T

1
Türkçe ÖgretimindeÖlçme ve Degerlendirme
2
Neden Ölçme ve Degerlendirme Yapariz?

• Degerlendirme
• Ögrencilerin ögrenme durumlarini, ilgi ve
  yeteneklerini kesfetmeye yardimci olur.
• Ögrencilerin gelisim düzeylerini gösterir.
• Gelecekteki ögrenme süreçlerini planlamaya yardim
  eder.

3

• Belli bir dönemde, ögrencilerin, ulasmasi
  beklenen hedeflere ulasma düzeylerini belirler.
• Ögretim programlari ile ögretim yöntem ve
  tekniklerinin yeterliligini belirlemede yardimci
  olur.
• Degerlendirme sonuçlarinin paylasilmasi,
  ögretmenlere, ögrencinin kendisine ve velilere
  ögrencinin ögrenme süreci hakkinda bilgi saglar.

4
Türkçe Dersinin Degerlendirme Yaklasimi

• Degerlendirmeyi, ögrenmenin ayrilmaz bir parçasi
  olarak görür.
• Sadece ögrenme ürününü degil, ögrenme sürecini de
  degerlendirir.
• Degerlendirme, ögrencilerin neyi bilmedigini
  degil, ne bildiklerini görmeye yarayan bir
  araçtir.

5

• Ögrencinin gerçek yasamla kendi bilgileri
  arasinda iliski kurmasi ve karsilastigi
  problemlere farkli çözüm yollari üretebilmesi
  için olanak yaratir.
• Ögrencilerin bilgi, beceri ve tutumlarini
  degerlendirmek için farkli ölçme tekniklerinden
  yararlanmayi önerir.
• Klasik ölçme ve degerlendirmenin yaninda
  alternatif ölçme ve degerlendirme yöntemlerinin
  kullanimini da önerir.

6
Degerlendirme Türleri
Degerlendirme Türleri Araçlari Kullanma Amaçlari
Geleneksel Standardize edilmis testler, yazili yoklamalar, dikte Ürüne yönelik
Alternatif (Authentic) performans degerlendirme, Akran/öz degerlendirme Ürün dosyalari (portfolyolar), Gözlem formlari Dereceli puanlama anahtari Sürece yönelik
7
DERECELEME ÖLÇEKLERI (RUBRIC)

• Ögrenci performansini tanimlayan kriterleri ve
  farkli seviyedeki performansi bu kriterlerle
  birlikte puanlamaya yarayan rehberdir.
• Ögrencilerin sinavlarini, dosyalarini veya
  performanslarini degerlendirmek için önceden
  belirlenmis kriterler kümesidir (Korkmaz,2004).

8

• Dereceleme Ölçekleri Ne Tür Etkinliklerin
  Degerlendirilmesinde Kullanilir?
• Sözel projeler (sinif tartismasi, rol oynama,
  görüsme, sözel sunular, hikaye anlatma,münazara
  vb.)
• Ürünler (koleksiyon ya da sergi, brosür
  hazirlama, poster hazirlama, gazete çikarma vb.)
• Arastirma ve yazi çalismalari (mektup, dilekçe,
  hikaye, kompozisyon yazma)
• Sanatsal çalismalar

9
Dereceleme Ölçekleri Gelistirme Asamalari

• Ölçegi ne amaçla gelistirileceginizi belirleyin,
• Yeterlik düzeylerine karar verin,
• Ölçegin ölçmeye çalistigi davranislar, ürünler ya
  da becerilerin anahtarini olusturun,
• Davranis, ürün yada her bir becerinin yeterlik
  düzeyi için kisa kriterler yazin. Burada önemli
  olan düzeyler arasinda kriterleri iyi ayirt
  edebilmektir.
• Kullanilacak ölçegin taslaginin hazirlayin,
• Taslak üzerinde gerekli düzeltmeleri yapin ve
  ögrencinin performansini degerlendirmek için
  kullanin.

