POLITIKA EKONOMIKE E IDH-ve

1
POLITIKA EKONOMIKE E IDH-ve
2
Rast studimi IDH-te ne Afriken e Jugut

• Zbatimi i sankcioneve per shkak te aparthejdit
• Cilet ishin arsyet e mos rritjes se IDH-ve ne
  Afriken eJugut pas 1994?
• - fuqia punetore e shtrenjte, joproduktive
• - ligjet restriktive te fuqise punetare
• - mos interesimi i kompanie qe u terhoqen para
  1994 (Kodak)
• - problemi politik (Thabo Mbeki, Mugabe)
• - rritja e krimit, korrupcioni, jostabiliteti

3
HYRJE

• Qeveria pritese e IDH-ve me veprimet e veta mund
  ti stimulon ose kufizon IDH-te (Afria e Jugut)
• Qeveria meme e IDH poashtu me verimet e veta mund
  ti stimulon ose kufizon IDH-te (Japonia, SHBA)

4
Ideologjia politike e IDH
Qasja radikale
1.
2.
Qasja e tregut te lire
3.
Nacionalizmi pragmatik
5
Qasja radikale

• Pikpamje marksiste KSH eksploatojne vendet
  pritese ne zhvillim
• Terheqjen e fitimeve
• Nuk jepin asgje te vlefshme si kembim
• Instrument i dominimit, jo i zhvillimit
• I mban vendet ne zhvillim ne prapambeturi dhe te
  varura nga vendet kapitaliste per investime, pune
  dhe teknologji

6
Qasja radikale

• Kah fundi i 1980s qasja radikale u terhoq per
  shkak te
• Kollapsit te komunizmit
• Performancave te dobeta ekonomike te vendeve qe
  shfrytezonin qasjen radikale
• Performancave te mira ekonomike te vendeve qe
  shfrytezonin tregun e lire

7
Qasja e tregut te lire

• Popujt u specializuan ne mallrat dhe sherbimet te
  cilat mund ti prodhonin me me efikasitet
• Nga transferi i resurseve vendi mikprites ka
  perfitim sikurse edhe rritje ekonomike
• Ndryshimet pozitive ne ligje dhe rritjen e
  marreveshjeve bilaterale konfirmuan per forcimin
  e qasjes se tregut te lire
• Te gjitha vendet imponuan disa restrikcione te
  IDH-ve per interesa kombetare

8
Nacionalizmi pragmatik

• IHD kane perfitime dhe kosto
• Lejon IDH nese fitimet i tejkalojne kostot
• Blokojne IDH te cilet demtojne industrine vendore
  
• Gjykon IDH te cilat jane ne interes kombetar
• Uljen e taksave
• Subvencioneve

9
Përfitimet nga IDH
10
Efekti i shperndarjes se resurseve
Transferi i teknologjise
Perfitimi i aftesive menaxheriale
11
Efekti i punesimit
Efekti indirekte i punesimit
12
EFEKTI NË BILANCIN E PAGESAVE

• BP Evidenca e transakcioneve te nje vendi
• Detyrime -
• Kerkesa
• BP ndahet ne
• 1. Llogaria rrjedhese
• 2. Llogaria kapitale

13
Llogaria rrjedhese

• Bilanci i tregtise
• Bilanci i sherbimeve
• Te ardhura nga investimet

14
Llogaria kapitale

• Transakcionet qe kane te bejne me blerjen ose
  shitjen e mjeteve
• Principi kontabilitetit te dyfishte
• Shuma e Llogarise rrjedhse dhe asaj kapitale
  duhet te jete zero

15
Efekti i bilancit te pagesave

• VENDI MIKPRITES
• KMN formon degë ( te hyrat e kapitalit)
• FDI zëvendëson importin e vendit
• KMN dega për eksporton mallra dhe sherbime

16
Efekti i konkurences dhe rritjes ekonomike

• Smadhimi i konkurences- perfitim i konsumatoreve
  (rritja e fuqise blerese)
• Zvoglimi i cmimeve
• Smadhimi i tregtise nderkombetare

17
Anet negative te FDI ne vendin mikprites

• Efektet negative te konkurences ne vendin
  mikprites (firmat e vogla vendase falimentojne)
• Efektet negative ne Bilancin e pagesave
• Humbja e sovranitetit dhe autonomise kombetare

18

• Efektet negative ne konkurence
• - firmat evogla vendase falimentojne
• - Monopolizimi i tregut
• Efektet negative ne BN
• -Kalimi i kapitalit (fitimit) nga dega ne qender
• -Importi i inputeve nga vendet e huaja
• Humbja e sovranitetit dhe autonomise kombetare

19
Efektet pozitive nga IDH ne vendin nikoqir (meme)

• Te ardhurat nga investimet ne BP
• Efektet ne punesim
• Mesimi i disa aftesive menaxhuese (transferi
  kthyes i resurseve)

20
Efektet negative nga IDH ne vendin nikoqir (meme)

• Efektet negative ne BP
• Efektet negative ne punesim

21
Instrumentet e politikes qeveritare dhe IDH

• Stimulimi i IDH-ve sigurimi nga rreziku i huaj,
  mbeshtetja me kapital, stimulimi me lehtesim te
  taksave dhe presione politike
• Kufizimi i IDH-ve kontrolla e IDH, kontrolli
  devizor, manipulimi brenda me taksa, ndalesa e
  IDH per shkaqe politike

22
Tre forma të FDI

• FDI horizontalë ështe kur një kompani
  multinacionale deperton në një shtetë të huaj për
  të prodhuar të njejtin produkt.
• FDI konglomerat - kompanit investon jashte për
  te prodhuar produkte të cilat nuk prodhohen në
  shtetin amë
• FDI vertikale kur nje kompani investon jashtë
  me qëllim që të merr lëndën e parë dhe ta sjellë
  në vendin amë

23
Pengesa e shitjes të know- how
Reziku i dhënjes të know-how konkurtences
Licencimi sjell kontroll të vogël mbi kompanit e
huaja
Pengesa e shitjes të know- how
Know-how nuk eshte e deshiruar të pranon
licencimin
24
FDI pse dhe kurr?

• Kostot e transportit janë të larta
• Iperfeksionizmi i tregut (Teoria e
  internacionalizimit)
• Pengesa e qarkullimit te lire te produkteve midis
  shteteve
• Pengesa e shitjeve te know how
• Ndjek konkurencen
• Cikli jetesor I produktit nuk e sqaron kur eshte
  e duhur te investohet jashte
• Avantazhet e lokacionit (resurset natyrale)

25
Korniza e vendosjes
Te ulta
Sa shtrejte jane kostot e transportit dhe tarifat?
Export
Jo
Te larta
Horizontal FDI
A eshte know-how e deshiruar per licencim?
Po
Yes
Horizontal FDI
A duhet kontroll te madhe per operimet jashte
vendit?
Jo
Jo
Horizontal FDI
A mundet know hot te jete I mbrojture nga
licencimi jashte?
Po
Ateher licence