Title: Waarderende Ondersoek
1Waarderende Ondersoek
Onder andere gebaseer op die boek van Diana
Whitney Amanda Trosten-Bloom The Power
ofAppreciative Inquiry a Practical guide to
Positive Change
2A INLEIDING
3Wat is Waarderende Ondersoek?
- Dit is die studie en ontdekking van wat lewe gee
aan menslike sisteme as hulle op hulle beste
funksioneer. - Dit word gebaseer op die aanname dat vrae en
gesprekke oor sterk punte, suksesse, waardes,
hoop, drome in hulleself transformatief is.
4Hoekom waarderend en ondersoekend?
- Dit is waarderend, omdat dit te make het met
erkenning, waardering en dankbaarheid. - Dit is ondersoekend, omdat dit te make het met
verkenning en ontdekking.
5Hoe moet waarderende ondersoekende vrae daar
uitsien?
- Vrae moet bevestigend (affirmative) wees.
- Vrae moet fokus op onderwerpe wat belangrik en
waardevol is vir die mense wat betrokke is en wat
die kern van die sukses van die organisasie vorm.
6Hoe werk Waarderende Ondersoek?
- Dit is gebaseer op die idee dat menslike sisteme,
individue, spanne, organisasies en gemeenskappe
groei en verander in die rigting van dié dinge
wat hulle bestudeer. - Waarderende Ondersoek werk deur die aandag te
vestig op die organisasie se mees positiewe
potensiaal its positive core en dié kern te
gebruik vir transformasie en volhoubare suksesse.
7Invalshoeke Agenda vir verandering Proses Strateg
ie Topic Choice Taakspan (adviesliggaam)
Ontdekking Discovery Samewerkende ontdekking
van dit wat lewe gee WAT IS REEDS DAAR? Tipies
een-tot-een onderhoude of ook fokusgroepe
Implementering Deliver/Destiny Geïnspireerde
aksies om die verandering te bewerk en te
onderhou WAT SAL DAAR WEES? Tipies in groot
groep forums wat in kleiner aksiespanne
voortgesit word
Droom Dream Energerende verkenning oor wat
beter kan wees WAT KAN DAAR WEES? Tipies in
groot groep forums wat deur kleiner spanne
gefinaliseer word
Positiewe kern
Ontwerp Design Ontwerp van voorstelle rondom
die prentjies wat die droom binne bereik kan
plaas WAT MOET DAAR WEES? Groot groep forums
of n klein ontwerpspan
Die 4 Ds van n Waarderende Ondersoek Om deur
waarderende vrae te ontdek wat n sisteem beter
kan laat funksioneer
8Bevestigende onderwerp keuse
- Die keuse van wat bestudeer gaan word, is
lotsbepalend. - Die keuse van onderwerp word die organisasie se
agenda vir leer en innoveer.
9Ontdekking
- Dit is n uitgebreide samewerkende ondersoek om
begrip te kry van die best of what is en what
has been. - Tipies een-tot-een onderhoude, wat ook
fokusgroepe en groot groep byeenkomste kan
insluit. - Die resultaat is
- n ryk beskrywing van die organisasie se
positiewe kern - deel van stories en best practices regdeur die
organisasie - verbeterde kennis van die organisasie en die
ontdekking van die gedeelde wysheid - die geboorte van onbeplande suksesse lank voor
die implementering van die ander fases van die
4-D siklus
10Droom
- Dit is n energerende verkenning van what might
be - Tipies gedoen in groot groep forums
11Ontwerp
- n Stel uitdagende voorstelle wat die ideale
organisasie beskryf of what should be. - Dit verskaf helder meesleurende prentjies van hoe
dinge sal wees as die organisasie se positiewe
kern in alle strategieë, prosesse, sisteme,
besluite en samewerking teenwoordig is.
12Implementering
- Dit is n reeks geïnspireerde aksies wat
deurlopende leer en innoveer moontlik maak of
what will be. - Fokus op commitments en weë vorentoe
- Verskaf die raamwerk vir leiers en organisasie
ontwikkeling - Dit kan verdere siklusse van Waarderende
Ondersoeke insluit. - Tipies geloods in groot groep forums wat
voortgesit word in kleiner aksiegroepe
13Waarderende ondersoek opgesom
- Ontdekking
- Wat is daar reeds wat goed werk?
