BALKANLAR

1

• BALKANLAR
• Tarih üreten degil, tarih tüketen bir alan
• W. Churchill

2
Içerik

• Soguk Savas Yillarinda Balkanlar
• Soguk Savastan Günümüze Balkanlarda Yasanan
  Gelismeler
• Balkanlar ve Türkiye

3
Jeopolitik Önem

• Avrupanin bes büyük yarimadasindan biri
• Avrupa, Akdeniz ve Ortadogu siyasetinde etkin
  olma imkani saglayan,
• Avrupanin diger bölgelerine geçit imkani veren,
• Asya kitasinin bitisiginde ve Afrikaya yakin
• Büyük güçlerin rekabet ve mücadele alani.

4
Cografi Konum

• Güneyde Akdeniz
• Güneydoguda Ege, Marmara ve Karadeniz
• Güneybati da Adriyatik Denizi ile çevrili bir
  yarimadadir.
• Arnavutluk,Bosna-Hersek,
• Bulgaristan, Karadag, Makedonya, Yunanistan,
  Hirvatistan, Sirbistan, Slovenya, Romanya ve
  Türkiye.
• Etnik Gruplar Türk, Arnavut, Bulgar, Slav ve
  Yunan.
• Balkan sarp ve ormanlik siradag, sazlik.

5
Tarihsel Arka Plan

• Edirnenin fethi (1361) ile 14.yy dan 20.yya
  kadar Osmanli topragi
• 1912-13 Balkan Savaslari
• I. Dünya Savasinin çikis noktasi
• Avusturya Saint German, Bulgarsitan Neuilly,
  Macaristan Trianon, Türkiye Lozan.
• Yikilan üç büyük imparatorlugun( Rusya,
  Avusturya- Macar. ve Osmanli) yerine Türkiye,
  Romanya, Bulgaristan, Arnavutluk ve Yunanistan
  kuruldu.
• II.Dünya Savasinda Italyanin Arnavutluku ele
• geçirmesi,Yunanistana yönelmesi,
• Almanyanin Yugoslavya topraklarina
  girmesi

6
Soguk Savas Yillarinda Balkanlar

• Yüzdeler Antlasmasi Stalin ve Churchill
  arasindaki gayri resmi uzlasi. Buna göre
• Romanya 90 Sovyet,10 ABDIngiltere
• Yunanistan 90 ABDIngiltere ,10 Sovyet
• Bulgaristan 75 Sovyet, 25 ABDIngiltere
• Yugoslavya 50 Sovyet, 50 ABDIngiltere
• Dönemin temel özellikleri
• Bati ve Dogu Bloku arasinda sinir bölgesi
• SSCBnin dagilisini baslatan Yugoslavyadaki
  ayrilikçi hareketler
• Akdeniz ve Ortadoguya yönelen SSCBnin
  
• Balkanlardaki basarisizligi ve suya
  düsen hayalleri

7
Dönemin Önemli Gelismeleri

• ?Yugoslavyanin Sovyet Bloku ndan ayrilmasi
  (1948)
• Josef Titonun önünde iki
  yol
• vardi
  
• - Bagimsiz olmak,
  
• - Sovyet uydusu olmak.

8
Bati Blokunda Kurulan Örgütler ve Gelismeler

• Truman Doktrini(1947)Türkiyeye 100,
  Yunanistana 300 milyon dolar yardim
• Marshall Plani(1947)Komünizm tehdidine karsi
  belirlenen ihtiyaçlara göre Avrupaya yardim
• NATO(Kuzey Atlantik Antlasmasi Örgütü)1949
  kuruldu. 1952 Türkiye ve
• Yunanistanin üyeligi

9
Dogu Blokunda Kurulan Örgütler ve Gelismeler

• Cominform(Komünist ve Isçi Partileri Enformasyon
  Bürosu) SSCB, Romanya, Italya, Fransa,
  Yugoslavya, Polonya, Macaristan, Çekoslovakya
  komünist partileri. 1956da dagildi.
• Comecon(Karsilikli Ekonomik Yardim Konseyi)
  1949da kuruldu. Önce Marshall Plani, sonra ATye
  karsi faaliyet yürüttü.
• Varsova Pakti NATOya karsi 1955te
  kuruldu.Üyeler Bulgarsitan, Çekoslavakya,
  Macarsitan, Polonya, Romanya, Dogu Almanya, SSCB.
• Brejnev Doktrini Devlet Baskani Leonid Brejnev
  Sosyalizmin tehlikeye düstügü her yerde
  Sovyetlerin
• müdahalesi hem hakki hem
  ödevidir.

