AKILCI ILA

1
AKILCI ILAÇ KULLANIMI
17.10.2014

• Yrd.Doç.Dr. M.Bilgehan PEKTAS

2
AIK NEDIR?

• Uygun endikasyonda, uygun ilacin, uygun sekilde
  (etkinlik, güvenlilik, uygunluk, maliyet göz
  önünde tutularak), uygun doz, kullanim ve tedavi
  süresiyle kullanildigi ve hastanin uyumunun
  saglandigi tedavidir.

3

• Kisilerin ilaçlari
• Klinik gereksinimlerine uygun biçimde
• Kisisel gereksinimi karsilayacak dozlarda
• Yeterli zaman diliminde
• Kendilerine/topluma en düsük maliyette
• Kolayca almalari için uyulmasi gereken
• kurallar bütünü

Conference of Experts on the Rational Use of
Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya,
WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985).
4
AMAÇ

• Saglik hizmeti kalitesini artirmak
• Tedavi maliyetlerini azaltmak
• Bilinçsiz ilaç tüketimini engellemek

5
Akilci Olmayan Ilaç Kullanimi (AOIK)

• Ilaç kullaniminda özensiz davranilmasi
• Çigneme
• Bölme
• Kirma
• Uygulama yolu
• Uygulama süresi
• Uygulama dozu
• Doz araliklari
• Ilaçlarin gereksiz ve asiri kullanimi
• Gerekmedigi halde çoklu ilaç kullanimi
• Ilaçlarin su yerine baska içeceklerle alinmasi
• Süresi geçmis ilaçlarin kullanilmasi

6
Akilci Olmayan Ilaç Kullanimi (AOIK)

• Hekim önerisi disinda uygunsuz kisisel tedavilere
  basvurulmasi
• Ilaç-ilaç etkilesimleri ve besin-ilaç
  etkilesimlerinin ihmal edilmesi
• Bilinçsiz gida takviyesi ve bitkisel ürünlerin
  kullanimi
• Ilaç advers-yan etkilerinin ihmal edilmesi
• Gereksiz antibiyotik tedavisi
• Yanlis tani

7
AOIK ÖRNEKLERI

• Çocuk ishallerinde antibiyotik tedavisi
• Fonksiyonel kabizlikta laksatif aliskanligi
• Astimda uzun etkili ß2-reseptör agonistlerinin
  uygunsuz kullanimi
• Her türlü dispepside H2-reseptör blokeri veya PPI
  kullanimi
• Esansiyel HTda çoklu ilaç tedavisi
• Gereksiz asilama (grip asisi vb.)
• Analjeziklerin suistimali
• Vitaminlerin suistimali
• Ayirici tani yapmadan gereksiz ilaç
  kombinasyonlarinin kullanilmasi

8
AOIK Sonuçlari

• Hasta Düzeyindeki Sonuçlari
• Hastaligin tedavisinde yetersiz kalinmasi
• Istenmeyen etki riskinde artis
• Ilaç etkilesmeleri olasiliginda artis
• Gereksiz tedavi maliyeti, isten kalma ve kazanç
  kaybi gibi ekonomik zararlar
• Hastaliklarin tekrarlamasi ya da uzamasi

9
AOIK Sonuçlari

• Toplumsal Düzeydeki Sonuçlari
• Is gücü kaybi ve gereksiz tedavi maliyetleri
• Toplum sagligina zararli etkiler (antibiyotik
  direnci)

10
AOIKda Sorumlu KIM?

• Hekim
• Eczaci
• Hemsire
• Diger saglik personeli
• Hasta/ hasta yakini
• Üretici
• Düzenleyici Otorite
• Diger (Medya, Akademi vb.)

11
En Çok Satilan Ilaç Gruplari

• Dünya Genelinde
• Kalp-damar hastaliklari 19.3
• Santral sinir sistemi hastaliklari 15.8
• Metabolik hastaliklar 15.3
• Antibiyotikler 9.9
• Solunum sistemi hastaliklari 9.3

• Türkiyede
• Antibiyotikler 19.0
• Agri kesiciler 12.0
• Antiromatizmal ilaçlar 11.0
• Soguk alginligi ilaçlar 8.6
• Vitaminler 7.3

http//www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-7771/akilci-il
ac-kullanimi.html
12
En Çok Satilan Ilaç Gruplari

• 2007 yilinda kullanilan tüm ilaçlarin kutu
  bazinda 17si, TL bazinda 18i
  antibiyotiklerdir.
• 2007 yilinda kullanilan 1,3 milyar kutu ilacin
  223 milyon kutusu antibiyotiktir.
• 2007 yilinda kisi basina kullanilan yillik
  ortalama 20 kutu ilacin 3,5 kutusu
  antibiyotiktir.

