Over het ijzeren gordijn: de grenzen van sectoraal beleid

1
Over het ijzeren gordijnde grenzen van
sectoraal beleid

• Wim Groot
• Universiteit Maastricht

2
Invloed van beleid op gezondheid
Volksgezondheidbeleid
Definitie van en omgang met gezondheid en ziekte

Verkeers- en Milieu beleid

Sociale zekerheidsbeleid en arbeidswetgeving


Landbouwbeleid

Onderwijsbeleid
3
Uitgaven

• Gezondheidzorg
• 2004 42,5 miljard euro
• 2007 46,6 miljard euro
• Toename 9,6
• Onderwijs
• 2004 26,4 miljard euro
• 2007 27,4 miljard euro
• Toename 3,8

4
Investeren in onderwijs of gezondheid

• Alleen als effect onderwijs op gezondheid een
  causaal effect is, kan verschuiving van middelen
  van gezondheidszorg naar onderwijs tot
  verbetering van de gezondheidstoestand leiden
• Als effect een causaal effect is hangt het van de
  omvang van het effect af of investeren in
  onderwijs

5
Onderwijs en gezondheid

• Beide maken individuen productiever human
  capital
• Beide hebben grote invloed op welvaart
• Focus in op onderlinge relatie
• Overzicht literatuur
• Meta-analyse

6
Verklaringen voor een positieve relatie
onderwijs-gezondheid

• Een betere gezondheid stelt je in staat in
  onderwijs te investeren
• Gemeenschappelijke factoren zoals genetische
  predispositie, sociale achtergrond of
  tijdsvoorkeur beïnvloeden gezondheid en
  onderwijs op dezelfde wijze
• Onderwijs leidt tot betere gezondheid

7
Op welke wijze leidt onderwijs tot betere
gezondheid?

• Economische factoren onderwijs leidt tot hoger
  inkomen, waardoor je een gezondere levensstijl
  kunt veroorloven en betere zorg kunt kopen
• Toegang tot zorg hoger opgeleide zijn meer
  geïnformeerd en assertieve

8
Op welke wijze leidt onderwijs tot betere
gezondheid?

• Gezondheid gerelateerde voorkeuren hoger
  opgeleiden leven gezonder en hebben lagere
  tijdsvoorkeur
• Omgaan met stress hoger opgeleiden kunnen beter
  met stress omgaan

9
Op welke wijze leidt onderwijs tot betere
gezondheid?

• Productieve efficiëntie hoger opgeleiden weten
  meer output te halen uit dezelfde hoeveelheid
  input
• Allocatieve efficiëntie Hoger opgeleiden zijn
  beter geïnformeerd (Grossman Kaestner, 1997)
• Onderwijs verandert tijdsvoorkeuren (Becker
  Mulligan, 1994)

10
De causaliteitsvraag

• Het effect van onderwijs op gezondheid is een
  causaal effect
• Er is een wederzijdse relatie tussen onderwijs en
  gezondheid
• Er zijn gemeenschappelijke factoren die zowel
  onderwijs als gezondheid beïnvloeden

11
Testen voor causaliteit

• Slechts weinig studies testen voor causaliteit
• In het algemeen vinden studies waarin dat wel
  gebeurt dat de hypothese dat onderwijs exogeen is
  tov gezondheid, niet kan worden verworpen
• Omgekeerde effect gezondheid beïnvloedt
  onderwijs doet zich vooral voor bij kinderen
• Hoger opgeleiden beantwoorden vragen over
  subjectieve gezondheid anders dan lager
  opgeleiden (scale of reference bias of reporting
  heterogeneity)
• Je verwacht dat het effect van onderwijs op
  gezondheid toeneemt met leeftijd omdat sommige
  onderwijsgerelateerde risicos, zoals roken,
  cumulatief zijn

12
Onderwijs en levensverwachting

• Ratio van sterftekans tussen laagste en hoogst
  opgeleiden in USA is voor mannen 2.22 en voor
  vrouwen 1.79 (Elo Preston 1996 data for US)
• Vergelijkbare cijfers worden in Europese studies
  gevonden
• Effect van opleiding moeder op kindersterfte
• Effect van moeders opleiding op
  levensverwachting is kleiner dan op kindersterfte

13
Het effect van gezondheid van kinderen op latere
onderwijsprestaties

• Geboortegewicht hangt samen met
  opleidingsprestaties
• Vergelijkbare conclusies worden getrokken voor
  fetal growth

14
Onderwijs en gezond gedrag

• Onderwijs hangt samen met een kleinere kans op
• Roken
• Overgewicht
• Onderwijs hangt samen met een grotere kans op
• Alcohol gebruik
• Bewegen
• Gebruik van autogordels
• Deelname aan screening programmas

15
Meta-analyse effect onderwijs op subjectieve
gezondheid

• Subjectieve gezondheid Hoe is uw gezondheid in
  het algemeen?
• Onderwijs is gemeten in jaren onderwijs
• Methoden OLS of ordered probit
• We includeren 18 studies die 31 schattingen van
  het QALY gewicht van onderwijs opleveren
• Methode van meta-analyse random effects
  regression

16
Uitkomsten meta-analyse

• Overtuigend bewijs voor positieve relatie tussen
  onderwijs en gezondheid
• Aanwijzingen dat dit een echt causal verband is
• Meta-analyse een jaar onderwijs verhoogt QALY
  met ongeveer 0.023
• Dit komt neer op 43 jaar onderwijs per QALY
• Kosten per QALY zij ongeveer Euro 258,000
• Gedisconteerde contante waarde van een QALY is
  ongeveer 1.7 miljoen euro
• Grote positieve kosten-baten verhouding

17
Conclusie

• Vanuit Public Health standpunt is investeren in
  onderwijs een goede zaak
• Meer geld inzicht in de relatieve
  gezondheidswinst van investeringen in onderwijs
  en gezondheidszorg is nodig, om een rationele
  afweging tussen bestedingen aan onderwijs en
  gezondheidszorg te kunnen maken.