10

• Dereceleme Ölçekleri amaca göre
• 1. Bütüncül dereceleme ölçekleri
• Bütüncül dereceleme ölçekleri, ögretmenin genel
  süreci veya ürünü bir bütün olarak, parçalarini
  dikkate almadan, puanlamasidir.
• Ögrenme ürünleri toplam puan olarak
  degerlendirilmek istendiginde kullanilir.

11
Bütüncül Dereceleme Ölçegi Örnegi  
12
2. Analitik dereceleme ölçekleri Analitik
dereceleme ölçekleri, önce performans veya ürünün
parçalarinin ayri ayri puanlanmasini sonra da bu
puanlari toplayarak toplam puanin hesaplanmasini
gerektirir. Bu ölçekler, çalismanin ya da ürünün
farkli boyutlarina farkli notlar vermek amaciyla
olusturulur.
13
Performans Degerlendirme

• Performans degerlendirme, Ögrencilerin, bireysel
  özellikleri dikkate alinarak, bunlari eyleme
  dönüstürmelerini saglayacak durum ve ödevleri
  içerir.
• Süreç içine yayilmistir, zamana bagli degildir.
• Ögrencinin yeni bilgiyi yapilandirmasini
  gerektirir.
• Ögrencinin günlük yasamindaki problemleri nasil
  çözecegini ve problem çözmek için sahip oldugu
  bilgi ve becerileri nasil kullanacagini
  göstermesini ister.

14

• Ögrencilerin becerilerini gerçek yasam
  ortaminda degerlendirmeyi hedefler.
• Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle
  sonuçlanir.
• Performans ödevlerinde, tek bir cevap yoktur.
  Ödevi tamamlamak için degisik yollar
  bulunmaktadir. Bu nedenle iyi tanimlanmis bir
  ölçütle degerlendirmelidir.
• Basarili bir degerlendirme yapmak için her bir
  performans ödevi bir dereceleme ölçegi (rubric)
  ile eslestirilmelidir.

15

• Performans Degerlendirme Sürecini Planlarken ve
  Uygularken Atilacak Adimlar
• Amacinizi belirleyiniz.
• Performansin degerlendirilecegi etkinligi
• belirleyiniz.
• Kriterleri belirleyiniz.
• Derecelendirme ölçegini olusturunuz.

16
Hangi Tür etkinlikler Performansa Dayali
Degerlendirme Sürecinde Kullanilabilir? Ürünler
Kompozisyon, çizimler, araçlar vb. Üst düzey
düsünme becerileri Açik uçlu sorular, projeler
vb. Gözlenebilir performanslar kompozisyon
yazma,konusma, dinleme ilkelerine uygun konusma
ya da dinleme, resim çizme vb. Aliskanliklar ve
sosyal beceriler Grup çalismasina yatkinlik,
baskalarinin fikirlerine önem erme, kendini dogru
ifade etme vb.
17
Dereceleme Ölçegi
18
Kendi Kendini Degerlendirme

• Ögrencilerin kendi katilimlarini, süreçlerini ve
  ürünlerini degerlendirmeleridir.
• Ögrencilerin okulda yaptiklari çalismalari, nasil
  düsündüklerini ve nasil yaptiklarini
  degerlendirmelerini gerektirir.

19
Ögrencinin Kendini Degerlendirmesinin Avantajlari

• Kendi kendini degerlendirme, ögrencilerin kendi
  güçlü ve zayif yönlerini tanimalarina yardim
  eder.
• Ögrencilere degerlendirme sürecinin bir parçasi
  olduklari duygusunu verir.
• Ögrencilerde motivasyonu artirir.
• Ögrencilerin kendi ögrenmeleri konusunda
  sorumluluk almalarini cesaretlendirir.
• Kendilerine disaridan bakma yetisi gelistirir.

20
(No Transcript)
21
Ögrenci Ürün Dosyasi (Portfolyo)

• Ögrencilerin zaman içindeki çalismalarinin
  sistemli olarak bir araya getirilmesidir.
• Ögrencilere ve ögretmenlere, ögrencilerinin
  gelisimini ve büyümesini degerlendirme konusunda
  yardimci olur.

