Slajd 1

1
Dyskalkulia rozwojowa
definicja, klasyfikacje, podloze i symptomy
2
Dyskalkulia
etymologia slowa
dys bardzo duza trudnosc, niemoznosc, ciezko,
slabo, ograniczenie
calculus, calculare obliczac, liczyc, rachowac.
Zaburzenie zdolnosci do operowania i
przetwarzania materialu cyfrowo-liczbowego.
Niezdolnosc, znaczaca trudnosc dziecka do
ujmowania swiata w kategoriach liczbowych.
Czestosc wystepowania trudnosci w uczeniu sie
matematyki, wynosi od 1 DMS-IV do 6 L.
Košc. Wyniki innych badan wskazuja na trudnosci
u 3-5 populacji szkolnej.
3
Dyskalkulia zaliczana jest do specyficznych
trudnosci w uczeniu sie ang. SLD specific
learning difficulties
Nazwa syndromu
Dyskalkulia rozwojowa
Charakter zaburzenia
Specyficzne waski zakres, norma intelektualna
Geneza
Czynniki neurobiologiczne zmiany w strukturze,
funkcji i biochemii OUN
Obszar trudnosci
Material cyfrowo-liczbowy
4
Ladislav Košc, 1974 r.
Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym
zaburzeniem zdolnosci matematycznych majacych
swe tych czesci mózgu, które sa bezposrednim
podlozem anatomiczno-fizjologicznym dojrzewania
zdolnosci matematycznych
podloze w zaburzeniach genetycznych i wrodzonych
odpowiednio do wieku
bez jednoczesnego zaburzenia ogólnych funkcji
umyslowych.
5
6 typów zaburzenia wg L. Košc
DYSKALKULIA
Ujawnia sie poprzez
Zaburzenia zdolnosci slownego nazywania
matematycznych pojec i relacji
werbalna
konsekwencja dysleksji rozwojowej
Zaburzenia zdolnosci odczytywania symboli
matematycznych cyfr, liczb i znaków
leksykalna
uwarunkowana deficytami jezykowymi
graficzna
Trudnosci w zapisywaniu liczb i symboli
operacyjnych
Zaburzenia manipulowania realnymi i obrazkowymi
obiektami w celach matematycznych
praktognostyczna
Zaburzenia rozumienia idei i zaleznosci
matematycznych oraz wykonywania obliczen w
pamieci
niezalezne od umiejetnosci czytania i
pisania, zaklócony przebieg rozumowania
arytmetycznego
pojeciowo-poznawcza
uwarunkowana deficytami wzrokowo-przestrzennymi
operacyjna
Zaburzenie dotyczace wykonywania operacji
matematycznych
6
Dyskalkulia w miedzynarodowych klasyfikacjach
chorób i problemów zdrowotnych
DSM-IV Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders Klasyfikacja Zaburzen
Psychicznych Amerykanskiego Towarzystwa
Psychiatrycznego
ICD 10 International Statistical Classification
of Diseases and Related Health Problems - 10th
Revision Miedzynarodowa Klasyfikacja Chorób i
Problemów Zdrowotnych
7
DSM -IV zaburzenie matematyczne moze zostac
rozpoznane jezeli spelnione zostana nastepujace
kryteria diagnostyczne
Kryterium A
zdolnosci matematyczne ocenione w indywidualnym
badaniu sa istotnie ponizej przecietnej
mozliwosci wyznaczonych wiekiem chronologicznym,
poziomem inteligencji oraz odpowiadajacym wiekowi
poziomem edukacji
Kryterium B
zaklócenia opisane w kryterium A znaczaco
zaburzaja osiagniecia szkolne oraz czynnosci dnia
codziennego wymagajace korzystania z umiejetnosci
matematycznych
Kryterium C
jesli wspólwystepuja deficyty sensoryczne, to
zaburzenia zdolnosci matematycznych sa
powazniejsze niz te, które zwykle towarzysza
takim deficytom
8
ICD 10 specyficzne zaburzenia umiejetnosci
arytmetycznych rozpoznaje sie na podstawie
nastepujacych kryteriów
Kryterium A
wynik standaryzowanego testu do badania
umiejetnosci arytmetycznych jest istotnie nizszy
od oczekiwanego na podstawie wieku i inteligencji
dziecka
Kryterium B
wyniki testów czytania i pisania pozostaja w
normie wiekowej
Kryterium C
klopoty z wykonywaniu operacji liczbowych nie sa
rezultatem niewlasciwej metody nauczania,
zaniedban dydaktycznych ani opóznionego rozwoju
umyslowego
Kryterium D
trudnosci w poslugiwaniu sie liczbami nie sa
efektem wad wzorku i sluchu
Kryterium E
problemy z liczeniem nie sa pochodna zaburzen
neurologicznych ani psychicznych
Jezeli u dziecka wspólwystepuja specyficzne
zaburzenia czytania, pisania i umiejetnosci
arytmetycznych nalezy je traktowac jako MIESZANE
zaburzenia umiejetnosci szkolnych.
9
ICD 10, polska wersja
SZRUS
Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejetnosci
szkolnych SZRUS obejmuja trudnosci w czytaniu,
pisaniu i liczeniu.
SZUA
Specyficzne zaburzenia umiejetnosci
arytmetycznych SZUA
NIE sa bezposrednim skutkiem takich zaburzen jak
Obnizone mozliwosci intelektualne
Wady wzorku i sluchu nie poddane korekcie
Powazne dysfunkcje neurologiczne
Zaburzenia emocjonalne
Nieprawidlowe metody nauczania
Jednym z istotnych kryteriów diagnostycznych jest
pojawienie sie objawów trudnosci we wczesnym
okresie edukacji.
10
OBJAWY
Do najczesciej obserwowanych naleza trudnosci

