Title: Tasimacilik Y
1YÖN339 Tasimacilik Yönetimine Giris Ders - VIII
Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE Ars. Grv.
Gültekin ALTUNTAS
2Tasiyici Yönetimi
- Tasiyici bir isletmede yöneticilik anlaminda bir
kariyerden söz edebilmek için iki temel beceriye
sahip olmak gereklidir - Bilgi ve teknoloji yogun bir sektör olmasi
nedeniyle, üst düzeyde bilgi ve iletisim
teknolojileri becerisi, - Sektörün dayanaginin optimizasyon düsüncesi
olmasi nedeniyle, yöneylem arastirmasi uygulama
yetenegi.
3Tasiyici YönetimiGenel Bilgiler
- Tasiyici isletmeler sahiplik açisindan
- Sahis sirketleri,
- Sermaye sirketleri olabilir.
- Bu anlamda bakildiginda, tasima isletmeleri,
- Tek bir kisinin kurdugu tek kisi isletmesinden,
- Büyük ölçekli anonim sirkete,
- Az sayida ortaktan,
- Çok sayida kisinin yer aldigi kooperatiflere
kadar uzanan genis bir yelpazede yer alabilir.
4Tasiyici YönetimiGenel Bilgiler
- Örnegin,
- Tek basina bir birey yük tasimaciligi yapan bir
çekici sahibi olabilir. - 2-5 ortakli bir limitet sirket ayni isi farkli
bir boyuta tasiyabilir. - Daha büyük ölçekli borsaya açik bir isletme
haline gelebilir (Reysas Lojistik, vb.) - Farkli bir boyut olarak, isletme sahibi devlet
(TCDD, vb.) ya da çalisanlar (United Airlines,
vb.) olabilir. - Yine farkli bir düsünceyle, tasiyicilarin bir
araya gelerek kurdugu kooperatiflerden söz
edilebilir (S. S. 60 No.lu Aliaga Yolcu Tasima
Kooperatifi, S. S. Kütahya Kamyoncular Nakliye
Kooperatifi, S. S. Mavi Marmara Deniz Yolcu Esya
Turizm Motorlu Tasiyicilar Kooperatifi, Taksi
duraklari, vb.)
5Tasiyici YönetimiGenel Bilgiler
- Görüldügü gibi tasimacilik sektörü faaliyet
gösteren isletmeler yönünden oldukça karmasik bir
yapi göstermektedir. Bu nedenle, uyulmasi gereken
mevzuat konusunda da oldukça genis bir alan söz
konusudur - Ticari yasama iliskin yasalar (Ticaret Yasasi,
Borçlar Yasasi, vb.) - Hak ve özgürlüklere iliskin yasalar (Ceza Yasasi,
vb.) - Tasima hizmetine iliskin yasalar (Karayolu Tasima
Yasasi, -tasari asamasindaki- TCDD Yasasi, vb.) - Uluslar arasi islemlere yönelik yasalar (Gümrük
Yasasi, vb.) - Isletme türüne yönelik yasalar (Kooperatifler
Yasasi, vb.) - Borsada islem gören isletmelere yönelik IMKB ve
SPK Mevzuati, - Ulastirma Bakanliginin yayinladigi mevzuati,
- Sanayi ve Ticaret Bakanliginin yayinladigi
mevzuat, - Daha niceleri
6Tasiyici YönetimiGenel Bilgiler
- Serbestlesme (deregülasyon) hareketleri tasima
hizmeti sunan isletmelerin faaliyet
gösterebildikleri alanlarin genislemesine yol
açmaktadir - Örnegin, Türk Hava Yollari A. O. esas isi olan
tasima hizmeti disinda, - Teknik bakim hizmetleri veren THY Teknik A. S. ve
P W. T. T. Uçak Bakim Merkezi Ltd. Sti.nin, - Yer hizmetleri sunan TGS Yer Hizmetleri A. S.nin,
- Ikram hizmetleri saglayan THY DO CO Ikram
Hizmetleri A.S.nin sahibi ya da ortagidir. - Dünyada bu hizmetler disinda, enerji, konaklama,
güvenlik, egitim, vb. hizmetler sunan tasima
isletmeleri de mevcuttur.
