NEOPLASIEN HAZKUNDEA

1
NEOPLASIEN HAZKUNDEA
2
HAZKUNDE-ABIADURA

• Zenbat denbora behar du neoplasia batek klinikoki
  agertzeko?
• Jatorrizko zelulak (10µm) 30 bikoizketa behar du
  109 zelula sortzeko (1g-ko tumorra). Hau da
  klinikoki hauteman daitekeen tumor-masarik
  txikiena.

3

• Hortik aurrera, beste 10 bikoizketa-ziklo behar
  du 1012 zelula lortzeko (1kg-ko tumorra).
  Tumor-tamaina horren gainetik pazienteak ezin
  omen du bizirik iraun.
• Eta beste 10 ziklorekin, 100 kg-ko tumorra.

4
(No Transcript)
5
ONDORIOA

• Tumor solido bat ikerketa klinikoan aurkitzen
  dugunean, bere bizi-zikloaren zatirik handiena
  egina du.

6
Tumorren hazkunde-abiadura

• Hiru faktorek baldintzatzen dute
• Zelulen bikoizte-denbora.
• Erreplikazio-masa osatzen duen zelula-zatikia.
• Tumor-masatik zer abiaduratan askatzen eta
  galtzen diren zelulak.

7
(No Transcript)
8
Bikoizte-denbora

• Tumor-zelulek zikloan sartzeko ohi baino oztopo
  gutxiago aurkitzen badute ere, bizi-zikloa ez da
  nahitaez azkarrago betetzen.
• Tumor askotan, ziklo zelularrak behar duen
  denbora luzeagoa da zelula normaletan behar duena
  baino, edo, gutxienez, iraupen berekoa da.
• Hau da, tumorra hazteak ez du esan nahi ziklo
  zelularraren denbora laburtuta dagoenik.

9
Hazkunde zatikia

• Hazkunde zatikiak adierazten digu zenbat zelulak
  osatzen duen ugaltze-masa tumor batean.
• Hasierako faseetan (aldi submikroskopikoetan)
  zelula kopururik handiena ugaltze-masan izaten
  da.
• Fase klinikoetan, ordea, zelula kopururik
  handiena G0 fasean dago.

10
(No Transcript)
11

• Hazkunde-zatikia garrantzi handiko kontua da
  kimioterapia-tratamenduetan. Izan ere, farmako
  kimioterapiko gehienek zikloan dauden zeluletan
  baino ez dute eragina. Hortaz, hazkunde zatikia
  txikia bada (5 adibidez), tumor-hazkundea
  mantsoa izango da baina kimioterapiaren eragina
  ere urria izango da.

12
Zelulak sortzea eta galtzea

• Sortzen den zelula-kopurua galtzen dena baino
  handiagoa da horrela, tumorrak aurrera egiten
  du.
• Hazkunde-zatiki handia duten tumorretan, desoreka
  hori nabaria da eta tumorrak azkar hazten dira
  (adibidez, zenbait leuzemia eta linfoma eta
  birikako zelula txikien karztinoma).
• Ohiko tumor askotan (kolonekoak, bularrekoak)
  alde hori oso txikia da (10 gutxi gorabehera)
  eta hazkunde-abiadura, ondorioz, oso motela da.

13
TUMORREN HEDAPENA

• Hedatzea, inbaditzeko ahalmena eta metastasiak

14
TOKIAN HEDATZEA

• Tumor onberak Masa kohesibo eta hedakorrak
  ondoko ehunak ez dituzte infiltratzen.
• Tumor gaiztoak Ondoko ehunak infiltratu,
  inbaditu eta suntsitu egiten dituzte.

15
In situ kartzinoma

• Neoplasia gaiztoaren zitologia- eta
  arkitektura-ezaugarriak ditu baina ez du
  oinaldeko mintza (mintz basala) gainditzen.
• Ezin du metastasirik sortu. Jokabide biologikoari
  dagokionez, ez da gaiztoa.
• Sarkoma eta linfometan ez dago in situ faserik.

16
(No Transcript)
17
Kartzinoma inbaditzailea / infiltratzailea

• Tumor gaiztoa da eta metastasiak sor ditzake.
• Tumor gaiztoaren jokaera biologikoa du.

18
(No Transcript)
19
METASTASIAK

• Neoplasia primarioarekin jarraitutasunik ez duten
  neoplasiaguneak dira.
• Metastasirik agertzen bada, tumor primarioa
  gaiztoa da, tumor onberek ez baitute metastasirik
  eragiten.

