m v? và quy?n h?n, c?n
phân b? và phân c?p l?i ch?c nang - B? xung ch?c nang b? b? sót, lo?i b? ch?c nang
trùng l?p - Rút g?n thang b?c qu?n lý, gi?m bout d?u m?i.
- Ði?u ch?nh co c?u t? ch?c hi?n có d?i v?i m?t s?
b? ph?n không còn kh? nang thích nghi v?i s? thay
d?i nhi?m v? hay môi tru?ng.
76- Bu?c 3. Chu?n b? van b?n quy?t d?nh d?i m?i t?
ch?c, k? ho?ch tri?n khai - N?i dung van b?n g?m nh?ng v?n d? thu?c th?m
quy?n co quan, quy?t d?nh rõ nh?ng n?i dung d?i
m?i t? ch?c, d? tính nh?ng m?t có l?i và nh?ng
h?u qu? và các gi?i pháp c?n áp d?ng.
772.3.Thi?t k? sáp nh?p t? ch?c
- Bu?c 1. Xác d?nh rõ ch?c nang nhi?m v? c?a các
don v? dang t?n t?i tru?c khi sát nh?p. - Bu?c 2. Xác d?nh rõ m?c tiêu c?a vi?c sát nh?p
- Bu?c 3. Xây d?ng ch?c nang, nhi?m v? c?a t? ch?c
m?i - Bu?c 4. Nh?ng lo?i ch?c nang, nhi?m v? nào t? các
don v? tru?c khi sát nh?p du?c chuy?n vào t? ch?c
m?i. - Bu?c 5. Co c?u t? ch?c don v? m?i bao nhiêu
phòng ban
782.3.Thi?t k? sáp nh?p t? ch?c
- Bu?c 6. Các d?u m?i t? các t? ch?c tru?c sát nh?p
du?c chuy?n sang. - Bu?c 7. Xác d?nh rõ ch?c nang nhi?m v? c?a t?ng
d?u m?i. - Bu?c 8. Xác d?nh k? ho?ch s? d?ng ngu?n nhân l?c
c?a t? ch?c (ngu?i nào ti?p t?c, ngu?i nào thuyên
chuy?n, k? ho?ch dào t?o b?i du?ng ) - Bu?c 9. Xác d?nh d?a di?m chính c?a t? ch?c m?i
- Bu?c 10. Làm các th? t?c liên quan d?n vi?c dang
ký t? ch?c m?i. (d?u, tài kho?n, ch? ký,).
792.4. Thi?t k? chia tách t? ch?c
- Bu?c 1. Xác d?nh vi?c chia tách ch?c nang, nhi?m
v? - Bu?c 2. Xác d?nh ch?c nang nhi?m v? c?a t?ng t?
ch?c m?i - Bu?c 3. Xác d?nh co c?u t? ch?c c?a don v? m?i
- Bu?c 4. Xác d?nh chia tách nhân s?, tài s?n.
- Bu?c 5. Xác d?nh nhu c?u nhân s?
- Bu?c 6. Xác d?nh d?a di?m dóng co quan
- Bu?c 7. Xác d?nh các th? t?c cho t? ch?c ho?t
d?ng (tài kho?n, d?u, ch? ký)
802.4. Thi?t k? chia tách t? ch?c
- Trong h? th?ng các co quan hành chính nhà nu?c,
vi?c tách m?t co quan hành chính nhà nu?c (B?,
UBND t?nh,) thành hai hay nhi?u co quan m?i
(ngang c?p) thu?ng chú ý - M?t trong hai t? ch?c tách ra thu?ng gi? nguyên
d?a di?m (th? ph? tru?c khi tách tr? thành th?
ph? t?nh m?i). - Xây d?ng d?a di?m làm vi?c m?i cho don v? m?i
tách (nhu Van phòng B?, th? xã m?i UBND t?nh
dóng). - Gi?i quy?t v?n d? nhân s?.
- Gi?i quy?t v?n d? co c?u t? ch?c.
- Ð?i v?i các don v? hành chính lãnh th? khi chia
tách c?n chú ý v? m?t d?a gi?i hành chính. - Các th? t?c c?n thi?t d? các don v? m?i ho?t d?ng
(tài kh?a, d?u, ch? ký, tr? s?, trang thi?t b?).
81IV. Ð?nh biên
- 1. Ð?nh nghia
- 2. V? trí c?a công tác d?nh biên trong thi?t k?
t? ch?c - 3. Các y?u t? ?nh hu?ng d?n d?nh biên
- 4. M?t s? nguyên t?c co b?n xác d?nh d?nh biên
cho các co quan QLHCNN - 5. Quy trình xác d?nh d?nh biên
821. Ð?nh nghia d?nh biên
- Ð?nh biên là xác d?nh s? lu?ng và co c?u ngu?n
nhân l?c c?n cho m?t t? ch?c ho?t d?ng d?t hi?u
qu? cao nh?t. - Ð?nh biên ph?i tr? l?i các câu h?i sau
- T? ch?c c?n bao nhiêu ngu?i (s? lu?ng).