13
En Çok Satilan Ilaç Gruplari

• 2007 yilinda ilaca harcanilan 11 milyar TLnin 2
  milyar TLsi antibiyotikler için harcanmistir.
• 2007 yilinda kisi basina yapilan yillik ortalama
  170 TLlik ilaç harcamasinin 30 TLsi
  antibiyotikler için harcanmistir.

14
A Pharmacoeconomic report for 2009-2013 Is
hypertension a risk factor for Turkey in 2023?
15
A Pharmacoeconomic report for 2009-2013 Is
hypertension a risk factor for Turkey in 2023?
16
A Pharmacoeconomic report for 2009-2013 Is
hypertension a risk factor for Turkey in 2023?
Year-Gender Year-Gender HTP POP TP TPOP
2009 Male 1.400.109 25.572.873 3.823.242 50.890.717
2009 Female 2.423.133 25.317.844 3.823.242 50.890.717
2010 Male 1.856.164 27.825.918 4.955.049 55.378.876
2010 Female 3.098.885 27.552.958 4.955.049 55.378.876
2011 Male 1.908.781 30.157.199 5.059.744 60.039.895
2011 Female 3.150.963 29.882.696 5.059.744 60.039.895
2012 Male 2.073.560 32.147.243 5.537.312 64.053.144
2012 Female 3.463.752 31.905.901 5.537.312 64.053.144
2013 Male 2.131.670 30.568.165 5.649.052 60.914.771
2013 Female 3.517.382 30.346.606 5.649.052 60.914.771
17
A Pharmacoeconomic report for 2009-2013 Is
hypertension a risk factor for Turkey in 2023?
Years ATD ADS () TPS ()
2009 80.317.353 766.311.342,59 6.133.909.347,89
2010 95.543.024 742.153.908,90 6.170.609.510,13
2011 106.338.198 717.881.937,80 6.259.224.802,64
2012 112.985.043 629.619.272,69 6.320.454.466,37
2013 122.529.653 663.182.696,09 6.789.881.615,58
18
A Pharmacoeconomic report for 2009-2013 Is
hypertension a risk factor for Turkey in 2023?
Tradename Content ATC Code 2009 2013 Change
Co-Diovan 160/12.5/28 Tb Valsartan Hydrochlorothiazide C09DA 16,93 6,26 63,02
Atacand Plus 16/12,5 28 Tb Candesartan Hydrochlorothiazide C09DA 16,25 8,52 47,55
Micardis Plus 80/12,5 28 Tb Telmisartan Hydrochlorothiazide C09DA 15,48 6,53 57,84
Karvezide 330/12,5 28 Tb Irbesartan Hydrochlorothiazide C09DA 17,22 5,80 66,29
Delix plus 5/25 28 Tb Ramipril Hydrochlorothiazide C09BA 4,31 3,84 10,96
Beloc 50/20 Tb Metoprolol C07AB 2,78 2,09 24,88
Accuzide Fort 20/25 30 Tb Quinapril Hydrochlorothiazide C09BA 10,47 6,94 33,70
Adalat Crono 30 30 Tb Nifedipine C08CA 5,95 4,15 30,18
Aldactazide 50/50 30 Tb Spirinolactone Hydrochlorothiazide C03EA 4,41 4,03 8,56
Norvasc 5 30 TB Amlodipine C08CA 5,50 3,24 41,07
Diltizem SR 120 48 Tb Diltiazem C08DB 6,62 5,35 19,09
19
Eczacinin Sorumluluklari

• Hastanin bilgilendirilmesi gerekenler
• Reçete edilen her ilaç size özeldir. Bu yüzden
  kullandiginiz ilaç ne kadar iyi gelirse gelsin
  kimseye tavsiye etmeyin ve ilacinizi baskasiyla
  paylasmayin.
• Ilaçlarinizi her zaman kendi kutularinda saklayin
  ve hep doktorunuzun veya eczacinizin anlattigi
  gibi kullanin.
• Eger ilacinizin size iyi gelmedigini
  düsünüyorsaniz, doktorunuzla konusmadan ilacinizi
  birakmamali veya degistirmemelisiniz.

20
Eczacinin Sorumluluklari

• Ilacinizi doktorunuzun veya eczacinizin
  belirttigi miktar ve zamanlarda kullanmaya dikkat
  edin.
• Ilaçlarinizi alirken ilaç kutularinin içinden
  çikan ölçü kasigini veya kabini kullanin. Çünkü
  ilacin miktarini (dozunu) en dogru bunlarla
  ayarlayabilirsiniz.
• Kutudaki tüm ilaçlar bitene kadar veya doktorunuz
  ilacinizi birakmanizi söyleyene kadar
  ilaçlariniza devam edin.
• Özellikle antibiyotik kullanilirken iyilesseniz
  bile kutudaki tüm ilaçlar bitene kadar
  ilaçlarinizi vaktinde almaya devam etmelisiniz.