- waarderende onderhoude oor die hede en verlede
- Droom
- Wat kan daar wees?
- drome en visioene van die toekoms
- Ontwerp
- Wat moet daar wees om dié droom te bereik?
- vormgewing aan waardes en ideale
- Implementering
- Wat gaan ons doen om dié drome te bevestig en te
onderhou? - geïnspireerde optredes en improvisasies
14Wat staan uit van Waarderende Ondersoek?
- Dit is gemik op die bevestiging (affirmation) van
die positiewe kern. - Compulsive concern with what is not working, why
things go wrong, and who didnt do his or her job
demoralizes members of the organization, reduces
the speed of learning, and undermines
relationships and forward movement.
(Cooperrider) - Dit is gebaseer op ontdekkende ondersoeke.
- Dit gedy op improvisasie.
15Wat van probleme?
- As jy n situasie wil verander, werk dit beter om
op sterk punte te konsentreer as op swak punte. - Probleme word erken en in positiewe terme
herformuleer. Probleme word nie gebruik as n
basis vir analise of aksie nie. Byvoorbeeld - Die probleem van lidmaatverlies word herformuleer
in n ondersoek na lidmaatgroei - Die probleem van ongeloofwaardige leiers word
herformuleer in n ondersoek na geloofwaardige
leiers - Die probleem van rassisme word herformuleer in n
ondersoek na positiewe kruis-kulturele
verhoudings.
16Hoekom werk Waarderende Ondersoek?
- Dit bou verhoudings wat mense in staat stel om in
verhoudings geken te word en nie net in rolle
nie. - Dit verskaf n geleentheid vir mense om gehoor te
word. - Dit verskaf geleenthede vir mense om te droom en
hulle drome te deel. - Dit skep n omgewing waar mense kan kies hoe
hulle n bydrae kan maak. - Dit gee mense beide die diskresie en
ondersteuning om op te tree. - Dit bemoedig en bemagtig mense om positief te
wees.
17B Invalshoeke
- Doelwitte vir verandering (Change agenda)
- Wat is die uitkomste wat ons wil bereik?
- Doelwitte vir proses (Form of engagement)
- Wat is die mees effektiewe proses vir ons kerke?
- Tydsraamwerk
- Bronne
- Doelwitte vir strategie (Strategy)
- Wat moet gedoen word om die proses te laat slaag?
- Rolspelers
- Besluitnemers
18Doelwitte vir verandering (Change agenda)
- Wat is die uitkomste wat ons wil bewerk?
- Keuse uit
- Organisasie verandering
- Inter-organisasie kapasiteit bou
- Gemeenskapsontwikkeling
- Globale transformasie
- Kleingroep ontwikkeling
- Inter-groep verandering
- Persoonlike verhoudings verandering
19Doelwitte vir proses (Forms of engagement)
- Wat is die mees effektiewe proses vir ons kerk?
- Keuse uit
- Hele sisteem dialoog
- Groot Sisteem Byeenkomste (Summit soos konvent)
- Massa mobiliseringsaksie
- Soos n waterval! Bv - 50 onderhoudvoerders voer
10 onderhoude elk werf onderhoudvoerders uit dié
mense en sit proses voort) - Werk goed met die bou van verhoudinge tussen
diverse en selfs groepe in konflik met mekaar - Kerngroep interaksie
- Veranderingsnetwerk (-konsortium)
- Taakspan (Learning team)
- Tydsraamwerk
- Bronne
20Doelwitte vir strategie
- Wat moet gedoen word om die proses te laat slaag?