- Lo?i ngu?i nào (ch?t lu?ng, chuyên môn, ngh?
nghi?p). - Co c?u c?a ngu?n nhân l?c (bao nhiêu CV, CVC,
CVCC, Cán s?, nhân viên,).
831. Ð?nh nghia d?nh biên
- Ð?nh biên Ð?nh s? lu?ng Ð?nh co c?u
- cán b?, công ch?c cho m?t t? ch?c, m?t co quan
- Co c?u
- Lo?i A (d?i h?c tr? lên) B (THCN, cao d?ng)
- C (so c?p) D (du?i so c?p).
- Ng?ch ch? ch?c danh công ch?c (ch?c, c?p v?
chuyên môn nghi?p v?) Thí d? Chuyên viên, chuyên
viên chính. - B?c Ch? s? ti?n luong trong ng?ch1,2,39
842. V? trí c?a công tác d?nh biên trong thi?t k?
t? ch?c Hình 5.3
85Cách v? khác
86Ð?nh biên là co s? quan tr?ng c?a qu?n lý ngu?n
nhân l?c co quan hành chính nhà nu?c
- Quy?t d?nh biên ch? cán b?, công ch?c
- K? ho?ch ngân sách, ti?n luong, kinh phí hành
chính - K? ho?ch tuy?n d?ng công ch?c
- K? ho?ch dào t?o, b?i du?ng cán b?, công ch?c
- Quy ho?ch cán b?, công ch?c
- Phân c?p qu?n lý cán b?, công ch?c
87- Ð?nh biên g?n li?n v?i phân c?p qu?n lý nhân s?
trong các co quan nhà nu?c. H?ng nam, t?ng t?
ch?c nhà nu?c nói chung và các co quan hành chính
nhà nu?c nói riêng d?u ph?i xem xét, d? ngh? l?i
ngu?n nhân l?c c?a t? ch?c mình d? trên co s? dó
xác d?nh l?i d?nh biên c?n thi?t và tùy thu?c vào
s? phân c?p qu?n lý d? xây d?ng k? ho?ch b? sung.
88Nh?ng nhu?c di?m c?a công tác d?nh biên c?a ta
hi?n nay
- Tính pháp lý, tính th?ng nh?t th?p
- Tính bình quân, chia d?u, san b?ng là ph? bi?n
- Chua chú ý co c?u cán b?, công ch?c
893. Các y?u t? ?nh hu?ng d?n d?nh biên
- Trong thi?t k? t? ch?c, m?c tiêu là n?n t?ng co
b?n cho vi?c thi?t k? m?t co c?u ch?c nang, nhi?m
v?, co c?u t? ch?c và s? lu?ng con ngu?i. Xác
d?nh d?nh biên ph? thu?c vào các y?u t? sau - Quy mô ho?t d?ng c?a t? ch?c du?c xác d?nh trên
phuong di?n không gian lãnh th? và quy mô ho?t
d?ng. - Ði?u ki?n công ngh? ?ng d?ng công ngh? tiên
ti?n công ngh? l?c h?u, th? công. S? thay d?i
công ngh? dã t?o ra dào th?i ngu?i và dòi h?i lao
d?ng có ch?t lu?ng cao hon.
903. Các y?u t? ?nh hu?ng d?n d?nh biên
- M?c d? chuyên môn hóa m?c d? càng cao thì dòi
h?i co c?u nhân s? càng chi ti?t, kh? nang thay
th? khó hon. - Tính ?n d?nh c?a t? ch?c t? ch?c càng ?n d?nh
càng có ít co h?i d? xác d?nh l?i, b? sung thêm
biên ch?.
914. M?t s? nguyên t?c co b?n xác d?nh d?nh biên
cho các co quan qu?n lý hành chính nhà nu?c
- Nguyên t?c pháp lu?t
- Nguyên t?c có vi?c m?i c?n ngu?i
- Nguyên t?c tuong d?ng th?ng nh?t
- Nguyên t?c có tính d?n y?u t? d?c thù
- Nguyên t?c khoa h?c
925. Quy trình xác d?nh d?nh biên c?a t? ch?c hành
chính nhà nu?c
- Quy trình chung d? xác d?nh d?nh biên c?a m?t t?
ch?c bao g?m - Làm rõ ch?c nang, nhi?m v? c?a t? ch?c.