21
Eczacinin Sorumluluklari

• Agizdan aldiginiz ilaçlari yatarak içmemelisiniz.
  
• Ayrica bu ilaçlar mutlaka bol su ile içilmelidir.
  
• Su yerine çay, süt, meyve suyu gibi içeceklerle
  içilmesi ilacinizin etkisini azaltir.
• Doktorunuza veya eczaciniza sormadan
  ilaçlarinizi bölmekten, eritmekten ve çignemekten
  sakinmalisiniz.
• Eczaciniz reçetenizdeki ilacin yerine ayni etkiyi
  gösterecek daha ucuz olan bir baskasini
  önerebilir. Ona güvenin.

22
Eczacinin Sorumluluklari

1. Ilaçlarinizi günes görmeyen, kuru, serin ve
   rutubetsiz oda isisinda bir yerde saklayin. Bir
   ilaç dolabini hiçbir zaman, daima rutubetli ve
   sicak olabilen banyonuza koymayin.
2. Kutunun yada sisenin agzini sikica kapatin.
   Ilacinizi kendi kutusunda, sisesinde veya tüpünde
   saklayin. Böylece talimatlarin elinizin altinda
   olmasini saglanir ve yanlis ilaç kullanmaniz
   engellenir.
3. Göz, kulak ve burun damlalarinin açildiktan
   sonraki kullanim süresi 15 gündür. Bu süre
   sonrasinda bu ilaçlarin içinde bakteri üreyebilir
   ve bu da size yarardan çok zarar getirir.

23
Eczacinin Sorumluluklari

1. Ilaçlarinizi kutunun üzerinde yazan son kullanma
   tarihine kadar kullanabilirsiniz.
2. Ilaçlarinizi güvenli, küçük çocuklarin ve
   hayvanlarin göremeyecegi ve ulasamayacagi
   yerlerde saklayin. Böylece ilaç kazalarini
   önlenmis olur.

24
Eczacinin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

• Hastanin
• Baska bir hastaligi yada kullandigi baska ilaç
  var mi?
• Herhangi bir ilaca veya yiyecege karsi alerjisi
  var mi?
• Ailesinde görülen önemli hastalik var mi?
• Hap yutmakta zorluk çekiyor mu?
• Gebelik veya emzirme durumu var mi?
• Emzirme döneminde ilaç hemen önce yada hemen
  sonra kullanilmali.
• Gebelikte ilk 3 ayda dikkat!
• Bebeklerde veya çocuklarda doz-zaman araligina
  dikkat!

25
Eczacinin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

• Yaslilikla birlikte vücut sivilari azalir, böbrek
  ve karaciger fonksiyonlari geriler. Bu nedenle
  yaslilikta doz ayarlamasina dikkat!
• Böbrek veya karaciger hastaligi durumunda doz
  ayarlamasi ve farmasötik formlarda dikkat!
• Mide rahatsizligi durumunda farmasötik forma
  dikkat!
• Yas-kilo dengesine göre doz ayarlamasina dikkat!
• Kullandigi ilacin farmasötik form özellikleri iyi
  hatirlatilmali!
• Effervesan
• Ilaç suistimaline dikkat!

26
Ilacin Özellikleri

• Etkililik
• Güvenlilik
• Uygunluk
• Maliyet

27
Etkililik

• Tedavi amaçlarini ve tedavide belirlenen
  hedefleri saglamada en etkili ilaç

28
GÜVENLILIK

• Yan etkiler
• Baska ilaçlar/maddelerle etkilesim

29
UYGUNLUK

• Aktif madde ve dozaj sekli uygun mu?
• Doz semasi uygun mu?
• Süresi yeterli mi?
• Kontrendikasyonlar?
• Özel durumlarda kullanim?

30
UYGUNLUK

• Aç/tok kullanim
• Süre belirleme
• Yarida kesme
• Doz atlama ve degisiklige gitme
• Zamana dikkat etme

31
MALIYET

• Jenerik ürün olarak bulunabilen, en ucuz ilaçlar
  tercih edilmeli!
• Kanita dayali güvenilir çalismalarla
  biyoyararlanimi (biyoesdegerligi) daha yüksek
  bulunmus olan ilaç pahali da olsa tercih edilir!