- Mandate
- opdragte
- verantwoordelikhede en gesag
- verslaggewing
- besluitneming
- Rolspelers
- wie doen wat, wanneer, waar, hoe, hoeveel (vir
elke stap van die proses) - Infrastruktuur
- administrasie, begroting
21C 8 BEGINSELS VAN WAARDERENDE ONDERSOEK
- Gebore uit drie gedagterigtings
- Sosiale konstruksionisme
- Kommunikasie skep, onderhou en verander
werklikhede (Berger) Appreciative Inquiry is
about conversations that matter. - Image theory
- the images we hold of the future influence the
decisions and actions we take in the present
(Boulder) - Grondvlak (grounded) navorsing
- Om n organisasie deur die oë van sy lede te
verstaan - all research is intervention
22Konstruksionistiese beginsel
- Kennis is n subjektiewe sosiale werklikheid
gebore uit kommunikasie tussen mense - Woorde skep wêrelde
- we do not describe the world we see, we see the
world we describe (Jaworski) - Verhoudings skep betekenis
23Gelyktydigheid beginsel
- Verandering gebeur die oomblik as n vraag gevra
word
24Poëtiese beginsel
- Organisasies is soos oop boeke - ons kies wat ons
wil bestudeer - Die keuse van onderwerpe is lotsbepalend dit
bepaal nie net wat ons ontdek en leer nie, maar
skep dit letterlik! - Vrae oor vreugdes skep vreugdes
- Vrae oor verliese skep verliese
25Antisipasie beginsel
- Die prentjie wat ons het van die toekoms begelei
en rig ons teenswoordige optredes - We create images of where we believe were going
and then we organize to those images
26Positiewe beginsel
- Positiewe vrae lei tot positiewe verandering
27Heelheid beginsel
- The experience of wholeness brings out the best
in people, relationships, communities, and
organizations - Hierdie beginsel lei deelnemers to focus on
higher ground rather than common ground.
28Enactment beginsel
- Transformation occurs by living in the present
what we most desire in the future. - Be the change you want to see. (Ghandhi)
- Vgl Rom 6 Fil 212-13
29Vrye keuse beginsel
- people and organizations thrive when people are
free to choose the nature and extent of their
contribution.
30D OORSPRONG VAN WAARDERENDE ONDERSOEK
- David Cooperrider en Suresh Srivastva
Weatherhead School of Management by Case Western
Reserve University in Cleveland, Ohio. - Variasie op tradisionele action research
tegnieke - Cooperrider se tesis in 1985 vorm basis vir die
konseptualisering en ontwikkeling van die
praktyke van waarderende ondersoek - Diane Whitney is sy sakevennoot
31E VOORAF BESLUITE
- Sleutel besluite
- Is n Waarderende Ondersoek gepas vir ons?
- Wat is ons doelwitte vir verandering Change
Agenda? - Wie gaan op die Taakspan dien (advisory team)?
- Watter opleiding het die taakspan nodig?
- Watter prosesse gaan ons gebruik?
- Watter vraagstelling strategie gaan ons gebruik?
- Hoe en wanneer gaan ons die proses verduidelik
aan die organisasie? - Maak hele sisteem betrokke so divers as
moontlik - Fasiliteer n onderhoud ervaring (mini-onderhoud)
- Gebruik stories
- Fokus op die toepassing hiervan
32VOORAF BESLUITE stap vir stap
- Stel n taakspan saam ( adviesliggaam)
- 8-12 mense
- Multi-agtergronde
- Informele leiers (ideaal)
- Positief oor filosofie en metodiek van die
ondersoek - Passie vir die projek se uitkoms
- Wil betrokke wees by die projek
- Bemagtig deur die formele leierskap om die proses
en die uitkoms te implementeer
33- Lei die taakspan op
- Hulle moet die hele proses ontwerp, lanseer,
momentum behou en koerswysigings maak - Hulle rol is
- Fokus van die projek aan die hand van die
doelwitte van verandering - Bou van bewussyn en ondersteuning moontlik deur
n naam vir die projek - Kommunikasie vloei oor die projek
spokespersons - Om die proses se integriteit te beskerm
- Om mense vir sukses te mentor
- Verseker gelyke geleenthede om gehoor te word
- Fokus op die bevestiging van die positiewe kern
- Help mense om uit hulle hart te praat
- Kommunikeer vertroue in die kollektiewe wysheid
van mense - Ondersteun mense om n sukses te maak van die
proses
34- Fokus die projek
- Die proses sal die status qou uitdaag verwag
dit en antisipeer dit - Hou die organisasie se kultuur en bronne in
gedagte - Beplan die tydsraamwerk
- Voorsien drywers vir die onderskeie dele van die
projek - Beplan die onderhoude
- Een-tot-een
- Groepe
- Cross-organization interviews
- Elektronies
- Beplan die Droom, Ontwerp, Implementering fases
- Groot groep byeenkomste (summits)
- Skep sisteme, strukture en leierskapspraktyke wat
die proses ondersteun en improvisasie en
self-organisering bevorder - Bou breë organisasie bewussyn
- Gebruik eenvoudige taal (vir die massas)
- Beskrywe prosesse stap vir stap
- Betrek n wye seleksie van persone by die
implementeringsgesprekke
35n Voorbeeld
- Cross-organization interviews
- Een organisasie voer onderhoude met die ander een
en vice versa - Dit help met die bou van vennootskappe en
integrasie - Span onderhoudvoerders van weerskante
- Terugvoer word gegee aan die deelnemers wat die
positiewe kern, navolgingswaardige praktyke en
kernvaardighede uitlig - Die drome van die deelnemers word ook uitgelig
Terug
36F WAARDERENDE ONDERWERP KEUSE (Topic choice)
- Wie kies die onderwerpe?