20

• Tumor gaizto guztiek dute metastasiak eragiteko
  ahalmena.
• Hala ere, zenbait tumor gaiztok ez du ia inoiz
  metastasirik sortzen larruazaleko kartzinoma
  basozelularrak eta burmuineko gliomek, adibidez.

21
Barreiabideak

1. Gorputzeko barrunbe edo gainaldeetatik.
2. Linfa-hodien bidez.
3. Odol-hodien bidez.

22
Gorputzeko barrunbe edo gainaldeetatik

• Peritoneoa da ohikoena (obulutegiko
  kartzinometan, sarritan gertatzen da).
• Pleura-barrunbetik, perikardio-barrunbetik,
  araknoidearen azpiko barrunbetik edo
  giltzaduraguneetatik ere gerta daiteke.

23
(No Transcript)
24
(No Transcript)
25
Linfa-hodien bidez

• Kartzinometan oso bide ohikoa da, hasierako
  sakabanaketan.
• Sarkomek ere erabil dezakete bide hau baina
  maiztasun txikiagoarekin.
• Normalean, linfa drainatzeko bide naturaletatik
  gertatzen da linfa bidezko barreiatzea.

26
ESKUALDEKO GONGOIL LINFATIKOAK
NEOPLASIA GAIZTOA
Linfa-hodiak
L i n f a h o d i a k
O d o l h o d i a k
ODOL ZIRKULAZIOA
URRUTIKO GONGOIL LINFATIKOAK
27
(No Transcript)
28

• Gongoil linfatikoak handitzeari linfadenitis
  deritzo. Tumorren kasuan, bi arrazoirengatik
  gerta daiteke
• Gongoilean metastasia sortu delako
• Gongoilean hiperplasia-erreakzioa sortu delako,
  metastasirik gabe.

29

• Beraz, minbizia daukan paziente batengan gongoil
  linfatiko bat handituta agertzeak ez du esan
  nahi, ezinbestean, metastasirik sortu denik. Hala
  eta guztiz ere, gongoilak ikertu beharko ditugu.
• Bestalde, gongoil linfatikoetako metastasiak
  tumor baten lehenengo seinalea izan daitezke.

30
(No Transcript)
31
Gongoil zentinela (begiralea, zaintzailea,
zelataria)

• Tumorretik datorren linfa hartzen duen lehenengo
  gongoila da, eskualde linfatiko batean.
• Koloreztatzaileak edo markatzaile erradioaktiboak
  erabiltzen dira.

32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
(No Transcript)
36
Odol-hodien bidez

• Sarkometan gertatzen da, sarri.
• Kartzinomekin ere agertzen dira.
• Zainen bidez eta arterien bidez izan daiteke.

37

• Zainen bidez
• Zelula neoplasikoak odolarekin batera mugitzen
  dira eskualdeko drainabideetatik.
• Metastasiak sarrien hartzen dituzten organoak
• Gibela.
• Birikak.
• Hezurrak.

38

• Kartzinoma mota batzuek zainak inbaditzeko joera
  daukate
• Giltzurruneko kartzinoma
• Tiroide guruineko kartzinoma
• Gibeleko kartzinoma

39
(No Transcript)
40
(No Transcript)
41

• Arterien bidez
• Zailagoa da arterien barruan sartzea zainen
  barruan sartzea baino, arteriek horma lodiagoak
  baitituzte.
• Biriketako kapilarretan zehar edo zaina-arteria
  loturen bidez.

42
(No Transcript)
43
(No Transcript)
44
METASTASIEN GARAPENA

• Bi fase ditu
• Zelulaz kanpoko gaia inbaditzea.
• Hodien bidez hedatzea eta tumor-zelulak ezartzea.

45
(No Transcript)
46
Zelulaz kanpoko gaia inbaditzea

• Aldaketa hauek gertazten dira
• Zelulen arteko atxikidura gutxiagotzea
• Zelulaz kanpoko gaia suntsitzea. Proteasak
  (entzima proteolitikoak)
• Zelula neoplasikoak migratzea

47
(No Transcript)
48
Hodien bidez hedatzea eta tumor-zelulak ezartzea

• Tumor-zelulen multzoak, hodien barnean
• Plaketa tumor-zelulen multzoak
• Endotelioari atxikitzea
• Mintz basaletik kanporatzea
• Ehunean ezartzea

49
(No Transcript)