Gereconstrueerde uitspraak van het Oudgrieks

1
Gereconstrueerde uitspraak van het Oudgrieks

• F.A. Bakker Radboud Universiteit Nijmegen
• f.bakker_at_ftr.ru.nl

2
Voorbeeld

• (Homerus, Odyssee 1, 1-10)
• 1 ??d?a µ?? ???epe, µ??sa, p???t??p??, ?? µ??a
  p????
• p??????, ?pe? ?????? ?e??? pt???e???? ?pe?se?
• p????? d? ?????p?? ?de? ?stea ?a? ???? ????,
• p???? d? ? ?? ?? p??t? p??e? ???ea ?? ?at?
  ??µ??,
• 5 ????µe??? ?? te ????? ?a? ??st?? ?ta????.

3
Uitspraak

• Drie aspecten
• Uitspraak van afzonderlijke klanken
• Onderscheid van kort en lang
• Behandeling van de accenten

4
1. Uitspraak van afzonderlijke klanken
De opvallendste verschillen met de schooluitspraak De opvallendste verschillen met de schooluitspraak
e ee (kort)
e? ee (lang)
e? eeuw
? è (lang als è in misère)
? zd
? oo (kort)
?? oo (lang)
? ò (lang als oo in oor)
? th
f ph
? kh
5
2. Onderscheid van kort en lang

• Kort
• Klinkers a, e, ?, ?, ?
• Lang
• Klinkers a, ?, ?, ?, ?
• Tweeklanken a?, a?, ?, e?, e?, ?, ??, ??, ??, ??,
  ?
• Lettergreep met korte klinker gevolgd door twee
  of meer medeklinkers

6
3. Behandeling van de accenten

• Henniniaanse uitspraak
• Accenten worden genegeerd klemtoon volgens de
  regels van het Latijn.
• Erasmiaanse uitspraak
• Accenten worden beklemtoond geen differentiatie
  van de verschillende accenten.
• Gereconstrueerde uitspraak
• Muzikaal accent !

7
Muzikaal accent
accent toon
a laag
? ??e?a (acutus) hoog
? ßa?e?a (gravis) midden (?)
? pe??sp?µ??? (circumflexus) eerst hoog, dan laag
Dionysius van Halicarnassus (De compositione
verborum 11) stelt het verschil tussen de hoge en
de lage toon op ongeveer een kwint.
8
Betekenis van de ßa?e?a

• Op het einde van een woord wordt een ??e?a vaak
  vervangen door een ßa?e?a. Met welke toonhoogte
  moet deze worden uitgesproken?
• Hoge toon
• Lage toon
• Tussen hoge en lage toon in

9
Muzikale weergave

• ??? ??a??? p???????a??? e?? ????a??? ?st?.
• (Kühner-Blass, p.315 Ilias 2. 204)

10
Voorbeelden

1. ?????
2. ?????p??
3. S????t??
4. ????a???
5. ßas??e??
6. ??a????
7. p???t????

11
Voorbeeld proza

• (Plato, Crito 43a)
• S?. t? t?????de ?f??a?, ? ???t?? ? ?? p?? ?t?
  ?st??
• ???. p??? µ?? ???.
• S?. p????a µ???sta
• ???. ?????? ßa???.
• S?. ?a?µ??? ?p?? ?????s? s?? ? t?? desµ?t?????
  f??a? ?pa???sa?.
• ???. s?????? ?d? µ?? ?st??, ? S???ate?, d?? t?
  p??????? de??? f??t??, ?a? t? ?a? e?e???t?ta? ?p?
  ?µ??.
• S?. ??t? d? ??e?? ? p??a?
• ???. ?p?e???? p??a?.

12
Voorbeeld iamben

• (Sophocles, Antigone 1172-1179)
• ???. t? d? a? t?d? ????? ßas????? ??e?? f????
• ???. te???s??. ?? d? ???te? a?t??? ?a?e??.
• ???. ?a? t?? f??e?e? t?? d? ? ?e?µe??? ???e.
• ???. ??µ?? ????e? a?t??e?? d? a?µ?sseta?.
• ???. p?te?a pat??a? ? p??? ???e?a? ?e???
• ???. a?t?? p??? a?t??, pat?? µ???sa? f????.
• ???. ? µ??t?, t??p?? ?? ??? ????? ???sa?.
• ???. ?? ?d? ????t?? t???a ß???e?e?? p??a.

13
Voorbeeld hexameters

• (Homerus, Odyssee 1, 1-10)
• 1 ??d?a µ?? ???epe, µ??sa, p???t??p??, ?? µ??a
  p????
• p??????, ?pe? ?????? ?e??? pt???e???? ?pe?se?
• p????? d? ?????p?? ?de? ?stea ?a? ???? ????,
• p???? d? ? ?? ?? p??t? p??e? ???ea ?? ?at?
  ??µ??,
• 5 ????µe??? ?? te ????? ?a? ??st?? ?ta????.
• ???? ??d? ?? ?t????? ????sat?, ??µe??? pe?
• a?t?? ??? sfet???s?? ?tas?a???s?? ????t?,
• ??p???, ?? ?at? ß??? ?pe?????? ?e?????
• ?s???? a?t?? ? t??s?? ?fe??et? ??st?µ?? ?µa?.
• 10 t?? ?µ??e? ?e, ?e?, ???ate? ????, e?p? ?a?
  ?µ??.

14
Bibliografie

• W. S. Allen, Vox Graeca a guide to the
  pronunciation of classical Greek, Cambridge 1987,
  ch. 6 Accent.
• J. Vendryes, Traité daccentuation grecque, Paris
  1945, ch. 2 Sources de la connaissance de
  laccent grec ch. 3 Nature de laccent grec.
• R. Kühner, Ausführliche Grammatik der
  griechischen Sprache, Erster Teil Elementar- und
  Formenlehre, bearbeitet von Friedrich Blass,
  Hannover 1890/92, 76 Von der Betonung
  (p??s?d?a) der Silben.

15
Websites

• http//www.princeton.edu/clip/
• Homer, Iliad, Book 1, lines 1-16, reconstructed
  pronunciation, read by Katharina Volk.
• http//www.rhapsodes.fll.vt.edu/Greek.htm
• Theory of restored pronunciation with sample
  texts, by Stephen G. Daitz and others.
• http//prosoidia.com/on-reciting-ancient-greek-2/
• On Reciting Ancient Greek, by Alan Shaw, with
  sample texts read by the same.
• http//members.iinet.net.au/ada/AveryAndrews/Home
  r/
• Homeric Recitation, by Avery D. Andrews, with
  sample texts read by the same.
• http//www.wiredforbooks.org/iliad/
• Readings from Homers Iliad, Book 1, by Stanley
  Lombardo.
• http//community.middlebury.edu/harris/Classics/G
  reekaccents.html
• The Musical Pitch Accents in Greek, article by
  William Harris.
• http//spiphanies.blogspot.nl/2009/03/audio-resour
  ces-for-ancient-greek.html
• Overview of on-line audio resources for ancient
  Greek.