Indonesi

1
Indonesië

• Oost-Indië
• Nederlands-Indië
• Indonesië

2
Indonesië

• 13.000 eilanden en vijftig keer zo groot als
  Nederland
• Vele volkeren en talen
• Rijk aan voedingsstoffen, grondstoffen en
  mineralen
• Rijst, maïs, suiker, hout, rubber, tabak,
  koffie, thee, aardolie en tin

3
Oost-Indië

• In de 16e eeuw komen de eerste Europeanen
  (Portugese handelaren) aan in Oost-Indië.
• Doel
• Handel drijven met de Indonesische vorsten.
• Zo kreeg Portugal rechtstreeks de specerijen in
  handen en verliep het niet langer langs de
  arabieren.
• ? De prijs van de specerijen zou dalen voor de
  Portugezen en zij zouden ze voor veel winst
  kunnen verkopen in Europa.

4
Oost-Indië

• 1596
• Nederlandse expeditie bereikt Oost-Indië.
• Vele Nederlandse expedities van verschillende
  compagnieën volgen.
• De markt wordt overspoeld met producten uit
  Indië.
• Door de concurrentie
• - Dalen de prijzen van de specerijen in
  Nederland.
• - Stijgen de inkoopprijzen van de specerijen in
  Oost-Indië
• De winsten dalen

5
Oost-Indië

• 1602
• De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
  grijpt in.
• De verschillende compagnieën worden één
  compagnie.
• VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie).

6
Oost-Indië

• Taken VOC
• Handel drijven met Oost-Indië. (met
  de inheemse vorsten)
• Alle Europese handelaren verdrijven uit
  Oost-Indië.
• Kleine handelsposten stichtten aan de kusten.
• Streven naar een monopolie (alleenhandel) in
  specerijen.
• Diplomatie (verdragen sluiten) en Geweld (oorlog
  voeren).

7
Oost-Indië

• 18e eeuw
• De VOC
• Bestuurt een groot deel van Java en de Molukken.
• Handel en scheepvaartroutes stonden onder
  controle van leger en oorlogsvloot.
• Zo nodig met geweld werd de inheemse bevolking
  onder de duim gehouden.

8
Oost-Indië

• 1799
• De VOC werd opgeheven
• Centrale gezag vanuit Batavia faalt
• Te groot gebied gt onbestuurbaar
• Corruptie (tegenstrijdige belangen)
• Gebrek aan geld (1796 al failliet).
• Toenemende concurrentie van met name Engeland.
• Franse tijd Nederland onderdeel van Franse
  keizerrijk. (Engeland houdt toezicht in
  Oost-Indië).
• Ondergang van de VOC! Hoe nu verder in Indië?

9
Nederlands-Indië

• 1830-1870 Cultuurstelsel
• Doel
• Zoveel mogelijk winst maken voor Nederland.
• De Nederlandse Handelsmaatschappij (NHM)
• Dit staatsbedrijf had de taak het Cultuurstelsel
  in goede banen te leiden en hadden het monopolie
  op het vervoeren en handelen van goederen uit
  Nederlands-Indië.

10
Nederlands-Indië

• Werking
• Elke boer moest een vijfde deel van zijn grond
  gebruiken voor gewassen voor de Europese markt
  (cultures).
• (Peper, suiker, koffie, thee en tabak)
• Deze producten werden tegen een laag plantloon
  verkocht aan de NHM.
• De NHM vervoerde de producten naar Europa, om ze
  daar te verkopen.
• Met de winst werden er in Nederland spoorwegen en
  kanalen aangelegd.

11
Nederlands-Indië

• Bestuur
• Kleine groep Nederlandse bestuurders
• Zij gaven opdrachten en controleerden de
  uitvoering.
• ? Welke gewassen waar verbouwd moesten worden.
• Grote groep Indonesische bestuurders
• Waren de Indonesische adel (sultans tot
  dorpsadel)
• ? Lieten dorpeling onbetaald bijvoorbeeld wegen
  aanleggen en fabrieken bouwen (herendiensten)

12
Nederlands-Indië

• Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger.
• Hielpen het bestuur bij het handhaven van de
  orde.
• Niet alleen Nederlanders in dienst (Molukkers).

13
Nederlands-Indië

• De bestuurders, zowel de Nederlandse als de
  Indonesische, profiteerden het meest van het
  cultuurstelsel.
• De bestuurders werden beloond met een premie
  (cultuurprocenten).
• Bij een grotere productie ontvingen ze meer
  premie.
• ? De Indonesische bestuurders lieten hun
  boeren dan ook zoveel mogelijk verplichte
  gewassen produceren.