7Tasiyici YönetimiFinansman
- Tasiyicilar, islerini yapabilmek için katlanmak
zorunda olduklari giderleri siklikla faaliyet
kârlari üzerinden yaparlar. - Sermayesi sinirli olan sahis sirketleri, gerek
duyduklari sermayenin bir kismini kendileri
karsilarken, kalan kismini araç üreticilerinin
kurduklari finansman sirketleri ya da finansal
kiralama sirketleri araciligiyla karsilarlar - Örnegin, Mercedes-Benz marka bir çekici için
Mercedes-Benz Finansman Türk A. S. ya da Garanti
Leasing A. S. kullanilabilir.
8Tasiyici YönetimiFinansman
- Finansal açidan sikintili bir dönem geçirdikleri
durumlarda alternatif gelir kaynaklari yaratmaya
odaklanirlar - Örnegin, personel tasimaciligi yapan isletmelerin
ek olarak nisan, dügün, cenaze, vb.
organizasyonlar ile piknik, vb. kurumsal
organizasyonlara araç saglamalari, vb. - Farkli olarak, otobüs sahiplerinin 15 günlük
alacaklarini kesmek gibi. - Vergi avantaji saglamak, sorumlulugu sinirlamak,
yeni finansman kaynaklari olusturmak çabasi,
isletmeleri, büyüme ile birlikte sermaye
sirketine dönüsmeye zorlar.
9Tasiyici YönetimiFinansman
- Özellikle yüksek araç bedellerin söz konusu
durumlarda, tasima isletmeleri araçlari satin
almak yerine siklikla finansal kiralama yöntemini
kullanirlar - Örnegin, su an kullanimda olan uçaklarin büyük
bir çogunlugu finansal kiralama isletmelerinin
sahipligindedir. - Yeterli birikim olsa bile uçak satin almak cazip
degildir. - Pazarin sik degismesi, ihtiyaç duyulan uçagin da
degistirilmesini gerektirdiginden uçak alinmaz. - Benzer bir durum, deniz tasimaciligi için de
yasanilabilecek bir durumdur.
10Tasiyici YönetimiPazarlama
- Yük tasima talebi, türev (dolayli) bir taleptir.
Özetle, tasinacak yükün bir talebi olmalidir ki
tasima talebi ortaya çiksin! - Ek olarak, gerçekten iyi bir biçimde
gerçeklestirilen tasima hizmeti, yükleyiciye yeni
pazarlarin da kapilarini açabilir - Örnegin, dondurulmus gida, deniz ürünleri, vb.
- Fiyatlama da talebe göre degisebilir.
- Örnegin, talebin yogun oldugu dönemlerde uçaklar
daha pahalidir.
11Tasiyici YönetimiPazarlama
- Ürün (Product),
- Fiyat (Price),
- Tanitim (Promotion),
- Dagitim (Place)
- Ürün (Product),
- Fiyat (Price),
- Tanitim (Promotion),
- Dagitim (Place),
- Insan (People),
- Süreç (Process),
- Fiziksel Kanit (Physical Evidence)
12Tasiyici YönetimiPazarlama
- Ürün / hizmet karmasi, bir isletmenin kârini
maksimize etmek için pazara sundugu tüm ürün /
hizmet çesitliligini ifade eder. - Bu anlamda, tasima isletmeleri çesitli
uygulamalar gelistirmislerdir - Standart tarifeye bagli uçuslarda, birinci sinif,
ekonomik sinif, vb. uçak bileti, - Ayni sekilde, yatakli kompartiman, vb.
- Ya da farkli olarak, ne kadar yolcu, ne kadar yük
tasinacak karari, vb.
