Schrijven voor een ruim publiek

1
Schrijven voor een ruim publiek

• Persdienst K.U.Leuven
• 23712
• luc.west_at_dcom.kuleuven.ac.be

2
Mijn doctoraat

• www.kuleuven.ac.be/doctoreren/mijn_doctoraat.htm
• Populaire samenvatting
• Zodra datum en tijd van verdediging bekend zijn
• www.kuleuven.ac.be/doctoraatsverdediging

3
Waarom een populaire samenvatting?

• In sommige universiteiten al verplicht
• Stijgende nood aan PR voor onderzoeksinstellingen
• Stijgende vraag naar verantwoording
• Stijgende algemene interesse
• Stijgend aantal vragen van de media

4
Vaststellingen

• Vaak is er nog een te grote terughoudendheid
  (artikel Nature)
• De huidige vulgariseringen zijn te moeilijk
  (artikel De Standaard)

5
Tegenargumenten

• Makkelijk is niet altijd mogelijk
• Geen tijd
• Niet gewaardeerd
• Specifiek over de pers verslaggeving over
  wetenschap is slecht

6
Begrijpelijk schrijven komtaltijd van pas

• Presentatie
• Rapport
• Aanvraag
• Website
• Nieuwsbrief
• Promotie
• Persbericht

7
Begrijpelijk schrijven voor een ruim
publiekHelemaal andersgaan denken
8
Voor je gaat schrijven

• Wat wil je bereiken?
• Voor wie schrijf je?
• Welk medium schakel je in?

9
Wat wil je bereiken?

• Wat moet je lezer weten?
• Wat moet je lezer vinden?
• Wat moet je lezer kunnen?
• Wat is het centrale thema/de kern van je
  boodschap?
• Wat is het verhaal errond?

10
Voor wie schrijf je?

• Stel je doelgroep vast

• Wie behoort ertoe?
• Wat weten ze?
• Wat denken ze?
• Wat doen ze?
• Wat kunnen ze?
• Wat lezen ze?? keuze van het medium

11
Klassiek communicatieplan

• Wie?
• Wat?
• Welk effect?
• Hoe doelgroep bereiken?
• Tijdsverloop/middelen
• Effectmeting

12
Problemen bij communicatie

• Er is een overaanbod
• Lezers lezen niet maar scannen
• Volledig en genuanceerd is vaak onmogelijk

• ?Je moet meteen de aandacht trekken
• ?Je boodschap moet er uitspringen
• ?Je moet kiezen voor een standpunt

13
Hoe pak je een lezer?

• Hij ontdekt een mogelijk voordeel
• Hij ontdekt een link naar zijn eigen dagelijkse
  leven
• Hij ziet een verhaal over soortgenoten
• ? IDENTIFICATIE
• Zoek een link met de actualiteit (het
  collectieve bewustzijn)

14
Kies het standpunt van je lezer

• Niet Ik heb een fantastische uitvinding
  gedaan
• Maar U kunt voortaan een fantastisch
  voordeel halen uit mijn uitvinding

15
Enkele algemene basisprincipes

• Schrijf zoals je vertelt
• Als je het kunt zeggen, kun je het zeker
  schrijven
• Oefen met iemand die niet vertrouwd is met je
  onderwerp
• Gebruik spreektaal
• In plaats van te voorzien in een passieve
  uitkering werd meer en meer benadrukt dat
  uitkeringsgerechtigden door het OCMW geactiveerd
  moeten worden.? Het OCMW moet werklozen weer aan
  een job helpenin plaats van ze gewoon een
  uitkering te geven.

16
Enkele algemene basisprincipes

• Bouw een rechtlijnig verhaal
• Zorg voor een logische voortgang
• Maak duidelijke overgangen
• Zie teksten Griepvaccinatie en RSI

17
Enkele algemene basisprincipes

• Schrijf zoveel mogelijk vanuit het standpunt van
  je doelgroep
• We hebben een nieuwe therapie gevonden om
  Parkinson-patiënten beter te laten lopen.?
  Parkinson-patiënten kunnen beter lopen dankzij
  een nieuwe therapie.
• Benoem mensen en zaken zo concreet mogelijk
• Onderzoekers hebben een Egyptische ruïne
  gevonden.? Archeologen van de K.U.Leuven hebben
  de grondvesten van een oude Egyptische stad
  blootgelegd nabij Gizeh.