22
Ögrenci ürün dosyasi Hazirlama Sürecinde
Ögretmenin Yapacaklari

• Ögrenci ürün dosyasini hazirlamadan önce, hangi
  kazanima yönelik çalismak istediginizi
  belirleyiniz.
• Ögrenci ürün dosyasini sinifiniza tanitiniz.
  Varsa elinizde bir örnek bunu ögrencilerinize
  gösteriniz.
• Ögrencilerinize ürün dosyasinin bir degerlendirme
  araci oldugunu söyleyiniz.
• Ögrenci ürün dosyalarinda nelerin
  bulunabilecegini söyleyiniz (sinavlar, projeler,
  degerlendirme ölçekleri, yazilar vb.).

23

• Dosyaya fazla ürün koyarak ögrencilerin
  cesaretlerini kirmayiniz (baslangiçta 4-5 madde).
• Ögrencilerden, her ögrenme ürünüyle ilgili
  materyali seçmek için bir gerekçe göstermeleri ve
  çalismalarini elestirmelerini isteyiniz.
• Ögrencilere akranlariyla birlikte ürünlerini
  paylasma firsati veriniz.
• Her asamanin nasil degerlendirilecegini
  açiklayiniz (Ögrencilerinize puanlama ve
  dereceleme ölçekleri konusunda bilgi veriniz.).

24
Ögrenci Ürün Dosyasinin Içerigi

• Dosyanin içindekiler bölümü
• Önsöz, özet (ya da Özgeçmis) (Burada ögrenci
  çalismalarinin baslangiçtan o ana kadarki
  gelisimini anlatir. Ögrenci baslangiçta
  neredeydi? Bu asamaya nasil geldi?)
• Ögrenci tarafindan dosyaya konulan tüm ürünler ya
  da çalismalar.
• Yapilan her çalismanin degerlendirilmesi ile
  ilgili dereceleme ölçegi, kontrol listesi ya da
  öz degerlendirme formlari gibi araçlar.

25

• Her ürünün dosyaya konulmasinin nedeni?
• Burada ögrenci kendisi ile ilgili görüslerini
  belirtir. Bundan ne ögrendim? Bu çalismayi neden
  sakladim? Çalismayi yaparken beklemedigim nelerle
  karsilastim? Benim için bu çalismanin anlami
  nedir? Hangi alanda zayifim?
• Ögrenci Ürün dosyasinin degerlendirilme Ölçütleri

26
Ögrenci Ürün Dosyasi neler içerir?

• Ögretmen tarafindan hazirlanan rehber
• Ögrencilerin yazilmis ödevleri(taslak yada bitmis
  parçalari)
• Arastirmalar, problemler ve stratejiler
• Diyagramlar, fotograflar, resimler
• Videoteypler ve audioteypeler
• Grup ödevleri ve projeler
• Ögretmen anektodlari
• Kelime gelistirme çalismalari
• Ögrencilerin mektuplari, siirleri, raporlari
• Bir kitap incelemesi
• Ögretmen kontrol listeleri
• Ögrencilerin zorlukla tekrar yapmak istedigi
  ödevler
• Özel ödevlerin içinden seçtigi örnekler
• Degerlendirme kagitlari (ögrenci çalismalarindaki
  gelisimleri nasil degerlendirilecegini gösteren
  kagitlar)

27
Kaynakça Haladyna, T.M. (1997). ). Writing Test
Items to Evaluate Higher Order Thinking. Boston
Allyn and Bacon. T.C. Milli Egitim Bakanligi,
EARGED (2003). Ögrenci Merkezli Egitim Uygulama
Modeli, Milli Egitim Basimevi Ankara. Korkmaz,
H. (2004). Fen ve Teknoloji Egitiminde Alternatif
Degerlendirme Yaklasimlari.AnkaraYeryüzü
Yayinevi.