14
Nederlands-Indië

• Gevolgen Cultuurstelsel
• Industrialisering met name suikerfabrieken
• (boeren verplicht suikerriet te verbouwen)
• Infrastructuur verbeterd door aanleg
  (spoor)wegen
• (werd vaak onbetaald aangelegd door de
  Indonesische bevolking)
• Geld kwam in omloop
• (groter verschil in kleine groep rijken en grote
  groep armen)
• De werkdruk van de Indonesische boeren nam toe.
• (door het verbouwen van de verplichte gewassen
  hadden de boeren minder tijd voor hun eigen
  voedselproductie)
• ? Hongersnoden!

15
Nederlands-Indië

• 1870
• Einde cultuurstelsel
• Het parlement was voor een vrije economie.
• ? Geen overheidsbemoeienis
• ? Particulieren gaan naar Indië en beginnen
  daar hun plantages en mijnbouwondernemingen.
• ? De inheemse bevolking worden
  contractarbeiders.
• (zij hebben een contract getekend voor een
  aantal jaar en worden vooruit betaald)

16
Nederlands-Indië

• Atjeh oorlog (1873-1904)
• Expansie gebiedsuitbreiding op Sumatra
• Motieven
• - Modern Imperialisme
• - Piraterij opheffen
• - Concurrentie voorkomen (Frankrijk, Italië,
  V.S.)
• - Aardolie

17
Nederlands-Indië

• Van Heutsz held of beul?
• Voor de Islamitische Indonesiërs werd het als een
  Heilige oorlog gezien (Jihad)
• Harde oorlog guerrilla (Indonesische kant) en
  terreur (Nederlandse kant) ? bloedige oorlog
• Uiteindelijk weinig daadwerkelijke controle over
  Atjeh!

18
Nederlands-Indië

• Troonrede koningin Wilhelmina (1901)
• Nederland heeft tegenover de bevolking dezer
  gewesten (Ned.-Indië) een zedelijke roeping te
  vervullen

19
Nederlands-Indië

• Ethische politiek (rond1900)
• Relatie moeder en kind (moederland en kolonie)
• Doel
• Welvaart en welzijn lokale bevolking verbeteren
• Ontwikkeling van landbouw, zorg en onderwijs

20
Nederlands-Indië

• Landbouw landbouwkredieten, irrigatiewerken,
  betere gewassen (rijstsoorten) enz.
• Zorg bouw ziekenhuizen, vaccinatieprogrammas,
  nieuwe geneesmiddelen enz.
• Onderwijs bouw scholen, oprichting volksscholen,
  beter lesmateriaal, beter opgeleide leerkrachten
  enz.

21
Nederlands-Indië

• Gevolgen
• Voedseloverschot
• Daling kindersterfte
• Stijging levensverwachting
• Bevolkingsgroei
• Afname analfabetisme (minimaal)

• Verspreiding westerse ideeën - democratie
  - communisme - nationalisme
• Toenemend zelfbewustzijn
• Ontstaan nationale bewegingen gtgtgt

22
Nederlands-Indië

• Nationale bewegingen
• Boedi Oetomo (1908) Het schone streven
• - Uitbreiding van het onderwijs
• - Meer invloed op het bestuur
• - Indonesische eenheidsgedachte één land, één
  volk
• Sarekat Islam (1911) Islamitische Vereniging
• - Verbeteren economische positie van de leden
• - Politieke vereniging.
• - In 1919 ontbonden op beschuldiging van het
  plannen van een opstand tegen het koloniale
  gezag.

23
Nederlands-Indië

• Politieke organisaties
• Partai Komunis Indonesia (1914) Communistische
  Partij Indonesië
• - Strijd tegen het imperialisme (kapitalisme
  vergroot uitbuiting kolonie)
• - Werd door leden uit Sarekat Islam opgericht.
• - Organiseert stakingen
• - 1926 sein tot (gewelddadige) opstand
• (Doel Communistische revolutie in Indonesië)
• - Orde werd hersteld door de KNIL, de leiders
  werden opgepakt en de partij verboden.

24
Nederlands-Indië

• Partai Nasional Indonesia (1927)
• Nationalistische Partij Indonesië
• - Indonesië als nationale eenheid
• - Doel Stichten van een nationale staat
  Indonesië dat het hele gebied van
  Nederlands-Indië moest omvatten
• - Leiders Soekarno
• Hatta

25
Nederlands-Indië

• Volksraad (1918)
• Opgericht door koloniaal bestuur als antwoord op
  de roep om meer politieke inspraak voor de lokale
  bevolking.
• 60 leden (30 Ind., 25 Ned., 5 Chin.)
• Leden werden - deels gekozen
  (beperkt kiesrecht) - deels aangesteld
• Beperkte macht vooral een adviserende rol