10
Makedonya Meselesi

• Vardar Makedonyasi Yugoslav
• Pirin Makedonyasi Bulgar
• Ege Makedonyasi Yunan
• 1991de bagimsizlik ilani, Yunanistanin
  tepkisine yol açti.Talepleri adinin Üsküp
  Cumhuriyeti olmasi, toprak istememesi.
  Yunanistana göre hem eski Yunan topragi hem
  Makedonlar Slavlastirilmis Yunanli.
• BagimsizligiBulgaristan,1994te hem Rusya,
  hem ABD tanidi.

11
Soguk Savastan Günümüze Balkanlarda Yasanan
Gelismeler

• Tek kutuplu sistem ve Yeni Dünya Düzeni
• Ulus. hukuka aykiri hiçbir eylem kabul
  edilmeyecek/cezasiz kalmayacak
• Ulus. politikanin hiçbir aktörü kuvvet kullanimi
  yoluyla toprak kazanamayacak.
• Slobodan Miloseviçin idealleri
• Kosova ve Voyvodinanin özerkliginin
  kaldirilmasi
• Sirp-Hirvat- Sloven Kralligi benzeri üçlü
  federasyon kurulmasi
• Yeni kurulan cumhuriyetlerin yutulmasi ve
  Federasyonun hakim kilinmasi

12

• ?Miloseviçin genel yaklasimietnik açidan
  türdes olmayan hiçbir yerde istikrar olamaz.
• Bunun için iki yol belirlemistir
• - Baski yoluyla yerlerinden etmek,
• -Kuvvet kullanarak göçe zorlama ya da etnik
  temizlik
• ?(1991) Hirvatistan ve Slovenyanin bagimsizligi

13
Bosnanin ikilemi

• Yugoslavya Federasyonu içinde kalmak mi?
• Tek tarafli bagimsizlik ilani mi?
• Aliya Izzetbegoviç
• Bosna-Hersek Cumhuriyeti,
• parçalanmamis bir Yugoslavya
• nin parçasi olur ama parçalanmis
• bir Yugosvlayanin içinde kalmayi
• Büyük Sirbistanin atinda
• ezilmemek için
• reddedecektir.

14

• 3 Mart 1992 bagimsizlik ilani
• Bosna- Hersek Savasi(Nisan 1992)
• BM Kararlari
• 713 Güvenlik Konseyi karari olmadikça,ilah ve
  askeri mühimmat sevk edilemez.
• 721 BM Baris Koruma Gücü olusturulmasi
• 808Eski Yugoslavyada islenen suçlar için ulus.
  Mahkeme kurulmasi.
• AB nin Tutumu ve NATO müdahalesi
• Dayton Antlasmasi(14 Aralik 1995)

15

• Dayton Antlasmasina göre
• Bosna-Hersekin 34ünü olusturan Sirplara 49
  toprak
• Bosna-Hersek ile beraber Sirp Cumhuriyetinin de
  taninmasi
• Sonuç kuvvet kullanarak hem toprak hem devlet
  sahibi olan Sirplar.
• Srebrenitza Katliami
• BM güvenli bölgesi
• 13-70 yas arasi 8000 Bosnak
• erkegi kursuna dizilerek öldürüldü.

16

• Savas sonunda 312 bin kisi öldü. Bunlarin 200
  bini Bosnakti.50 bin kadina tecavüz edildi. Hala
  toplu mezar aramalari yapiliyor.

17

• 1.Ratko Miladiç
  2.Radovan Karadzic
  3. Miloseviç
• Bosna Sirp Ordusu Sirp Cumh.
  Dev. Bsk. Sirp Cumh. ve
  Yugoslav.
• Baskomutani
  Federasyonu
  Devlet Baskani

18
(No Transcript)
19
Kosova Sorunu

• Kosova Sirbistanin iki özerk bölgesinden biri
  (digeri Voyvodina)
• 1989da özerkligi tek tarafli olarak kaldirildi.
  Polis ve ordu birimleri güçlendirildi.Sebep
  Miloseviç in Kosova için Seferberlik çagrisi
  (400 bin Sirp Kosovaya yerlesecek)
• Kosovali Arnavutlarin bagimsizlik ilani (2 Temmuz
  1990). Kosova Demokratik Ittifaki(KDI) Baskani
  Ibrahim Rugova Devlet Baskani.
• Bagimsizlik taninmadi. Nedeni yayilma korkusu.
• BM gündemini alinmadi.Nedeni Çin ve Rusya
• nin tutumu

