Nie ma zysku bez ryzyka

1
Nie ma zysku bez ryzyka
Opracowanie dr Miroslaw Kachniewski Przemyslaw
Wasilewski
2
Czym jest ryzyko?
? Ryzyko to prawdopodobienstwo wystapienia
zdarzenia losowego o charakterze negatywnym dla
dotknietego nim podmiotu.
? Ryzyka nigdy nie mozna calkowicie wyeliminowac.
Nie ma zysku bez ryzyka
3
Ryzyko a niepewnosc
to prawdopodobienstwo statystyczne wymierne.
Zawsze mozna je oszacowac.
Ryzyko
ma miejsce, gdy brak jest danych, by obliczyc
ryzyko.
Niepewnosc
Nie ma zysku bez ryzyka
4
Ryzyko towarzyszy nam od zawsze
Ryzyko jest nieodlacznie zwiazane z zyciem
czlowieka.
Niektóre rodzaje ryzyka sa zmniejszane, ale na
ich miejsce pojawiaja sie nowe.
Ryzyko zachorowania na alergie
Ryzyko zachorowania na gruzlice
Ryzyko smierci spowodowanej otyloscia
Ryzyko smierci glodowej
Nie ma zysku bez ryzyka
5
Ryzyko bledy w postrzeganiu (1)
? Ryzykowne wydaje sie nam to, co nieznane.
Nie wiemy, na czym polegaja modyfikacje
genetyczne zywnosci, wiec traktujemy je jako
ryzykowne.
? Ryzykowne wydaje sie nam to, nad czym nie mamy
kontroli.
Pasazer samochodu inaczej postrzega manewry niz
sam kierowca.
? To, co przynosi nam korzysci, wydaje sie mniej
ryzykowne.
W rzeczywistosci ryzyko jest cena za
korzysci(telefony komórkowe, konserwanty
zywnosci).
Nie ma zysku bez ryzyka
6
Ryzyko bledy w postrzeganiu (2)
? Ryzykowne wydaje sie nam to, czego nie lubimy.
Co jest bardziej niebezpieczne pistolet czy
basen?

• Co roku w USA w przydomowych basenach tonie ok.
  550 dzieci w wieku ponizej 10 lat.
• W trakcie zabawy bronia rodziców ginie 175
  dzieci.

W USA znajduje sie okolo 6 milionów basenów i
okolo... 200 milionów pistoletów.
W jednym na 11 000 basenów tonie dziecko, a
zaledwie jeden na 1 000 000 pistoletów
przyczynia sie do smierci dziecka.
Dla dziecka basen jest prawie 100 razy bardziej
niebezpieczny niz pistolet !
Zródlo Steven Levitt Pools More Dangerous than
Guns, Chicago Sun-Times, July 28, 2001.
Nie ma zysku bez ryzyka
7
Ryzyko zmiany w postrzeganiu
? Postrzeganie ryzyka zmienia sie wraz z wiekiem.
Ludzie mlodzi maja wieksza sklonnosc do ryzyka
niz ludzie starsi.

• Dlaczego?
• Starsi maja wiecej doswiadczen wiele razy
  ryzykowali i pamietaja, ze zdarzalo im sie
  przegrac.
• Starsi posiadaja wieksza wiedze im wiecej
  wiesz, tym bardziej boisz sie.
• Starsi maja wiecej do stracenia majatek,
  rodzine.
• Mlodsi maja wiecej przed soba w przypadku
  przegranej, maja szanse odegrac sie. Starsi
  moga nie zdazyc.

Nie ma zysku bez ryzyka
8
Ryzyko na rynku kapitalowym
? Efektywnie inwestujac nie mozna jednoczesnie
zwiekszyc stopy zwrotu i zmniejszyc ryzyka.
? Wiekszy zysk oznacza wieksze ryzyko a wiec
równiez mozliwosc poniesienia straty.
Portfolio Selection - H. Markowitz (1952) Nagroda
Nobla z ekonomii z 1990 r.