13Tasiyici YönetimiPazarlama
- Pazar bölümlendirme, potansiyel müsterileri,
ortak ihtiyaç veya pazarda gösterdikleri davranis
benzerliklerine göre siniflandirarak pazari
homojen özelliklere sahip tüketici gruplarina
ayirmaktir. - Bu anlamda, tasima hizmeti satin alan
yükleyicileri, yedi gruba ayirmak mümkündür - Rekabetçi yükleyici,
- Fiyat yönelimli yükleyici,
- Hizmet yönelimli yükleyici,
- Büyük miktar yükleyici,
- Kayip/hasar yönelimli yükleyici,
- Dissal bagimli yükleyici,
- Stok yönelimli yükleyici
14Tasiyici YönetimiPazarlama
- Yan ürün (By product)
- Ayni hizmet döneminde, ayni hizmet islemi veya
islemleri sonucunda ortaya çikan ve her biri
basli basina bir ana ürün olabilecek çesitli
hizmetlere ortak ürün denir. - Uçaklarin, yolcu, yük ve postayi birlikte
tasimasi - Ortak (Birlesik) ürün (Joint product)
- Isletmenin temel faaliyet konusu disinda hizmet
üretimde ortaya çikan ve ana ürün ya da
ürünlerden hem miktar hem de deger olarak daha az
olan hizmetlerdir. - Tasiyicinin bos semi-treyler ile geri dönmesi
yerine ucuz da olsa baska bir yük ile geri
dönmesi, vb.
15Tasiyici YönetimiPazarlama
- Gelir yükselt
- Pazarlama hedefi ? Kâr
- Maliyet düsür
- Özellikle tarifeli seferlerde, sefer yapilmasa
bile belirli maliyetlere katlanilir. - Örnegin ofis, terminal, ekipman, personel, vb.
- Bu anlamda, verimliligi arttirmak gerekir.
- Ekipman kullanimini arttirmak,
- Gereginden fazladir.
- Tasima talebi büyük degiskenlik gerekir.
- Dolayli olarak, ROI (yatirim kârliligi) artar.
16Tasiyici YönetimiPazarlama
- Reklâm, tanitim, halkla iliskiler açisindan
bakildiginda ise, - Amaç,
- Yeni müsteri kazanmak,
- Mevcut müsterileri elde etmek,
- Sektörün imajini gelistirmek
- Rakipleri kötülememek gerekir.
- Tasima baska moda kayabilir.
17Tasiyici YönetimiPazarlama
- Tanitim,
- Genelden çok özele hitap eder.
- Yükleyicinin isi tam olarak bilinmelidir ki
tasima isi özellestirilebilsin - Hatirlanmak amaciyla, (kalem, takvim, vb.)
promosyonel araçlar kullanilabilir. - Halkla Iliskiler,
- Büyük tasima isletmeleri halkla iliskiler
birimine sahiptir. - Örnegin, THY.
- Maddi hasarli, yaralanmali ve ölümlü kazalarin
yönetilmesi gerekir.
18Tasiyici YönetimiPazarlama
- Müsteri hizmetleri ve Satis
- Örnegin, SAS Havayollari,
- Bilet ? Check-in ? Bagaj ? Uçus hizmeti ? Sonuç
- Tekerli sandalye, vejetaryen yemek, bagaj kayip
fisi, tazmin, vb. - Her yil degerleme yapilir.
- Örnegin, AQR (Airline Quality Rating), vb.
19Lojistik Organizasyon Tasarimi
20Tasiyici YönetimiLojistik Organizasyon Tasarimi
- Tasiyici planlama,
- Finans grubu ile birlikte yapilarak, uzun dönemde
etkisi görülecek kararlarin alinmasinda
kullanilir. - Özellikle, cografik, pazara, insan kaynaklarina,
ekipmana, terminallere yönelik kriterler önem
kazanir. - Satin al
- Ekipman seçimi açisindan
- Kirala
21Tasiyici YönetimiLojistik Organizasyon Tasarimi
- Ekipman seçimi,
- Tasima kapasitesi (Payload),
- Yolcu miktari x saat ? Saatte yolcu km.si
- Yük miktari x saat ? Saatte yük km.si
- Tasima menzili (Range)
- Mevcut ekipman
- Ekipman üreticisinin imaji
- Bakim onarim kolayligi
- Boyut ve süre açisindan yükleme/bosaltma
kolayligi - Isletme maliyeti
- Yakit verimliligi
- Çevre kirliligine etkisi
- Güvenlik ve rahatlik
- Ek ekipman gereksinimi (pompa, vb.)