- Diverse groep mense uit die hele organisasie
- 3-5 vrae fokus op die dinge waarvan ons meer wil
hê! - Positiewe bevestiging
- Begeerlike uitkomste
- Stimuleer leergierigheid
- Toekomsgerig
- Verbind die onderwerp aan die doelwitte vir
verandering (change agenda) krities belangrik! - Bv KERKHERENIGING Die impak van eenheid in die
familie van NG Kerke op die evangelie van Jesus
Christus in ons land en in die wêreld - Woorde is belangrik dit skep wêrelde!
37Onderwerpkeuse stap vir stap
- Gee n oorsig van waarderende ondersoek
- Hou mini-onderhoude
- Vertel my van n hoogtepunt ervaring in jou
organisasie. - Wat waardeer jy die meeste van jouself en jou
organisasie? - Wat is die kern faktore wat lewe gee aan jou
organisasie? - As jy kon, wat is die drie wense wat jy vir jou
organisasie se groei en ontwikkeling het - Identifiseer temas root causes van sukses
- Deel die temas en stories
- Hersien die kriteria vir onderwerpkeuses
- Identifiseer 3-5 onderwerpe
- Deel en bespreek dit met mekaar
- cluster die potensiële onderwerpe
- Kies onderwerp clusters elkeen kry 3 stemme
(kan al 3 vir 1 onderwerp uitoefen) - Finaliseer onderwerpe deelnemers verdeel in
onderwerp groepe en kies n finale naam vir die
onderwerp
38G ONTDEKKING - DISCOVER
- Waarderende ondersoek onderhoude is essensieel
vir die proses - Taakspan moet gereeld vergader om sin te maak van
wat geleer word in die prosesse - Sleutel besluite
- Wie formuleer die vrae?
- Wie skryf die Onderhoudgids?
- Met wie word onderhoude gevoer?
- Wie voer die onderhoude?
- Hoeveel onderhoude voer elkeen?
- Watter opleiding het die onderhoudvoerders nodig?
- Wie gaan sin maak van die data? Hoe?
- Hoe gaan ons die stories en best practices
kommunikeer?
39ONTDEKKING stap vir stap
- Formuleer positiewe vrae aan die hand van die
onderwerpe - Ontwikkel n gids vir die onderhoude
- Stel n plan vir die onderhoude op
- Kommunikeer die strategie vir die onderhoude
- Lei die onderhoudvoerders op
- Voer die onderhoude
- Versprei stories en best practices
- Maak sin uit die stories en
- Map the positive core
40Formuleer positiewe vrae aan die hand van die
onderwerpe
- Struktuur
- Titel
- Inleidende vraag
- Beskryf die onderwerp at its best
- Sub-vrae
- Vrae wat terugkyk na hoogtepunt ervarings
- Vrae wat binne toe kyk om die betekenis van dié
ervarings uit te lig - Vrae wat vorentoe kyk wat hoop, drome en
inspirasie uitlig - Oorgangsvrae aan die hand van die verbeelde
toekoms situasie
41- Sleutel komponente van goeie vrae
- Skep n persoonlike verhouding tussen die
betrokkeness - Lig stories uit
- Is persoonlik en raak die hart
- Konsentreer op mense se ervarings
- Help die beste ervarings selekteer
- Kan oop-einde wees
- Help mense om n innerlike reis te onderneem
- Roep positiewe prentjies na vore
- Stimuleer die verbeelding
- Suggereer aksie
- Het n emosionele en logiese vloei
42Gids vir onderhoude
- Ses gedeeltes
- Inleiding oorsig, belang en uitkoms van proses
fokus op stories - Inleidende vrae inligting oor persoon wat
ondervra word - In-diepte vrae oor die onderwerp
- Afrondingsvrae
- Opsomming gedeelte plek vir stories en
refleksie - Aksie gedeelte sake vir onmiddellike aandag
43Plan vir onderhoude
- Met wie word onderhoude gevoer?