18
Enkele algemene basisprincipes

• Geef precieze feiten en cijfers
• De bijeenkomst trok veel volk.? 650 huisartsen
  volgden het symposium.Het project kost dik een
  half miljoen.? De renovatie kost 512.000 euro.
• Vermijd zoveel mogelijk vaktermen en moeilijke
  woorden
• Oligohydramnion kan leiden tot pulmonale
  hypoplasmie.? Als de ongeboren baby in te weinig
  vruchtwater drijft, is er kans dat de longen zich
  te weinig ontwikkelen.

19
Enkele algemene basisprincipes

• Typisch voor abstracten en vulgariseringen we-
  vorm? Vervangen door derde persoon enkelvoud

20
Opbouw van een bericht

• Titel/kop
• Inleiding
• Toelichting
• Alineas in dalende orde van belangrijkheid
• Contactmogelijkheden (kader)

21
Titel/kop

• Kort, krachtig, concreet
• Bij voorkeur met persoon
• Bij voorkeur enkelvoudige zin
• Actief is beter dan passief

• ?Belg moet dringend meer bewegen
• ?Kwetsbare plek ontdekt in inlogsysteem
  ?Ontdekking van kwetsbare plek in inlogsysteem

22
Inleiding

• Sluit aan bij de titel
• Begint met het nieuws
• Voor de eerste maal heeft grootschalig onderzoek
  aangetoond dat de combinatie van chirurgie en
  chemotherapie echt werkt bij de behandeling van
  longkanker.
• Bij relatief onbekende onderwerpen eventueel
  eerst duiding
• COPD is een chronische ontstekingsziekte van de
  luchtwegen die tot 10 procent van de
  bevolkingboven de 50 jaar treft.

23
Inleiding

• Vangt aandacht/geeft belang aan
• Vandaag studeren aan de K.U.Leuven de eerste
  tandartsen af die gespecialiseerd zijn in
  gerechtelijke tandheelkunde.
• Slaat brug tussen auteur en lezer
• Je kunt ouders niet altijd met de vinger wijzen
  als hun kind probleemgedrag vertoont.
• Wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe?
• De kraamafdeling van UZ Leuven lanceert vandaag
  een nieuw initiatief voor kersverse ouders
  e-Baby, eenfoto die je kunt bekijken op internet.

24
Inleiding

• Geeft relevantie of autoriteit van de bron
• De taal in de Belgische wetgeving moet beter.
  Dat is de belangrijkste conclusie in het
  doctoraatsonderzoek van Karl Hendrickx van het
  Centrum voor Nederlandse Rechtstaal aan de
  K.U.Leuven.
• Gebruik de onvoltooid of voltooid tegenwoordige
  tijd

25
Verder verloop van de tekst

• Bouw een skelet aan de hand van kernzinnen
• Zorg voor logische overgangen tussen de alineas
• In lange teksten zorg voor een dalende orde van
  belangrijkheid
• Contactmogelijkheden
• Zie tekst RSI

26
Enkele stilistische principes

• Schrijf korte, logische zinnen
• Het werd reeds aangetoond dat de inname van
  creatine zowel in jonge gezonde vrijwilligers als
  in patiënten met aandoeningen die gepaard gaan
  met spieratrofie een positieve invloed kan hebben
  op de functionele capaciteiten van de spieren.
• ? Creatine innemen kan een positieve invloed
  hebben op de functionele capaciteit van de
  spieren. Dat werd niet alleen aangetoond bij
  jonge, gezonde vrijwilligers, maar ook bij
  patiënten die onder andere spieratrofie hebben.
• Hoe klinkt het in een radiobericht?