(wraz z M. Millerem i W. Sharpem)
Nie ma zysku bez ryzyka
9
Dlaczego zysk ryzyko? (1)
? Wyobrazmy sobie akcje dwóch podobnych firm,
które kosztuja tyle samo powiedzmy 10 zl.
Jest szansa, ze obie firmy osiagna w tym roku
zysk w wysokosci 1 000 000 zl. Gdyby tak sie
stalo, to cena ich akcji wzroslaby do 12 zl.
Nie jest to jednak pewne. Firma I ma 75 szans na
taki zysk, Firma II ma tylko 50 szans.
Nie ma zysku bez ryzyka
10
Dlaczego zysk ryzyko? (2)
Firma I
Firma II
Cena 10 zl Cena za rok 12 zl Zysk 2
zl Prawdopodobienstwo zysku 50
Cena 10 zl Cena za rok 12 zl Zysk 2
zl Prawdopodobienstwo zysku 75
Które akcje wybierzemy?
Nie ma zysku bez ryzyka
11
Dlaczego zysk ryzyko? (3)
Co sie teraz stanie?

• Akcje I i akcje II kosztuja tyle samo, ale
  ryzyko z nimi zwiazane jest inne.

• Wiecej inwestorów bedzie chcialo kupic akcje I !

• Popyt na akcje I wzrosnie, popyt na akcje II
  spadnie.

Co sie dzieje, gdy wzrasta lub maleje popyt?
Nie ma zysku bez ryzyka
12
Dlaczego zysk ryzyko? (4)
Firma I
Firma II
Cena 9 zl Cena za rok 12 zl Zysk 3
zl Prawdopodobienstwo zysku 50
Cena 11 zl Cena za rok 12 zl Zysk 1
zl Prawdopodobienstwo zysku 75
Gieldowi inwestorzy sami doprowadzili do
sytuacji, ze ryzyko odpowiada zyskowi.
Nie ma zysku bez ryzyka
13
Dlaczego zysk ryzyko? (5)
? Ryzyko jest cena za zysk!
Jezeli ktos oferuje Ci wysoki zysk, zachowaj
czujnosc. Wysoki zysk wiaze sie z wysokim
ryzykiem.
Gdyby zysk przy malym ryzyku byl rzeczywiscie
ogromny, to czy ktos oferowalby to innym, czy
skorzystalby sam?
Nie ma zysku bez ryzyka
14
Ryzyko w inwestowaniu na rynku kapitalowym
Inwestycja lokata bankowa Ryzyko bardzo
male (wojna, rewolucja, upadek systemu
bankowego) Zysk niewielki
Inwestycja akcje mlodego przedsiebiorstwa z
branzy biotechnologicznej Ryzyko ogromne
(niepowodzenie projektu, bledne zalozenia badan,
utrata zródel finansowania, ograniczenia rzadowe,
bankructwo, ucieczka wlascicieli z kapitalem
itd.) Zysk potencjalnie ogromny
Nie ma zysku bez ryzyka
15
Ryzyko przyklad 1 (1)
? Cofnijmy sie w wyobrazni 20 lat, do roku 1986.
Wyobrazmy sobie, ze mamy 1000 dolarów, które
mozemy zainwestowac na 20 lat w
Akcje spólki informatycznej I
Akcje spólki informatycznej III
Akcje spólki informatycznej II
Zloto
Ryzyko niewielkie
Ryzyko ogromne
Wiemy, ze zloto jest inwestycja bardzo
bezpieczna. O kazdej z tych spólek
informatycznych wiemy niewiele. Tylko tyle, ze
produkuja system operacyjny dla komputerów.
? Kto wybierze który wariant inwestycyjny?
Nie ma zysku bez ryzyka
16
Ryzyko przyklad 1 (2)
Jakie osiagnelibysmy wyniki?
Akcje spólki informatycznej III
Akcje spólki informatycznej II
Akcje spólki informatycznej I
Zloto
Digital Research
Microsoft
Apple Corp.
Wartosc inwestycjiw 1986 1000
Wartosc inwestycjiw 1986 1000
Wartosc inwestycjiw 1986 1000
Wartosc inwestycjiw 1986 1000
Wartosc inwestycji w 2006 0
Wartosc inwestycji w 2006 358 724
Wartosc inwestycji w 2006 23 504
Wartosc inwestycji w 2006 1453
Strata 1000 , czyli 100
Zysk 357 724 , czyli 35 772,4
Zysk 22 504 , czyli 2 250,4
Zysk 453 , czyli 45,3
Nie ma zysku bez ryzyka
17
Ryzyko jest sprawiedliwe dotyka kazdego
Rozwazmy fundusz inwestycyjny.
? Zalozyciele dwóch przyszlych noblistów z
ekonomii, wybitnych specjalistów od rynków
kapitalowych oraz byly wiceszef banku centralnego
? Strategia inwestycyjna oparta na modelach
matematycznych stworzonych przez owych dwóch
naukowców
? Stopy zwrotu w pierwszych trzech latach
dzialalnosci funduszu 47, 45, 17
Nie ma zysku bez ryzyka
18
Ryzyko przyklad 2 (1)

• ? Jaka moze byc stopa zwrotu w kolejnym roku?
• ? Jakie jest ryzyko?