• w opanowaniu podstawowej wiedzy o liczbach

• w rozumieniu matematycznych pojec, znaków i
  symboli

• w stosowaniu dojrzalych strategii liczenia

• w opanowaniu tabliczki mnozenia

• w opanowaniu prawidlowego wykonywania
• 4 podstawowych dzialan arytmetycznych

zarówno w formie pisemnej jak i umyslowej

• w odczytywaniu i zapisywaniu liczb

• w rozumieniu wartosci pozycyjnego systemu
  liczbowego

• w poslugiwaniu sie pojeciem czasu i jednostkami
  jego pomiaru

• w zastosowaniu miar dlugosci, ciezaru, predkosci
  i innych

• w poslugiwaniu sie pieniedzmi

• w dokonywaniu matematyzacji zadan z trescia

uchwycenie struktury, dopasowanie dzialania,
policzenie wyniku

• w tempie przetwarzania informacji liczbowych

• w tempie, a czesto niemoznosci wydobywania z
  pamieci faktów liczbowych

• w dokonywaniu obliczen w zakresie 20-tu

11
OBJAWY
Ponadto

• uczenie sie mechaniczne

• brak umiejetnosci zastosowania wczesniej
  uzyskanych wiadomosci

• brak automatyzacji

• bledy rewersji, inwersji, opuszczen, przestawien
  cyfrowych

• niezauwazanie niedorzecznosci w obliczonych
  wynikach

12
ZAKLÓCENIA EMOCJONALNE

• czesto borykaja sie same ze swoim
• czesto dlugo nierozpoznawanym problemem

• znerwicowane, niekiedy agresywne

• zanizona samoocena

• brak akceptacji otoczenia

• znaczaco podwyzszone napiecie emocjonalne
• lek i niepokój

• nie lubia matematyki
• chetnie unikaja zadan i lekcji

Zadania matematyczne sa dla nich sytuacjami
bardzo trudnymi nie tylko intelektualnie, ale
równiez emocjonalnie.
13
Trudnosci z uczeniem sie matematyki
ogólnie obnizone mozliwosci intelektualne
dysleksja
brak dojrzalosci do uczenia sie matematyki
uzdolnione glównie humanistycznie
zespoly zaburzen neurologicznych
zaniedbanie srodowiskowe i edukacyjne
wady wzroku i sluchu
ryzyko dyskalkulii rozwojowej, dyskalkulia
rozwojowa
wszystkie potrzebuja pomocy
rys. za www.gmkurow.pl
14
Rozporzadzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia
30 kwietnia 2007 r.
6 Nauczyciel jest obowiazany () dostosowac
wymagania edukacyjne () do indywidualnych
potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia,
u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia
rozwojowe lub specyficzne trudnosci w uczeniu
sie, uniemozliwiajace sprostanie tym wymaganiom.
15
zajecia korekcyjno-kompensacyjne
zajecia wyrównawcze
zajecia terapeutyczne
16
Literatura Redakcja naukowa Borkowska A.,
Domanska L. Neuropsychologia kliniczna dziecka.
Wydawnictwo Naukowe PWN Košc L. Psychologia i
patopsychologia zdolnosci matematycznych. Centraln
y Osrodek Metodyczny Poradnictwa
Wychowawczo-Zawodowego MOiW Oszwa U. Zaburzenia
rozwoju umiejetnosci arytmetycznych. Problem
diagnozy i terapii. Oficyna Wydawnicza Impuls