32
Biyoesdegerlik?????Ilaçta kalite?

• Fiyat
• Firma Güvenilirligi
• Rekabete dayali asilsiz iddialar
• Biyoyararlanim ve biyoesdegerlik konusunda
  yetersiz arastirma
• Yetersiz bilgi
• Ambalaj
• Hekimin içgüdüsel yaklasimi
• Kontrol mekanizmasinin yeterli çalismamasi

33
Biyoesdegerlik

• Farmasötik esdeger olan iki ilaç ürününün (test
  ürün ve referans ürün) ayni molar dozda
  verilisinden sonra biyoyararlanimlarinin (hiz ve
  derece boyutlariyla) ve böylece terapötik
  etkilerinin hem etkililik hem de güvenlilik
  açisindan ayni olmasini saglayacak derecede
  benzer olmasidir.

34
Saglik Bakanligi Tarafindan Uygunluk Alan
Biyoesdegerlik Merkezleri
MERKEZ ADI ÜLKE/SEHIR
Ege Üniv. ARGEFAR TÜRKIYE/Izmir
Erciyes Üniv. Dekam IKU Merkezi TÜRKIYE/Kayseri
Gaziantep Üniv. Farmagen IKU Merkezi TÜRKIYE/GAZIANTEP
Ascho Contract Research Centrer ascho Niolab Industries Ltd. (ANIL)  HINDISTAN/Mumbai
Azidus Labratories Ltd.Clinical Formulation Research Organisation HINDISTAN/Chennai
CRBIO HINDISTAN/Hyderabad
GVK Biosciences Private Ltd. HINDISTAN/Ahmedabad ve Hyderabad
Lambda Therapeutic Research Limited HINDISTAN/Ahmedabad
Lotus Labs Private HINDISTAN/ Bangalore
Reliance Clinical Research Services HINDISTAN/Mumbai
Watson Pharma Private Limited HINDISTAN/Mumbai
International Pharmaceutical Research Center IPRC ÜRDÜN/Amman
The Arab Pharmaceuticals Industry Consulting Co. Ltd. (APIC) ÜRDÜN/Amman
35
(No Transcript)
36
90 güvenlik araliginda EAA0-? ve Cmaks
karsilastirmasi
37
Kisitliliklar

• Farmakokinetik parametreler açisindan bireysel
  farkliliklar ?? (n?12)
• Irksal farkliliklar ??
• Cinsiyet farkliliklari
• Yaslilar ve çocuklar
• Gerçek hayattaki uygulamalar??
• Hastalik varligi, organ yetmezligi
• Tekrarlayan dozda kullanim

38
Bir jenerikten digerine geçiste...

• Tedaviye uyum sorunu,
• Birlikte alinan tedavilerle uyumsuzluk,
• Hastalik tekrarlari (etkililik kaybi),
• Advers etkilerde artis (güvenlilik kaybi),
• olabilecegi akilda tutulmali!

39
HASTAYA GEREKLI BILGILERIN, TALIMATLARIN ve
UYARILARIN ANLATILMASI
40
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler

• Ilacin Etkileri
• Ilaç neden gereklidir ?
• Hangi semptomlar geçecek, hangileri geçmeyecek ?
• Ilaç etkisi ne zaman baslayacak ?
• Ilaç düzensiz alinirsa ya da alinmazsa ne olmasi
  beklenir ?

41
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler

• Yan Etkileri
• Hangi yan etkiler olusabilir ?
• Hasta bunlari nasil fark edecek ?
• Ne kadar sürecek ?
• Ne kadar ciddi olacak ?
• Bunlar için ne yapilabilir ?

42
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler

• Talimatlar
• Ilaç nasil alinmali ?
• Ilaç ne zaman alinmali ?
• Tedavi ne kadar devam etmeli ?
• Ilaç nasil saklanmali ?
• Kalan ilaçlari ne yapmali ?

43
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler

• Uyarilar
• Ilaç ne zaman alinmamali ?
• Azami doz nedir ?
• Tedavinin tümünün uygulanmasi neden gereklidir ?

44
Hastaya Verilmesi Gereken Asgari Bilgiler

• Her Sey Açik mi?
• Hasta her seyi anladi mi ?
• En önemli bilgileri tekrarlamasi istenir.
• Hastanin baska sorusu var mi ?

45
Türkiyede

• Akilci Ilaç Kullanimina iliskin faaliyetlerin
  derlenmesi, toplanmasi ve ülkenin ihtiyaçlarina,
  önceliklerine ve kaynaklarina uygun stratejik
  planlar haline getirilmesi için genis kapsamli
  ulusal politikalar belirlemek ve hayata
  geçirebilmek amaciyla 12 Ekim 2010 tarihinde
  Ilaç ve Eczacilik Genel Müdürlügü, Farmakoekonomi
  Daire Baskanligi bünyesinde
• Akilci Ilaç Kullanimi Sube Müdürlügü
  kurulmustur.