- Hurda / ikinci el degeri, vb.
22Tasiyici YönetimiInsan Kaynaklari
- Nitelikli isgücü bulmak, egitmek ve elde tutmak
gün geçtikçe zorlasmaktadir. - Bu anlamda, seçme ve yerlestirme önemlidir.
- Yönetici düzeyi için,
- Saha ve ofis deneyimi gereklidir.
- Zaman içerisinde personele, gelisen teknolojinin
gerek duydugu nitelikleri kazandirmak amaciyla
egitim verilmesi gerekir. - Ayni egitim, is güvenligi açisindan da
saglanmalidir.
23Tasiyici YönetimiEkipman Planlama
- Ekipman çizelgeleme ve kontrol açisindan
bakildiginda, - Dogru yer ve zaman önemlidir.
- Çalisma kurallarina uyulmalidir.
- Örnegin havayolu personeli gittigi yerde nerede
ve nasil konaklayacaktir? - Ekipmana yönelik bakimlar iyi planlanmalidir.
- Örnegin, uçak bakim gece yapilir.
- Az bakim istasyonu ve birim istasyon basina çok
uçak düsmelidir. - Müsteri istekleri dikkate alinmalidir.
- Yolcular gündüz uçmak ister.
- Bu nedenle, sabah erken saatlerde batidan doguya,
gün biterken, batiya, geceleri doguya uçulur.
24Tasiyici YönetimiEkipman Planlama
- Ekipman çizelgeleme ve kontrol açisindan
bakildiginda, - Semi-treyler ve treylerlerin ortak kullanimi için
çizelgeleme denk getirilmelidir. - Miktar olarak az ve frekans olarak çok
tasimaktansa, miktar olarak çok ve frekans olarak
az tasimak gerekir.
25Tasiyici YönetimiEkipman Planlama
- Ekipman bakim ve onarim açisindan ise,
- Önleyici bakim,
- Ariza öncesi, belirli dönemlerde bireysel araç
bakimini, belirli dönemlerde filonun tümünün
bakimini ifade eder. - Maliyetli ama araç bozulma olasiligini düsürür.
- Düzeltici bakim,
- Ariza sonrasi bakimdir.
- Daha az maliyetlidir ama geri dönülemez
maliyetler içerebilir. - Büyük ölçekli maddi hasar, araç, yük, insan, vb.
kaybi
26Tasiyici YönetimiEkipman Planlama
- Ekipman bakim ve onarim açisindan ise,
- Bakim ve onarim faaliyetlerinin içeride /
disarida yapilmasi da bir seçimdir. - IETT, vb. gibi içeride yapilabilir.
- Pek çok isletme gibi, araçlarin servislerinde
yaptirilabilir. - Bir diger karar, yari emekli etme?!
- Bir baskasi ise, filonun ne zaman yenilenecegidir.
27Tasiyici YönetimiEkipman Planlama
- Yolcu ve yük emniyeti oldukça önemli hale
gelmistir - Uçak kaçirma, bombalama, vb. eylemlere yönelik
engelleme faaliyetleri, zaman ve para açisindan
maliyetli, yolcular açisindan da hoslanilmayan
durumlar yaratir. - Havalimanlarinda aranma, vb.
- Yük emniyeti açisindan, kargonun çalinmasi da
özellikle kargonun degerinden çok toplam
çizelgelemenin zarar görmesi nedeniyle
tehlikelidir. - Kayip/hasar oranlari, tasima isletmelerinin
performans kriterlerinden biri haline gelmistir. - Bu anlamda, yalnizca yolcu ve yük emniyetinden
söz etmek anlamli degildir is sagligi ve is
güvenligi de göz ardi edilemez. - Sözü edilen emniyete yönelik yansimalardan birisi
de çevre emniyetidir.