Kap 8: Litter

1
Kap 8 Litterære utviklingsliner

• Læreplanen seier at elevane skal kunne
• gjere greie for viktige utviklingsliner og nokre
  sentrale forfattarskapar i norsk og europeisk
  litteratur frå mellomalderen til og med
  romantikken og forholdet denne litteraturen har
  til anna europeisk kulturhistorie

2
Dette kapitlet handlar om

• norrøn litteratur, 800 1350
• renessansen, 1350 1600
• barokken, 1600-talet
• opplysningstida, 1700-talet
• romantikken, 1800 - 1850

3
800 1350 Norrøn litteratur

• Munnlege forteljingar og dikt
• - nedskrivne på 1200-talet på Island

4
Islendingesoger

• også kalt ættesoger
• ukjende forfattarar
• autoral og refererande synsvinkel
• bruk av underdrivingar

5
Edda-dikta

• Den eldre Edda
• ei diktsamling av ukjende forfattarar
• inneheld gudedikt og heltedikt
• Den yngre Edda
• blei skriven av Snorre Sturlason
• Snorre Sturlason skreiv òg Snorres kongesagaer
  (Heimskringla)

6
Annan norrøn litteratur

• skaldedikt
• fornaldersoger
• Kongsspegelen
• kyrkjeleg litteratur

7
Renessansen, 1350 - 1600

• antikken blir fødd på nytt
• sette mennesket i sentrum
• starta i italienske handelsbyar

8
Renessansekunstnarane

• Michelangelo (Italia)
• da Vinci (Italia)
• Dante (Italia)
• Shakespeare (England)
• Cervantes (Spania)
• de Montaigne (Frankrike)

9
Barokken, 1600-talet

• Kjenneteikn
• sterke religiøse kjensler
• dramatiske verkemiddel kontrastar og
  overdrivingar

10
Diktarane i barokken

• John Milton (England)
• Thomas Kingo (Danmark)
• Dorothe Engelbretsdotter (Noreg)
• Petter Dass (Noreg)

11
Opplysningstida, 1700-talet

• Nye kritiske tankar Ideal om menneskerettar,
  fridom og fornuft
• Gav inspirasjon til den franske revolusjonen 1789
• Filosofar og forfattarar
• Voltaire og Diderot (Frankrike)
• Holberg (Danmark-Noreg)

12
Romantikken, 1800 - 1850

• Romantikarane dyrka
• den guddomlege naturen
• draumar, lengt og intuisjon
• den geniale kunstnaren

13
Romantiske forfattarar

• Rousseau (Frankrike)
• Goethe (Tyskland)
• Wergeland og Welhaven (Noreg)