1
Ögrenme-Ögretme Kuramlari

• Dr. Sirin KARADENIZ

2
Ögrenme Kuramlari Kronolojisi
Skinner Edimsel Kosullanma ve Gutrie Bitisiklik
Kurami
Vygotsky Sosyal Gelisim Kurami 1934
Bruner Yapilandirmaci Kurami ve Bulus yolu ile
Ögrenme
Pavio Ikili Kodlama Kurami ve Lave Durumlu
Ögrenme Kurami
Gagne Ögrenme Kosullari Modeli - 1965
Wertheimer Gestalt Kurami
Thorndike Etki Yasasi
Ausubel Sunus Yoluyla Ögrenmesi
Bandura Sosyal Ögrenme Kurami
DeBono Etrafli Düsünme Kurami
Pavlov Klasik Kosullanma
Piaget Genetik Epistemoloji
Miller Bilgi Islem Kurami
Bransford Baglasik Ögrenme
Dewey ve Egitim Deneyim
Spiro vd.nin Bilissel Esneklik Kurami
1896 1889 1905 1910 1929 1938
1956 1966 1968 1969 1971 1978
1985 1990 1991 1993
3
John Dewey ve Egitim Deneyim

• Pragmatisttir
• En önemli kitaplari
• Demokrasi ve Egitim
• Okul ve Toplum
• Dewey egitimde 3 eleman üzerinde durur
• Okul
• Toplum
• Çocuk

4
John Dewey ve Egitim Deneyim

• Okul
• Okul hayata hazirlik degil, hayatin tam
  kendisidir
• Okulda hayattin her yönü, problemleri, meslekler
  vb olmalidir.
• Bu yönleri içeren farkli dersler ile olmalidir.
• Toplum
• Toplumsal olaylari gözlemleme ve üzerinde düsünme
• Okul toplumu yansitan bir topluluktur.
• Çocuk
• Çocuk günestir-merkezdir, ögretmen, araç-gereçler
  bunun etrafindadir.
• Yaparak-yasayarak ögrenme
• Demokratik ortamda deneyimler yolu ile sosyallesme

5
Pavlov Klasik Kosullanma

• U ? T
• Genelleme

6
Thorndike Etki Yasasi

• Etki yasasi
• Organizma ortaya koydugu tepkinin etkisini
  rahatlatici ve doyuma ulastirici buldugu sürece
  tepkiyi gösterir.
• Alistirma yasasi
• Ögrenme olduktan sonra U-T baginin
  güçlendirilmesi için alistirma yapilmalidir.
• Hazir bulunusluluk
• Organizma etkinligi yapmaya hazir olmalidir.

7
Wertheimer Gestalt Kurami

• Gestalt Bütün
• Kendini olusturan parçalardan farklidir.
• Ögrenme parçalarin iliskilendirilmesi ile
  bütünün kavranmasidir.
• Sinifta geometri problemlerinin çözümü üzerine
  çalismistir.
• Kofka ve Köhler Gestalt Ekolunun diger önemli
  isimleridir.

8
Gutrienin Bitisiklik Kurami

• U-T Bitisikligi
• Uyariciya verilen tepki baska bir durumda da
  verilir. Çünkü uyarici o tepkiye çagrisim yapar.
• Ögrenme
• Bu U-Tden, bitisiklikten sonra gerçeklesir.
• Alistirma yapmaya, ödül ve cezaya gerek yoktur.

9
Piagetin Genetik Epistemolojisi

• Jean Piaget,
• genetik kavramini, biyolojik kalitimdan çok
  gelisim açisindan büyüme ile es anlamli olarak
  kullanmaktadir.
• epistemoloji kavrami ise bilgi edinimi
  teorisidir.
• Böylece, genetik epistemoloji, çocuklarin bilgi
  edinimleri ile ilgili, dogum ile baslayan gelisim
  asamalari anlamina gelmektedir

10
Piagetin Genetik Epistemolojisi
Dönem Yas Özellikleri
Hareket 0 2 Duyular yolu ile dis dünyanin algilandigi, nesnelerin görünmedigi zamanlarda da var oldugunun farkina varilmaya baslandigi dönemdir. Bu dönemdeki bebek, refleks halindeki hareketlerden, amaci olan hareketlere geçmeye baslar.
Islem Öncesi 2 6 Dilin kullaniminin ve sembollerin gelistirildigi dönemdir. Çocuklar, mantiksal olarak sadece tek yönlü olarak düsünürler. Diger insanlarin bakis açilarini algilamada zayiftirlar.
Somut Islemler 6 11 Problemlere mantikli çözümlerin getirildigi dönemdir. Çocuklar, kurallari anlayabilirler. Fakat çogunlukla somut nesneler üzerinde düsünürler.
Soyut Islemler 11- 18 Karmasik problemlere mantikli çözümlerin getirildigi dönemdir. Daha soyut düsünme ve sosyal konularda fikirlerin gelistirildigi dönemdir.
11
Piagetin Genetik Epistemolojisi

• Sema (zihinsel yapi)
• Özümseme
• Uyumsama
• Dengeleme

12
Piagetin Genetik Epistemolojisi Ögretim
Tasarimi

• Çocuklar, yetiskinlerden farkli düsünürler.
• Bu nedenle çocuklarin ne ögrendigine onlarin
  açisindan bakarak karar verilmelidir.
• Yeni deneyimlerin kazanilmasi, özümseme ve
  uyumsama süreçleri, ögrencinin etkin olmasini
  gerektirir.
• Böyle bir ögrenme ortaminda ögretmen, ögrencilere
  bilgileri aktaran kisi olmak yerine, ögrencilerin
  denemeler yolu ile kesfetmesine, birlikte çalisma
  yolu ile etkilesim içine girmelerini saglayan
  kisi olmalidir.