- Wie doen die onderhoude?
- Hoe kry ons soveel verskillende mense as moontlik
by die onderhoude?
44Kommunikeer die strategie
- Mense wil weet wat aangaan.
- Wat is die onderwerpe?
- Met wie word onderhoude gevoer?
- Wanneer?
- Deur wie?
- Hoe kan ek betrokke raak?
- Wat gebeur met die data?
45Lei die onderhoudvoerders op
46Voer die onderhoude
- Berei goed voor
- Berei die persoon wat vir die onderhoud kom voor
- Kies n vriendelike omgewing
- Neem tyd om kontak te maak
- Neem ekstra kopieë van die gids saam
- Laat persoon sy eie ritme en spoed bepaal
- Wys dat jy luister en omgee
- Bevestig wat jy gehoor het vir akuraatheid
- Sluit af met n opsomming van wat jy gehoor het
wat jou inspireer.
47Versprei stories en best practices
- Druk, kwoteer en versprei stories op allerhande
maniere - Skep interim geleenthede waar stories gehoor kan
word
48Maak sin uit die stories
- Om sin te maak uit die stories gebeur
langsamerhand. - Fokus op die ervarings van die deelnemers en nie
die onderhoudvoerders nie - Doen kwalitatiewe narratiewe analise dws fokus
op die skeppende potensiaal van stories en die
root causes of organizational success - Kyk veral na die unieke stories (higher ground)
eerder as die gemene deler stories (common
ground) wat drome moontlik maak.
49Map the positive core
- Lees en deel stories
- Analiseer die root cause of organizational
success - waardes, bates, sterk punte, leierskap,
strategiese voordele, hulpbronne, waardevolle
vennootskappe, best practices, prosesse,
sisteme, strukture - Teken dit alles op EEN kaart, prentjie of
illustrasie as die positiewe kern van die
organisasie
50H DROOM visions and voices of the future
- whether you think you can, or you think you
cant, you are right. (Henry Ford) - Om nuwe prentjies vir n organisasie te
ontwikkel, moet n mens eers praat oor waar die
organisasie inpas in die breër konteks ROEPING. - You cannot solve a problem at the same level of
consciousness at which it was created in the
first place. (Albert Einstein)
51Sleutel keuses in Droom
- Wie moet betrokke wees?
- alle relevante stemme
- gewoonlik n groot groep vergadering (halwe dag)
wat gefinaliseer word in kleiner spanne - Watter ervaringsaktiwiteit sal gebruik word om
die prentjies van die toekoms te ontdek? - skryf, skilder, dramatiseer ... asof dit reeds
daar is! - Wat sal die uitkoms wees van die droom?
- prentjies, waardes, visie stelling, verklaring
van voorneme...
52DROOM stap vir stap
- Reflekteer oor n sentrale vraag
- Begin n droom dialoog
- Klaar die kollektiewe droom uit
- Voer die droom op n kreatiewe wyse op
- Bepaal sentrale temas
- Skep n droomkaart vir die organisasie
- Dokumenteer die droom
53Reflekteer oor n sentrale vraag
- Dit kan die laaste vraag van die onderhoude wees
- Gee tyd vir individuele refleksie
54Begin n droom dialoog
- Cluster in groepe van nie meer as 12 nie
- Begin n oop-einde gesprek (droom dialoog)
- Deel met mekaar wat julle van mekaar leer
55Klaar die kollektiewe droom uit
- Laat die groep hulle kollektiewe droom van die
toekoms uitklaar
56Voer die droom op n kreatiewe wyse op
- Ontwikkel n 3-5 minute kreatiewe
opvoering/voorstelling van julle kollektiewe
droom - Almal moet in die ontwerp en opvoering betrokke
wees
57Bepaal sentrale temas
- Laat die kleingroepe sentrale temas uit die
opvoerings identifiseer en die betekenis daarvan
bespreek.