26
Nederlands-Indië

• In 1936 diende Soetardjo, lid van de Volksraad,
  een petitie in waarin hij opriep tot een
  conferentie waarin
• ...op den voet van gelijkgerechtigdheid een
  plan zal hebben op te stellen, ten einde aan
  Nederlandsch-Indië langs den weg van
  geleidelijken hervorming (...) een staat van
  zelfstandigheid toe te kennen...
• De petitie werd door de Nederlandse overheid
  afgewezen

27
Nederlands-Indië

• Wereldoorlog II
• Aanval op Pearl Harbor (7-12-1941)
• Amerikaanse marine in Grote Oceaan uitgeschakeld
• Ned.-Indië doelwit voor Japanse leger
• Capitulatie Ned.-Indië (8-3-1942)
• De meeste Nederlanders verdwijnen in kampen
  (Jappenkampen)
• Einde Nederlandse heerschappij.

28
Indonesië?

• Onafhankelijkheid?
• Een deel van de bevolking haalt de Japanners met
  veel gejuich binnen.
• Veel Indonesiërs waren verbaasd over de snelle
  nederlaag van de Nederlanders (versterkt
  zelfbewustzijn en nationalisme).
• Japan beloofde (om het aan grondstoffenrijke
  Indonesië aan hun kant te krijgen)
  onafhankelijkheid onder Japanse bescherming.
• Soekarno en Hatta werken nauw samen met de
  Japanners (landverrader?)
• Doel onafhankelijkheid.
• Indonesisch leger wordt opgericht en getraind
  door Japanners.

29
Indonesië

• Indonesia Merdeka (17-08-45) Indonesië vrij
• Capitulatie Japan (15-08-1945) als gevolg van de
  atoombommen op Hiroshima en Nagasaki.
• Hatta en Soekarno roepen onder druk van fanatieke
  jongerenbewegingen de onafhankelijke Republiek
  Indonesië uit.
• Hoe reageert Nederland?

30
Indonesië

• Nederland accepteerde de Indonesische
  onafhankelijkheid niet.
• Nederland vond dat Nederland en Indonesië elkaar
  nodig hadden.
• (Nederland was overtuigd dat de wederopbouw niet
  zou slagen zonder de inkomsten uit Indonesië)
• Soekarno werd niet door het hele volk gesteund.
• (De onafhankelijkheid was uitgeroepen door een
  klein groepje nationalisten)

31
Indonesië

• De Indonesiërs konden in de ogen van de
  Nederlanders hun land nog niet zelf besturen.
• (Nederland wilde in een periode van 25 jaar stap
  voor stap de macht aan Indonesië overdragen)

32
Indonesië

• Veel onduidelijkheid in Indonesië na de Japanse
  capitulatie.
• Britse soldaten uit India zorgden voor orde en
  rust in Indonesië.
• Japanse soldaten beschermden de Nederlanders in
  de kampen tegen Indonesische jongeren

33
Indonesië

• Er waren van 1945 tot en met 1949 twee
  Indonesische landen
• - Nederlands-Indië Nederland
• - Republiek Indonesië Indonesië

34
Indonesië

• De weg naar de Indonesische onafhankelijkheid
  bestaat uit
• - Onderhandelen
• - Oorlog

35
Indonesië

• (15 nov.) 1946
• Linggadjati-akkoord
• Afspraken over het langzaam onafhankelijk laten
  worden van Indonesië.
• (Erkenning Republiek op Java, Madoera en Sumatra
  als onderdeel van de Verenigde staten van
  Indonesië binnen de Nederlands-Indonesische Unie)

36
Indonesië

• (21 juli) 1947
• Eerste politionele actie
• ?binnenlandse politie-aktie om de orde en rust
  te herstellen.
• ?In werkelijkheid militair ingrijpen door de
  Nederlandse overheid!
• Beide landen hielden zich niet aan de gemaakte
  afspraken!

37
Indonesië

• (17 jan.) 1948
• Renville-akkoord
• Op het oorlogsschip de Renville kwamen Nederland
  en Indonesië met elkaar praten.
• Gebeurde onder dwang van de V.S. en de V.N.
• Mislukking. Beide partijen deden niet hun best om
  tot een vreedzame oplossing te komen.

38
Indonesië

• (18 dec.) 1948
• Tweede Politionele actie
• Oorlogsmisdaden aan beide kanten.
• Soekarno en Hatta gevangen genomen

39
Indonesië

• 27 (dec.) 1949
• Onderhandelingen in Den-Haag
• Onder druk van de V.S. die dreigden de
  Marshall-hulp ( financiële hulp aan Nederland)
  stop te zetten.
• De V.N. keurt de oorlog in Indonesië af.
• ? Soekarno en Hatta vrijgelaten.
• ? Nederland aanvaardt de Indonesische
  onafhankelijkheid.