27
Enkele stilistische principes

• Vermijd het passief
• Het schrijven van Bragg roosters werd in een
  tweede fase getest met een holografische
  methode.  Het interferentiepatroon van twee
  kruisende laserbundels werd hierbij gekopieerd in
  de polymeervezels door een permanente verandering
  van de brekingsindex. Wanneer fotochrome dopanten
  gebruikt werden, was zelfs een reversibele
  verandering mogelijk.  Het gevormde Bragg rooster
  kon achteraf terug gewist worden.
• ? In een tweede fase testte Peeters het
  schrijven van Bragg-roosters met een
  holografische methode. Hij kopieerde daarbij het
  interferentiepatroon van twee kruisende
  laserbundels in de polymeervezels door een
  permanente verandering van de brekingsindex. Als
  hij fotochrome dopanten gebruikte, was zelfs een
  reversibele verandering mogelijk. Het gevormde
  Bragg-rooster kon hij achteraf weer wissen.

28
Enkele stilistische principes

• Gebruik treffende beelden en voorbeelden (tekst
  Stroboscopic Detection)
• Gebruik geen superlatieven
• Deze opzienbarende doorbraak opent geweldige
  perspectieven en moet ontegensprekelijk beschouwd
  worden als de grootste stap op weg naar de
  ultieme oplossing.

29
Checklist na het schrijven

• Kijk altijd hoeveel je woorden je kunt schrappen
  zonder dat je informatie verliest
• De recent vastgestelde hoge concentraties aan
  afgedreven stedelijke vervuiling boven het
  Arctisch Bassin suggereert de mogelijkheid van
  een klimaatsverandering door de interactie van de
  vervuiling met zonnestraling. De aanwezigheid van
  de vervuilde laag zal leiden tot een verhoogde
  opname van zonnestraling in de atmosfeer.
• ? De stijgende luchtvervuiling boven het
  Arctisch Bassin kan daar leiden tot een
  klimaatsverandering, doordat de atmosfeer nu meer
  zonnestraling gaat opnemen.

30
Checklist na het schrijven

• Controleer de schrijfwijze van persoonsnamen en
  instellingen
• Check datums en gegevens schrijf afkortingen
  minstens éénmaal voluit
• Geef altijd informatie over contactmogelijkheden
  wees bereikbaar
• Geef kort je profiel als je nog niet eerder
  gecommuniceerd hebt

31
Checklist na het schrijven

• Lees een tekst grondig na op papier, en laat hem
  indien mogelijk nalezen door iemand anders
• Lees hem eventueel nog een keer hardop na

32
Tekst via e-mail

• Zorg voor een correct geschreven tekst
• Denk goed na voor je de mail verstuurt alles
  zorgvuldig ingevuld?
• Vul altijd de subjectregel duidelijk en pakkend
  in
• Voor pers geen bijlagen, wel mogelijkheden tot
  extra info

33
Schrijven voor het scherm

• Beeldschermlezers zijn nog ongeduldiger
• Teksten moeten nog korter en duidelijker
  ingedeeld in alineas (witregels)
• Gebruik visuele elementen zoals kopjes en
  fotobijschriften
• Gebruik opsommingslijsten

34
Persaandacht vragen

• Moeilijkheid journalisten/redacties worden
  bestookt met nieuws
• ? Alleen als je echt nieuws te melden hebt of als
  je een nieuwe bijdrage/invalshoek kunt leveren
  aan de bestaande actualiteit

35
Persaandacht vragen

• Voordelen
• Er is een groot braakliggend terrein
• Journalisten willen tijd winnen en zijn op zoek
  naar goede communicatoren
• Als je de media geeft wat hun lezers willen, ligt
  de weg al voor een deel open

36
Persaandacht vragen

• Verken de media zoek journalisten die
  schrijven over je onderwerp
• Bepaal het beste medium voor je doelgroep
• Ga na wat de deadlines zijn
• Alle contactpersonen zijn even belangrijk!