20

• Kosova Sorununu ele alan platformlar
• BM nezdinde kurulan Baglanti Grubu
• AGIT(1992de kuruldu.)
• BM Genel Sekreterinin girisimleri
• BMnin 1160 sayili karari Yugoslavyanin toprak
  bütünlügü çerçevesinde çözülmeli Ayrica
  arttirilmis statü (genis özerklik ve kendi
  kendini yönetim)
• Miloseviç- Holbrooke Görüsmesi(14 Ekim 1998)
  Kosova Tahkikat Misyonu Antlasmasi imzalandi(
  NATO nun inceleme uçuslari yapmasi)

21

• Racak Köyü Katliami 45 sivil Arnavutun
  cesetlerinin bulunmasi
• NATOnun hava kampanyasi baslatmasi
• Amaç, Yugoslavyayi müzakere masasina oturtmak
• BM 1244 sayili karar KFOR(Kosova Baris Koruma
  Kuvveti)
• 17 Subat 2008 bagimsizlik ilani
• Taniyan ülkeler ilk taniyan Kosta Rica,ABD,
• Türkiye, Arnavutluk, Ingiltere, Afganistan
  da
• dahil 65 ülke
• Tanimayanlar Rusya,Yunanistan,
• Sirbistan,Kibris Rum Kesimi

22
(No Transcript)
23
Balkanlar ve Türkiye

• Türkiyenin Balkan Sorunlarina Yaklasimi
• Balkanlardaki gelismelerde söz sahibi olmak ve
  bölgedeki Türklerin koruyucusu olarak kabul
  edilmek
• Tarihsel Osmanli mirasi algisi Balkanlardaki
  Türk ve Müslüman nüfusla ilgilenme zorunlulugu.
• Balkan krizleri süresince Türk kamuoyunun artan
  ilgisi
• Kuvvet kullanimindan kaçinma ancak diplomatik
• açidan aktif politika izleme

24
Türkiyenin Balkan Krizleri Karsisindaki Tutumu

• Bosna Krizi Diplomatik açidan aktif politika
  izledi .Bosnaya mesru müdafaa hakki taninmasi
  için tasari hazirladi. Silah ambargosunun
  taraflara esit uygulanmasini savundu. BM
  tarafindan asker gönderilecek ülkeler listesine
  eklendi. Cumhurbaskani Özalin, Bosna Mitingi
  
• ve Bosna-Hersek ziyareti
  
• .

25

• Kosova Krizi Önceleri Yugoslavyanin toprak
  bütünlügünü savunurken, artan siddet karsisinda
  Kosovali Arnavutlar lehine tavir aldi.
• -Yugoslavyaya sert önlemler alinmasindan yana
  olan ABD ile ayni dogrultudaydi.
• -Balikesir ve Bandirma havaalanlari NATO savas
  uçaklarina açildi.
• -1000 kisilik bir birlik ile KFOR a katildi.
  
• -Bagimsizlik ilaninin ardindan Kosovayi
• tanidigini açikladi.

26
Türkiyenin Balkan Politikasindaki Egilimleri

• Tek basina maceraya girisme yerine Bati yanlisi
  tutum izleme
• Balkan politikasinin ABD ve Bati ile uyum ve
  isbirligi içinde olmasi
• Balkanlardaki müttefikleri ile Türk kamuoyunun
  beklentileri arasinda denge gözetmesi

27
Türkiyenin Kullanabilecegi Araçlar

• NATO Türkiyenin NATO içindeki konumunun
  Balkanlarla ilintilendirilmesi
• IKÖ Bölgedeki bunalimlarin Islam dünyasi sorunu
  olarak görülmesinin saglanmasi
• KEIK 1992de kuruldu.Fikir babasi Sükrü
  Elekdag.Türkiyenin öncülügünde kurulan örgüt ile
  ticari, ekonomik çevresel, bilimsel isbirligini
  gelistirmek amaçlandi. Üyeler Türkiye,
  Yunanistan, Arnavutluk, Bulgaristan, Romanya,
  Moldova, Ukrayna, Rusya, Azerbaycan, Ermenistan
  ve Gürcistan.