Evaluation of management options of the Jisperveld

1
Institute for Environmental Studies
Innovatie en transitie verbeterpunten vanuit de
Nederlandse praktijk
Matthijs Hisschemöller
2
Samenvatting presentatie

• NIET

• WEL

• Middelen / technieken
• Inzoemen op onderdeel van keten (besparing)
• Stap voor stap / uiteindelijk duurder uit
• Alleen In zee gaan met de grote partijen (regime)
• Prestige projecten / hoge subsidies

• Doelen / producten
• Integraal denken
• Begin met hoog ambitieniveau / uiteindelijk
  goedkoper uit
• In zee gaan met innovatieve mkb (niche)
• Vergelijk concurrerende alternatieven op CO2
  besparing / kosten

3

• Wat wilt u bereiken?
• Waarop wilt u sturen?

4
Het zou zo kunnen

• Stap voor stap
• 3,2 miljoen woningen 20-30 energiezuiniger (per
  2020)
• Voor de nieuwbouw verlagen energieverbruik met
  50 (2015)
• Belangrijkste middelen
• isolatie (500.000 woningen per )
• Stadswarmte (industriele restwarmte)
• Werkprogramma Warmte op Stoom, Ministerie EZ,
  december 2008

5
Het zou zo kunnen..

• Garantieregeling geothermie
• Wkk voor elektriciteit uit biomassa (SDE)
• 55.000 zonneboilers (2011)
• 5000 warmtepompen (2011)
• 10.000 micro-wkks (2011)
• Werkprogramma Warmte op Stoom, Ministerie EZ,
  december 2008

6
Zou het ook zo kunnen?

• 100 duurzame warmte (en koude)
• 100 duurzame elektriciteit
• Tegen de laagst mogelijke kosten
• In buurt X, gemeente Y
• Welke marktpartijen stappen naar voren?

7
Zonneterp concept
7
8
Kas als energiebron / Zonneterp

• Concept Henk van Oosten (Innovatienetwerk)
• Technisch concept Noor van Andel (Fiwihex)
• Eerste pillot 2004
• 16 ha KAE in nl, aanvragen vanuit 10 landen
• Prijs fiwihex 1000 / m2 (2004) - 100 in 2009
• Pay-out time met subsidie cf EU richtlijn 3 5
  jaar
• Pay-out time Zonneterp idem
• Veel bureaucratische tegenwerking

9
De voormalige Diamantbeurs in Amsterdam
The Diamond Exchange around 1918
The Diamond Exchange in 2008
9
10
Klimaat neutraal?

• Recente studies, bijv. (DWA, 2007) concludeert
  dat op zijn best 30 energie besparing mogelijk
  is tegen een lange terugveerdientijd (pay-out 20
  jaar).
• Deze bevindingen stemmen overeen met die van
  andere studies naar energiebesparing in de
  bestaande voorraad.

10
11
Een dialoog

• Mensen met verschillende achtergronden en
  disciplines,
• Mensen met verschillende opvattingen
• Doorbreken van het inner-circle netwerk in de
  energietransitie (regime niche),
• Hoog ambitieniveau,
• Backcasten in plaats van forecasten
• Creatieve concurrentie
• Concrete acties.

11
12
Scenario De Kasdiamant

• 100 klimaat neutraliteit ZONDER isolatie.
• Berekende terugverdientijd 14 jaar.
• Het gebouw wordt behandeld als ware het een kas
• Oogst warmte in de zomer, warmte opslag in
  aquifer voor de winter
• Koelen met water uit de grond of de Achtergracht
• Elektriciteit met behulp van Helianthos (dunne
  film PV, NUON voorheen Akzo),
• Energiebesparing door herstellen originele ruimte
  (hoge plafonds kantoortuinen)) en efficiente
  computers,

12
13
Scenario De Kasdiamant.
Breathing Window
SmartSkin
Helianthos
13
14
(No Transcript)
15
(No Transcript)
16
(No Transcript)
17
(No Transcript)
18
Waarom gaat het zo langzaam? Vanwaar de inertie?

• Focus op grootschaligheid
• Focus op grote energiebedrijven
• Trias energetica kleine stapjes
• Conflict generieke en specifieke
  beleidsinstrumenten
• Grote afstand ingroup outgroup (regime niche)
• Grote machtsverschillen
• Rol milieubeweging
• Rol kennisinstituten

19
Conclusies 1

• Denk aan de doelen van de energietransitie
  warmte, koude, elektriciteit en vervoer
• Denk integraal combinaties van vraagbeperking en
  duurzaam aanbod
• Denk ambiteus (begin met 100, dan kun je altijd
  een stapje terug) en laat je verrassen....
• Organiseer concurrerende alternatieven
• Hoogste milieukwaliteit tegen laagste kosten
• Denk aan kleine partijen (in e-transitie
  ondergewaardeerd)

20
Conclusies 2 Ruik de kansen!

• Alle nieuwbouw
• Renovatie, vernieuwing daken
• Bij vervanging riolering (niet doen!!)
• Bij herziening ruimtelijke plannen
• Afvalbeleid (afval voor energie niet
  verbranden!!)
• Natuurbeleid

21
Maar vooralDurf te handelen!!

• Duurzaam hoeft niet duur te zijn

22
Nuttige contacten

• InnovatieNetwerk, Grensverleggend in Agro en
  Groen info_at_innonet.agro.nl (Peter Oei)
• NEWNRG info_at_newnrg.nl (Pauline Westendorp)
• SUST-enable Forum hgroeneveld_at_zonnet.nl (Henk
  Groeneveld)
• Stichting Urgenda marjan.minnesma_at_urgenda.nl
• C8 Foundation www.c8foundation.nl (Frans
  Stokman)
• En natuurlijk matthijs.hisschemoller_at_ivm.vu.nl

23
(No Transcript)