13
Piagetin Genetik Epistemolojisi Ögretim
Tasarimi

• Çocuklar, kendi ilgileri ve hizlari ile
  ögrenirler. Bu nedenle ögretim tasariminda
  bireysel farkliliklara dikkat edilmeli ve ögrenci
  merkezli bir ögrenme ortami saglanmalidir.
• Yeni deneyimlerin kazanilmasi, özümseme ve
  uyumsama süreçleri, ögrencinin etkin olmasini
  gerektirir.
• Böyle bir ögrenme ortaminda ögretmen, ögrencilere
  bilgileri aktaran kisi olmak yerine, ögrencilerin
  denemeler yolu ile kesfetmesine, birlikte çalisma
  yolu ile etkilesim içine girmelerini saglayan
  kisi olmalidir.

14
Skinnerin Edimsel Kosullanmasi

• Edim Organizmanin kendiliginde gösterdigi
  davranis.
• Örn Parmagini kaldirma
• E ? P
• Klasik kosullanmada ögrenciye uyarci verilir
  sonra tepki göstermesi beklenir
• Edimsel kosullanmada ise öncelikle ögrenci bir
  edim veya davranis gerçeklestirir sonra bu
  davranis ödüllenerek pekistirilir.

15
Skinnerin Edimsel Kosullanmasi

• Pekistireç
• Olumlu
• Örn Aferin vb.
• Olumsuz
• Sinifta gürültü yapan ögrencinin, bu olumsuz
  davranisi azaldikça ögretmenin ögrenciyi
  uyarmaktan vazgeçmesi
• Ceza
• Örn Gürültü yapan ögrencilerin azarlanmasi
• Premack ilkesi (Büyükanne Kurali)
• Ögrencilerin en çok tercih ettikleri davranisin
  pekistireç olarak kullanilmasi. Örn
  Hoslanmadigin su etkinligi yaparsan hoslandigin
  diger etkinligi yapabilirsin.

16
Millerin Bilgi Islem Kurami

• 7 /- 2 parça (chunck)

17
Vygotskynin Sosyal Gelisim Kurami

• Bireyin sosyal gelisimi
• Yakinsal gelisim alani (Zone of Proximal
  Development )
• Ögrenme sosyal etkilesim sürecinde meydan gelen
  bilissel gelisimdir.

18
Brunerin Yapici Kurami

• Içerikten bagimsiz bilgi ya da beceriler yoktur,
  içerik alanin özelligine göre yapilandirilmali ve
  ögrenme etkinlikleri farklilastirilmalidir.
• Ögrenme baglam içinde gerçeklesir.

19
Brunerin Yapici Kurami

• Ögrenme gerçek yasamin karmasikligini ve
  degiskenligini yansitan ortamlarda en verimli ve
  etkili biçimde olusmaktadir.
• Yapici ögrenme süreçleri tasarimi içerik alanina
  bagimlidir

20
Brunerin Yapici Kurami

• Esnek bir içerige sahiptir, yani ögrenilecek
  bilgi her zaman içerikte sunulan bilginin tamamen
  aynisi olmak zorunda degildir, ögrenci sunulan
  bilgileri kullanarak kendi anlam ve bilgisini
  yapilandirir. Bunun için de bilgi kaynaklarinin
  farkli bakis açilarini degerlendirmelidir.
• Ögrenciler kendi ögrenmelerini kendileri
  yönetirler ve aktiftirler.

21
Brunerin Yapici Kurami

• Ortaklasa etkinlikler ile ögrenciler hem
  ögretmenle hem de diger ögrencilerle isbirligi
  içinde çalisma yapar, yarisma ortami saglanmaya
  çalisilmaz.
• Sürece yönelik degerlendirme teknikleri
  kullanilmalidir.

22
Paivionun Ikili Kodlama Kurami

• Sözel ve görsel mesajlar birlikte verilmelidir.
• Problem çözme, kavram ögrenme, dil egitimi

23
Lavein Durumlu Ögrenme Kurami

• Yanlis inançlar
• Birey ögrenmesini bir durumdan digerine
  muhtemelen transfer eder.
• Ögrenci bilgiyi almada pasiftir - bilginin içine
  bosaltildigi bir kaptir.
• Ögrenme uyarici ve dogru cevaplar arasindaki
  güçlendirmedir.
• Ögrenciler bilginin yazildigi bos tahtadir.
• Yeni durumlara transfer edilecek beceriler ve
  bilgi içerigin kullanimindan bagimsiz olarak
  edinilebilir. Içerik anlami verir.

24
Lavein Durumlu Ögrenme Kurami

• Durum
• Baglam
• Sosyal etkilesim
• Bilginin transferi
• Yansima

25
Bilissel Çiraklik

• Ögretmen Usta, Ögrenci Çirak
• Bilissel çiraklik, belli bir baglamda, belirli
  ögrenme çiktilari için, ögrenciye bilgiye nasil
  ulasacagi, onu nasil kullanabilecegi ve
  uygulayabilecegi konusunda gereksinim duyacagi
  bilissel etkinliklerin ögretmenin bir usta gibi
  yol gösteriliciligi isiginda kazandirilmasi
  sürecidir.

26
Ögrenme-Ögretme Kuramlari

• Dr. Sirin KARADENIZ