58Skep n droomkaart vir die organisasie
- Laat elke groep hulle sentrale temas deel
- Skep n kollektiewe dream map
- Dit is die basis vir die volgende ontwerp fase
59Dokumenteer die droom
- Dit kan deur n kleiner groep gedoen word
60I ONTWERP giving form to values and ideals
- Betrek groot groepe in gesprekke oor die wyse van
organisering en die tipe organisasie wat nodig is
om hulle waardes en drome waar te maak. - Dit behels sortering, sifting en definitiewe
keuses oor wat sal wees. - Waarde-gedrewe ontwerp
- Organisatoriese ontwerpe is uitdrukkings van
waardes wat vergestalt word in strukture,
sisteme, strategieë, verhoudings, rolle, beleid,
prosedures (Kerkordes), produkte en dienste - Die ontwerp moet ooreenstem met die verandering
(change agenda) wat gevisualiseer word
61Sleutel besluite in ontwerp
- Wat ontwerp ons?
- Kultuur, vennootskap, prosesse ...
- Wie moet betrek word?
- Alle rolspelers of klein ontwerpspan
- divers saamgestel (sluit bv ontwerpers in ander
velde in) - Hoe lyk ons ideale organisasie?
- Genereer uitdagende voorstelle
- Formuleer in storievorm
- Stel dit bevestigend (affirmative)
- Stel dit as diep oortuigings
62ONTWERP stap vir stap
- Identifiseer die basiese elemente van n
betekenisvolle sosiale struktuur - Bv visie, doel, strategie, strukture,
leierskap, besluitneming, kommunikasie, sisteme,
verhoudings, rolle, bestuur van kennisinhoude,
beleid, prosedures, produkte, dienste
63- Kies die mees relevante en strategiese elemente
van dié sosiale struktuur - Neem veral gesag- en besluitnemingstrukture in ag
- Identifiseer die voorkeure en ideale in verband
met elkeen van dié elemente - Ontwerp uitdagende voorstelle vir dié elemente
- Formuleer dit in die teenwoordige tyd
- Baseer dit op wat werk EN
- wat die organisasie wil hê
64J IMPLEMENTERING geïnspireerde aksie en
improvisasie
- Drie dimensies
- Erken en vier wat reeds geleer en verander is
- Inisieer kruis-funksionele, kruis-vlak
projekspanne wat n wye reeks doelgerigte
aksie-georiënteerde veranderinge lanseer - Gebruik die waarderende ondersoek model vir alle
programme, prosesse en sisteme regdeur die
organisasie
65Sleutel besluite
- Hoe gaan ons agterkom watter vordering ons gemaak
het? - Vraelyste, nog waarderende ondersoeke,
storievertel sessies ... - Hoe gaan ons die vordering vier?
- Wat is die parameters vir informele
(self-organized) aksie? - Hoe gaan ons informele aksies toelaat/gebruik?
- Hoe gaan ons suksesse ondersteun?
- Bronne, vaardighede ...
66IMPLEMENTERING stap vir stap
- Hersien, kommunikeer en vier wat bereik is.
- Genereer n lys van potensiële konkrete,
opwindende aksies - Motiveer inspirerende projekte om informeel en
vrywillig te ontstaan. - Ondersteun die sukses van sulke informele
projekte - Bevorder verdere sistemiese waarderende ondersoeke
67K HOEKOM WERK WAARDERENDE ONDERSOEK?
- Dit gee mense die ervaring van persoonlike en
kollektiewe mag. - Dit help mense om mag verantwoordelik te hanteer.
- Dit bevry mense uit onderdrukking the world is
the way it is and there is nothing I can do about
it en help hulle besef dat hulle n verskil
kan maak.
68Ses bevrydende voordele
- Om in verhouding geken te word
- Om gehoor te word
- Om in gemeenskap te kan droom
- Om te kan kies om by te dra
- Om ondersteunend op te tree
- Om positief te wees
69n Vergelykende Perspektief Dominante,
Probleem-oplossende Waarderende Ondersoek
Benaderings (2000, Chapagain)
Faktor Dominante Benadering Probleem-oplossing Waarderende ondersoek
Aanname Emptiness-Based Weakness-based Strength-based
Gemeen-skappe Ignoreer Samewerking Mede-ontwerpers
Fokus Wat bestaan nie? Wat is verkeerd? Wat is die beste?
Beginsel Skoon lei Gemeenskap is stukkend (meganiese teorie) Gemeenskap het bates (lewende menslike sisteme)
Benader-ing Vasgeval of passief Aanpassend of reaktief Skeppend of kreatief
Kapasiteit bou Doen aan gemeenskappe Doen aan gemeenskappe Bevestig en bemagtig gemeenskappe