- Trên co s? thi?t k? co c?u t? ch?c, phân tích, mô
t? công vi?c c?a t?ng v? trí trong t? ch?c theo
co c?u t? ch?c d?ng có. - Phân tích ngu?n nhân ljc hi?n có c?a t? ch?c d?
tìm ra th?a thi?u. - Xác d?nh d?nh biên chung cho t? ch?c và d?nh biên
cho t?ng nhóm công vi?c. - Xác d?nh các chính sách c?n thi?t d? dáp ?ng d?nh
biên cho t? ch?c. - Xác d?nh d?nh biên tuong lai c?a t? ch?c tren co
s? phát tri?n t? ch?c.
935. Quy trình xác d?nh d?nh biên c?a t? ch?c hành
chính nhà nu?c
- Quy trình vi mô xây d?ng d?nh biên cho m?t c?p
hành chính bao g?m - Xác d?nh d?nh biên chung cho m?t t? ch?c hành
chính nhà nu?c c?p t?nh. -
-
- Xác d?nh h? s? d?nh biên cho t?ng don v? trong
cùng m?t c?p -
94Phuong pháp lu?n xác d?nh d?nh biên
- Ð?nh biên cho lao d?ng khu v?c hành chính nhà
nu?c khó khan, ph?c t?p hon so v?i khu v?c s?n
xu?t kinh doanh - Dùng phuong pháp phân tích, so sánh, th?c nghi?m
- Tính toán các nhân t? ?nh hu?ng d?n s? lu?ng và
co c?u cán b?, công ch?c, thí d? - Quy mô và ph?m vi qu?n lý
- S? lu?ng dân cu, m?t d? dân cu, di?n tích, d?c
di?m d?a hình - Trình d? dô th? hóa
- T?c d? phát tri?n kinh t?-xã h?i
- Th?c tr?ng h? t?ng co s?
- M?c d? áp d?ng các phuong ti?n hi?n d?i
95M?t thí d? Ð?nh biên s? lu?ng cán b?, công ch?c
c?p t?nh cho Tây Ninh
- T?ng s? cán b?, công ch?c QLNN c?p t?nh c?a c?
nu?c theo th?ng kê nam 2000 là 110.412 ngu?i. - Bình quân m?t t?nh (d?nh biên chung) là 110.412 /
61 t?nh thành 1.810 ngu?i - N?u tính d?n nhân t? dân s?
- Dân s? bình quân 1 t?nh 77 tri?u / 61
1.262.300 ngu?i - Tây Ninh có dân s? 965.240 ngu?i
- V?y h? s? c?a nhân t? dân s? cho Tây Ninh là
- 965.240 / 1.262.300 0,77
96M?t thí d? Ð?nh biên s? lu?ng cán b?, công ch?c
c?p t?nh cho B?n Tre
- T?ng s? cán b?, công ch?c QLNN c?p t?nh c?a c?
nu?c theo th?ng kê nam 2000 là 110.412 ngu?i. - Bình quân m?t t?nh (d?nh biên chung) là 110.412 /
61 t?nh thành 1.810 ngu?i - N?u tính d?n nhân t? dân s?
- Dân s? bình quân 1 t?nh 77 tri?u / 61
1.262.300 ngu?i - B?n Tre có dân s? 1.296.914 ngu?i
- V?y h? s? c?a nhân t? dân s? cho B?n Tre là
- 1.296.914 / 1.262.300 1,027
97- N?u tính d?n nhân t? di?n tích
- Di?n tích bình quân 1 t?nh 326.000 km2/ 61
5.344 km2 - Tây Ninh có di?n tích 4.028 km2,
- V?y h? s? c?a nhân t? di?n tích cho Tây Ninh là
4.028 / 5.344 0,75 - Tuong t? cho các nhân t? khác. N?u ch? tính 2
nhân t? trên, có th? xác d?nh d?nh biên cho Tây
Ninh nhu sau
98- N?u tính d?n nhân t? di?n tích
- Di?n tích bình quân 1 t?nh 326.000 km2/ 61
5.344 km2 - B?n Tre có di?n tích 2.271 km2,
- V?y h? s? c?a nhân t? di?n tích cho B?n Tre là
2.271 / 5.344 0,42 - Tuong t? cho các nhân t? khác. N?u ch? tính 2
nhân t? trên, có th? xác d?nh d?nh biên cho B?n
Tre nhu sau
99S? lu?ng d?nh biên c?a t?nh
Ð?nh biên chung
Các h? s?
X
S? lu?ng d?nh biên c?a t?nh Tây Ninh
1.810 x 0,77 x 0,75
1.045 ngu?i
100S? lu?ng d?nh biên c?a t?nh
Ð?nh biên chung
Các h? s?
X
S? lu?ng d?nh biên c?a t?nh B?n Tre
1.810 x 1,027 x 0,42
780 ngu?i
101Chuong VI. Hi?u qu? t? ch?c hành chính nhà nu?c
- I. Quan ni?m v? hi?u qu? t? ch?c
- II. Các y?u t? xác d?nh m?t t? ch?c hi?u qu?.