Nie ma zysku bez ryzyka
19
Ryzyko przyklad 2 (2)
Fakty

• W 1994 roku Myron Scholes i Robert Merton(Nobel
  1997) oraz David Mullins (byly wiceszef Fed)
  zalozyli fundusz LTCM (Long-Term Capital
  Management).

• W 1998 roku fundusz LTCM niemal zbankrutowal
  grozac upadkiem amerykanskiemu systemowi
  finansowemu.
• Posiadal zobowiazania netto w wysokosci ponad 200
  mld dolarów przy kapitale wlasnym mniejszym niz 1
  mld dolarów.
• Sytuacja zostala uratowana przez konsorcjum 13
  najwiekszych amerykanskich banków, które przejely
  90 akcji funduszu.

Nie ma zysku bez ryzyka
20
Ryzyko dywersyfikacja (1)
Ograniczyc ryzyko inwestycyjne mozna w prosty
sposób dywersyfikujac portfel.

• Kluczem do obliczenia ryzyka jest znajomosc
• zachowan cen w przeszlosci (odchylenie
  standardowe),
• wspólzaleznosci ruchów cen (korelacja).

Nie ma zysku bez ryzyka
21
Ryzyko dywersyfikacja (2)
Odchylenie standardowe wartosc, o jaka wynik
przecietnie odchyla sie od sredniej.

• Im wyzsze odchylenie standardowe, czyli im
  wiekszy rozrzut wyników tym wieksze ryzyko.

Nie ma zysku bez ryzyka
22
Ryzyko dywersyfikacja (3)
Korelacja wspólzaleznosc zmiennych
-1 zmienne zalezne ujemnie 0 zmienne
niezalezne 1 zmienne zalezne dodatnio
Nie ma zysku bez ryzyka
23
Ryzyko dywersyfikacja (4)
? Dywersyfikacja przyniesie najlepsze efekty w
ograniczaniu ryzyka, jezeli kurs instrumentów, w
które inwestujemy, jest skorelowany ujemnie.
Posiadajac akcje spólki informatycznej powinnismy
kupic np. akcje spólki z sektora tradycyjnego,
obligacje lub nieruchomosci.
Nie ma zysku bez ryzyka
24
Ryzyko dywersyfikacja, ujemna korelacja (1)
W przypadku kleski zywiolowej (np. powodzi)

• ? prawdopodobnie spadna ceny akcji
  przedsiebiorstw zagrozonych
• bezposrednio fabryk z zagrozonego regionu,
  ubezpieczycieli,
• posrednio firm, których glówni dostawcy pochodza
  z zagrozonego regionu

• ? prawdopodobnie wzrosna ceny akcji
• przedsiebiorstw budowlanych,
• konkurentów fabryk z zagrozonego regionu.

Nie ma zysku bez ryzyka
25
Ryzyko dywersyfikacja, ujemna korelacja (2)
Aby poprzez dywersyfikacje zabezpieczyc sie przed
ryzykiem powodzi, powinnismy w swoim portfelu
posiadac np.

• zarówno akcje ubezpieczycieli, jak i
  przedsiebiorstw budowlanych,
• akcje firm produkcyjnych z róznych regionów kraju.

W przypadku powodzi ceny niektórych posiadanych
przez nas akcji spadna, ale inne wzrosna. Wplyw
powodzi zostanie zneutralizowany.
Nie ma zysku bez ryzyka
26
Ryzyko podsumowanie (1)
Ryzyko jest cena za wiekszy zysk.
To znaczy, ze duzy zysk wiaze sie z równie duzym
ryzykiem.
Ryzyko jest sprawiedliwe dotyka wszystkich w
taki sam sposób nawet laureatów Nagrody Nobla.
Nie ma zysku bez ryzyka
27
Ryzyko podsumowanie (2)
Postrzeganie ryzyka zmienia sie wraz z wiekiem.
Mlodsi sa bardziej sklonni ryzykowac niz starsi.
Przed ryzykiem mozna sie bronic dywersyfikujac
(róznicujac) portfel inwestycji.
Najlepsza dywersyfikacje zapewniaja instrumenty,
których ceny zmieniaja sie w sposób skorelowany
ujemnie (czyli zmieniaja sie przeciwstawnie).
Nie ma zysku bez ryzyka